장음표시 사용
51쪽
erat, silmesse filium. & ex altero
filios nepotes item duos pluresve, videamus an pariter nepotes cum patruo ad avi tam haereditatem admitti debeant ιEt debere quidem Cujus , Ulpianus , - Iustinianu:que testantur, negantque pMeruum, qui gradu proximior est, ulte. Hores . quales hi nepotes sunt eludere . Et idcirco conveniens esse aiunt,
non in capita . sed in stirpes haereditatem sic dividi, ut filius partem di. midiam haereditatis habeat, & ex altero filio duo pluresve neri tes at eram dimidiam. cum filius. Inst. de haered. quae ab intest. des lib. poster. inst. Cati tit. q. dc apud Ulp. in stag.
tit. 26. Idque etiam leg. Ita tab. evidenister caveri, Impp. Diocletianus,& Maximianus auctores sunt, cap. q. C. de
suis & legiri Atque hujus quidem iuris non est ni scura aut admodum absurda ratio, si consideremus patre familias moris
tuo in stirpes sive diversas familias ejus domum diicedere. Adeo quidem, ut quod filii fuerant familias, totidem conlistim patresfamilias essiciantur, qui singuli singulas S. separatas familias, sive stirpes constituunt. Si igitur patre familias mortuo tres superfuerint filii , in stirpes tres familia paterna dividetur: & quia non plura quam tria capita sunt, idcirco non in stiris pes solum , sed in capita ercisci sa. milia dicisur. Verum si duo supersint duntaxat filii familias , & ex tertio nepotes duo pluresve , hic non in capita, sed in stirpes ideo fieri di .isio debet, quia plura sunt capita quam stirpes : di in plura capita quam sunt stirpes familias hujusmodi discedere ,
ne natura quidem aequum est. Et quamvis filii nepotibus in paterna sucis
celsione proximiores csse natura videantur , tamen consideratione quadam
stirpium civili proximiores non sunt,&. ideo nepotibus non praeferuntur. Sanon ob aliud , eerte quod mortuus non esse tertius ille filius familias praesumatur, ethus is persunt filii : qui omnes eandem. stirpis .consideratione, quam pater liistinuerat . simul imitiisse personam in avita successione finguntur. Et haec quidem hactemus de primo legititimorum haeredum ordine. De altero . eorum nempe qui agnati dicuntur , illud dicendum rellat. videlicet agna. torum appellatione .consanguineos qumque in hac teste contineri. Admcinulis mus enim aliquando . ab agnatis con- lsanguinei s separasse fureconsultos, quos Decemviri auratoriam nomine comple xi sust . Qui ii .im aurem agnati tui ldicerentur,oc qu:s filius dicatur agna. tus patri, in eo capite eπροluin us , lquod de velis a nationum, cognati in mimque differentiis lib. s. Varioruia . inservi miis . Itaque s nemo suus esset haeres , lege Dein virali ad aetrat M. ρνι x mum haei editas intestati devolvebatur. auctore Iustiniano. δc in Dag. Ulpian. tit. 26. hoc est, ad consanis guineum , is enim agnatis reliquis gradu proximior est: sique coni angulis
neus non exstaret , ad agnatum post consanguineos proximum . Et tune
quidem si plures essent agnati proximiores , non in stirpes, sed in capita haereditas dividi solet. Veluti, si litfratris filius , & alterius fratris duo pluresve li 'rti . quotquot sunt ab lutraque parte personae tot fiunt Par- stiones, ut singuli singulas capiant. d. itit. 26. Ideo in capita haereditas hic
dividitur, quia quot sunt capita , tot liunt agnati diversi : & quot sunt lagnati proximi, tot seri in hujulin di haereditatibus portiones solent. Ideo lnon in stirpes , quia fratris filii in
patrui successione patris sui personam non induunt, quod in avita successi ne nepotes faciunt, cum haereditas iu
52쪽
EXII. oes Glitur. qu ' Marum haereditatibus ximi, id est, quod ea pishtem ecquid in duodecis rit, Ulpian. exposuit ismum I inquit, lex diιod haereditatem libeνιi viollesattis myrtuus esses lithio relicto. Idque etial bianus testatus est e. Denique ad libet
diversae stiris modum in uot agnati De libertis abulis sue- 27. Ba deis
tabularum patronum, sis, boede suoio loco idem
patronorum ita pertine in stirpes ca
IN duodecim tabulis scriptum fuisse,
ne patνieiis cum plebeis e rubiam
esset, non Dionysius solum lib. II. Livius etiam : testatus est libro g. Auctor est idem Livius, anno .aό urbe condita 3ορ. Μ. Genutio, & . P. . riatici, vel sut alii malunt in C. Curtio Com. de connubio patrum, & plobis C. Canuleium Tribunum plebis
rogationem promulgasse , qua coni minari. sanguinem suum patres, fundique. iura gentium rebantur. Et resere quidem in eadem oratione Canu. 4ejus .e eonnubium patribus . cum pieba et, hoc ipsum Decemviros ruisse, pes. .smo exempio publico, eum summa ingu-- plebis, nuti m ne esse ma/srem, aus istiniorem . contumeliam pose, quam
paνtem eis ratis vetust contaminatam .,
Bid .am. eonnubio haberi, idque inibu se aiiud quam exilium intra eadem moenia qηam 'relegationem Sane idem Livius ideo Deeemυ ros .huiusmo- .are eam-bium irem p rmis s. Tom. I.
certa prolo auspieia, qua nemo plebeius habere poterat, tu barentur. Et quia plebes ad id maxime indignatione - exarsit, quod auspicari : tanquam invisa Diis immortalibus, negaretur Posse, certe non ante finis contentionum fuit, quam victi tandem patres, ut de connubio serretur concessissent . Et tunc quidem lex ista Decemviralis re, pudiata sublataque fuit rogatione Tri. nitia.
CUM res Romana, regnante Roamulo, adeo esset valida, ut ea ilibet civitatum finitimarum par esse videretur, sed penuria mulierum hominis duntaxat aetatem duraturae tum ex consilio patrum Romulus legatos circa vicinas gentes misit, qui . societatem connubiumque novo, populo p terent. Et cum Musquam benigne legatio audita esset, ad i vim spectare 'res coepit: cui tempus locumque aptum ut daret Romulus, aegritudinem ani. mi dissimulans, ludos ex industria paurat Neptuno equestri .lemnes : Con. Ibala vocat. Indici deinde finitimis spectaculum jubet. Ubi spectaculi tema pus venit, tum ex composito orta vis: noque dato juventus Romana ad ra piendas, jore matrimonii uirgines disecurrit. Idque testatus est inon Livius solum, sed etiam Tertullianus M lib. udverum Ualentinianos, Tune, inquit, ui a comas raptas Iure matν monii piam dena. Et quia feliciter raptus Sabina. rum Romulo sueeesserat, ideo ab e .dem - Rege suisse arbitrur institutum , i ut non vero sed . simulato.quodam mis, ptu omnis legitimi e nubii ritus m. .rageretur is quidem tempore ν
53쪽
suisse videtur matrimonii contrahendi fuisse λ Proinde usa olim uxorem itiratio, ut usu quisque virginem ex gre- h uic modum acquiri solitam, ea n mio matris, aut ex proxima necessitudi- que alitiquissimam suisse connubii ne vi simulata raptam, non aliter suam legitimi rationem dubium noti est faceret, quam Romana pubes Sabinas Fuit etiam alia contrahendi matrimo. olim virgines suas usa secerunt. Idque nil ratio, quae ut in Top. scribit Bo
omnino mihi vitri est voluisse Festus, lius, eonfaννeatio dicebatur . & solis
eum ita scriberet: Rapi simulatur υim Pontificibus conveniebas , hoe est . utro ex gremio matris, aut δε ea non est ego interpretor . per solos. Pontifices ex proxima necessitudine,cum ad virum peragebatur. Qualis autem confarrea.sνabiiων. qisod videlicet ea res felicitis tio hujusmodi fuerit, evidenter in frago Romώιο est. Rapiundae autem vi si- mentis exposuit Ulpian. tit. R Farre, mulata virginis , quinam olim ritus inquit, convenitur i. manum eertis
fuerit, eleganter Apulejus exposuit vertas, testibus deeem praesensibus, lib. de Asino aureo his verbis: Tune o solemni sacri Dio facto, in quo panisma gremio suo mo/er infelix rolerans quoque farreus adbibeιών. Et quia Deos mundo nutiali decenter ornabo mellia fruge coleνe, motaque fassa supplicare , ν γε μωiis crebνiαν ingestis , Fam Da far torrere. Numa primus apud Ra.
μι-a ιiberoeum votis anxiis . propaga- manos enstituit, auctore Plinio libr. 18.
Me , -- inromionis subitae gladiaνον- cap. a. ideo certissimum est, hanc eo ἐ-peius ad belli faciem Iaυiens, nudis farreationem a Romulo institutam nouinereris meronibus coruscans, non esse. Quid igitur si Numam ejus esse eaedi, non rapinae manus serunt ψ sed auctorem dicamus ὶ Subsisto, nee qui
denso conglobatoque cuneo cubiculum nais quam de fimo, quamvis inonysius libr.1.βν.m iovadum pretinus , nec viis reserat, Romanos priscos sacras nuptias de familiaribus .Hὶris repugnanser ad confarreationem appellasse. Illud inteis ne tan Alnm quidem resis re, ma mia rim certissimum est, ante coempti seram, exanimem , μυο pavore νυμ- nem in usu confarreationem fuisse . dam, de medio matris stremis rapvere. Idque obscure satis Cicero demonstrat .
Et id quidem illud esse omnim vid, in ea quam pro Murena scripsit ora. tur, quod hune in modum in libro tione, Iurisconsultos stomachosus, quam
de Spectaculis Tertialianus seribite De viri m constantem deceat exagitans. bine Equiria Marti Romulus dixir et Ait enim Iaera interiνe majores noluis,anquam, eo Consualia Romulo defen4 fe: IMeconsul ream ingeniφ .sura ad ns, quod ea Conso dicaveris Deo , - --ρtioues faciendas, inserimendorum violans, consilii, eius sciιicet, quo νune facνοσώ- cavso repertos esse . Quo in Sabinaνum vitainum νapinam milit bas loco dubium non est quin per sacra suis is maιν mouia exeuiravio. Probum confarreationem Cicero intellexerit ,
plana consitum , m nunc quoqNe apud quam introducta coemptione in deis ipsos Romanos iussum , iteirum, .s suetudinem sensim abiisse, cum Taciis dixerim penes Deum. Haec ille. Ecquid to contendit. Nam quod eo in loco autem haec verba: Eν nunc quoque apud de coemptione illa senserit, qua hi ipsis Romanos iussum, , licitum, manum solet conveniri , argumento aliud significat quaeso, quam in locum sunt hare ejusdem Ciceronis verba suta veri raptus apud Romanos simulatum sequentia: in quia in alienius L jis quendam raptum in nuptiis surrogatum exempli. Usa id nomen in venerano ,
54쪽
nem facerent, Gaias vocari. Nam si ,
mod Festus Pomp. l. I. scribit, G.
Cata: certe quod Ge. de Gaja dixit, id a Gaja Caecilia originem trahere,& per consequens ad coemptionem illam , qua in manum convenitur , pertinere, dubium non est. Cum igntur sacra dixisset Cloero majores inisterire moluisse, haud dubie per sacra,eenDνreationis vinetilum, qua nihiι i. omnibuo sacris quicquam, auctore FILnio , fuit religiosus, intellexit. Non enim puto quenquam tam stolido he. lique ingenio esse, ut existime Ci. ceronem contendisse, Iurisconsultorum ingenio omnia sacra esse interempta. Quod autem idem Cicero, senes reis pertos esse ad eoemptiones faciendas ah , . illud eo reserri debere, ut in coemptionibus non iis solum quibus in manum convenitur , sed omnibus etiam quibus venale quid proscribitur, senes adhibiti fuisse videantur, aperte demonstrat M. Curius, Ciceroni hunc in modum scribens : Ergo fructus essivus e mane piam iuius : quod νidem
β inter senes eoemptionales venati m. Icripserit , egeris non multum . Exstat
haee epistola apud Ciceronem lib. 7.-Epistol. fami l. Proinde rectissime in ciceronis Top. adnotasse mihi videtur Boetius, tribus modis uxoνem ba beri, Uu, farre, coemptione. Idque etiam adversus Gentes libr. 4. testatus est Arn bius: Uxores, inquit, mi habent atque in coniraaIia foedera eondition bur ve niunt ante quaesistre usu farre, coempti ne, genialis lectuli saeramenta eonducunt.
habent speratas, baben3 patias, habent
inrevostis Ripulationibus sponsas. Et quia raptus ille smulatus. de quo ex Apulejo, Tertulliano , & Festo, disi
seruimus, nee confarreationi neque x emptioni convenit, idcirco illum m. .ctissime ad eam uxorum speciem rein tulisse mihi uideor, quae usu habebariis tur . Ut igitur usu uxor solemnitat hus certis capiebatur, sic confarreatio, Et coemptio sitas etiam solemnitates habuerunt. Coemptio ira peragebatur, inquit Boetius , ut M o mendo se imuicem inrerregaren/ r Uri ita: An fibι-ulieν materfamilias esse vellet. Illa espondebat , Velle- Item -ιἐeν iste Togabat e .an υἰν Mi paterfamilias esse vellet, lite reoondebat, Velle . Eratque mulieν materfamilias viro, tore filiae . Et sula sane tanta coemptionis istiusmodi apud veteres auctoritas . ut per coemptionem facto matrumonio, vir & uxor sibi invicem se cederent. Idque in illud Virgilii, Ex.
gernusque in stegnum quaeritur haeres ,
Servium Honoratum adnotase Contius observavit. Ulpiani etiam testimonio idipsum confirmatur, qui in se . tit..ita scribit: μι autem haeredes suis, liberi pisus in potessare habemus , ν
naturatis p aem adoptivi hem Nnον gusin manu est, ct' nurus , quae ἰn manu
in fili , quem in potessate babemus . Sed id quidem verum erat, diligen-
'terque observabatur, si omnium tui rum consensu , mulier coemptione in mariti manum convenerat . Nam si
vel tutoris unius in coemptione deesisset auctoritas, ius successionis hujusmodi cessabat . Idque evidentissime pro L. Flacco docuit Μ. Cicero . Quum enim eo nomine L. Flaecus esset a cusatus , quod ejus sorore Valeria i testato mortua , se eam rem Flaccus egerat, quasi ad ipsum haereditas pertineret, quum contra certum esset eam
jure coemptionis ad Andronem Ses m
55쪽
lium Valeriae maritum, omnino devo. Iutam esse: alia quidem ratione nulla Flaccum excusavit Cicero, quam quod esset sine Flacci, qui tutor erat, con- . sensu peracta coemptio . Verba Ciceronis haec sunt: enim Audνoni Seis Bitio graυis iniuνia facta es non ferenda , quod Pum esses ἄκον ν Aeria
sua , quas ad ipsum haereditas periintaret . In quo quid reprebetidas sciνe evia:.quod falsum intendeνit , qui Mees λ I genua . inquit , fuit . O peritum iuris hominem l Quid i ab ingenuis mulieribus
haereditates lege nos veniun3 8 In marinum , inquit , convenerat. Nunc audio.
sed quaero , Mirum vis, an eoemptione λ a non potuit e nihiι enim potvi de
tutela legiι ima sene omnium tutortim auctoνitate diminui . Gemptione λ omniabus ergo auctoνibus in quibus ceνιε
Flaccum fuisse non dices. Haec Cieero. Diximus quibus olim modis contrahi, nunc videndum quibus dissolvi eonn hium soleat . Et quidem usu uxor , usurpatione uxor esse definit : consaris reatio, ut diffarreatione, sic coemptiore mancipatione ditatuebatur. Quae usu uxor erat , antequam esset Mucapta . si trinoctium a viro usurpandi caussa abfuisset , lege duodecim tabularum usurpata dice tur . UsurMtio usuc pionis interruptionem significat , non
vi quidem, & proprietate verbi , sed
per consequentiam . Si enim id quod possideo , necdum tamen usucepi ab aliquo selenniter usurpetur , sive apprehendatur, is si ejus rei dominus est, possessionem meam sua usurpatione imterrumpit. Quia igitur mulieres in potestate aut mariti, aut parentum, vel tutorum erant perpetua , idcirco usa
uxor nondum usucapta, ante annum amarito discedens, usurpabatur, hoc est, a parentibus , aut si illi non essent , a tuto ibus solenni quadam ratione apprehendebatur , & mariti potestate liberabatur, si ab eo trinoctium absui Liat. Et hoc inde potissimum , quod iuveri locum, simulatus ille raptus quo usu uxores habebantur , successerat . Quemadmodum igitur Sabinae virgines, quae domum raptoribus iniciis iugi bant , vis abantων , hoc est , ab iis apprehendebantur , quorum antea in potestate fuerant : sic usu uxor statim quum a viro trinoctium abfuisset , usurpandi gratia , usurpata dicebatur . Ita enim esse accipiendum non dubito, quod ex Q. Mutio de uxore, quae per trinoctium a viro abfuerat , lege 12. tab. usurpata Gellius lib. 3. cap. 2. &Macrob. lib. I. c. q. tradiderunt. Idque
non intellexisse visus est, quisquis ille fuerit, qui Gesium suis propriis, &satis interdum frivolis, singulorum cais pitum argumentis illultrare conatus
est. Porro confarreatione matrimonium
contractum diffarreatione dissolvi soliatum Festus observavit , qui difνreationem genus fuissa ait sacrificii , quo inter viνum. mia erem fiebat dissoluistis, idcirco sic appellatam, quia fiebat farreo libo adhibito. Et ita quae famreo liba , hoc est confarreatione facta erat in manus conventio , eadem fam eo libo, id est, diffarreatione dirim batur. Et quia nihil tam naturale est, quam unumquodque eo modo dissolvi quo ligatum est, ideo etiam non usus
usurpatione tantum , non confarreatio
diffarreatione duntaxat , sed & coemisplici dissolvi remancipatione solet. Teis stis est enim idem Festus , νemancire sam Galium AElium eam definivisse ,
quae manet ata βι ab eo, cui in manum conisnerat. In coemptione autem quandam quasi in manus.traditionem in. tervenire solitam , testatur expresse Symis machus , hunc in modum de Fulvio quodam scribens lib. 2. Epist. Soνονem Pompeiam olim υiro maturam, te auisice in Dissilirco by
56쪽
ctat quoque Terentii illud ii, Andria:
Igitur quae coemptione in contrahendo matrimonio mulier mariti in manum Iradebatur, eadem illa in dissolvendo remancipabatuν , hoc est , mnu ab eo reddebatur , in cuius manum conveneis
xat. His ita expositis, videamus requid de divortiis amplius in duodecim tabulis fuerit . Cujacius se primum ait observasse, divortia fieri ex duodecim tabulis auctoresque laudat Cajum cap. pen. Ad L.Jul. de adult. & Ciceronem in a. Phi lippic. mmam illam, inquit Cicero , suam res suas fibi babere jussι ex I a.
suetudinem fuisse scribit Festus , --lieribus donare claviis ob signisoandam partas facilitatem. Igitur mutieri quae data suerat in contrahendo clavis, eam adimi in dissolvendo matrimonio, Decemviri voluisse visi sunt. .
CAPUT XXII. D. Tigno iuncto. LEGEM de tigno iuncto Decemviralem. his conceptam verbis suiLse, vir ille eruditissimus observavἱt, qui primus Festum temporis injuria depravatissimum , integritati summa diligentia conatus est restituere : TI.
GNUM IUNCTUM AEDIBUS, VINEA I. UE, ET CAPULO NE SOLVITO.
De qua lege sic scribit Ulpianus: Lex
duodetim rab. neque solvexe permittit tignum furtiυum aedibus junctum , neque υιndieare. Quod providenter lex essecit, ne vel aedificia sub hoc praetextu diruantur, vel vinearum cultura turbo
se , in duplum dat actionem , cap. I. de tigno juncto. Lex igitur Ιχ. tata non permittit ad hoc solvere. furtivum tignum aedibus junctum, ut possit s lutum vindicari . Sic enim haec Vupiani verba esse accipienda Paulus me docuit, qui de 3igno aedihus iuncto , ad ex bibendum ideo agi non posse eonte vir , quia lex duodecim tabalapam illud αιυi vetat cap. o. Ad exhib. Ei mquidem qui vindicare non μιess, utique nec ad ex bibendum agere permittisων , hoc est, ut Ulpianus sentire videtur, ad solvendum tignum aedibus. junctum experiri, nota est enim alius hujusmodi ad exhibendum amonis effectus . Rursus id ςm Paulus tignum adibus Iunctum posse vindicari se idque Decem viros etiam non ignorasse alio loco testatus est, cap. 98. in ii. de solui. Et hoc νης etiam verum esse idem Paulus ait, euin adversus euni vi actio qui seiens alienum aedibus suis stinum
μηκit . cap. I 8. tignum, de rei vita. Igitur ad exhibendum agitur, citigno juncto interdum inutiliter: agi. quoque interdum potest utiliter. Inutialiter quidem quum adversus eum e perimur, qui ignorans alienum iunxit. Ideo enim inutilis est haec actio, quia id quod junctum est, aliter vindicari non potest , quam si solutum suerit. mi igitur ad exhibendum . ad ver sus eum experitur , qui ignorans junxit, utique hoc videtur intendere. ut quod junctum est, di Glvatur , Adi lutum exhibeatur. Lex autem veatat dissolvi : agitur inutilis est hoe casu ad exhibendum actio. d. cap. 6. ex cap. 7. cum in suo. de acq: rer. domin. Aliud Eutem est, si adversus eum set a iis , qui sciens alienum iun.
xit. Tunc .enim recte ad exbibendum vitur , d. tignum. Non. ita quidem,
νι quod junctum est dissol ιαν : id enim fieri non potest, quia id seri
57쪽
rex vetuiti verum iis, ut eum qui jumae:t, sic conveniamus, quas δοιο mala feceri , quo minus posscdeat , auctore
Ulpiano cap. I. de tig. juncto. Igitur quae ipsis jure ad exhibendum actio
est, eadem illa utilis ex scien-aia, ejusque qui junxit mala fide, essicio tur replicationis auxilio. Itaque si tignum meum petam exhiberi, quod aed, hus tuis iunxisti, & tu dixeris illud te non possidere nimirum propter mutatum habitum, jam si bona fide junxerit, eum nescit ipso jure proposita ad exhibendum actio, sin vero scientiam tuam eulpem, teque non possidere quidem , sed dolo .malo secisse , quo minus possideres contendam , utilis emeitur hujusmodi replieationis auxilio , quae antea ipso iure nulla erat, ad exhibendum actior qua quanti intersit mea timum jun. Aum non suisse fortasse consequar. c.3. q. sciendum est autem , & ibidem . vers. de quibusdam. Ad exhib. c. I 8. In princ. ne dolo malo. Et ita concilianisaeos esse illos prudentes juris non dibito, qui de tigno junao nonnullas. scripssse antinomias existimantur . Caeterum vindicari tignum aliter non potuit, quam si solutum esset. Quae enim juncta sunt aedibus separata
duntaxat dominum vindicare posse Ulpianus testatur. c. 7. de excepi. xei iud. Idque Decemviros non ignorasse etiam Paulus admonuit . quamvis interim illa solvi, iidem Decemviri prohiberent c. ρ8. in fin. de soluti Eoque mihi etiam visus est Ulpianus respexisse, quum ita scriberet: Sed sproponamus tignἰ furtivi nomine aediabus iuncti actum, delibeνHi poteris aueerr Ueeus si rei vindieatior e esse non diabito , cap. a. de tigno juncto.
Sensus enim est , si tigni iuncti no. mine sit actum, legis de tigno iuncto actione, an bc eadem quoque actione
possit tignum quod iun um non est
peti, an vero separatim debeat vindieari λ Et extrinsecus quidem vindicationem esse definit Ulpianus. Ea a tem extrinsecus vindicantur , quae aedibus , non inhaerent. Idque Cic ronis auctoritate eonfirmatur , qui se de ina t. scribit: Extνinseeur autem assumuntur , cum ea quae fures foris,
guntur. Huic adde illud ejusdem MFinib.Et nune quidem quod vitem tuetur,
es id extrinseeus, id est, non ia ἐna vite. Ex quibus locis perspicuum satis est . quae tigna aedibus noti inhaerent. sve soluta . sve nondum juncta fuerint . ea recte dici extrinsecus vindicari . d. cap. 2. Tignum igitur aliud quam quod solutum, aut necdum juntium est, vindicari nullum potest. Legis autem actio de tigno juncto, in duplum competit . Videamus quid appellatione tigni in hae lege continea. tur. Quidam vir eruditus . tigni ap- ellatione in hae lege, ea duntaxattisna contineri sustinet , quibus aedes ruinosae sulciuntur. Id si verum est stupiditatis igitur legis hujus interpretes Cajus. Paulus, & Ulpianus insimulentur , qui non tigni solum, sed etiam hujus tigni, cujus in hac lege mentio si , appellatione omnem materiam fgnificari tradiderunt, ex qua aedificia fiunt, aedificia constant, non autem sulciuntur, d. cap. 61. d. cap. 7. & cap. 7. appellatione, de acquirend. rer. domin. Quid λ anne tigni vocabulo in hac lege tegulam, lapidem, testam immo calcem, & arenam , caeteraque si qua aedi ficiis sunt utilia, contineri scripsit Ulpianus c. I. de tig. juncto. Profecto puerilis est error, & non serendus. si quis haee omnia duntaxat fulciendis aedibus rutis nolis dixerit accommodari. Quod si me rogite cur Decemviri contrarium jus Diuitiaco by G
58쪽
in inludius, dc in navibus statuerint, negabo quicquam de navibus Decem. viros juris constituisse sed de tigno duntaxat aedibus , vineis, & capulis
iuncto. Quod jus si Decemviri non
scripsissent, sorte dubium non esset quin quod in navibus aequum pruden. tibus visum est, idem in aedibus quoisque, in vineis, 3c capulis observare. tur. Cur autem passi non sint Decem.
viri tignum aedibus, vineis. & capulis junctum dissolvi, haec ab Ulpiano pro. dita est ratio , ne videlicet sub hoc
praetextu aedificia diruantur . vel vinea rum cultura turbetur, dict. cap. I.
Et quia capulum illud esse stribit FG
sius, quo mortui efferuntur, prosem mirum non est . eapulum ex alieno
tigno iactum dissolvi non magis potuisse, quam tignum aedibus, aut viisneae junlium : Iortassis ne funus imp diatur. quod excusationem in jus v cato iustam , 3c idoneam tribuit: neve justa hominis mortui, turbenturia Antimadverti mortuorum cadaveret , aut unco trahi, aut efferri capulo consumvisse. Et eorum quidem quibus justa
fieri poterant cadavera, solenni pomispa capulo ad rogum efferebantur, alio
eum vero quibus lege iusta fieri erat probitatum, quod improbi ac nefarii
pidicarentur, unco trahebantur: quique trahebant, Hamorrabones dicebantur
auctore Festo. Quo spectat illud M. necae. , Epist. lib. 34. Epist. Nissonteret , inquit , me nec tincων nec possiecti ad contumeliam eadaveris ιaco rario, foeda vi furis. Eoque etiam res,
perisse visus est idem Seneca de Ira lib. 3. ubi sic do Ira eiusque apparatu quitur: Ossandenda es νabies ejur es frenara , attonita , apparatusque tui σeddendus est μαι, Mavor, ira
euiorum genera, Iacerationes membrorum.
inserierisnes frontis , bestiarum imis
manium coerna. Nec alio quidem reserendum videtur, quod nulla homini sulminibus occiso fieri justa potuiti se testatus est libro I 3. Pompeius F stus: Homo, inquit, s fulmine OetasMν β, ei iussa nuita μνi oportet 1, & ait, . Hominem fulminibus occisum, lupingenua tolli vetuisse his verbis Numam
Pompilium a si HOMINEM FULMI NIBUS OCCISIT , NE SUPRA CENUA TOLLITO . Credebantur enim
hujusmodi homines ira quadam vindiactaque Divina e medio tolli , & iticirco nulla parentatione digni. Igitu. homo stamine oecisus supra genua touli, idcirco non potuisse videtur, quia et justa fieri nulla poterant. Opinoo quod hi duntaxat supra genua tollerentur,. quibus justa fieri poterant e re liqui vero supra genua non tollerenaetur. Et hoc inde potissimum, quod qui eapulo efferebantur, non caput humeris: ut apud nos moris, est, imp sito efferri soleant, sed in eam; ni fallor, altitudinem a terra capula levabantur , ut supra genua duntaxat tollerentur .. uia igitur occiso sulis. nibus homini justa neri nulla poteran certissimum est, ideo etiam noluisse eum supra genua tolli Rumam Pompilium'. squidem qui supra genua tollinantur capulo efferebantur. Et quia hi solum capulo efferri poterant, quibus fieri justa permissum erat, recte hinc rati cinabimur, capulo propterea homino fulminibus occista non elatos, nec pe consequens supra genua sublatos, sed unco .velut sceleratos homines, & impios tractos suisse . Quid autem, si per capulum non 3d solum quo mo risi esseruntur; sed etiam ipsens sepulchrum intellexerimus Nihil esse quod . reprehendi possit. existimo. Antiquas enim sucophagum etiam capulum ,
59쪽
appellasse, praeter Nonium Μarcellum testatur Apuleius lib. Io. de Asno aureo: Eue , inquit, pater suus, ipsa
manibus coopereulo captili remoto comis
modum discusso mortifero sopore , fumen. rem postlἰminio mortis deprebendit filium. Eoque sensu capulum accepisse visus est etiam Tertuli. in libro de Carnis resurrect. Deus vero, inquit, animae susumbram, Diritus sui auνam, oris sui operam ἰ vilissimo alieni eommiseνis eapulo Φ Aut igitur per capulum , id quo mortui e runtur , cum 'Fe. sto intelliges , aut certe cum Nonio Marcello ipsum sepulchrum ex alieno igno factum.
in I. Apologia meminit etiam Apuleius& qua ratione fruges soleant excantari eleganter hunc in modum docet: Magia isa res es uelegata legibus iam inis de antiquis XI I. Tabuiarum propter ineredundas frugum illecebras interdicta . Igitur & occulta , non minus quam
tetra. & horribilis , prerunque noctiis bus visitata, & tenebris obstrusa, &arbitariis solitaria, & carminibus muris
murata, cui non modo servorum, Uerumin
etiam liberorum pauci adhibentur . Proahibuerunt igitur Decemviri fruges excanintari, eumque fruges excantaset, Cereri sacrum esse, eosdem Decemviνοι voluisse, auctor est in Virg. Servius .
IN hoe Decemviros reprehendit Seis neca, libr. 4. Naturalium quaestio. Num, capite 7. quod illi cantibus attrahi imbres, & repelli crediderint . iaci Cleone, inquit, judicia reddebant,
io illos, quibus delegata eras cura proviis dendae νempesaris, quod negligentia e rum vineae vapulassent, aut segetes pro-eia snt. Et apud nos in duoὰee m ra. Mis cavatur, ne quis alienos fructus exeantvpp. Radis adbuc antiquitas er debast, attrahi imbres eantibus, σνepelli P quoνum .ibu posse μή tam patam vi , tit bujus rei eausi, nullius Pbilosophi sebola intranda st. Hactenus Seneca. Esse autem in duodecim Tabulis legem, qua fruges vetantur excanta. ri , non Seneca duntaxat, sed & Plin. quoque lib. 28. c. 7. his-verbis expresse testatus est, quin etiam, er legum js rum in duodecim Tabulis merba fuM ,
scriptum fuisse, SI RUPITIAS, SARCITO: Ruitias enim in duodecim abulis damnum dederis, & saretio damnum solvito, significare, ex Servio Sulispitio adnotavit Festus . Igitur Decem.
viri damnum non iniuria , sed negligentia datum farciri , hoc est , - s lui , sive praestari duntaxat, sine castigatione aliqua voluerunt , capit. q. de incend. ruin. naufrag. Caete run, qui aedes aceruumve frumenti
iuxta domum positum sciens prudena combussit, is vinctus, verberatus, igni necari lege Deeemvirali jubetur , cap. 9. quem postea, si humiliore I co effet, bestiis objectum ; sin i vero an aliquo gradu , capite punitum, aut in insulam deportatum ivisse , , Ulpia.
aius testatur cap. ultim. d. tit. Deemis
nus notat. cap. II. de per &. comis
rei vend. Et . ob id ex inctiulio culpa iacto Dissiligod by Corale
60쪽
A D L E G. XII. Tlacto , s quidem ea latior esset , de
damno iniuria dato, ex lege Aquilia;
sin levior, ex duodecim tabulis agi solet, cap. I. Ad l. Aquit. His adde, si quadrupes pauperiem fecerit, etiam ex lege duodecim tabularum actionem sic delcendere, ut eadem lege, aut dari
id quod nocuit, id est, animal quod
noxiam commisit, aut aestimationem noxiae offerri necessum fuerit, cap. I.
Si quaci. pavp. fecissi die. Fuisse denique in duodecim tabulis de se vorum noxiis aliquid cautum, indieat Justinianus in . Sunt autem . Instit. de noxal. act. Scribit etiam Ulpianus, s se νυώs sciente domino μνrum feciι ,
μι aliam noxam commiser, servi nomiane ax duodecim tabulis actionem effa n xalem, nee dominum Da nomine teneri. capit. 1. de noxin ah. ,
CAPUT XXV. 'De Injuriis, oe famosis Libellis. , GELLius auctor est, libri 2 . cap. . in duodecim tabulis de injuria punienda sic scriptum suisse: sI INIU
RI ΑΜ ALTERI FATIT , VIGINTI. QUIN UR AERIS P. NAE SUNTO.
uam legem Sextus Cecilius,& Sextus. Pompeius Festus sic interpretati sunt,
ut per vigintiquisque aeris poenas , i iudexerint vigintiquinqua asses Scribitidem Gellius, Geium quendam Ne istium hominem egregie improbum , σ.immani vecordia , pro delactamento habuisse, os hominis libeνἐ manus sua palisma υerberare , quemcunque depalmaverat , ei statim numerari feeundum dum deeἱm tabulas quinque, σ viginti ullis iussisse. Propteνea , inqvit , Praetores pae nam bane obsolescera , . ralinqui emissaerunt. injurisque orsimqndis recuper
lorea se daturos edixeνunt. Caeterum de membro rupto se Decemviros scri
sta, apud eundem Gellium legimus:
Si membrum νωpit meum, e pacto statis
es. . Sed caput istud mendosum esse, quis est qui non videat 3 Illud jam4 pridem Iacobus Cujacius observavit se
esse restituendum: si ΜEMBRUM RU FIT , NI CUM EO PACIT , TALIO
ESTO. Elegans restitutio. Quis enim non videat, ex his duabus dictionibus ni eum, conflatum suisse illud meum; quod in vulgari editione passim exstat Tationis, inquit Festus novissime resti. tutus , mentionem fieri in duodecim tabulis ait V errius, hoc modo: Si memin
ram νωpi , ni cum eo poeit, talis esto,
neque id quid significet Indicat, puto
quia notum est : permittit enim lex parem vindictam . Ηue spectat illud Senecae de Ir. lib. a. cap. 31. In bu- manum υerbum est , di quidem pro iussa recepιum. vitia σ talis, non multum diuefενε nisi isdine. Porro propter os fractum, non talionis , sed nummarias poenas suissa in duodecim tabulis constituta Gellius,& Justinianus consentiant. Nunc antequam ad legem de samolis libellis
Decemviralem veniam , exponendum
est , ecquid de arboribus furtim caelis flatuerint Decemviri. Plinius libro II cap. I. cautum suisse duodecim ta lis ait , ων qui injuνia eeeidisset alienaa arboνes, lueret in singulas poenas His vigintiquinque. Sic enim legendum est apud Plinium , non ut passim legitur,
. Sed quemadmodum in aliis injuriis , ita & hie a Praetoribus alia poena st tuta suit ad quam poenalis in duplum
actio arborum furtim eaesarum est in..troducta , cap. 8. Arbor. surdi caesar.
His addendum est , quod de frusibus
aratro quaestis, hunc in modum Idem Plinius scribit, libri 18. cap. 3. Fru.