Henrici Scretae Schotnovii a Zavorziz ... De febri castrensi maligna, seu Mollium corporis humani partium inflammatione dicta liber singularis. In Latinum versus, ab auctore recognitus, & auctus

81쪽

lignitatἰs metum fidendum esse, rectissime asserUit.

. QVamVis castrensis, quod ad primam

morbi accessionem , tertianam intCΓ- mittentem simplicem , insultibus alia quoties repetitis,subinde repraesentent; nihilominus vero mox manifesta malignitatis indicia, ob corporis ac humo-Tum p. n. constitutionem,sese produnt, Ut de vera hujus morbi agnitione haut amplius dubitandum sit : a pesioni lus tamen adhuc differunt, quo hae a solo contagio externo foveri, propagari, ac conservari qVeant; qVum reli qVae continuae febres ab infiammatione productae, malam corporis dispositio

sam producentem habeant. Nihilo secius tamen, qVemadmodum nunc in amecedentibus ipsampestem propter sematem latissime per universum corpus serpentem. a febribuae idemus cainens in sejunximus : ita

heic pariter mitiores continuas omnCS,

seu continentes ab risdem epidemus, discer-

82쪽

Cap.4. maligna. 'discernimus. Quod de illis tantum modo dictum volumus, qVae tam altis haut nituntur radicibus, qVarumqVCCaUSsae tantum perVersitatis apicem

nondum attigere, ac in quibus siritus,

tam Uitales , qVam animales, Una cum robore naturae convenienti ad virulentae caussae e suo nido expulsionem suffieiunt. Porro assectus , quem heio tractare suscepimus, a mitioribus continentibin in hoc differt, quod in illo corpus plurimis adhuc crudis corruptisq; humo ribus,aliisve sordibus, a laesa concoctio ne proVenientibus, scateat, quae hic illic

haerentes minima Vascula obstruunt, ac inflamationes excitant; cum CX ad Verso continentes simplices sanguini transsitum, propter Vires praesenseS,aGminorem liqvidorum lentorem , abS-que inflamatione post brevem, vel mediocrem sudorem,concedant. Ac praeterea plerique s iritus in corpore humano latitantes a febri castrense ita eX- hauriuntur aut supprimuntur, ut Venenum hoc acidum.volatile cujus ratio infra

83쪽

εo Defebri eastrensi ech infra patebito facile uIterius serpere. partibus corporis mollioribus proin dius sese insinuare, easdem depascere,

spiritusqVe omnes,Vitales nempe atqV animales, irritare ac in furorem ageret

valeat.

IV. Ad hanc classem tandem refero omnes fumes hecticis olim sic diffas, eo quod mollior habitus totius corporis inde consumatur, febres e lentaου ac tabificas : quae omnes simul sumtae nihil aliud sunt, quam signa manifesta intemnorum, seu latentium Viscerum ab es=um, ac suppurati, ubi intus in corpora serum acidius p. n. stagnat ac putrescit, vel alias pin illic colligitur. Quare ad monitos Velim omnes medicos, ne hasce febres juxta Barbarorum ac semido ctae praeteritorum seculorum tur .

hae placita tractare suscipiant, quia in investigandis harum febrium seu fatemrium abscesseeum veris caussis nimis socordes fuerunt: solis enim humectantiabus ac refrigerantihm existimarunt iisdem medbri posse ; cum tamen as nentia ac diaphoretica heic qVam maxime

84쪽

Cap. . mah a. ' crxime reqVIrantur : qVibus itidem ad jungantur ea, quae acidum illud corro dens ab bent , praecipitant ac invertunt. Luridae enim ac emaciatae facies hoc modo aegrotantium testantur, non

solum magnum in humoribus delites

culo tantummodo innoxium, in aliis autem partibus non nisi cum valetudi nis dispessio ferre potest: unde magnus monimου scienter dixit, omne acidum, excepto Ῥentriculo, corpori esse inimicum,

o internas partes ab illo consumi, ab es bus e domicilia parari ; omnis enim duisor conditioni ac indoli fluitantium liqvorum corporis convenit; aut faltim suis quodam ligato seu enixo me dio , in quo spicula acida obtusa sunt,

aut absconduntur, magno cum sanitatis emolumento, donati sint, oportet ;sique inde aberrant, aut acore erodente laborant, iidem fumores conVenienti

laus remediis ad dulcitatis aequilibrium reducantur : qVae medicatio perficie tur Vel ab rhendo acidum mariis aliisve glebis, uti sunt boluι, ιerra Agnata, unia

cornu

85쪽

cornu fossile, creta, Maricuspetram, calces metallicae, aliorumque fossilium, simminempe diaphoreticum, cerus antimonii, stomachicum Poterii, ac ejusdem antihecyicum, heroarduum selare, lunare, Martia

ae Jo tale & similia ; vel illud aridum

yraecipitando per corallia, margaritas, CarundemqVe conchas, & alia ostracoder matricostasium, gemmas, chalybem & re liqua; vel inruerimis illud per alealiatam vi , qVam Ῥolatilia, sivest ssint, sive insipida,ubi ex horum numero sunt OmneS flantae Ῥulnerariae, sicuti hestas mi nor, numularia, meronica, spericium, hedera Ierre bis, ac plures aliae; ex illorum vero censu Venituat istia ex cineribus harum plantarum confecta; imo niIrum sel re , vel stibio crematum huc rese runtur; nec non volatilia, ut sulcornu peris, lumbricorum, viperarum, fuliginis, ac tartari volatilia, itemque risus urianae, salis ammoniaci,cornu cervi; ut & om nes plantae scelotyrbae dicatae, tam fili molatili acri oleoso, quam amaros o tur gentes, earum Ve siritus, silia volaita

lia ac essentiae sisaiae ; similiter etjam

86쪽

Cap. 4. maligna glutinantia sale Ῥol. rurgida, Ut cornu cesii, cornu alces ejusdemqVe ungula in

de confectum issiculum gelatum. Ex veterum hypothesibus febris hectis credita fuit subsistere posse absque ulla

caussa fovente seu humore peccante: qVod tamen eXperientia teste , absurdissimum est. QVis enim unqVam agnovit essectum alicujus rei absqVe sua caussa ' Multa etiam, qVamprimum Corun dem caussae detrahuntur, in duratione haut persistunt. Sic plurimorum mor horum par est ratio : utpote qVi lati tante adhuc in corpore, atat partibus fallim affectis caussa, minime subiguntur, qViqVe ex adversi Vix amplius affligere queunt,mOX ac Corundem caUS-ste debito modo ablatae, aut subactae a sunt. Hoc tamen notari debet,omnes

hujusmodi febres primario, tanqVam

cam sprocata ticas, agnoscere obstru ectiones viscerum ac partium singulares,

ubi vel sanguis vel lymo acido errante inquinata sensim congeritur; quod stalagma temporis successu in ulceros9, seu corrodens strum degenerat; cujus spicula,

87쪽

c IDfebri castrensi sect. r. spicula, postquam seseglutino ro extricarunt, incipiunt partes Vicinas sensim sensimque depascere; & cum nullam omnino viam illic se subducendii Veniant, circumcirca acrimonia sua o cula arteriarum constringunt, 'emque infiammationem suscitant: praeser- rim autem accedente uberiori sangVinis. r arterias distributi appulsu, haec febr cula seu infiammasiuncula augezUT; reliquum vero hujus corrupti laticis in genus Venosum resorbetur, ac ite rum universo sanguini immiscetur: unde complura harum febrium fis o mata ac morbi deducuntur

sium caussis externiS.CUm hactenus satis detexerimuS, Mn ebrium ea enseam nomine in telligendum sit 8 quinam sit earundem iocus, ac in quibus cum aliis febribus con- Veniant,

88쪽

eap . malygna veniant, qVa etiam ratione ab iisiuem differant λ requiritur ut nos ad sujus morbi caussas accingamus: que, ut in more positum est, in externas se internas dispescuntur. Externarum seu proc ramicarum, fomitem pro hoc assectu subministrantium, Variae sunt, ut mox percipiemus : utpote qVae Vel ab exius

nocere Valent, Vel intra corpus assu muntur, ut cibus, sotm, ni cottana ac me die amenia , internarum causarum praecipue agnoscimus duas , antecedensem quippe in corpore existentem, & eontianentem seu proximam, quae rectius mat 'ria hujus morbi diceretur. In hoc Vero capite externis solummodo tractabimus ; reliquis in sequentibus capitibus non omissis. Externu eamo, aut rectius, propositi hujus morbi fomitibus annumerantur sex res necessaria externae, absqVe quo 'rum usu vita humana conservari haut potest ; etjamsi ad corporis essentiam non pertineant: utpote I. aer. a. cibus Osra W. 3 motus es qUies. 4. Iamnus δί igilia. F. excreta & retenta. 6. animista Memara. E QVem-

89쪽

Quemadmodum extra aquam pisces vitam suam actutum amittunt; ita ne homo, reliqVis animantibus haut ex ceptis, abSQVe aere ne momentum qVi dem temporis Vitam producere potest :quum tenuis illa, fluida, ac spiritu ple

nam telluris superficiem circumdat,

sed etiam ope desuper gravantis, & ipsi

intermixtae materiae aethereae per omnia spatia, meatus ac interstitia telluris penetrat) cunctarum Vitae functionum conneXio ac Vinculum sit; unde uni versa animalia nobiscum aerasale Ῥοί

illi aethereo turgidum quolibet anhelita in se attrahere coguntur, qVt tu Venam pulmonibus intextam intrusus, ac in perceptibili modo sanguini unitus,eundem vegetiorem, spiritibus ditiorem, ac ad motum aptiorem reddit: quod

ad vitam nostram conservandam summe necessarium est. Quam ob caussam nonnulli reconditum vitae cibum in aeris Ne sibin comentum esse dixerunt. Haec tamen omnia de puriori aere dicta Velim, qui agens tantum, nullo modo' patiens

90쪽

p.s mallana, vsatiens elementum creditur; sicuti sume mobilis,ac subtilis carissis materia a Veteribus philosophis ignis Vocata, pro a gente solummodo habebatur caussa. Her autem putridis, putidis aut Virulentatis exhalationibus ac Vaporibus inqui 'natus, inspirandoqVe in corpus attractus,universi sanguinis flumen sine dii bio ita contaminat, Ut sanitas magnum inde detrimentum capiat. Ρraesertim vero omnia istiusmodirentagia aliis qVoqve caussis conjuncta heic describtam febrim malignam pro ducunt ; uti ex sequenti narratione omnia ordine exponentUP.

Prae reliquis cunctis recensendis com perimus humidum, faetensem, nebulosum, ac mucidum aera a stagnorum,paludum, lacuum ac lacunarum halitibus ascenta

dentem valde noxium esse; sicuti omnia valore serenita ac nebulos oeu in saluberrima cunctisque febribus pro gignendis apta nata sunt. Pari modo emni ac flordium per plateas a pluVia, nive, aliisque tempestatibus

strata costa*ies enormiter aera Conta

E a minat ;