Henrici Scretae Schotnovii a Zavorziz ... De febri castrensi maligna, seu Mollium corporis humani partium inflammatione dicta liber singularis. In Latinum versus, ab auctore recognitus, & auctus

131쪽

7o De febri eastrensi sect. r. ricyri latest extendens in malis, in , ficere ac corporis parte, cu inhaerescit, exciretur ; vel ab iisdem denique eorrosis usfusiones acrioris sangaunis tam in cute qῬam

in partibuου internis nonnunquam ad mguntur ; unde tot ruariolorum,anthracum,

pulularum , phlegmones e Vitia derivaxi debent; vel a nimia eorundem Vas tum distensione per diapedestia tran sudante tenuiori acriorique sanguine Varia exantsemia, morbisti ac err elaia producuntur. E contraria Veria Parte dicimus si orem febrium materiam esse erudiorem , indesam, vi dam, terr strem, seculentamiuge tam purpurei laticis,

quam θm partem,qUbin se minimi sumgriinis globuli indurati a nobilis o Lee-venhoehio detecti, an merari qNeunt; unde arteriarum oscula, tubuli excreantes

ae θ ae ducim ob mi, sangUnisque aet m perennis motin impediri selet. Si autem hae ob uctiones pertinaci

res remaneant, atqVe Vel vehementior corporis aut animi moim, Vel nimia re Giis, crapula, Uni adusti abussu, aut excre menta retenta , balnea Henusque sanguinis

132쪽

-p. 7. mali na. Iosnis motum cis partes affectas concita tiorem effieiant ; aut vasa turgidiora reddantUr, ramusculi arteriarum Eetro

divaricantes ac per anastomosin juncti certo inmammatione varisma inficientur: singulis enim fere pulsus cordis rhythmis Languis recens propulsus alterum cis Oscula haerentem protrudere gestit; at quia ulterius moveri haut potest, ideo ad latera divergens tutiora diverticula qVaerit, qVae tamen non invenit, unde necessario omnes arteriarum in parte affecta anastomoses ramulique protensi praeter naturam inflantur, ac

dis henduntur, & sic in uiationis varia res fiunt. Haec, qVae modo pro materia febrium stabilienda attulimus, haut a re ipsa atque Veritate distare mecum forsan

sentient, qVotqVot in rerum naturali um Cognitione, artisqVe chemicae ex

perimentis atq; laboribus apprime rectissime versiati sunt. Qui enim Varias, alias, si separatim sumantur, inno cuin corForum particulas , samus, pariter seorsim iiiii munibus, jungendo, ea-

133쪽

rumve texturaS Immutando In praesentissimum venenum magna cura confiacere norunt; vel qui dissolutionis ope aliisve artificii compendiis latitans Ῥeisnenum e naturali aut arte conflato Cor

pore extrahere sciunt; vicissim etjam, qui vims, summe noXium, manuario laboris adminiculo e rebus expellere, aut aliorum corporum additione illud ipsum affabre sopire, infringere, Vel deprimere valent, ita ut amplius noce re nequeat, vel qVod magis est, in praecellens medicamentum Vertatur, hi, in qVam, OmneS, ea, quae hactenus de s-hribis coirensebin e demiis earum Voeaussis in medium protulimus, si non Certissima , vero tamen qVam maximes milia esse judicabunt.

Maxuma obstupesco admiratione, quotiescunqVe recordor, pleroSq; me dicos fere ad nostram usqVe aetatem , in

indagandis genuinis febrium malignarum, ipsiusqWe psilentia, causis, tam socordes fuisse, quod existimarint, aetsi cause horum morborum ab occultisqγalitatibus ita dependerent, qVae nUl-

134쪽

estp. . mauerna. II rIis,quam vis sollertissimis, Vestigiis possunt indagarier: Unde non mirum , si in sanandis hisce aliisque morbis acutio-rihin , nec non ipsa sese apud aegros tam parum profecere. Quod si autem accuratius pensit mus, qVibus modis ienenum hoc fugis Ῥum in corpore progenitum, aut aliunda per contagionem susceptum, inibi vim su am exerat, palam fiet, operationem inlejusdem adeo viriliter ac manifeste se gerere , ut nullus dubitationi ampliussu per sit locus, qVin materia larum δε brium proxima a manifesis ac judicio nostro eruendis qῬalitatibus oriatur: manifestae quippe frualitatis indicium certis simn m est ipsa mans a operatio ; &ex

operationibuου q, alitates rerum aestimare solemUS.

Exemplum huius phamomeni satis

evidens exhibet nobit vulnus recens aeprofundum , homini aut animali inflictum, quod stationem continui esse di Cunt , in qVa operatio manifesta alicujus mori , en , , aliusVe is umenti animadvertitur, cujus aciei aut eusidi in .

135쪽

o in magno niuiu protrusi, molliores ejusdem partes resistere non Valent. Nonne hinc edocemur , manifesam hanc opera ton m non oceultis , sed aevi dentibin qualitatibuου ac caussis adscribendam eSQ. Porro, qVOniam ex observationibus constat, magnetem filo appensum , aut aquae suberis ope innatantem, & a qVilibrio inhaerentem ad utrumqVe PO lum Vergere, ferrum e , ut Vu lgo cre ditur , attrahera, imo qVΟqVe acummaσnete tactam, licet variis tu de modis declinet, polos re1picere ; experientiS-simi in rerum naturalium cognitione judicant , ad hoc praecellentissimum naturae phamomenon producendum liberum materiae caelestis fluidissimae e particulis corporeis subtilissimis in visi-hilibusque constantis, ac copiose meatus seu interstitia magnetis pervadentis illabsum ac egressum concurrere, qVi talem posituram eidem conciliet, ita Uza magna appellentis hujus materiae eo lsis quantitate actiriliatis θphaera ad certam a magnete distantiam arano haera

136쪽

eap.7 malit a. II instar constituatur ; unde tam mirae magnetis operationes seqV tur , ad

qVem non modo ferrum, sed alii etjam

magnetes In hac aritia itatis haera mareri caelest innatantes, ac haut procul ab ejusdem influxu positi , propelluntur , in ejusdem vero egressu corpora illa repelluntur. Fuere quidem Plurimi ex philost is, qui has magnetis VirtuteS occultis qῬalitatibuου, nec unqVam recludendis proprietatibus adscribserunt. Testimonia interi in pro utraque sententia luculentissima noti s exhibebunt celeberrimi viri, inter quos saltim G Hiemiis Glaberius, medicus Anglus in Uiuor nos. de magneti passim, cot in Ciseus S. J. inphilosop/. magnei. Renaim des Curus nobilis Gallus in princip. io parte 4. Petrus Gassiendus, Nomis Hobbes, Arsanasius Risuerus, Hincentius Lenaudus, uterqVe s c. iesu in magnetologia,ac i Urissimus Robertus Bois passim in opusulis suis sufficiane: quorum scribta, cui sententiae magis sit fidentadum , benivolus lector ipsemet evol

137쪽

NonnunqVM etjam Varios ac graves morsios , remediis quibusvis secum dum artem frustra adhibitis, Vix obesed entes, per eXtus appensa , Vel qVocunque modo corpori applicata amu-leta, eX rebUS, Utplurimum vilissimis ac

abjectissimis, Vel omni prorsus odore carentibus constantia, sublatos fuisse

Huc ergo referenda etjam mihi videtur medicina dia tica seu magnetica, ubi non infimi subsellii auctores, rem dia effectus suos in distans agendo Ob tinere, perhibent :qVo de post Parare sum videndi Dan. Ansus Bur egra ius,

Andre in Tenetelius, Rodolphus Gollenius, Roberius a Fluctibus, Mnemus Digbeus, Dan. Baptiua I an Humoni, Petrus Sem l rius medicus Romanus, Perras Borestas, Sebasianus Wirdigius, Nomas Eanfri nus de transplantatione moHorum; pra sertim autem Elielmus Moisilus de medicina magnetica opere novo, ejus dem editionem procurante Georgio Franco, medico Palatino ac professore

public9 celeberrimo: quem, ut reliqVa

138쪽

doctissima hujus acutissimi ScotΟ-Bra tanni scribta, si eorundem copiam nanciscatur, publicae luci non invideat, ob nixe rogamus: qVemadmodum egre gium hunc tractatum ex liberalitato generosissimi D. PHieri de Botans, Serenissimo Hectori Palatino a secretio ribus tunc temporis consiliis sibi comia municatum, licet tertium illi non addiderit librum, typis imprimi curavit. Ηeic D. Potieri ideo mentionem feci mus , qVod hujus viri nobilissimi vix

satis depraedicandam encomtis humanitatem , studiorum olim socius amplissimus ac excellentissimus Dannes Diso M. D. Praeses caussarum forensium ac criminalium dexterrimus mecum plus Vice simplici expertus

sit.

Hinc plurimi ex viris doctis, iisdemiaque sinceram pietatem colentibus solita praejudicatione moti omnes istiusta modi operationes in diuos, omniaqVe pensa, tanqVam nefandae magiae reaac illicita, damnarunt ; quia oeculias has rinutes omnem naturalem potentiam

139쪽

Luperare opinantur: qVIbus plures tamen hanc ob caussam adhuc adstipulantur , ideoque iisdem remediis uti nefas esse, tota die declamant, & ia omnes ac singulos mirum in modum debacchantur. Plures enim hiSCς re-hus omnem penitus Virtutem praecidunt , qvod tales lapides, herbae, radices, Iigna, ossa & similia omnis odoris ac sa- Poris plerumqVe expertia sint; neqVetilla res , qVocunqVe modo paretur, sive hisce adminiculis portiuncula ab aegrotantis corpore sociata sitesve secus, emcaciam suam in distans transferat.

Verum ex adverso omneS, qVi naturae arcana, abditasque rerum caUS

sas, & exinde resultantes effectus ruspantur, nobiscum aeqVissime judica

hunt, plurima eaque profundi spiritus inuria, subtili ac pellucida caelem ma

ieria turgida e peristis aut in d ans agentibus exhalantia in rariorem cutis LeXturam penetrare, ut suppressi vel ad ferociam conciti seirtim animales in ipsis nervis cordarum instar ad quem-yia motum suscipiendum per universum

140쪽

eap. 7. mri TI' sum corpus extensis , sic inde pervadantur, illustrentur, excitentur, autetjam sopiantur,qVo & saburra peccantium in corpore humorum , ubi hae- Teant, feliciter ac confertim e sede sua non tantum deturbare, sed etjam e Co pore ipso eliminare, atque ita aegros

tam ab hac lue , quam ab aliis quibuscunqVe aegrimoniis liberare valeant. Uberiorem hujus rei explicationem mdesideranti elegantissimorum tracta- tuum illustrissimi Roberti Byle, nobilis Angli, de almos ras eorporum eo Memtium , de mira subtilitate, natura determi nata ae insigni clearia inluviorum aliorumque viri hujus celeberrimi opus

lorum decies repetitam lectionem commendatam cupimus, ut in qVibus plurima effectuum dictorum experimenta passim occurrunt, qVae attente scrU- tantibus summo animi oblectamento

erunt.

Nobis itaque haut absimili modo demonstrare satagentibus proximam fibris rastreois contagiose cauom & inde emanant' roprietates ab evidentibus ac ma-

H 3 infestis,