Henrici Scretae Schotnovii a Zavorziz ... De febri castrensi maligna, seu Mollium corporis humani partium inflammatione dicta liber singularis. In Latinum versus, ab auctore recognitus, & auctus

61쪽

38 De febri castrensicunda aedium contignatione in areo

'lam semet ipsum praecipitem dabat; qVi tempore tunc brumali per noctem illio prostratus, frigote periit. Quidam alius delirio febrili vexatus proprium

abdomen cultro aperiebat, omentiam; extrahebat, ac intestina Vehementer discissa, tanquam inutilia eximere Conabatur , cujus tamen Vita adhuc per aliquot dies durabat. Haec omnia a negligenti aegrorum cura contigePant; attamen illa infortunia apud aegros delirio laborantcs diligenti custodia aVCr- , ii qVeunt. QuotieScUnqVC RUtCm ve- nenifera hujus morbi blicula in ipsos ne - Itos circa eorundem exortum, aut in extremas horum expansiones' intrusa sint, ad tantam certe ferociam ac inqwerudinem Una cUm contentis iritibus anima tibus adiguntur, Ut Varii ac terribiles ex

inde motu assci, qui praesentibus saepe

terrorem incutiunt, erumpant.

Tandem morbus hic pluries in cure se lde ac vestigia sua fixisse creditur: qVando videlicet in artubus aliisve loCis ery Apecu forinsecus apparet; aut e cura -

62쪽

bicundae, ex atro surpureae, Vel nigrae, pulicum morsibus non absimiles macula

sparsim prorepunt; si qVoque di quia

variolorum instar, carbunculi 1eu an-

hraces, bubones, parotides & aphuae illic conspiciuntur, malum non ita perniciosum esse multi opinantur, ac si hoc venenum ope Pirituum & inde dependentium Virium a corde & interaneis ad extima usqVe corporis propulsum sit ; quod de illo duntaxat er gelate, de illis tantum maculis, qVae ad perseectam maturitatem perducuntur, insu- PerqVe aeger circa praecordia se melius habere, ViresqVe resumere incipit, nec non mentis compos, qui prius delirasset, fit, intelligendum est: alias ejusmodi exanthemata , pustulae aut bubones modo recensitis signis bonis destituti, ex perientia teste, magnam hUjus Viru lentiae copiam adhuc in corpore latitare indicio erunt, Vel maculas similes, prout exterius in conspectum Veniunt, etiam interne in ventriculo , intesinis, pulmonibus aliisque 'visceribus foveri

nobis significant: quas illic delitescere C 4 animi

63쪽

animi deliquia , viriumque dejectus summi , una cum praecordiorum anxi ratibus conjunctis abunde testantur. Cuncta haec signa, cum labore aC summa virium perditione prorumpentia , maximam symptomaton fero clam indicant: quae tamen plerum Vesunosto exitu finiuntur: iisdemque mentiam atque delirium adjungenda esse censemuS Denique Censuram nostram haud effugere poterunt etjam istae inflammationes , qVae alias ipsummet hepar Lenem ac renes assuetae sunt immeare. Quocirca num ardor qVidam CVm -- hora cutis, aut dolor pungens in alterutro

spochon ris mox sub costis nothis senistiatur , eaqVe regio ad tactum dura existat diligenter attendendum ; hocque ita habente, Vel hepar , Vel iamnem ab hoc veneno inflammatum CSse, praesertim quando intes,num cosin, reliquumque ab omen a flatibus liberum est , non dubitandum : in renum autem instumatione ardor iste dorsregionem ipsosmet renes subtenden

64쪽

οCap. . ab na. ILem , nec non latitudinem lumborum

sollicitat ; cujus affectus signum patho

gnomonicum dissicilior ac Vehemen tius adurens urinam expellendi con-1vetudo exhibebit.

CΑΡ. IV. De febrium castrensium malignarum differentia ab aliis quibuscunque febribus, ac ipsa peste.

Egari haut potest, medicos in hunc

λ fere diem varias de febrium natura ac proprietatibus fovisse sententias, Unde discentes magis confundebantur, qVam v. erudiebantur : qVQrum opiniones , experientia ac ratione destitutae, aegris ut plurimum funeme fuerunt. In praesentia igitur rerum, hoc negotium diligentius, ut & veritati magis ConVeniret, disquirere, sententiamqVenostram de febrium divisione ac in quibusnam inter se conveniant, Vel differant,exponere necessarium duximus.

65쪽

4 Desbri castrensi secta. Quamvis omnes illi affectus, qui '

brium nomen aut infiammationis titulum sustinent, primo producendi mo- , . do conven1ant; dum nullus eorundem absque subitanea, aut etjam temporis. successu tota sanguinis trinia in partibus stagnatione formetur: unde necessario hi succi in perenni suo ac per omnia Vasa circumfluo motu Plurimum impediuntur: qVi retenti O

structiones intra arteriarum Oscula, ac excreantes tubulos, aut inflammationes Varicosas pariunt,sive sanguis in arteriarum ranausculis diverticula qVa

' rat, sive per diapodesin tenuior ejus pars per summe distentos hosce canales transsudet, aut subinde ab acrimonia appellentis fluidi erosa vascula Cruorem in vicinas partes effundant. Quae omnia contingunt, siVe caussa ipsis Va . sis inhaereat, sive constrictio ab extus: a rebus frigidis, aut acrioribus spiculis

humoriam corrUptorum aut Virulem l torum circa eadem oscula ac tubulos lsat; quo minus sanguis ac lymis cur sum suum absque obstaculo continU

66쪽

are possit: his enim interceptis & genus Venosum plurimo laudabili sanguine spoliatur, & humores retro stagnantes Corrumpi ac putrescere incipiunt. &multivariis aliis affectibus ansam praebent; unde sudores symptomatici ac frigidi, Varia exanthemata , plureSVeCorruptorum succorum immodicae exundationes ortum suum trahunt, qVae

Vulgo fermentescendi , ebulliendi, aut effervescendi actui , humoribus proprio , ab aliis Viris celeberrimis adscri-

Tamen multi variam quoque febres inter se differre ab experientia rerum magistra evinci possiet , si nostra tractandi ratio id heic exposceret; cum haec ad cujusvis febris examen spectet: quemadmodum olim febrium omnium differentias jam aliquoties pro lectione diversis medieae artis alumnis, tanqVam hypothesin proposuimuS. . Existimamus enim omnes febrium species tam pro diversitate caussarUm, qVam etiam pro Vario agendi modo, loco ac tempore, si non secundum eS-- sentiam,

67쪽

44 Vfebri castrense sest. .

seiaciam, pluribus saltim aecidentibus a se invicem distare: hinc easdem inqVatuor primarias classes distribuere voluimus; dimerentiaeqVe hae commu- lniter a diversitate ipsarum caussarum, learundemque Vario agendi modo, ac morbi foco desumuntur. I. Ab obstructione sanguinis in a teriarum osculis, ac lymia: in glandulis miliariis cum , vel si1ne superveniente inflammatione, facta; cui haud diu persistens glandularum, ad tubulorum, in gula, ventriculo, ac intestinis, intextorum obstructio annumeratur.

II. A pertinaci obstructione glandularum , tubulorum eXCreantiUm, ac ductuum aqvo rum dispersorum in Ventriculo, pancreate,intestinis, me- senterio aliisque visceribus, ad chylum constituendum, eundemqVe perficien dum atque diluendum; qVamqVC tamen nulla harum partium affectarum inflammatio ComitatUr. III. Ah obstructione ac constrictiori ne minorum arteriis appens rum oscia lorum, Unde sanguis retro eadem stagnata

68쪽

ac varicosa in ejusmodi partibus excitatur inflammatio ; ita ut ab hac sania guinis remora neceSsario humorum ita dictus putror ac corruptio subsequi, atque connexio diversarum earundem

particularum disjungi ac dissolvi de

beat.

1 V. A viscerum,aliarumve nobilio rum partium obstructione, unde puris. Collectione s & latentia ulcera seu ab spessus ac Vomicae ortum suum ducunt. 1. QVotiescunque igitur accidit, ut

ab aere externo frigido, qua figida, vel ab assimus actu aut potentia saltim figidis, qVocunqVe nempe potu gelido,

acerariis, erudis ac horaeis fructum, lacte aliis pe chylum Vitcidum, seculentum ac admodum ineptum reddentibus iveluti caussis solummodo procinarctisu, aluSVe ewidentibin externis, humores dictis rebus objecti, sanguis scilicet aclymia in arteriis capillaceis ac glandu , lis miliariis subito congelentur, ac admotum ineptiores reddantur : sive id in corporis ambitu, in ipsa cute, ejus veminiti

69쪽

46 De febri eastrensi se h. L.

minimis glandulis intertextis eveniat; sive circa humani cylindri axem, in gUla nempe, Ventriculo ac intestinis id fiat, ubi pariter plurimi arteriarum ra musculi, compIures tubuli ac glandu 1ae excreantes , dispersae sunt. imo &infinita obliqva lactium oscula per intestina disseminantur , qVae omnia indebitis suis functionibus a priedictis euussis manifestam eclipsin pati possunt ita ut Vel ad tempus eorum actiones propter humorum subitaneam oppilationem aboliantur, aut plurimum minuantur; Vel ex adverso nimium augeantur. Haec perspici pos- stant in se doribus, faemor amis, vomitibus ac a Dipromuistis, exanthematibus, er

sipelate & similibus, febres vel solventibus, vel subinde earundem' ferociam augentibus. Nam omnes hi succi, ob perpetuum novi fanyinis per arterias appulsum, tandem ulterius protrusi, vel per tubulos glandulasque cuti intertextas fortius expulsi, utantiqVam sedem omnino deserant, sedorem crisicum ; Vel ex tubulis ac glanduli ingu-

70쪽

Cap. . maligna. 4 la, Ventriculo, ac intestinis dispersis uia bertim affluentes vomitin aut pro Ῥia a Vi cum morbi expulsione excitant; aut obstructis vel constrictis adhuc osseu lis arteriarum propter dictium perpetu-Um noVi sanguinis appulsum ramusculit arteriarum a sangVinis copia admodum distenduntur, unde varico fiunt in ammationes Vel a tenuiori & acriori

per diapedestia ex nimium distentis arteriis transsudante sanguine er pelas haud diu pcrseverans progignitur; per diaeresin vero effuso sanguine haemor

Magiae, exanthemata atqVe purpura o

tum habent; vel si in glandul1s sive majoribus sive minoribus lymia cru

ditate aut acrimonia peccans congera

tur , & per dueresin extra sua vasa una Cum faugVine erumpat, producUntUPsubinde bubones, ph getla, parotides, hymata, furunculi, phlyctaenae, e vctides &Plures aliae cutispustulae ac exanthemata: quibus plerumqVe vel febris praecessiit, vel adhuc conjuncta est. Et quia hujusmodisbres plerumqVocuin insigni horrore, aut etiam manifestia