장음표시 사용
41쪽
m fermento veteri , neque in fermentoe malitiae σ nequitiae , seae tu σασπιυFnceritatis ρο υeritatis: ut ut est, ex ante dictis manifestit m eth in festum incidisse manducationem agni paschalis, sestum, inquam , azymo rum . Azyma porro non usurpabantur ante decimam quartam exeuotem,. cum prima eorum dies vulgo diceretur dies decima quinta Ex-go agnus paschalis . nonnisi ad eju& diei finem comedebatur Quarta lex est hujus consequens de manducando agno paschali eum azymis, ex qua non minus firmum quami superiorae argumentum duc tur. Nempe id erat necessario injunctum Iudaeis, ut cum aZymis panibus nocte pascha comederentia Exodi ιχ. 8. Edent carnes nise isti er a mos panes Num. q. II- Cum a mis o lactucis agresibus comedens silud. Atqui usus azymorum non ante diei decimae quartae finem obtinere poteratia Dies enin1 prima azymorum erac omnium longe sanctis sima ac maxime serianda. Exodi I 2. 6. oes prima eris sancta atqui solemnis. Haeo vero solemnita; proprie ad diem decimam quintam pertinebat ; Levit. 13. 6. Decima quinta die mensis huius solemmias an ν-rum Domini estia Num. 18. II. Decima quarta die mensis Phasse Dominierit: π decima quinta die solemnitas e septem diebus vescentur at 3 ις quarum dies prima vem rabilis s Ct.t erit. Jam vero solemnitas addicta die decimae quintae ab occasu. lolis. juxta regulam communem inchoabatur jam a die decima' quarta: atque adeo prima dies azymorum & eorum. usus non poterat hunc inlis occasum antevertere se Ergo quando quidem agnus, paschalis. manducabatur una cum azymiax non pmuit ante finem diei decimae quartae manducariia Certe septem tantum erant juxta legem Mosis dies azymorum utque ad vigesimam primam ,. quae eo quoque numero ipsa concluditur & pari cum prima celebritate colebatur, Exod. cap. ra. v. II. ρο 19. cap. 13. v. 6. Ο Z. cap. 23. v. I. cap. 34. v. 18. Levit. cap. 23. v. 6. σ 8ι Num: cap. 18. v. II.
23. Detit. cap. I 6. v. 4. ρο ου. Porro si ante finem diei decimae quartae azyma coepissent usurpari, jam. non septem, sed octo dies extitissent usque ad illam vigesimam primam,. ut numeranti constabit .. Ergoe non nisi hac decima quarta exeunte frequentari potuerunt . Emo agnus paschalis. quocum illa socianda erant, hunc diei quoque deciam Quarti sinem aω
Quinta lex est ea ,. qua cavetur ne quidquam e convivio paschali inrdiem sequentem superestet: Exod. Ia. Io. Nec remanebis quidquam ex eo usque mane. Vide & Exod. 3 . a 3. Prosecto si 'pascha celebratum fuit die decima quarta ineunte, mane ibi emoratum est mane diei decimae quartae: si autem celebratum fuit die decima quarta exeunte est illud: mane diei decimae quintaeia Atqub illast reipsai mane erati diei decimae quintae quae prima erat azymorum sic enim res eadem: exponitur Deuta. 16. m. Non remanebit de carnibus eius, quois immolatum aestet pere in die primo usque mane seir in diem primam usque mane Iosephus autem multo clarius
42쪽
linquentes, quae est decima quinta, & azymorum festivitatis prima. Ergo pascha ad eam vesperam nebat, quae proxima erat diei decimaequiu-aae : proinde die decima quarta eXeunte.
NON solum pascha luna decima quarta exeunte ut Vidimus, celembrari debuit , sed etiam reipsa a prima institutione sua ad hoc usque 1empus constanter celebratum fuit. ΡROAATuR assertio singulas abhinc aetates breviter recensendo. Primum omnium pascha in .Egypro factum est, de quo sic arguere Ibetet. Hebraei in AEgypto, jamjam migraturi ex ea, pascha obierunt decima quarta die exeunte, si planum sit a. eos decima quarta die pascha c mediiIe r a. eos illud comedisse nocte , & quidem eadem nocte ua egresbii sunt et 3. tandem eos egressbs esse nocte illa a qua iniret dies decima quinta. Atqui haec omnia ex Scripturis aperta sunt. Ac a. quidem patet Judaeos tum manducasse agnum paschale una cum azymis die decima quarta z Exodi ia. I .8. Decima quarta ine ad vesperaru
a. Pascha comederunt nocte, ibidem, v. 8. Et edent carnes nocte illa,
. . . o a mos panes. 3. Nocte quoque ex Ksypto commioraruntῖ Deut. I 6. I. Eduxit te
q. Haec nox eadem omnino illa erat, in qua pascha manducaverant quod luculenter ostendit caput ra. Exodi. Cum enim ibi narrasset Μωses, quo pacto illi decima quarta die noctis initio pascha comederant addit V. 29. Faditam es nutem in noctis medio , . . . percussit smue primo e nitμm in terra AEgrati . . . , V. so. Surrexitque Pharao nocte omnes sedivi ejus cunctaque aegyptus v. gr. Vocat que Pharao Mose Aamn nocte 'ais Surgite o egredimini. v. 33. Urgobaneq- retii populum ae terra exire melociter. V. 3 riuit Uisur Popialas conspersam farinam , antequam sedimentaretur. v. o. Neque eum poterano fermentari, Oetentibus exire AEgretur, o nullam facere sinentibus moram . m. 41. mx oia es obse abdis Domini , quando eduxit eos de terra AEgnei. v. st. Eadem die eduxit. Domi r filios Israel de ιerra I νpti per turmas suas. Quod quidem orationis ac narra gionis filum unius ejusdemque ninis continuationem ita clare exprimit , ut non nisi absurde alia dies paschatis, alia egresIus excogitari ac statui
i ' 3. Hebrari , qui nosse exierunt, egressi sunt die decima quin
43쪽
ta, Num. 33. 3. Profecti sunt de Ramesse decima quinta die mensis primi. Ergo pascha sine ulla dubitatione in illius noctis initium cecidit, sub cujus finem Iudaei migrarunt ex Agypto. Cum igitur ex ea migraverint die decima quinta ex Scripturae testimoniis & Omnium consentu , neceste est prorsus palcha celebratum esse decima quarta luna exeunte. Et sane cum AEgyptii, & mali praesentis sensu, & metu imminentis , Hebraeos urgerent ad egrediendum i & Hebraeis aliunde nihil posset contingere optatius, quam ut se gravHimo servitutis jugo, quo premebantur , eximerent quantocius , cur quaeib Moses diutius procrastinallet cum utrimque par esset maturandae prosectionis studium y An quod omnia
non e. lent parata ad iter at erant omnia ad eum finem expedita. i. Enim Deus monuerat Mosen Exod. II. I. unam adhuc tantum superesse
plagam qua tangeret Pharaonem & Fgyptum, Et post haec, inquiebat .
Emnitet vos, m exire compellet. a. Subjunxerat v. . se media noete egre surum in A gyptum, ut interficeret omne primogenitum in terra Igypti. 3. Praedixerat Exod. I a. ra. hanc internecionem a te edendam esse eadem nolle qua pascha manducament. q. Hebraei universi in una eademque regione simul tum commorabantur per turmas distributi ibid. m. a.
i. sive id ita vulgo esset, sive triduanae caliginis, quae toti gypto offula luerat per tres dies, beneficio, luce interim ipsi gaudentes, in unum
convenissent. 3. Cautum fuerat ne extra aedeS Vagarentur U. 22. Nullus
vestrum egrediatur ostium domus suae usque mane. 63. Domino ita jubente pascha omnes comederant tanquam homines ad iter mox faciendum Orientalium ritu compositi, accincti scilicet renes, pedes calceati, & tenentes haculos in manibus suis, Exodi tr. II. 7. Denique luna cum plena esset Iumine suo favebat profecturis per noctem. Quid ergo mirum, si cum iis 1 octis me is percussisset Dominus omne primogenitum in terra AEgypti; vj a V. 11ιrrexisetque Phar.ro nocte cr omnes servi e res cunctaque AE plus, v. 3 o. orat que Morae Aaron nocte dixissent, surgite egredimini , v. 3I. gerentque AEDptii populum exire de terra velociter quid, inquam, mirum , si tum Moles Iudaeos paratos omnes ad celerem egressiim h hens , ut loquitur Iosephus lib. 2. originum cap. 3. statim eadem nocte
educere eos ex AEgypto coeperit.
Enim vero si consulas Exod. cap. I a. Philonem de vita Mosis lib. 3. Bb. de septenario, Josephum lib. II. anxif. cap. 17. Gregorium NaZiante nutu oratione de Paschate, illico deprehendus nullo negotio pascha quo- . tannis apud Hebraeos instaurari .quondam esse solitum, non modo in primi paschatis memoriam, sed etiam in aeternuin liberationis ex Κgypto. olaimentum ἱ atque adeo debuisse eadem nocte celebrari, qua illi ex .Egypto exierant. Exierunt porro die decima quinta ineunte ad postremam noctis partem, ut si*ra declaratum abunde est. Ergo palcha manducavo rant noctis ejusdem initio, die decima quarta eXeunte. , Nietus est quod dicant adversarii aliquot horarum spatium . a. m
44쪽
INSTITUTIONE. 33 potuisse iis omnibus lassicere , quae in Israelitarum egressu peracta descributitur, ut eadem illa nocte profecti dici queant. I. Enim Hebraeos in terra Gessen & Ramesse a Joseph patriaresia, quando cum Iacob paetre in AEgyptum introjerunt, sume collocatos Gen. 6. 34. & 47. II. a. Terram illam in extremis aegypti finibux ipsoque aditu sui me sitam Gen. 47. 28. 3. Eos in hacce regione suisse penitus ab AEgyptiis sejunctos, quia universi pastores erant, & detestadantur omnes AEgyptii pastores ovium iM. v. 34. proinde ab urbe regia , quae vulgo imperii meditullium occupat , longe adhuc magis dissitos suisse. 4. Hanc regiam Μemphim fuisse ex Philone lib. I. de vita Moss. s. Μemphim non parum ab his AEgypti finibus distare ex Geographis. 6. Μolem
una cum Judaeis versari tum solitum esse ex capite Ιχ. Exodi. Quapropter si Hebraei hac eademque nocte, qua manducaverant pascha, proficisci coeperunt , oportuisse ut a nocte media usque ad lucem r. sum rei Pharao cunctaque aegyptus eum adiret . . a. A Μemphi ad Mosem in terram Gessen usque nuntius mitteretur, qui eum nomine regis acciret . 3. Itineris spatium emetiretur Μoses ut regis mandata exciperet . q. Eodem ingenti viae intervallo rursum emenso rediret ad suos .epressumque maturaret : atque adeo , etiamsi Poneremus urbem regiam
ab Israelitarum sede viginta solum passuum millibus suisse disjunctam ,
oimrtuisse ut intra paucas horas haec sexaginta millia conficerentur , quod repugnat. 3. Vasa aurea & argentea, inquiunt, ab AEgyptiis postea etiam sumpserunt , quibus eos deinde spoliaVerunt, Exod. ιχ. 33. o. Sexcenta hominum millia & innumerae mulieres ad iter postea 1 ese accinxerunt , quod hrevi tempore fieri potuisse nemo opinabitur. 7. Denique , addunt , Μoses ipse significat Iudaeos egressia esse tum eae AEgypto ad selis occasum ; sic enim habetur Deut. I 6. E. Immolabis P se vespere ad solis occasum, quando egressus es de AER Us. Ergo immerito, inquiunt, ea prosectio in eamdem noctem conjicitur, qua pascha
His , inquam , non instent adversarii. Quanquam enim specie ipsa ac prima fronte plausibilia sunt, eis tamen, si diligenter excutiantur , nihil solidi subesse statim intelliges. Et profecto si res ita se haberent, ut illi verbis amplificant, ne illud quidem intervallum temporis quod definiunt, hoe est a media nocte ad proximum solis occasum , quem egressiti figunt , sussceret ad ea singula , quae ambitiosius exaggerant perficienda. Cum itaque nodos nectant nodis, quos ipsi quoque ibive
re debeant nec possint : dicimus omne objectorum pondus ex certis libstoriae capitibus non sat fundatis esse suspensum .' hallucinationem allatem ex eo oriri, , quod antiquum Jacobi & Josephi aevum eum postre, mis servitutis temporibus Perperam componant ac confundant : aliam autem ac plane diversam fuisse Iudaeorum utroque hoc extremo' conditionem, Etsi enim sponte confitemur terram Gessen , quae Iudaeis assi
45쪽
remotam fuisse ab urbe regia, neque quicquam negotii tune intercessim se inter utrumque populum , yu-os dico & AEgyptios, contendimus tamen paulo post Josephi patriarchae mortem magnam in I ypto rerum Conversionem ac perturbationem accidisse opera & armis extero inrum quorumdam hostium , qui cum aegyptum subegis ient, regni tori sedem constituerint Tani in urbe terrae Gessen proxima, & qui nedum pastoralem Vitam aversarentur, pastores ipsi habuerint; atque ita factum esse, ut deinceps Iudaei, qui isti pro more terram Gessen incolebant , permixti nihilominus AEgyptiis tum alibi tum in urbe . regia vitam de
Neque vero haec comminiscimur aut ad arbitrium fingimus. T. Enim Exodi r. 6. Sc 8. Mortuo Iosepho universis stare u ems omni reognatione illa surrexxx, ait Μoses, rex novus super A ratum, qui ignorabat Ioseph. Ergo indigena rex ille non erat, nec ex antiquorum sti pe, qui prius imperarant, apud quos tanta in gratia , tantaque gloriai uerat Ioseph : non enim. eum ignorasset : proinde in aegyptum aliun
de advenerat . a. Perspicuum est ex capite a. Μosen a matre sua exin
positum esse in carecto ripae fluminis, circa quam aedes habebat suas , dc ad quam vulgo descendebat filia Pharaonis , ut lavaretur in flumine ἱ quod indicat rebus mutatis Iudaeos jam & AEgyptios simul & in itidem locis esse commoratos . Id confirmatur eo quod Moses P. 4. o s. qui una cum Hebraeis Versabatur, legatur non procul ab Ph mone abfuisse , quem quotidie alloquebatur . Certe e P. 3. 22. a Deo imperatur ut postulet Hebraea quaevis γ mulier is visiva sua AEgyptia γρο ab hospite sua vasa argentea re aurea ac veses e capite autem I r. a. Mi postulet vis ab amico suo AEgypto o mulier. a vicina sua vasa argentea σ aurea. Igitur amici & vieini AEgyptiorum erant tum Israe litae. q. Capite I 2. v. 7. I 3. 21. 23. praecipitur ut post immolatum pascha sumant de sanguine ejus ac ponant super utrumque postem dc in superliminaribus; ut esset in signum, quod cum videret Deus, transiret eos, nec illos cum vicinis AEgyptiis perderet: Illud autem arguit contiguas domos. 3. Ait Sapiens I S. I. AEgyptios per triduanas tenebras, in quibus AEgyptus eo tempore jacuit, dum Iudaeis Merat Ux, horum quidem vocem audisse, sed figuram non vidi me et quo discto prodit utrosque una versari tum solitos esse , nec a se invicem , ut olim, suisse semotos. 6. Idem Sapiens cap. II. 16. pastores, S gyptios iis annumerat , qui multa passi fuerint , dum variis modis tune AEgyptus atterebatur, Si enim rusticus quis erat, inquit, aut pastor, aut agri laborum operarius praeoccupatus esset, ineffugibium susinebar nepessim rem a quod indicio est AEgyptios tune a pastorali viis, ut quondam , non abhorruisse . Tandem esto regia veterum principum urbs Μemphis suerit, ut ait Philo , aetate Μosis Tanis regum i sedes dubio procul erat . David enim recensens prodigia per id temporis eoram Pharaone edita, notansque locum Psalm 77. I a. Focis mirabilia in ι- aegra
46쪽
. INSTITUTIONE. 3s et AE pri , inquit, is campo Taneos et v. autem 43. Posuit in aegrato signa sua oe prodigia sua in campo Taneos. Ex quo nemo est, qui non fulle colligat medio Iosephi aevum inter & Judaeorum ex aegypto egresse. 1um tempore haud mediocrem dc in aegypti imperio & in Hebraeorum comtitione mutationem contigisse, cumque olim seorsum a se invicem longe consisterent, tum conta a vulgo Iimul habitasse.
. Iam vero quinam isti suerint regni Esyptiorum eversores, haud satis liquido apparet. Ego tamen crediderim eosdem fuisse quos Μ-etho apud Ios 4hum lib. contra Appionem Hycsos seu reges pastores Ardibes nunc at, eidem Iosepho postea, Eusebio in Chionico dc aliis cel bratos. Iui enim cum in AEgyptum e vicina Arabia irrupissent, eaque occupata Memphim expilassent, Tam constitere , quae Arabiae patriae tuae propior erat , inde si opus esset , promptius δc facilius necessaria auxilia habituri. Inde reges apud eos Tasitae nominati . Quod si ita est , qui primus eorum rex Salatis a scriptoribus vocatur, erit MV a te rex, qui surrexit super AEgyptum, & ignorabat Ioseph, quippe extra' nus, quique populum Israel exterminandum esse sibi centuit. Cum vero illi Arabes ex antiquo genitis ac majorum instituto pastoralem vitam semper egissent, hinc liquet cur contra quam veteres Egyliorum principes ipsi non Tantum alieno non essent animo a pastoribus, sed etiam illos pastores haberent, qui in Scripturis memorantur. Ad haec sane sere tempora hanc pastorum Arabum irruptionem refert Marshamus Anglus, qui omnium accuratissime vetustiorum AEgyptiorum historiam non ita pridem com
Quidquid sit, nulla enim est historia implicatior, ex supra notatis sequitur Hebraeos una cum AEgyptiis ea tempestate , qua exierunt , com
muniter vixisse, & in urbe regia promiscue habitise Quocirca eum ea nocte qua Dominus percusserat primogenitos AEgyptiorum, Pharao imperaverit Mosi, ut egressum maturaret Hebraeorum , illique prompti , &expediti ad iter, uno eodemque in loco commorantes, ac multis ante diebus de eo moniti, signum tantum ad proficiscendum experurent , nihil obstat quominus , simul illud datum est , e vestigio , eadem nocte exire coeperint. Initam autem semel nocte viam conficere perrexerunt die videntibus cunctis AEgyptiis & sepelientibus primogenitos , avum. 33. vers. Nam quod pertinet ad vasa aurea Sc argentea , quae ab AEgyptiis in braei mutua sumpserunt, illa non post mediam noctem cum itineri sese com-terent, postularunt, sed ante Menam paschalem, ut collisitur ex capitibus 3. & ia. Exodi in quibus id eis praescribitur ac praeponitur paschati, cujus mentio fit demum cap. ra. Atque ego censuerim id omne si
pellinilis filisse postulatum ad ipsum convivium paschale . Ita sere quoque sentiunt plerique interpretes . Quamquam nullo negotio diei potest ea fuisse commodata , cum in procinctu essent He i , jamque proficiscerentur: hoc enim non minum requirit temporis , & aes C a ptii
47쪽
pili in stiper nulli rei parcebant , ut egressum Hebraeorum aecet
Quod spectat ad locum hune Deuteronomii r 6. 6. Immolabis Hase -- spere ad Iolis occasum, quando egressus es de AEmpto , illud ad vivum resecandum non est, quali hora ipsa Gressus hic notaretur . Id enim nobiscum admittasit necesse est vel ipsi adversarii. Namque cum pascha immolaretur decima quarta die, hora post meridiem tertia, inde conficeres Hebraeos decima quarta die, sole adhuc lucente, prosectos esse, quod pugnat cum Scripturis , quae diserte ac constanter Eunc Uressum affigunt nocti ac diei decimae quintae . Ergo restat ut his verbis significaverittantum Μoyses generatim anni ac mensis tempus , quo ex . ypro migrarunt . Nempe ubi paschatis tempus praescribitur , vulgo condicuntur simul , & anni tempestas verna , & mensis primus , & primi mensis decima quarta dies , & decimae quartae diei vespera , ut videre
est Exodi I 2. a. re 6. Levit. a 3. 3. Num. 9. I 2. 3. Iam in hoc Deuteronomii loco ac versiculo dies vespera solummodo nominatur . Ergolisperest , ut caetera , hae voce , quando , comprehendantur. V X certe hebraica 'um moed respondens quando , non diei horam , sed tempus in universum sonat i imo & indicare potest certam ac statam stHlemnitatem . Unde sunt qui ita Μoysen reddant: Immolabit vespere assolis occasum Hase , quod es solemnitas exitus tui de AE pro . Sunt Malii qui nihil aliud intelligendum putent hoc vocabulo , quam eosdem ritus & caeremonias eme onservandas quotannis in paschate celebrando , quae primum observatae sunt , cum de AEgypto profecti sunt. Verum ut ludet , quisquis de hoc statuat , eatenus tamen , ut admittat eadem omnino nocte commigrasse Israelitas ex AEgypto , qua pascha e mederant, & quod certius adhuc est , pascha illud esse tunc manduc tum decima quarta die exeunte. Hoc autem primo loco probandum sust
Secundo loco complectentur omnia simul paschata , quae exinde ad Christum usque celabrata sunt. Sub Iosue cap. . IO. Fecerunt phase decima quama Aie mensis ad vesperam. Sub Ezechia 2. Paral. 3o. I 3. Immolavinrunt Hase decima quanta die mensis iuxta dispositionem ac legem Moisis h. viris Dei. Iaas a. Paril a s. r. Fecit. . . . inIerusalem ase Domino, quod immolatum es decima quarta mensis primi . De eodem autem monet author lib. 3. Mesae cap. a. io. quod sacerdotes tunc immolaverunt phase, habentes aυma per tribus. Addit vero v. xy. egerint diem festi aV--n per dies septem . Postremo sub Esdri. sib. 3. cap. 6. 29. post
suum e Babylone reditum , Fecerunt filii Israeι phase decima quarta die
menser primi . v. autem 2 a. Fecerunt solemnitatem a morum septem di
bus in laetitia. Haec quatuor omnino sunt a Μose paschata, quorum in Scripturis tempus aliquatenus indicatum si . Ex his vero uc arguo :1. Pascha , ut ex verbis Μoysi & ulu supra evicimus , immolabatur medio tempore meridiem inter & occasum solis: atque adeo si immola,
48쪽
INSTITUTIONE . . 37batur decima quarta die , non poterat immolari nisi decima quarta die jam ultra meridiem provecta: proinde non poterat manducari nisi nocte tequenti ac die decima quarpa exeunte . Atqui his omnibus in casibus , quos modo descripsimus , pascha immolatum est decima quarta die juxta legem Μoysi ac per consequens post meridiem ante noctis initium , non vero decima tertia die. Ergo non nisi ad ejusdem diei decimae quartae finem pascha manducatum est .. a. Hic & ubique Scripturarum septem tantum sunt dies azymorum. Atqui si ineunte die decima quarti pascha comedi consuesset, non jam septem , sed octo dies fulsissent azymorum . Nempe a convivio paschali usus azymorum incipiebat, & ab eo durabat
in vigesimam primam usque mentis , quae 'eodem nuniero continebatur . Porro a decima quarta ineunte usque ad finem diei vigesima
primae , reipsa sunt octo dies iblidi . Ergo pascha decima quarta die
neunte non comederunt variis illis , quae supra adducta sunt , tempo
Tertio aetate Christi eadem omnino consuetudo perseverabat, ut fieret -pascha duntaxat decima quarta exeunte luna. I. Enim ex Iosepho habemus idib. 7. de bella Dd. cap. t . quod tunc pascha immolari soleret decima quarta die hora ncina, seu hora post meridiem tertia. a. Ex evangeliis, quod immolarent pascha dc occidi illud necesse effet die prima azy morum, idque ante vesperam. Cum enim pridie mortis Christi ad eum accessistent ejus discipuli sciscitaturi ubinam pararent ei pascha, prima
dies erat a morum, ex Matthaeo 26. ap. quando immolabam pascha , ex Marco 14. 42. in qua necesse ero occidi pascha , juxta Lucam 22. 7. ne-8uedum vespera ad vcnerat: vespere enim postea facto venit demum Iesus tan urbem. & discumbebat cum duodecim discipulis suis , ex Μatthaeo ibid. v. 2o. g. Ex Philone lib. de septenario , is lib. 3. de Mia Moses , discimus quod ea nocte Pascha celebraretur, qua luna plana eme inciperet . Denique ex omnibus evangeliis ac maxime ex tribus prioribus , quod fieret pridie festi solemnis. Statim enim a paschate captus est Christus a Iudaeis& sequenti luce cruci affixus . Cum autem in cruce suffixus est i dies
erat solemnis ex Μatthaeo cap. .27. v. 13. eX Μarco cap. I S. v. 6. LV ca cap. 23. v. II. Ioanne cap. I 8. v. 39. Haec autem singula totidem
sunt diei decimae quartae exeuntis argumenta . I. Enim II mactabatur agnus die decima quarta post meridiem, ron poterat , ut jam frequenter anculcavi mys, decima quarta ineunte lima comedi . Ipsa namque meridies non diem ineuntem ; sed medium designabat . 2. Si immolabatur prima die azymorum , non immolabatur nisi ad finem diei decimae quartae . Nam si ad initium aut ad finem diei decimae tertiae , tunc non modo odio, sed novem dies azymorum fuissent. 3.Si manducabatur ea nocte qua luna plena erat, certe non decima quarta ineunte tunc enim luna plena non est.
Quarto, idem ostenditur de primis Ecclesiae seculis . Quod enim iis temporibus decima quarta die exeunte pascha moris semper esset cete
49쪽
ibrari apud Iud .eos, etsi domesticis eorum probare non possimus iniit .mentis, emaciter concluditur ex Quartodecimanis , qui rationis suae in paschate faciendo peculiaris originem a Ioanne apostolo repraebant. Cum enim eorum primo disciplina ac deinde error in eo fuerat, quod pascha non ut caeteri Christiani erim a post decimam quartam lunam dominica occurrente, sed luna ipla decima quarta mentis Μartii lana cum Iudaeis et Ie recolendum crederent, Iudaeorum prosecto consuetudinis in ea re nullum sertius aut illustrius potest esse argumentum . Ut autem .huic momcnto pondus iuuna contiet , notandum est I. eos &qui eorum meminere, Romanorum ritu dies numera ilia, quod satis peri e liquet attendenti . 2. Quartodecimanos decima quarta die mensis Martii jejunare consuevisse . Id enim amrmant Epiphanius haeres 1 num. 2. Chrysostomus homil. adversus eos, qui primum ρ.fcba re'unant ἐAugustinus haeres 29. tomo 8. edit. Beneae pag. io. Harmenopulus defectis, tomo Il. bibliot. Patrum I Bal Zamon ad can. 7. concilii Conseants-nopolitani. 3: Eos die hac decima quarta exeunte solvisse jejunium convivio palchali ad exemplum ultimae Christi coenae. Super quo vide Eusebium hisor. lib. 3. cap. 23. Epiphanium supra, & Georgium Syaceblium adversus Marcum Epbes in to no II. concit. 4. Eos ab hujus diei decimae quartae vespera sblemnitatem paschalem inchoasse more Judaeorum . Illi enim beati Joannis evangelistae vestigiis inlistere se gloriabantur. Ut autem memorat wilfridus apud Bedam lib. 3. bifor cap. 13. Ioannes decima quarta die ad vesperam incipiebat celebrati nem festi paschalis. 3. Eos ratos esse quod Christus ipse decima quarta die palcha manducaverit, & decima quinta mortuus sit . Id testaturis Apollinaris Hierapolitanus in chronico paschali pag. 6. Aiunt quod se decima quarta die agnum cum diicipulis comederit Dominus , &quod maxima azymorum die passus sit. o. Qua nocte convivium illud celebrarent, lunam plenam extitisse juxta .ranaram in can. 7. Comsantisopolitanum . 7. Convivium illud a Quartodecimanis non esse habitum nisi post sublatum e domibus Iudaeorum Omne sermentum: Iudaeos enim illi aemulabantur, qui azyma non usurpabant, nisi post comhustos panes omnes fermentatos Iudaeos autem decima quarta die in id incuduisse, ut sermentum perquirerent, & ex aedibus exterminarent, id tradente Eusebio , lib. s. hi . cap. 24. Haec porro singula capita totidem quoque sunt diei decimae quartae desinentis characteres. I. Enim si Iudaei cum Quartodecimanis coenam paschalem inibant die decima quarta more Romanorum, ea sane incidebat in hujus diei decimae qua aae finem . Nullam enim coenam fieri dixissent Romani die decima quarta, nisi quae fieret decima quarta desiliente. 2. Qtiis insuper manifeste non videat Iudaeos tunc temporis non nisi ad decimae quartae diei finem convivium paschale concelebrasse, si id verum est , quod modo
astruximus, eos cum Quartodecimanis consensisse ; appareat autem Qua
indecimanos ad hujusmodi convivium accessisse post transactam je)unio
50쪽
INSTITUTIONE . . . .. 32'-cimain quartam diem, & initio solemnitatis', quae addicta diei decimae quintae , non poterat nisi ab occasii solis pr.ecedenti inchoari &m te qua luna plena. esse. inciperet, & post: exactum ex aedibus per to iam, fere decimam quartam diem Drmentum , denique' exemplo Christi ad eam Vesperam, quam sequitur statim dies decima quinta . Atqui haec
omnia aperta sunt ex supra, dictis .. Ergo . Quinto etiamnum Judaei pascha peragunt decima quarta exeunte, de quo non dubitabit, qui Μaimonidem' de Paschate ς' Leonem, Μutinen lem de rιιibus Iudi eorum pag. 3. cap. 7: Buxtorfium iu bnagog. Jud. c.' 12. & Schmidium legerit . . Ex iis enim perspicuum est qui i- iram hodie sit Iudaeorum usus. Hebraei ergo ea nodie a qua init dies decima' quarta summa cura ac religione sermentum perquirere inci- fiunt ,. explorantes curiosius vel ipsas murium' scrobiculas, & aedium rimas, ne sorte quid. in eis fermenti delitescat. . Tum quidquid fermenti invenerint, . tegunt diligenter ac studiose servant' ad horam circiter undecimam matutinam,. qua illud omne igni absumunt . Ex hoc apud Judaeos. panis. sermentatus, interdicitur . Postea' parant aZyma , quae cum inedia plerique' se maceraverint, nocte sequenti avidius comedunt . Sic apud eos quotannis veteris paschatis memoria: instauratur . . Quo nemo est quii non videat. eos die demum, decima quarta exeunte coenam istam instituere, Id. autem, vel . si unum, haberemus, . plane sufficere . iΜOvcnim hodiernus Hebraeorum , & luculentus lepis interpres , & certus Veiaris disciplinae index cuilibet aequo rerum pessimallari fuerit . Quis entiri m animum' inducat in re tanti. momenti. eos. &. a lege dc .a: majoriburia
identi varus G causis. usus' uui immutaretve. ι REs supra' recensuimus virorum' doctorum' os,iniones ab hac nostra'
L prorsus discrepantes de quibus, sigillatim, paucae dicenda; sunt . . A S S E R T I. O i I .
SENTENTIA Pauli Burgensis seu translat1o feriarum, metu: duorum festbrum. concursiis, commentitia' est . . PROBA' R I. auctoritate Nicolai Damascenti qui sub Herode maj ri vixit, &. Josephi supparis, qui ejus, verba: confirmat. libo origini cap' I6.. Uterque' enimi refert quod cum; Antiochum: pium, Syriae' regem in expeditionem. Parthicam' prosectumi secutus esset' Hircanus, Hebraeorum . princeps, adi Lycum: fluvium biduo haeserit omnis, exercitus. Hir cani rogatu, propterea quod duo, festa consequebantur', per ' quae' non lia. Obat Judaeis iter. iacere. Id, autem cum prior divit set Nicolaus DA-