장음표시 사용
91쪽
Imag uaria venditio non est pretio
OMNis venditio ex re quae vendi
tur,& ex pretio constat. Pretium
id appellari Varro auctor est , quod infimationis empnionisque ea,sa constitutis tur a. solis mνitis dictam. ac dsuitum. Muidem hi duneaxat id facere recte possunt. Sine pretio nuda venditio est,&imaginaria, quod tunc accidere solet. Cum res aliqua momenti valorisque maximi, addicitur nummo. Hujusmo. di .enim venditio idcirco vera non est, quia pretium non accedit ; siquidem nummus,& pretium in iis venditioni. bus diversa sunt , quibus ex uno, aut altero nummo honestum aliquod rei
quae venditur . pretium non constat .
Idque sibi visus est Ulpianus voluisse,
omnino distinguens. cap. Io. in fin. de acquir. mss. Sed quia in lacum pretii
tune surrogatur nummus, cum Mummo
quid addicitur, hinc iactum etiam est, ut imaginem venditionis res addicta nummo praese serat , indeque nudae, imaginariae venditionis nomen acinceperit . Imaginarium enim id omne vocabant veteres, quod non iure, timore consileto. , sed sub aliquo iuris morisque certi praetextu fiebat . Quo sensu eos qui a privatis per vim obtinebantur fasces, imaginarios fasces Luvius appellat, sic de Horatio. Valerio que libro tertio scribens : Neque. enim
nus , coatractus, inquit. 3maginarii etians in emmionibus, juras vinculum no o
gat. ,& amon. Et quamvis ita Paulas, ae Modestinus scripterint, nihilominus tamen hujusmodi contractibus jure , dclicite Romanos. usos esse satis constat. Est enim expresse Pomponius auctor.
maritum fundi usumfructum dotalem vendere uno nummo rexori potuisse, cap.
66. de iure dot. Et is circo iacile mihi persuadeo has dissicultates optime conis poni posse, si dicamus omnem omnino imaginariam hujusinodi venditi
nem lic iuris vinculum non obtinere , ut vendita res nummoque addicta non
tamen tradi h , empti judicio peti ab
emptore poturait; verum si res omnino addicta suerit, di tradita, tunc im ginaria hanc venditionem instar indu cere donationis ejusque vim omnem . auctoritatem , M nomen Mbtinere, cap. s. Locati is Erat enim moris ,--. ut omnia sere donatio venditione quadam imaginaria perageretur. quemadmodum non obscure demonstrat Iustinianus camulti C. de donat. Ejusque moris anti quissimae inlcriptiones duae. memine runt, quarum una in musaeo Carpensi. altera tu aedibus Benzoniorum Romae etiamoum extare dicitur. Prior inscruptio se habet et UT NE Quis Ex
92쪽
DAMNAs 'TςTO IERAMO PopuLr inducebant; de quibus solis haec regii. ROMANI Η-S TU. M. Μ. Eoque perti- Ia intelligi debet. Est dc alia quaedamnet illud Suetonii de C. Caesare: Beia imaginarii contractus species multum a eiυili suρεν alios donatisnes am-s ab illis de quibus hie agimus diversa; fo)a praedia ex avfNisne hastae nummo & ea quidem ad servos pertinet qui addixit. Et id quidem adeo verum est, suis nummis emuntur . Moris enim ut hi qui gratuitana operam praestare erat ut servi peculio sese interdum
volebant, sestertio nummo conducen- redimerent ex servitute, eaque redemistibus eam adicerent , quemadmodum ptio ad hunc modum fiebat . Servus
ex Valerio doceri iacile potest , qui hominem liberum subornabat , cujus ad hunc modum libro quinto scribit: opera redimi a filo domino posset, Si
Marco Cornuto Praeισνε favus ureii, θ' manumitti . servo . ipso aut pretium Pansa iusia Gnarus Ioeante , qui tune ex peculio prorogante, aut se deleganis I b ι nam exereebanι , tum νerans Darum te, aut in se recipiente debitum ; quem- Uum , tum minisserium suum gratuito admodum per Edem contractus inter pollieiti sunt, quia bi pro republica dimia emptorem,& servum ab initio tracta-can ex occideranνςperseverantique ρομι- tum fuerat. Huic contractui ante satis ustione extuderuul M exequiaνιιm appa. non erat ab emptore iactum, quam firatus fesseνεω nummo inis praebentibus emptus servus manumissus esset,&num. addiearetae. Eoque sensu nummum se- mi peculiares emptionis nomine exoluti; stertium accepit etiun Epistolarum tu eaque emptio tam imaginaria diceb bro decimoquinto Seneca. Ait enim : tur , quam ea quae fiebat nummo se deoque falleris, ουι qua maxima apud stertio, cap. 4. I. de manumiss. Non
nos babentur, ditatia, gratia; potentia, enim vera potuit hujusmodi emptiosessenio numnis aestimanda sint . Hujus diei, cum emptor vi ullum haberet se etiam loci est haec phrasis antiqua , vi acquirendi propositum , nullosque assis non sacere , cujus meminit idem errearet nummos proprios; sed potius Seneca , Epistolarum libro viges mole- aliud agens,& aliud se simulans agere,cumlo his verbis: Istis trisses, ρο -- negotium illius gereret , qui in rem perciιiosos alienae vἰω eensorer, βυε h propriam ob omni mancipatione iure Rea preMiων , sed agas Qs n. feeeνis. civili procul arceri debebat . Et harui Et quamvis scripserit expresse Paulus, quidem imaginariae emptionis species
s quis condinxerit ---o inna , eandω- etiam antiquissima est . Sic enim in
monem ηutiam esse, d. cap. 46. nihil Aulularia servum Strophilum . Plautus minus tamen evenire interdum solet, loquentem iacit: ut locatio addicta nummo , & justae, iasi ego partem impartiri malim ianda a& legitimae locationis vim haberet ; redimar. idque tunc accidere solet cum ex uno . EMPTio Nis huiusmodi meminit nummo iustum locationis pretium com etiam Seneca , sic Epistolarum libro stat : Qitalis apud Plautum operarum undecimo scribens: Quid aurem melius
locatio est , quas nummo conductori potes velle , quam eκeipere te Miς se addixerat coquus: Sic enim seribit in , vituti, qua omnes premit , quam man Aulularia Plautus: Ium condu- cipia quoqua eoud ι onis extremae, γ indur, ριπι jam medica mereede opus es. his sordibus na a omni modo exuere e Et haec quidem de iis contractibus ima. nantων , pnullum suum quod compar ginariis hactenus qui instar donationis inraus verrere fraudato pro capἰte uu. rom. I. L merant.
93쪽
merant. Nec alio videri potest in Bucolicis Virgilius respexisse , cum ita scriberet:
. SEMsus enim est : quia spes nulla fuit adipiscendae libertatis, idcirco nurulam peculii curam habui, quo peculio me a Iiquando ex servitute redimere possem. Et haee quidem si vera sunt, nune facile intelligimus quid sibi v luerit Ulpianus cum scriberet , eum
principio . Id enim se aecipere non convenit, quasi Divi fratres primi videantur constituisse eum qui nummis sui x emptus est ' posse ad libertatem pervenire . sed ita potius , ut servus nummis suis emptus eum emptore, in cujus fidem confugit. consistere possi & queri quod ab eo non manumitta. - Romae quidem apud Praesectum urbi , in provinciis vero apud Praesiis des . Ita enim expresse epistolam Diavorum fratrum laterpretatus est Μarcianus, cap. s. de manumiss. cap. 67. de iudie. Ea que interpretatio idcirco etiam verisimilior est , quod satis comstet ante hanc Divorum fratrum epistolam querelae huiusniodi locum non suisse . Si enim fuisset locus non sic seripsisset libro decimoquarto Cornelius Tacitus : Haud muIio pos raefectum ωνbis Pedanitam Semndum feνυus V sin essee;t, h. neeata libeνtate etii pro iam pepigerat , e amore exoleti infer sus , m dominum aemulam non toleran . Et sane cum scriberet Ulpianus, rec pium esse in servi nummos pectiliares da.do ρε eniam ad libertatem, cap. g.
eirca princ. de statu lib. videtur uti. que primam hujusmodi contractus im ginarii originem prudentum inter m
consequens moribus receptoque iuri potius eam adscripsisse . quam alicui Di. vorum fratrum constitutioni, quod est verissimum.
XUII. ULPIAN Us LIB. XLIII. AD SABINUM.
LIsao ad Sabinum vigesimo tertio,
ex quo haec regula desumpta est, plurima scripsit de eo tempore Ulpia nus quod in testamento adjicitur, cap. 49. de legat. I. cap. 1. de legat. 3. cap. to. de condit. & demonstr. e. Io.& r 2. Quando dies legat. eed. Et inister caetera videtur definivisse legatum in certum diem alicui relictum moris tuo ante diem legatario deficere sua conditione, & per hoc sc evanescere. ut ex eo nihil ad haeredem legatariieesso die transferri potuerit, d. e. 49. I. & d. c. Io. de condit. & demonstrat. Idque se ad Sabinum libro vigesimo tertio tradidit Ulpianux; hane
eodem libro proferens rationem r Ctin enim tempus M pinamentω -δες νων , eredendam in pro δaerede ad reum, hoc est, cum aliqua in certum tempus relinquuntur Iegata testamento, se tem
pus illud pro haerede, a quo legavit testatur adjectum videri, ut mcirtuo ante tempus cessum legatario deficiat nondum impleta Tonditione legatum .& per consequens . nihil ab haeredetestamentatio legatarii haeredibus debeat
praestari . Hinc quaestum fuit si se impuberi filiosa milias legatum str
VENERIT, quod tempus in hujusmo
94쪽
εst legato spectari debeat, an puberta- libω vigesimo tertio auctor est Ulpia-itis, an vero solutionis patriae Unesta- nus; cap. Ita de condit. & demontis. Et respondet eodem illo ad Sa- strat. Differt a legato annua , bima , binum libro et t. Ulpianus tempus trima die relicto, legatum annuum . pubertatis duntaxat spectandum esse , Si quid enim in annos singulos sueti eniti mens talis fuisse videatur testato. legatum , singulis annis ejus, euiris, ac si dixisset ex pretia: iN su AΜ ita legatum est , ins 4ci conditio TUTELAM ET IN SUAM POTRITA- solet I tempusque in hujusmodi te. TvΜ; tunc enim liberatus patria po- stamento adjectum tamdiu haereditestata legatarius etiam impubes, pro- pmd esse testamentario poterat . quam. tinus petere legatum poterat; sique diu non cessisset postremus annus , antequam ire tutelam potestatemque c. 33. fin. de mori. caus. don. 1uam pervenisset mortuus esset , terr Aliud eli in legato annua, bima . pus in hujusmodi testamento adjectum trima die relicto. Si enim ita testa.
proficiebat etiam haeredi testamentario. tor dixerit : CUM AD DEClΜUΜ- Et quia in perpetua tutela erant mu- QUARTUM ANNUM PERUENERIT lieres, dubitatum hinc etiam fuit, an ANNUA: MΜA, TR ΜA DIE Ti Tio& quando in suam tutelam pervenis- DAR l xxx. A lyREOs v Lo. huiusmo-
έe filia familias dici ρ'sset. A pupilla, or specie tempus annua, bima, triri multum disteri muliebris tutela, ex ma die praestationis, ex die completi idcirco simul atque viripotens esse coe. decimiquarti anni statim cellit, perat filialamilias , & per hoc tutela r. leg. m. Et quia legatum an- pupillari liberari, tunc ea quodammodo nua , bima, trima die residium , unum in suam pervenire tutelam dicebatur. legatum est in tres diversas pensionre Idque. ad Sabinum lib. q. sbi videtur annuas distributum s cap. Io. Paulus voluisse, cap. s . de legat. & II. de statvlib. eap. 3. de annuis Nee id adeo mirum, siquidem a pu- legat. ) idcireo etiam semel duntaxat pillari multum differt tutela muliebris. legatarii in hujusmodi legato spectari
Nam mulierum ιυνονes non ne- conditio solet, nimirum tempore cessigo ιιτ, sed alimνitatem duntaxat intreo diei. Tune enim si vixerit legatarius
potu ἴ- , aum,r est in fragmentis Ul- etiam si ante trimam diem mori eum planiis titulo II. Testatur etiam pro contigerit, nihilominus tamen recte Muraena Cicero, ars Mam fmsso ad suum haeredem legatum trant mittit:
tu strum qiιod Potest ite mulierum eo-ω sin contra ante cessionem diei decesse.
batur: satis per hoc indicans quodam- rit legatarius, tempus, in hoc testa- modo in suam tutelam mulieres viri- men o adjectum haeredi proderit testa potentes pervenire. Ridet enim Iuriia mentario . Deque hujusmodi vulgari consultos Cicero.' qui cum auctores elausula , annua, bima ,' trima die, suerint multabris tutelae, illies efficere arbitror etiam Ulpianum sensisse, eum non potuerunt, ut mulieres in tuto- ita scriberet , iisdem auram aerebus ,rum essent potestate; siquidem in hoc est, iisdem pensioni fius ρνιelierum potestate tutores potius viden- flabiιur legatum , quibus legatario ipstur suisse , quam fuerint in tutorum maestabatur ea p. s. quando dies legati potestate mulieres .' Si quid in annos Similit modo si ita stipulatus fuero rseu uter legatum fueris, unum t rartim Cum ad eνicesimum annum peνυenero
95쪽
modi stipulatione se gratia promisitis adjici tempus intelligitur, ut mo tuo ante diem cessum reo stipulandi protinus liberetur promittendi reus . Idque etiam locum habere videtur in stipulationibus mortis causa . In iis enim pro reo promittendi tempus adjicitur. Et sane ut mortis causa dona. re, sic etiam stipulari mortis causa veteres solent;& quemadmodum mortis causa donatio perfici non intelligitur, antequam donantis mors insequatur , capia 32. de mori. causa donat. ita quoque stipulatio ea a mortis ante promissoris obitum committi non ..ut. Idque mihi visus est apud Festum Antistius Labeo volui sie. Sic enim scribit Festus libro undecimo r Mortis ea a simulatio exsimatuν 'νῶς - ais
phoninus aceepisse, e. 76. de jure dot. Hinc etiam intelligimus quid sibi Paulus voluerit his verbis: Sed qui
mortis causa in annos βεν estos pecu iams utatus vi , nsu in similis εἰ eia tu annos sngulos legatum es . Nam ιieet multa essent tigada , stipulatio εamen νηa es, o cond.ιis uvis cuia expromissum est . semel intum da est , eap. 3s- fin. de mori. cauL donat. ev o missum tibi mortis causa suerit in a nos singulos certam pecuniae summam praestari, non es ei similis cui in an. nos singulos legatum e , inquit Pa tias. Eius enim eui ouid in annos i satur singulos. annis ungulis inspiciem da conditio est, quia quotannis novum esse relictum legatum eensetur; at quanipulatur motis causa in annos singulos quid praestari, stipulationem duntaxat unam interponit, quae eum ante promissoris mortem committi nompotuerit, sic tandem perficitur morte
promisoris , ut iudividuam quandam
sub pensionibus stipulationis iure divissis, & separatis, in sese complecti viis
deatur obIigationem . Mus enim eis. qvid moetis causa in annos sin3ulos, in evνο-issum , semei tantum , Inquit Paulus : eonis ιio eβ ἐπί eienda ' hoe est. an is qui mortis causa in annos singulos stipulatus est vivat , an ver exemptus sit rebus - humanis, non ut in annuo legato annis singulis, sed ut in legato annua, bima, trima die relicto, semel considerari duntaxat s lat. nimirum tempore mortis promis. soris, sique vixerit eo tempore stipulator, tune primum uti ex Labeone probatum est , mortis causa commitistitur stipulatio; sin vero mori eum contigerit ante promitarem, tunc etiam
viventis ipsius promissoris gratia tempus stipulationis instrumento censebiatur adjectum esse. Deficit enim moris te stipulatoris sua conditione mortis ea a stipulatio, quo fit ut promisi, omnino liberetur. Haec regula iis sis. tam stipulationibus est accommodan da; quae tem Irari testamentis adjectos millimae sunt; allioqui enim si tempus duntaxat respexeris selutionis, d bium' non est quin semper in omnibus stipulationibus pro reo sit, non pro stipulatore temporis adjecto, c. 4 . . I. de verbia obligat. Et idcirco sis eue adsentior Accursio haec verba , pro haerede, se in hac regula interis pretanti, ad utilitatem haeredis. Huiusnodi enim interpretationem satis eorum responsorum postulant inscriptiones, quae admonuimus cum hae regula esse conjungenda.
96쪽
XVIII. POMPONIUS LIB. VLAD SABINUM.
SIC a stipulationibus disserunt tega
ta conditionalia, ut stipulatio coiis ditionalis acquiratur patri , etiamsi conditio existat post emancipationem filii legatum non item c. 78.de Verb.
oblig. Dies legati pur, & post diem
relim protinus cedit a morte testat ris; Iegsti conditionalis dies sociprius cedit quam fuerit adimpleta co disto; cap. s. in principio. Quandoedias legat. ced. Si post diem lega i te. dentem legatarius docesserit. ad haeredem suum transfert Iegatum, δc a te gatariis qui die legati cedente sui juria non sunt, iis debetur legatum in quorum sunt potestate, d. cap..Hinc Dasilum fui servo filiουefamilias ante
. legatum potes, da cap. s. in fin. , de cap. x v fin. Quando dies legat.
Et ratio quidem divertitatis est, quod Iegatum ante diei cessionem nihil in sese contineat iuris; cum contra nulla appellari. stipulatio possit c quae non aliquod sub se complectatur vinculum juris. Et idcirco ante cessum legati diem, legatum transferri non potuit; eo nihil obstante, qliod stipulatio transferri M. tuerit ante diem stipulationis cessum. Transferri enim non ea quae sunt sacti. sed ea quae juris sunt dumtaxat solere nemini non cognitum est. Legatum , niste cessum diem nihil continet juris se ergo nec a me diem cessum ad patro. num , aut patrem transferri potuit :Nulla sine ρον, nem. subsistit siputatio . siquirim ..ut Ulpianus ait, in βiamlationibus itis Φύσιur p. 2. de pact. Eaque res esscit ut filius. fmilias Sc seruus sub eonditione sti- si lati protinus obligationem ad p trem ac dominum transmittant et etiam si mortui , etiam si ante conditionis eventum, manumissi fuerint. Nec est quod quis de eo filiosa milias obiiciat, qui quid solvere alterius mandato prM misit & emancipatus solvit, cap. I 2, 3. Mandati . Nam filiussamilias pro alio solvendi sitscipienx, negotium', licet mandati iudicio lat obligatus, a te tamen sibi mandatorem non ha3et obligatum , quam si mandato satisse cerit. Et idcireo si solverit existens in patria potestate, ipsa solutione Distri acquirit contrariam mandati acti nem; san vero emancipatus solverit , sibi acquirit. non patri obligationem eandem. Nihil enim ante emancipationem suisse in- hae specie videtur quod ad patrem, hujusmodi e tractuaratione, transferretur. Si quidem eo traria mandati obligati , post emanet. pationem primum contra a sui si quo
tempore patri nil μ acquiri per ruium
97쪽
mo is erat. Similis est ratio filii familias . qui Ham pro aliti fidejusserat ,
patellatrii lias sinus solvit; cap. I 6. in fine, de haeredib. Instit. ipla enim solutione contrahitur primum ,' coniti. tuiturque κontrarium mandari judicium, quod fidejussori competerct 1blet. Et quia hujusmodi solutio post emancipationem facta, obligationis contra. rlae causa est & origo prima, idcirco
etiam mirum non est cur ea obligatio fiato potius quam patri acquirere tur. Idemque dicendum est de access,ria quavis obligatione, quae etiam ad x hanc regulam non pertinet. Accessi, rium enim naturam sequi convenit
sui principalis, & idcirco cui principalis reus non est obligatus . utique nec ei obligarus fidejussor est; & hoe est quod Paulus ait, s ejussorem patri
non ebi gar , quia nec reus ei tenettir, cap. I 32. fi n. de verbor. obligar.
.XIX. ULPIANUS LIB. XXIV. AB SABINUM.
irabit ; hoc est , utrum is qui quid vendit, qui stipulatus est servus, an liber filiusfamilias an paterfamiliat sit 'emptor, aut promi Gr ignorare non debet. Quare si filiussamilias, vel servus detem aureos sta dari stipulatus fuerit, promissor idecem illos filiosa lias vel servo exolvens non libera
tur ; huiusmodi e nim stipulatio statim ARDI C o M M.
ab ipso contractus initio acquisita patri, & domino suit, cap. 7 g. de vel in bor. oblig Qua sola de causa patri& domino integra est amo pecunia deperdita, quae filiosamilias, aut servo stipulatori exoluta fuit. Et id quidem tune semper observari solet, cum tempus & locus plenius deliberandi conis silium patiuntur. cap. I. circa princi p. de exerciti actio. Simili modo .. si filiosa milias legatum si ab haerede . haeres solvere. patri debet non filio ;nisi nominis1- .fitis fotia' iusserit is ia-
σον' tune enim b.e edi non impuratur
c tir filio potius 6lυeriι quam par i , 3cita Ulpianus scribit ad Sabinum lia
O 2ψ c. p. I 4. R. quando dies legat. ced. hane 'subiiciens quaestionem di Si haeres j .ans legataνium fit uesa. milias esse ei se serit, an liberetur Et ait quidem Ulpianus haeredi bee
non imputari. quia non Ponte ei m teis garariis contνabit . Haeres legatorum
nomine quasi ex contractu obligatus esse intelligitur . 6. haeres. Instit. de obligati quae ex quasi contri nase. Eoque sensu cum legatariis contrahere dicitur eri quia scripsit expresse Ulpianus, haere- em sponte cum legataei non contra bere I hoc est, sua voluntate legatariis ex quali contractu obligatum non esse, idcirco , videtur etiam satis perspiccuum, tum demum de conditione ejus cum quo contrahitur , eum qui conistrahit debere certum esse, cum non coactus, sed sua sponte, hoe est, ut Varro interpretatur propria sua voluntate contrahit. Habet enim is qui θρη-
te eons abit, tempus, O locum plonius deliberandi, d. eapit. I. de exercit. action. quod temptis nee baeredι te flamentario, nee ei etiam interdum conis ceditur eui incumb t naυ gandi neeumraF, d. cap. I. in princi p. Et haee' quidem vera est hujus regulae senten-'
98쪽
Sabinum 24. etiam desumpta est, de ei haud dubie responso appιicata. quo de legato expressa testatoris voluntate filiosa milias exolvendo disseritur eamque regulae hujus applicationem probat vehementer Iacobus Cujacius, quam& ego non. improbandam, sed omnibus modis esse amplectendam censeo; etiam adiiciens verba illa quibus non sponte cum legatario haeres contrahere dicitur ἐω.Ψri κω. in hac regula posita esse. & subaudiendam obligationem- Quasi dixerit Umianus haeredem sponis te non contrahere cum legatario obiugationem , ea prorius ratione , qua cripsit Paulus, pi pitIMm e. . defensore
rtitoris sponte non contrahere, L. 21ω
de tutor. & rat. distrah. Hoc enim loco contrahere, ἐaii σικω. positum est,
pro contrahere litem. Nec id quoque Papinianus visus est neglexisse . cum de fidejussoria rem pupilli lalvam sore obligationem diripens scriberet,
lxm non controx ge, sed in rutorem inacidisse , cap. fin. rem pup. sal. lare . Haud dubie contrahendi verbo ἐκει--αώ. hujusmodi exaudiens obligationem fidejussoriam. Et hin est tertius locus, quo admonuimus hoc Grammaticorum schema quod dicitur, admodum suisse Iuriscon laetis familiare. AD NON SOLET, Non solet exemι is doli nocere bis, quibus
voluntas resaιoris non refragatur in
Sabinum 24. desumptus . In eo libro de adimendis transferendisque legatis dii putans Ulpianus , inter alia definiavit legata & fidei commissa aut expres.sa aut tacita 'estatoris voluntate adimi posse ; & ad voluntatem testatoris tacitam inimicitias reserri capitales , c. g. lin. de adimen. vel transferendis legat. Tractoum enim suit, si inimi. citiae capitales inter etestatorem & eum cui quia fidei commissis relictum est , postea intercesserint, an id ademptum videri possit quod testamento relictum est. Et quia placuit tam tacita quam expressa voluntate fidei commissa & le. gata adimi , idcirco respondet Ulpia. nus , βήeleommissi rex ademptum videνῶ inιmie ι iis inlevositis I haec verba subjiciens: seeundum hae , oe ire legato trais Iamus doli exceptione προβω . d. v lin. Quorum verborum haec est sententia , Si eum testatore inimicitias post conditum testamentum ex professo' gesserit legatarius, nec contigerit ante mortem testatoris aliquam neri reconcilia. tionem, tacita testatoris voluntate per
hujusmodi inimicitiarum professionem
legatum, ademptum esse. Et idcirco si legatarius legata petere ex testamentonori vereatur, repelletur doli mali exceptione. Nam cum ignorare nequeat legatarius sibi denunciatas fuisse a te.
statore inimicitias; utique, & illud scire debuit denunciatione simultatis legata sibi adempta esse , & idcirco petitione legatorum implicari se dolo
malo, ejusque exceptione recte ab hae. rede testamentario repelli posse. Aliud est si ante testatoris mortem iterum in amicitiam redierit legatarius , & pcenituerit testatorem prioris ossentae. οῦ tunc enim legatum relictum redintegrabitur, c. d. tit. Quamobrem si lagata petenti legatario doli excepti nem idcirco objecerit haeres, quod dicat suisse legatario indictas a testatone inimicitias; & legatarius' replicaverit, denuntiatas quidem inimicitias suisse, verum se postea in amicitiam redii Lis, doli exceptio ab haerede proposita
non nocebit legatario ; quia voluntas testatoris, quae ante ob inimicitias imdictas refragabatur. post sactam reconciliationem amplius non refragamr
99쪽
eaque non refragante nec legatario quoque nocere potest exceptio doli mali. Non enim , solet exceptio doli nocere his quibus voluntas testatoris non refragatur. Et hic verus est hujus paragraphi intellectus. Si quaesieris quaenam dicantur inimicitiae capitales, ii. lud habeto , moi is suisse apud Roma. nos , ut si quae graves inter eos inciis deront simultates , amicitias solemnimodo renunciarent,& inimicitias praesentibus testibus profiterentur- Quae inimicitiae se denunciatae capitales dicebantur, eo quod sanguinem spii arent ex professo , juxta Atriobii illud ad. verius Gentes libro secundo :
dentissimis.aliquot argumentis demonis stravi Uariorum libro quinto , capiter s. Quibus illud etiam adjungi sotest
quod ita Declamat. libro decimo Se. nec a scribit : viva qu dem ωκονε
per omnia convenieba ' mortua vera .
inimicum prefessus es, XX. POMPONIUS LIB. VII. AD SABINUM.
SI servo per fideicommissum liberis
tas relicta sit, servum haeres cogitur manumittere, cap. 11. de man misi . testam. Sique recusaret eum ha res manumittere , auctoritatem habebat servus ille haeredem ad Praetorem perducenti, eoque perductus, Praetoris imperio servum cogebatur haeres manu.
mittere, cap. 43. de ae . empl. Et id ruidem fieri tognitione praetoria solet, i nulla incideret libertatis fideico missae dubia interpretatio. Nam si quae
hujusmodi exoriretur interpretationis dissicultas , tunc non praetoria cognitione , sed adhibito consilio de liber, late per fideicommissum relicta . eois gnoscebatur. Ad dubiam libertatis in. terpretationem illud referri potest , quod sic ad Sabin. lib. 7. scripsit Pomponius; SI STICHUS ET PAMPHlLUS DECEΜ DEDERINT , LIBERI SUNTO, potes aiιer quinque dando libιν esse . quamυis alteν nori dederit. c. II. Viis
detur enim inter Sabinianos,& Proculeianos tractatum fuisse , cum sic testamento scriptum esset: Si fri CusET PAMPHi LUS DECEM DF DERINT, LIBERI SUNT ' an uno quinque OL
serendo, & nihil dante altero, is qui obtulit quinque , libertatem consequi
possit; an vero necessum suerit ambos simul decem offerre . & sic alterum sine altero liberum fieri non potuisse. Si verborum spectaveris energiam , certe ea mens, & voluntas testatoris omnino videtur suisse ; sin vero ad nisvorem libertatis eadem verba retuleris,
nihil minus quam tale quid voluisse
pronunciabitur testator. Favorem hunc videtur Sabinus secutus esse,& definivisse alterum quinque offerentem, etiam si alter nihil dederit libertatem consequi debere, hane subjiciens ratione na; uoties enim dubia interpretatio libertatis est , secundum libertatem reis spondendum est ' quemadmodum hac regula continetur , ex eodem illo ad
Sabin. lib. 7. desumpta, in quo quaestionem hanc tractavit Pomponius. Et sane in hujusmodi quaestionibus ad favorem libertatis respicere Sabinum conis laevis e , indicat his verbis Ulpianus ad Sabinum lib. 4. Si decem haeνedi dare jussus fuerit, baeres etiam per par
res aceipere favore ιibertastis cogendus est, c. q. q. 6. de statu liberis. Cur autem seis
eundum libertatem potius quam secundum servitutem in dubio pronuncietura
100쪽
e ir, hae potest proferri ratio , quod
libertas naturalis sit , eoque nomine servitutis jugo longe melior, dc si v rabilior ' quodque semper quiequia ἀμώium est, humanitas ἰnetinet in metitu Sie enim Senecam scripssse accepimus Epistolarum lib. II. Reus sententiis p νibus absistruν semper quicquid ι hiam es , bumanitas inclinat in melitis.
set conditionum species Ulpi xius . quibus testamento liber esse serivus juberi solet o di inter. conditiones illas, agit de eo servo qui haeredi servire quinquennio jussus est . Cum enim quaesitum est , si θνυus saeredi servire quinquennio Iussus fueνit, er eum haeres at quamdiu μνvire sibi non mistiatur, an postea pari possit intra quimqMennit tempus ; νespondit lapianus id Afri posse, e. ra. de statvlib. Nam
.us in non tἰeere Eaque res effcit ut servus haeredi quinquennio jussus servire , etiam fi integro quinquennio non servierit, ad libertatem nihilominus perveniat finito quinquennio : M-que ita quidem ad Sabinum libro vi.
1esimoseptimo scripst Ulpianus, d f. II. t cum haee regula ex Mem illo Uupiani libro desumpta fit ; quis quaeso
dubitabit, quin ea ad tractatum de satuliberis omnino reserri, & eum d. I. I a. verissime eonjungi debeat , quamvis interim infitiari non velim. Tom. I.
& ad alias quoque species plurimas
eam non incommode referri posse.
LIaao ad Sabinum vigesmoctavo de obligatione iurisjurandi scrupsit in hune modum Ulpianus: in i
risiurandi obligario contνabatur , liber tum esse oportet quἰ iuret, libeνtaria causa jurare . Proinde si quis liberto suo hac conditione legaverit, ut juret libertus se decem operarum nomine
praestiturum filio suo , dubitatum fuit an obligetur jurando . Celsus obligari eum ait, & Celis acquiescit Ulpianus
irae verba sub iniens urare aώιem de ber pin manumissonem , aer obligetur ἔλ p rsonam enim semilem nulla eadis
inliga io. Et hane quidem regulam se intelligi oportere , evidentissime deis monstrat obligationis jurisjurandi species illa cujus nunc fecimus mentio nem ab Ulpiano proposita , e. 7. in prine. de operi liberi. Cum enim e put illud ex Ulpiani libro ad Sabunum vigesimoctavo repetuum si, ex o libro- hanc quoque regulam dein rumpiam esse testis est eius epigraphe; quis dubitabit quin ad obsigationem jurisjurandi hane regulam retulerit Ulpianus Alioqui enim I iret non civialiter . naturaliter stitem ex contracti. bus obligari,& obligare servos dubium non est, cap. I . de oblig., & action. T. 4I. de pecuL