Marini Guarani

31쪽

16 Θnta mRo uris, ac Patri Lib.L. M.LLbuisse ut alii alios exscribentes garriunt hie imterpretes : asserere quidem non auum , an ceteris

prudentibus idem placuerit; de Quinto Mucio tamen vix dubitarim s 1 1 : scio quam pulchra Cu- iacius , Nooditus , aliique non pauci disserant ad hunc Ulpiani locum : vereor ego tamen , an Imrisconsulto ea mens fuerit , vam illi volunt appingere. Ceterum si conjuncta lege prima cum auarta & sexta omnes enim ex primo libro Iruitutionum Ulpiani laudantur in dicere malis , Imrisconsultum ex triplici hominum statu jus triplex etiam distinxisse, Naturale, Gentium, Civile; ianaturale spectasse in prima hominum aetate, in qua velut in infantia orbis vix dissimilem a brutis vitam agebant, nullisque, praeter quas memta at Ubpianus, legibus utebvitur , lubem assentiar : sane auctore Platone L ς. de ter se homines sene legibus viserent, nihil ab atrocismis feris discreparent. ΙΙ. Ius Gentium solis hominibus asseruere Prudentes : id illis duplex , primarium scilicet, & fridundarium: vocabula recentiores excuderunt, rem ipsam veteres non ignorarunt: non aliunde sinum, ut

plerisque videatur in Pandectis ; rem tamea accuratiuginquirenti mihi quidpiam haud absimile occurrit in I. r. f. 1 r. f. si quadrup. pauper. feciss. ita ibi Ulpianus . Cum arietes, vel λυεν commisisM, alter cheruinouidit, Quintus Marius Auinxit , ut squidem is periisse

stui aggressius erat. eclaret actio ; s is , qui non provocarat , competeret actio . Non aliunde post Μucium UI-pianus memoratae distinctionis potuit rationem areessere, quam ex jure , & iniuria animalibus etiam aD serenda ; proinde exemplo hominis alterum aggredientiarem post Mucium definivit.

32쪽

De Iure Natur. Gent oe Ciυili. I ut Dibonianus sub rubrica pandectarum de tu Loe iuri a lege prima usque ad quintam, utriusque servato discrimine, juris cum primarii, tum secumdarii lacinias ex veteribus Prudentibus sigillatim ex scripserit. Et primarium quidem jus est , quod naturalis ratio inter omnes homines constituir , oeapud omnes gentes s bene moratas intellige ) permque custoditur. *. I. Iustitui. h. t. Secundarium eae quod, usu exigente humanis necessitatibus, essintroducitum. f. a. eod. Scilicet orta est ea disti,ctio a duplici rationis judicantis modo; quippe ratio aut simplex est , & nullis comparatis judicat ;aut ex collectione Aiarum super alias rerum , &positionum munus suum exequitur; ex illo primirium , ex hoc judicandi more jus secundarium m nat : illud igitur est absolutum; hoc vero humtheticum 1). Ad illud refertur religio erga Deum, Tom.L. B pici

iὶ Ius primaevum Grotius Naturali vocat, secunda-rrim voluntarium t illud cum ipsis hominibus est proditum , utque Tertullianus ait de raron. misit. e. 6.scriptum in publico mundi , o G tabulis naturalibus: hoc communi gentium veluti sponsione, usu exigente, est institutum. At Pusendorfius de jur. Natur. Gentium I. a. c. 3. q. 23. quamvis ab Hobeso in eo recedat, quod ius naturale quoddam a civili distinctum agnoscat , ae proinde aliunde deductum, quam ex Hobesano sonte ; eumdem sequutus tamen in tras . de civ. e. I . negat, ius gen tium ullum dari a naturali distinctum , eum quia nulla est in iure gentium causa necessariae obligationis;

tum quia, si vel ipsa detur , poenalis sanctio seret exitu inutilis, superiore deficiente , qui sane fingi non potest inter populos imperii diversi . At quod ad pri

mum ego non video , cur consensus Gentium causa

obligationis esse non possit , cum & ex consensu civium scita civilia civitatem obstringant ex L I. F. de les. quod

33쪽

I8 0ntagm. Rom uris, ae PatraGALMIT pietas erga parentes, & omne turpis , & honesti discrimen : ex licia institutae servitii , manumissiones, & quod ait Hermogenianus in L s. F. eod. introducta bella, discreta gentes, regna condita ,

dominia diseincta, agris termini posti aedi ela

eollocata, commercia, emptiones, venditiones, Meationes, conductiones, obligationes institutae, emeeptis quibusdam, quae a iure rivili introductae sunt. Et in hoc quidem , licet raro, contingit tamen aliquando mutatio: sane veterum populorum jura circa bella, servitutes, & res bello captas, multum immutata videmus; quin jus istud diversis in partibus orbis sitisse diversum , observat Grotius de iuri B. oe P. I. I. c. I. I . Illud vero cum nobis cognatum sit, & nostris mentibus divinitus insitum , ejusque, ut loquitur Cicero a. de Reis pubi Deus si inventor, disceptator , Lator, fidimum semper, & immutabile permanet ; tantum id jus modificari , oe provisonibus legislatorum adiuvari potes, ut amant loqui doctores. Sed e rum hic tamen longae ambages; a quibus te facitile expedies, si jus primaevum distinguas in raeciapiens, permittens , suadens o dc praecipienti quidem examussim ab ipsis legislatoribus inserviendum: permittenti , vel suadenti addere , vel detrahere quidpiam, princeps non prohibetur : eoque pertu

ad alterum, extra civitatem ad poenas infligendas superiorem non requiri, sed sufficere parem, demonstravit Groe. de fur. Beli. Pac. a. 2o. 4o. Vide Huberum loci eis. . & in Eum a Romana lib. I. pag. I a. edit. AUe A.

cui nescio , an sit satisfactum ab Hertio in disseri. λ

34쪽

De Iure Namn Gent. Θ CHili. vile es, quod nec in rotum a iure naturali me gentium recedit, nec per omnia ei fervite itaqua cum aliquid addimus , vel detrahimus iuri commum s permittenti scilicet, vel suadenti ) jus eis mile incitur. Quibus positis, Veneremur, Oportet, Iurisconsultorum Philosophiam prae illa , quam simperiori seculo excuderunt Hobesitus , & Spinora profana illa , & samosa nomina ; uterque enim nullum jus fasque primaevum agnoscit, ne Hobesius quidem , cujus conscientia ex lege Civitatis edusta irrita est , & exitu inutilis ; contra vero Varbis potius , quam sententia a Grotiana Philosophia disserunt Iurisconsulti Romani. III. Ex Ulpiani fragmentis ad titulum de iust.

S' /uri digestis colligere mihi videor, veteres Prindentes considerasse hominem , ut animal, ut hinminem , ut civem : ut animal trahitur naturali

jureJ ut homo iuri gentium subest ; ut civis juri

Civitatis paret, quod Civile vocatur. Cum enim pro diversi Caeli regione diversis moribus homines Imbuantur , utque vere Hippocrates ait in libride aer. GT loci fere femper, formas hominum, atque mores smillimos esse , paresque naturae r gionis, comperias; quot serme Civitates, tot jura diversa sunt constituta. At vero jus Civitas λbi rite constituet, si sit αυτονομος, & summo utatur imperio; proinde municipia, quae partes sunt majoris imperii, cujusmodi sunt hujus Regni civitates omnes, jus sibi constituere nequeunt: tantum, si quid praeter jus sit , juxta potestatem universitati competentem videntur statuere posse si) . Conser B a Zie.

o Miror Utricum Huberum ad Inse. h. t. n. 6. pe

35쪽

2o 0ntagm. RomJuris , ac Pur.L b.LTicu Ziegler. de iurib. Maiest. I. I. c. 3 . th. I 8. IV. Jam vero ex s. I. hic potesst jus Civile dividina proprium, δc commune, seu mavis, in purum, R mixtum illud civilibus institutis est introductum; veluti literarum obligatio , Senatusconsubium Velle num, Macedonianum, & sexcenta id genus alia ; hoc a jure Naturae, vel Gentium muriat , cui tamen civilis potestas addit aliquid, detrahit ve; cujusmodi sunt nuptiae , tutelae, dominia . Altera juris Civilis partitio prodita g. ibidem est in scriptum, & non scriptum: illud lex appellatur, hoc consuetudo , seu mores e eadem utrique reverentia; tantum in eo differunt, quod

dem figere in municipiis Romanorum, & legem tertiamst. de sepulchr. viol. urgere, ut probet , nostrorum temporum civitates, quae partes sunt majoris Imperii , carere legum ferendarum arbitrio : neque enim olim ιατ νομιαν jus legum ferendarum municipia amittebant: rem conficit Gell. NH. Att. 16. 23. ubi scribit , municipes legibus suis, & suo jure uti, nullis necessitatibus, neque ulla P. Romani lege adst ictos, nisi populus eorum fundus factus esset. A nostris igitur muniet piis vetera illa toto Caelo diversa , quippe quae leges sibi constituere poterant iuri Romano contrarias. Spanhem. in Orb. Rom. I. 13. Nec fraudi tibi sit d. lex tertia, ubi scribit Ulpianus, post Hadriani rescriptum ne lege municipali quidem sepulchrum permitti posse in civitatibus ; ea enim vel ad sepulchra tantum est coercenda, ne foetore urbes inficerent , earumve sacra polluerent; vel ad summum de iure publico tantum intelligenda, cui obrogare ius non erat municipiis , praesertim postquam auctore Gellio ibid. obscura obliterataque eram municipiorum iura,quibus uti jam per ignorantirem mn poterant; adde & per tyrannidem Caesarum, firmato iam principatu . Id miror fugisse Thomasium quo jure , quaque injuria Huberum vellicantem alias.

36쪽

Ieges expresse seruntur ue consuetudines vero tacita voluntate το κυριον sprincipatum) habentis in Civitate firmantur. Falluntur enim, qui in regimune populari tantum consuetudines invalescere posse constituunt: nam si tacita populi voluntas, penes quem legum serendarum est in democratia potestas, suo jure consuetudines inducit, quidni & t, cita Principis in principatu voluntas consuetudini juris auctoritatem accommodet λ Vide Strurionio m. Iurii mi emit. Σ. I9. V. Cum igitur consuetudines tacito consensu summae potestatis probari intelligantur; . nullus duebito , quin ipsa municipia consuetudinem possint inducere argum. β. de Q. Eodem jure non censentur in novis legibus jubiadis, quia non praesumitur id velle princeps, ut temere quidpiam a,

versus jus scriptum constituatur. Discrimen repetendum videtur a singulari utilitate consuetudinis, quae adeo probatur , ut necesse non sit, scripto comprehendi, auctore Paulo in I. 36. F. eoae proeinde Princeps eam censetur pati velle. Sed de consuetudine mox uberius. Tantum cave, ne ex dictis inseras , requiri scripturam ad legem constituendam : jus scriptum hic intellige, quod est rite rogatum & promulsatum ; non scriptum non

promulgatum. Latinis In eo praeivere Greci, apud quos γραφειν νομους non est leges scribere, sed proemulgare: ideo ρητραι Laconicae scriptae leges a veteribus appellantur, quamvis eas Lycurgus vetui

i Res isthaec ita se habet. vetustissimi mortalium, cum mallent leges custodiri, quam scriptas negligi , eas non tabulis, sed memoriae mandari iubebant, & tanquam car

men Diuili so by Corale

37쪽

a 2 0ntum m m. ris, a PatriLib.LTitra Neapolitante consuetudines juris scripti vocabulo non desasnantur, licet Caroli ΙΙ. Andegavensis jussu, auspiciisque scripto sint demandatae. Quod i --tur Imperator ait β. Io. A L Spartanos, & Athenienses orisinem dedisse divisioni juris in& non scriptum, de externa verborum forma, &grammatico sensu intelligendum est, non eo, quo jurisconsulti utuntur, cum loquuntur ex arte juris. I. Iuris scripti variae Romae vices pro varia regiminis forma ; varia adhue nomina pro vario serendi ritu .' Atque hodie quidem quodcumque sit

jus a Triboniano digestum in Iustinianeo syntasemate, promiscue ius scriptum est ; ejusque partes

omnes tamquam ab Imperatorio numine promulgatae idem sine discrimine robur obtinent I. I. oea C. de ver. iuri enues. ad ejusdem tamen histo.

riam intelligendam jus scriptum a Triboniano di Viφtur hic in legem pressius dictam , plebiscitum , fenu confultum , principum placita, magistratuum edicta, o responsa Prudentum . De tingulis pia instituto videndum. vII.

mea ne sta ium 'ab ipsis pueris addisci, eanique t iὀeo Ieses eamaenas dictas tradit Aristoteles probi. I l. I9. 28-

quam siteras.scirent homines , leges eanebant: nec aliundesertasse legi tributum est a Graecis νομου vocabulum e sarie Plutareh.ἰιn L de mus praescriptas canendi sermas νομους arpellat. Indidem factum, ut Latini leges appellarent car-' mina: ita Livius i. r. lex horrendi ea tuis erat: & alibi . recitabat rogationis carmen . Lycurgus igitur vestigiis veterum legum latorum haerens ita cavit: μη νιν ι-ς εγγραφεις. Aristis lusibus non utuntor. Plutarch. in L

38쪽

De jure Natur. Geni. oe Citaui. 'VII. Lex est, ait ε. . Tribonianus his, quod

populus Romanus senatoris Magistratu rogante ,

veluti consule s adde, aliisve magistratibus majoribus auspiciis creatis in consituebat. Igitur Republica libera in legibus rogandis suffragium inibant omnes, patricii, plebes, senatoris, equites. Ideo lex communis Reipublicae sponsio a Papiniano dicitur in t 1θ. de Ieg. Et in allata quidem definitione Tribonianus paucissimis verbis ritum serendarum legum novis Iustinianeis sistit: at de eo sat presbxae doctorum hic fabulae: in quibus judicium potius, quam copiam hodie malim. Nobis certe tam disertis esse non licet ; tantum in subjecta notrula si) conjectanea quaedam veluti per saturam exhib

I Principio nesas olim eum populo agere iniussa Senatus: proinde lex ferri non poterat, nisi Magistratui Senatus comitia permisisset. sed cautum lege Moenia tandem , uti, rogatore eo mitiorum lino posulano, patres ante in ta sussragia auctores fierent ous rei, quam populus Iussurus esset Cic. in Brut. e. r . Deinde lex roganda per tri- nundinum publice prostabat , ut quisque secum rationes iniret, an publice expediret nova rogatio. Eo spatio ci cumacto , ni Tribunus, vel Consul intercessisset, vel triste quidpiam obnunei assent Augures , postridie nundinarum

ut plurimum suffragia inibat populus propalam, & voce olim. Verum id plebi intutum Patrum seu ambitu, seu minis. Proinde ad tuendam populi libertatem Aulus Gabinius Tribunus plebis legem tertulit , ut suffragia per

tabellas in eomitiis inirentur, Caio Mario sexto, A Lucio Valerio Flaeeo Consalibus I idque bienniqpost ad pu ca quoque iudicia translatum est lege ssia Cie. deIeg. 3. Porro nomen sortiebantur leges vel a Consule, penes quem falces erant rogationis tempore, vel, quod fie-quentius, ab utroque ; veluti lex Papia Poppaea, Fusiae Caninia, Iunia Norbana. Tantum cognomen etiam legi additum aliquando novimus ab . ejus materia desumptum,

39쪽

24 Dntagm.Rom. Iuris, ac Pur.Liba. t.ubebo , quae jurisconsulto aliquati sutura sint usui. Illud hic dolui lapius , compositores variis juris speciebus definiendis intentos veram legis in genere definitionem non attulisse: praestitum id tamen in pandectis est sub titi de lex. oe senatusi. rura lacunam hanc inde supplebimus. VIII. Lex ait Papinianus in I. F. deum commune/αceptum , virorum prudentum com

delictorum , quae sponte , vel ignorantia contrabuntur, coercitio, commvinis Reipublicae sponsio. Sunt tamen, quibus ea definitio naturam lem non videtur exelere . Concinnius fortasse ita definietur: sponso Ciυitatis , vel commune proe-γum summa potaestatis , omnes ei subiectos ipf rum bono ad parendum obstringens. Priora verba θοώο Civitatis, vel, ut ex Demosthenemri mistra Arsogitonem Marcianus scribit in I. a. F. eod. σπιθμη κοπη, eo pertinent, ut in legem cives omnes ab initio consensisse intelligantur. Id quidem in democratia per se liquet; in aristocratia vero , & Principatu , dum ne a vi ceperint initium, ut primum hoc, aut illud regimen populo placuit, consensisse videtur in leges omnes ,

quas Princeps, aut optimates ferri oportere censuerint. In verbis commune praeceptum jura latent. Primo enim lex commune praeceptum est, quia omnes intra terminos Civitatis obstringit. Fraeterea ita dicitur, quia leges, quod επι το πλει-

veluti lex Comelia Sumptuaria, Gab a Tabellaria. Cei fra , quae huc pertinent , qui abundant otio , petant eTAntonio Augustino in disputationer generali operi da lin

40쪽

De Jure Natur. Gent oe Cisui. spiciunt. Ut enim Paulus ait ex Theophrasto in

quod semel, aut bis existit, praetere-t isistipo. res. Vide quae supra ςssisseruimus in superiori tin8. Rursus ea verba privilegia excludimi , quae invidiosa semper , & in regimine populari maxime, ubi aequis legibus aequanda conditio civium. Sequitur summae potestatis: id eo pertinet, ut legislatoria potestis ab eo imatum exerceatur, cu Nactus' ab humano arbitrio rescindi non possunt, ad quod velut ad lapidem Lydium summa potestis est aestimanda. Vid. Grol. de rur. B. oe P. LI. c. 3. T. Postrema verba munia bis sistunt: ea recensesitur a Modestino in ι. 7. eod. legis, virtus est , imperare, vetare , permittere, puni reo postremum hoc sanctis clicitur : & imperfecta lex est ex Ulpian. 'Mm. r. I. 3. I. quae sancit epoenali se non tuetur. Vid. Anti Schulting. ad LU0. De. & Frideric. Bru . ad lem Cinc. c. 3. Verum hodie leges omnes persectae sunt ex comstitutione Theodos 3c Valenti in I. s. Coae de is IX. At adhuc a Uubites de legibus, quas m nus perfectas vocari scribit Ulpianus tin1. . a. quaeque factum nω reicindunt , ω pc, nam tantum injungunt facientibus contra legem, an non istum poena committatur , sed actus quo que sit irritus. Et quidem, si actus infirmatio po m cum poena consistere, & i e actus est nullu & poena locum habetat. Exemplum prostat in L. C. de incest. nupt. Excipe, nisi inus restissio alteri noceat ex Paulo in L I . f. ad k3. Comes.

de fias. oe Senuine. L. n. uta qui in leg tum adscribit in testamento alieno ea lege ut alteri restituatur, Mato quidem saget, a remanet tae