장음표시 사용
21쪽
6 Ontam. R-, Iuris , ac Pare. Li AL Tit aras respicit, quod probabili ratione, quamvis non necessario , nobis dari oportet : . proinde jus m,nus perstinam si inparit: eius vi igitur alterunt peractionem aut bellum cogere nequeo ; tantum prudori relinquitur , ut fiat , aut idetur aliquid ; cru
iusmodi est jus stipis in paupere , & in donatore
. V. Praestantia Grotianae divisionis vel inde patet, quod ea duce cum plurima humanitatis Otacia explicari Fssunt, tum facilius expeditu est, ad quamnam justitiae speciem delictorum poenae perti. Mant : sane earum irrogatio ad exputricem s 1
o siti. igitur Aristotelis longe distat ab aptitudine Gro-Hi, nee bene idem in divisione sua confundit cum .ignitate , quae ei non ius persectum est , quale requirit etiam iustitia distributiva Aristotelis , sed em προσαρμοζον, am πρεπον , quod paν est , o eo enit quapropter audacter dixerim, nec vocabula, nee divisionem Iustitiae Gr tianae cum Aristotelica convenire. a) Quapropter ut in epntractibus inter mutuas prae
stationes subesse debet aequalitas ; ita quoque poenalis iustitiae iundamentum est aequalitas inter poenam , &culpam, & ibi , si usquam , ius Rhadamantheum servari debet; idque naturali aequitate placuit gentibus, &legum latoribus plerisque omnibus, ut stita brevitate sua nuper demonstravit vir dmissimus , & .mihi amieissimus Antonius Genuensis iuri Q. t. a. c. r. q. 4. Non negaverim tamen, aetati , aut nobilitati indulgendum hic aliquid r ea enim in specie poenae in th si dispares in hypothesi pares videri queant , quo spectat l. a. sso de termin. more. Vid. Groti iur. B. ET P. I. a. c. a. a. salsum est igitur , geometri ea proportione procedendum in poeniendo et ut enim scri-
ὐη. , ο ν αδεο ι. ad damni disserentiam lex filum De
22쪽
pertinet, cum nemo punire queat, nisi qui jus plenum, & persectum habeat, nec puniendus sit quispiam, nisi plane meritus. Id autem sit sponte rei , cum noxam poenam sequi haud ignoret. Revera enim delicta συναλλαγματα sunt ακου- τια scontractus involuntcrii in squidem ob communem illam populi sponsionem in legibus rogandisquisque pacisci cum Civitate videtur, se poenam rite subiturum, s quid adversus leges admittat si).VΙ. Verum his omissis subtilioribus sortasse, si non alienis, de Iurisconsultorum Philosophia circa justitiam videamus. Ea definitur a Triboniano post Ulpian. in I. 1 αβ de iussit. ρο iuri eonstans, oeperpetua voluntas ius suum cuique tribuendi sΣ . Objectum igitur justitiae est jus cujusque suum; inis, ut quisque illud obtineat. At vero diales i.
corum argutias in Iurisconsultis captari nolim. Seu igitur per voluntatem ejusdem propositum hic intelligas, seu αετονυμικως loquutum Ulpianum dicas per voluntatem intellexisse habitum, perinde erit. Illud conqueruntur hic quidam, definitionem tradidisse Iurisconsultum, quae subjecto convenire nequeat . Ea enim semel admissa, aut απεριπrωτοι sim-
precabiles ) constituendi sunt homines, aut pler, que omnes injusti. Id ita quidem excusant, quasi A demctat , utiturque quas aequalibus , s his iniuriam faciat,
i Eo spectat Chrysostomus a. d. poenit. stribens:
. χὶ Tribuendi νεμισα uertitur in paraphrasi Theophili, obstrepente tamen Gallier. Sed ea quidem in re nee dica scribenda Theophilo, quia is titulus a Uiglio est Graece redditus , nec culpandus est: ipse vigilus, quia Graeci gerundidiis carent, ac pro eis utuntur innnitis, aut participiis.
23쪽
desini 1tur hic justitia, non prout est in subjecto,
sed prout esse deberet quo sere modo describi ajunt selicitatem ab Aristotele, a Platone Rempublicam, a Xenophonte principem: proinde justitiam ex affectu potius, quam ex effectu metiuntur in justo ex Aristot. Nicomaeheor. s. s. Sed quidni dicamus, Stoicorum praeceptis Ulpianum imbutum
τουτον s peccato experrem sibi finxisse justum, ut Stoici Sapientem λ Sane Stoicos sectabantur plerique Prudentes i) ; atque inde factum intelliges, cur no
ti Nestio igitur, quid in mentem venerit Paganin Gaudentio de Philosoph. apud Roman. e. 43. & Io. Goeddeo in Comment. ad ι. 49. statuentibus, ple- roseue Iurisconsultos cum Platone, aut stotele sensi Dse In re manifesta nolo aliorum compilar rania . Init romnium tibi sit Evera i otionis Oratio de Misa ruat jam tangi vhisum P.iloseph. ubi primo ostendit, quosque maximos Iuristonsultos e porticu prodiisse r deinde non ali 1m distiplinam Prudentum studiis suisse opportu.niorem c atque eorum responsa denique Stoicorum placitis respcndere. Sed dςsino plura; hoc enim argumentum erudite prosequitur Christian. Ottho a Mehelen δε- aulari libello de dr Us famissis veterum Jurisco minori Tantum aio , Zenonem maluisse sequi Prudentes, quia is familiae suae non interdicebat publicis muneribus eapes sendis exemplo soriasse Iovis , cuius in res humanas
providentiam tutabatur Laert. 7. c. r. n.7O. Hinc incertus
Horatius cui se samitae addiceret I. I. Nune agilis fio, o meris emissibus unius .
N,ne in is, ni furtim trampta relabor. Hine indictum a Iurisconsultis hostile odium adversus ἀπασαι gnatos philosephos, Epicureos praesertim, homines, ut Pacuvius ait, isnava opera , philo pha sententiar qin
Jovem suom aemuIati a publicis muneribus abhorrebant. Ceterum non Diarim cum Heineec. ιn ant1wn Asm.8.ti pell
24쪽
stris non tantum arriserint origines, Sc definitiones Stoam redolentes, sed decisiones etiam ex media Stoicorum porticu repetitae; cujusmodi plures cob legerunt Schilter. in manuductim. Philosoph. m ναι. ad iuri ruae & Everard. Ott. in singulari orande Piloseph. Stoici iuris. Ceterum cum Iurisco sulti tantum de praemiis, ac poenis externis soli, citi videantur, de ceteris vero, quae ad animi is
licitatem pertinent, numquam loquantur, aut ra
ro, Ulpiani definitionem ad partieularem justitiam
pertinere crediderim. Sane Plato , & Cicero, quorum is definitiones ante oculos habuisse videtur, eamdem justitiam definitione sua complinuntur,& uterque rem desinitam opponunt, seu
cupidini plus suo habendi; quod sane vitium paribculari justitiae adversatur si). Inde fit, ut actiones imternae impune cedant, & nemo cogitationis poenam
patiatur in civitate de poen. Nam suamvis &cogitationes puniri quandoque dicantur in jure
per veram non simulatam Philosophiam in I. r. f. eod. Ulpianum intellexisse Suientiam stoicorum, eamve illic Epicureae praeserre voluisse ; sed potius Iurisconsultorum Philosophiam commendasse, quod potissimum in Ethicis Versaretur, quam Philosophiae partem' studiosius exeoluisse Prudentes, non dubitarim. Sane prae aliis durisconsultorum Sapientia sacere docet, non dicere: licet a physcis etiam,& dialectieis nostri non abhorrerent j quod exquisitissimi ἐexemplis ex iure petitis ostendit Luc . iniquyrius davera non fimulara Iuris. Hi oph. ι. a. o e ' i) Cieeronis definitionem. repraesentavi sepra i attiada iustitia Plato libr. r.de RepulL το---ν ἀποδιδονα, δικαον aeι. issilia est , quae cuiquὸ auentur , πλιuere . Interea non ne8arim , quin ex tribus iuris prae-eeptis . Mese visere iustitiam universalem spectet.
25쪽
Io vntvm. Rom. iuris, ac Patri Liba.Dt.LC. ad L IuL maiestat. id tamen non de nudis co gitationibus intelligendum , sed si ad actus exterio res procedant. Vid. Dionys. Gothosted. ad i. 18i
VII. Iustitiam Iurisconsulti colunt , & proru
tentur, eamque per Jurisprudentiam obvenientibus speciebus applicant. Plerique non indocti homi nes sibi temere persuadent , idem videri jus, &jurisprudentiam : eos refellit Cujacius in solenn b. recit. ad pod. A t. Jus enim est scientia; Ihiria prudentia est habitus animi , seu potius intellectus; 1llud abstrahitur a subjecto , haec subjecto inhaeret, ac residet in mente hominis jurisprudentiam proefitentis. Ea, definitur ab Imperat. a. Ac post Ulpian. in I. Io. F. d. rerum divinarum, cxqvssumanarum notitia, iusti atque injust scientia. In ea quoque desinitione Philosophos aemulati sunt nostri, quiree qua vetustissimi Sapientum descripsere Philosophiam, seu Pythagoras eam primum excuderit, 'seu Homero sit vindicanda, quod Eustathio placuit ad Oossa. Ne credas tamen, inter Iuri rudentiam, & Philosophiam nullum. superesse discrimen. Philosophi est enim hi rebus humanis,& Divinis causas potissimum investigare Iuriscoibsulti munus praecipuum est, aequum ab hiiquo discemere Ulpian. in L I. f. eod. VIII. L In iure autem applicando cavendum a
leguleesm Vitio , qui legibus , quas non intellitigunt, Mi Mallorum pessumdant. Cum enim juxst ars hiat, 3ciaequi, aequitate duce negotiis est applicandum. Permultos tamen transversos agit iesum multatis vocabulum si)- Cum aequit,
notione, Sc usu haud Ualgarria
26쪽
tem dim, virtutem intelligo , quae optonitur juri
per eam non verta imum cav1tast capi, mus, sed earum mentem introspicimus : - opo ter, inquit Paulus in L I9. F. ad exhibend. Hs e mile calumniari , neque verba caprare , sed qua mente quid dicatur, anima retere . Verum em .
vero aequitas ipsa in universum quidem , non spe ciet singularis intuitu, inspicienda est 2 nam s laxin universum aequa videatur iniqua tin singularieausa , nulli vel- supremi in judices a sententia legis universa aequitatis obtentu' necedere possunt, quippe qui ministri sunt legum, non adibitri : proinde si mens legis cum aequitate pumetin. aliqua singulari specie , ipse princeps est adeumdus I. 1. C. de Di Sc ibi Gothosred. alias obibnebit πολυτρυ στον s decantatum ) illud in I. 1i. qui, o 'qu b. manumitt. id quidem divirum, Ied tamen ita lex scripta est. Praeclaro Livius de Beli. Maced. 4. 4. nullam legem fatis commodam esse omnibus I id tantum quaeri , in pluribus; sin summa prodest ς habet enim aliquid' iniqui O .nme magnum exemplum , quod adversus: singulos utilitate publica pensatur: eo pertinet Platonis i
ria disserit Grotius in singulari libello de aequit. ' ἰndutigent. 4ν faedit. ei opponit Aristoteleg ακριβοδικμον Furfrictam eademque recte dicitur ab eodem μα που νομμου , correctio legis, quod ad verba stilicet, sal va sententia : exemplo ut Ciceronis illud pro Caecina, actis V in praesentem actorem his verbisu quandoquidem te in iure conspicio : hac actione Appius 2lle meus ali nim posset , s verba &e. Vide otianino Marqu. Freher. iv Ajicio ulti apud Oram risen m. pag.379. edit. sit.
27쪽
ad hoc ipsum niti , quasi bominem quemdam per tinacem , oe imperitum , qui nihil , quam quod ipse domitru re, fieri permittar οῦ Ieae nec rogari etiam , se quid noli praeter illius ordinem potius,
meliusque alicui videatur . Socr. vera loqueris iita enim , ut dicebas , lex homines cogit. Quod igitur vulgo garriunt , cessante ratione . legis , cessat ipsa lex, admitti posse videtur, si ratio cesset in universum, non in singulari causa. Exemplum accipe: jus est , ne testetur impubes ob infirmum animi judicium ponatur impubes , qui prae cist sapientia, nec ipse quidem testari poterit. Esue quidem ratio, anima legis , sed quae legis auctori
placuit, non quam pragmaticus aliquis de suo cerebro velit excudere. Vid. Huber. ad pand. h. t. . digresf. I. c. 6. ' iIX. Rursus cum ex Iuliano in L Io. β. de lemneque leges, neque Senatusconsulta ita scribi ρ snt, ut omnes casus , qui quandoque inciderint . comprehendantur οῦ eodem auctore in L Ia. F. eod. cum in aliqua causa sententia eorum manifesta est,
is, qui iurisdictioni praeest, ad smilia procedere,
atque ita ius dicere Pebet. Scilicet si angusta sint legis verba, ejusque sententia latius porrigatur ;potest interprα ex eo , quod scriptum est , interra pretatione procedere ad non scriptum , quod printabiliter , ii cogitatum esset , scripto fuisset con prehensim; modo ne legislator ipse extendi legem Interpretatione vetuerit, uti alias probabo factum in N AL II s. c. g. Contra vero si verba legis ilatius sententia pateant, restrictione est opus; ejusque veluti luxuriantis segetes amputandae. Vissi Noodi. ad tit. A de legio. 3c omnino cauit. Fose sterum de manjupri interpreto apud Onon. I scfauri
28쪽
. X. His positis in duas positiones , seu species Tribonianus hic jus civile partitur , in publicum scilicet, & priυatum: nec enim moror, qui & jusfacrum velint in divisione additum cum jus quoque sacrum juris publici pars sit nobilissima. Utcunque id erit, eadem juris partitio ad jus quoque nostrum patrium haud inconcinne potest accommodari. Porro ad jus publicum pertinet religio erga Deum, belli , ac pacis arbitrium, jus legum serendarum, privilegiorum irrogandorum , monetae flandae seriundae,& sexcenta alia Majestatis capita. Privatum jus est, quod singulorum gratia comparatum est, & ex quo priVatorum controversiae dirimuntur in civitate. O, jecto igitur utrumque differt; nam ratione latoris utrumque publicum dici potest. Iuris autem publici enucleatio supra captum adolescentum Tr, boniano est visa: eo igitur in praesens omisso, jus privattam novis Iustinianeis se traditurum hic poblicetur . Porro jus privatum tripartitum appellat, quippe manans ex Iure Naturali , Gentium , de
Civili. Sit igiturae I T. II. . De iure Naturali , Gentium , ο Civili . .
INvitus ad hunc titulum accedo ; terret me , quod incusat Cujacius in recitation. solemn.
ad ι. I. f. de iussit. cI' jur. nihiι foedius scriptis
doctorum ad hune titulum, quod & me expertum dicere ausim . Nugarum omnium caput est, quod
scribit in princip. Tribonianus hic post Ulpianum in L r. ff. de j i. oe iuri Ius naturale est, quod
natura omnia animalia docuit et inde repetit comjunctionem maris, Sc foeminae, liberorum procre
29쪽
I4 SFntagm. RomJuris , ae Patri Lib.LT MI.tionem, educationem; opinor, reticuit cetera si
quae πρωτα κατοι ς υσιν prima naturae in a veteribus appellata tradit Taurus Philosophus apud Gell. nos . Att. I. I a. e. s. Post Uallam plures trucessunt hic Ulpianum , & alienum ab omni Phblasinthia clamitant, jus aliquod brutis asserere, cum ea praeceptis generalibus uti nequeant: in eo qubdem ab ipsis Stoicis Ulpianum descivisse indignam tur , quorum commune illud effatum occentant, nihiι uris homini tam me eum brutis sa), quod dogmati Addubitant plures , teste Conn. Comm. I. I. c. q. an iniuriae Inopulsatio , di conservatio sui ad prima naturae pertineat ; ea potius iuri gentium vindicant, quia Ulpianus in numeratione sua illa non memorat: id tamen deridieaeae vanitatis est: eum enim statim ae nati sumus, amorem nostri , & caritatem experiamur ita prorsus , ut nihil quicquam sit rarius pensusque nobis ; quae persti- eua essent, neglexit Ulpianus, obseuriora recensuit. vid. No t.' abis. r. 3. adde, quae disserit Taurus apud Geli.
12. I. Eodem quoque referrem euram natorum ad rius parentes e nota sunt, quae omnis aevi scriptores de pietate ciconiarum in senes parentes memorant i hinc πελαργικοι , seu Aramaria dicantur in avib. ab Aristophane leges , quibus liberi parentes iubentur alere . Viperam vulgo post Nicantium excipiunt, quam parricidio tigni aiunt , & pari r
ubi Scholiatas adnotat , viperam mortem patris ulcsseir
quod tamen refellunt accuratiores rerum naturalium exploratores .. a) Μηδεν προι αλογα &e. quod tamen stoicorum dogma non eo pertinet, ut ius naturale commune omnium animantium excludatur , sed interprete Tullio de fis ut intelligatus, nullo iuris vinculo nos brutis adstrinait sic non impune ab homine necatur homo , impune ab homine bellua. Id igitur dogma eontra Pythagoreos excu sums
30쪽
, De Iure Natur. Gent oe C Diti. Is dogma Stoicorum exponitur apud Sextum Empi ricum in libri contra m amat. Sc Plutarch. πεν. Instituti ratis non patitur, ut latius in 'isthaec inquiram. Sane Pusendorsius i. a. c. i. 3. de se. Natur. G' Gent... argumenta. refellit eorum, qui verum jus in brutis agnoscunt ei at G lenus in libri προς- non liquere scripsit asanimantia revera ratione destituantur, eoque inclinavit , ut μαλλον ἡττον plus minus) in ipsis ra, tio sit Unoscenda : idque ipso libro ολογοι Plutarchus est exequutus: quin etiam vix e se inuti doctrina brutorum actiones omnes explicari posse, recentiores contendunt. Verum id porticus Philosophorum viderint; tantum ah, haud Omnino liquere, an rationem omnem brutis Stobci denegarint.' Uide Bohemen in differt. de Ps iosophia iuri . Stoici & Priendorlium ae l. 2. c. 3. g. a. Futile certe ego putavi semper argumentum ex Seneca desumptum D . s. ibi versutus Ρhbloisphus causae deserviens brutis rationem non Irmino adimit; tantum scribit, ratione animalibus homines antecellere ; at in Di i. m. ubi me quitur accuratius, brutis rationem addicit, id
que ex eo constare colligit , quod nihil aliud , smtellexerint faciant. Quapropter eo adducor, ut credam , post Stoicos Ulpianum belluis rationem adjudicasse: eius sane verba non . patiuntur, ut eum
s abusis in loquutum dicamus, & Mnalogia quadam iuris Gulacrum tantum eis truo huisse, sum, qui quoniam creaerent, unam continere, & invicem devincire omnia, iuris vinculum aliquod , ruo brutis adstringerentur homines, inde conflabant; proinc ab homine belluas non impune occidi, constituebant.