Henrici Scretae Schotnovii a Zavorziz ... De febri castrensi maligna, seu Mollium corporis humani partium inflammatione dicta liber singularis. In Latinum versus, ab auctore recognitus, & auctus

121쪽

De febri castrensi sech. r. aut natura ad)UVante, per insensibiterra exhalationem venenum hoc dissipetur, vel proliciendosudorem expellatur, aut ejus sicula alio qVocunqVe modo in

fringantur, Obtundantur, inVertanriar, involvantur ac praecipitentur.

M lis hisce progignendis haut parVam

Commodat operam concoctionis rih rum in ventriculo depravatio ex supra recensitis caUSsIS OXternis emergenS:

hinc u lin eruditate aliisque vitiis laborans inde secernitur, qui in reliquis coctionum officinis in deterius transmutatus in sanguine nullatenus melio lescere, multoque minus in ultimis se

cretionibus emolumento esse poterit; quia juxta tritum medicorum axioma vitia concoctionis primae non in secunda, multo minus in tenta corriguntur. Accuratiori enim microscopiorum examine comperimur ut D. Lee ῬInhostii observationes ad illustr. Henr. Oiden burgium perscribtae aerisque PhilocN. III septemb. 26. anni I 67S. pag. 378. Insertae affirmant, anguinem e corpore sano emi

sim ex minutissimis, mositae innis ac semme

122쪽

mos arteriarum ramusculo rosus, tamdem se arctim compressi essi os selida seu

frui oblongi Iguram acquirant , ac ita adnansitum aptiores fiant; qvam strimum vero globuli isti, instar olorum diutim coctorum duritiem p. n. pacti, in Nasorum osculis aggesi haerentes, emiciunt nefangvis

Nobis igitur & heic talem corruptis ruinis indolem ad anIecedentes febri um & praecipue castrensium caussas refer re licebit. Sic et jam interdum sanguinem alios-q Ve corporis humores putrescentes in peste fibrabusque malignis per frequenter ite

rata CXperimenta,ope microscopiorum instituta, ,ermiculos eXiguΟS, assaridum tinstar, teste acutissimo orchero infestus minio exhibuisse, constat: hoc certe summam malignitatem ae extremam

corruptionem sanguinis arguit, si quis hujusmodi ingratis hospitibus in corporis recessibus domicilium concedere adigitur,ortis a fructiburifrumentis,isno, G a cere

123쪽

Misistis auacye per insecta, quae ovascia in hasce res ubertim deponunta rPUP-tis ; eaqVe cibis comiXta, ac assumta, Nin ventriculo fota ac emollita, ob exili eatem suam, ipsosmet lamum tubulos cum usto subin fluere Gangrum GPge --sctis scatentem, ac verm mosum reddero solent; ita ut prorependo ac morae do in arteriis ac Ῥems onfrictionetistam

Reliqua Vero inflectorum eXigua ONa, ab hominibus, in cibo ac potu deglutita, ac diutius inlestinis inhaerentia tandem in varii generis lumbricos excluduntur, qui pro insectorum varietate tam figura quam magnitudine differunt: ex eo rundem numero lumbricos teretes intestinorum, ascarides, lumbricos, taenia rum instar, Dios perq, omnia intestina extensos,aliosq; cucurbis emen referentes in ductu asotericho ac juxta cystin f Damhaerentes, originem suam trahere cen

Hujusmodi vermes singulare repentium genus constituere , ut falso qVi dam opinantur, haut crediderim; cum

124쪽

eapst maligna. Ioanil nisi monstros repentia insectorum o a, in alieno hositis degentia, sint, qV cum iisdem exterior aeris subtilioris aut ma ieriae aethereae impressio deest, ex circum- cincta cuticula sese penitus eVolVeΓe, aliarumque m earum instar alas suas explicare, & circumvolitare haut Valent ; ex adverso Vero ob humorum, ac nutrimenti copiam in permagnoS iam-sricos ac reptantia ονα excrescunt. RTra

quidem res est, quod dicta ova interisci um in perfectas mustas, scarabeos, eas Itones , culices ac alia id genus reptantia insecta in corpore humano exclusa r Periantur, qVae tamen e veris physicaeicientiae principiis a sollerti sapientiae alumno facile comprehendi potest.

De modo recensitorum Veritate a sensiam nobis praebebunt recentioreS, sedulique rerum naturalium, scu opexum sumi creatoris indagatoreS; qVO-Tum nullus mentis tam inops erit, qVi Cum gregariis ac e trivio litteratoribus Credat, multiVarias lumbricorum species ex putridis tantummodo rebus, absque

suae speciei semine, originem suam d G 3 cere:

125쪽

Io Defebri castrense sect. r. Cere : at multiplici experientia freti doctiores comprobant in cumbricorum pullitie, oia sua prius in putida ac humida loca semper deponere, qVae brevius vel longiori tempore postea, pro locorum ac ipsorum ovorum iri, dole, moVeri, eqVe centro ad circiam ferentiam membra sua evoluta eXPandere incipiunt: uti hanc genesin profundioris doctrinae philosophus Fran cissis Redi Aretinus, Magni Ducis Etruriae nuper archiater in observationibus de in is, aliique viri celeberrimi eadem auctoritate cluentes, sufficienter eru dito. Orbi litterario scribtis suis exhia

Hisce merito adjungi Videtur ami icus noster integerrimus, ac abstrusiori litteratura politissimus, plurimum Te Verendus Ioh. Rodomus Forer, ecclesiae primariae diaconus vigilantissimus, ac humaniorum artium professor, decus civitatis nostrae optatissimum, qVi non minorem in cognoscendis rebuS natu

ratibus, ac in abstrusiori theologiae sapientia se probat; ut seqVens observa-

126쪽

tio satis superque acutissimum ejusdem ingenium prodit. Ante biennium extremo autumni aegrotabat stiolus ejusdem natu minimus, qui die qVodam intra paucas horas septuaginta & amplius majorum teretium lumbricorum per secessum deposuerat; quo pacto sollicitus parens mox ad genuinam hujus mali caussam penetrabat, ratus; horum Vermium DCXamen non aliunde, qVam a polluto Alacte Vaccino, a liberis suis comesto, Moriginem traxisse; quod boves lacta seriae praedium pascentes aqVae fontanae, ac putealis purioris defectu, pluviamise tectis collectam, stagnandoqVe pvestrescentem potare cogerentur, qvae sepraeter haec in cupis sub dio asservataisomni Volatilium insectorum spurci ritie vermibusqVe scateret: Unde asse

rirebat, facillime fieri potuisse, quod

seminutissima haec ovorum rudimenta secum chylo in vaccis sanguini sese com-,miscuerint, qVae postea nondUm eX- seclusa ulterius in mammarum glandu-

127쪽

xo De fibri castrensi sect. I.

,,intrusa, & in lac abscondita ab infan- ,,tibus tandem comesta sint: pro quos,malo aVertendo omnibus viribus postmodum se sollicitum esse Velle. Cujus eleganti rationeque sustultae naris rationi nil amplius addere malui,quam eandem me de horum lumbricorum ortu fovere sententiam.

CAp. VII. De luis hujus caussis proximis

seu interniS. V X supra allatis patet, duas principales

caussas internaue esse, a quibus absqVealiarum interventu febres ealbensis direliquae malignae producuntur ac fo- Ventur : qVarum prior majoris distinctionis gratia,continens seuproxima casus, febrium essentiam ac indole exprimens , appellari potest : quae vero nil aliud est, quam arteriarum cRpillaCe- arum Pasica consfrictio, aut interna intra earundem extrema oscula ab aggesto

128쪽

-p. 7. maligna. IO crudiore viscidioreq; sero contingens obstructio, unde intercopium sanguiniscirgultum necessario parti uiri aut viserum in mmatio , seu varicos arteriarum capisiacearum expletio ac d sensio conseqVitur : qVae nobiS praecipuam certe febrium continuarum mali

narumisse conditionem exhibent. Internarum causarum aisera, qVae VC-xius proxima febrium caserensium mali: narum maIeria indigitari posset, est Ῥi

lenia ista particularum heterogenearum eradarumque in san vine eis e sero contenta congeries, qῬae aret forinsecusper contagionem humores siubis it , vel a recen Disprocatare is, ac antecedentibus in compore deliiscentibiu causssovetur, ae emeluditur. De modo,qVo prior interna Fe eos principalis producatur , jam in praec dentibus capitibus satis superque egimus, ade. ut nulla ratio sit, cur una

eademque res tot vicibus repetatur, qvum inde eruditus ac benivolus anagnostes haut difficulter dictorum me moriam in consilium advocare possia.

129쪽

Priori igitur caussa interna principali 1 u- perius fatis explicata, accingamuS nOS ad materiae febrium malignarum proximae considerationem ; utpote a qua hi mo hi consistunt & foventur,atque tot indQmirandi essectiri tamque gravia smpto

mata conjunguntur, aut superata demum febri comparent. Et quamvisproxima haec febrium ma lignarum materia in ipso sanguine aut ejusdem sero contineatur ac involuta sit, nec antea forinsecus qVicqVam, qVod nocere posset, operetur; nisi qVamprimum virus illud, contagionis vi attractum, in vestimentis, linteis, aut lectisterniis diutius aut contumacius haerendo per patentia cutis spiramenta in corpus humanum, aut per anhelitum,vaporis specie aeri pormixtum,Vel in ventriculum, Vel in pulmones susci . piatur: nihilo secius tamen de eadem febrium materia, seu veneno pestfero ita sermoncm instituere, e e propriet res ruspari conabimur, ac si illa solit

ria & absque ullo subjecto seu domici lio subsisteret.

130쪽

eap.7. mali na IOISic et jam ipsamet materia ebrium ma- gnarum proxima bivariam dividi potaeest, alio enim modo agit ejuSdem v latilior portio , & alio modo Host ac crudior ejus pars. Remur itaque fugiari,am materiam proximam febrium ma lignarum corensium epidemiarum esse venenum seu sal aridum volatile, corro dens, efferum arsenici seu realgaris in

star) quod vel in sanguine ac lymis progenitum , partim a lixis acidissulis

particulis, partim Nero ab olesis urinamsredolentibuου mediante diuIurniore mora

seu digestione puirorem inducente sui juris sis; vel qῬod foris per contagionem in

ambitum aut ca itates corporas male disso

siti susscipitur : unde ad ipulante perenni

circuitu, quosanguinis a corde per arterias amandatur, nune internis visseribin sese in uat, nun artum externis implicatur; ct qMamcunq*e partem occupat imo qνο- qve reconditos Dirituum animalium can liculos eandem etiam insolito irritamine convellante ae exedendi vi lacessere non desinit, inquedum iel a constrictis arteri rum sulisseririneremi ram satiente, M, ricosa,