장음표시 사용
71쪽
sto rigore sese produnt, opinamur eun dem excitari, cum fangvis in osculis ac vasis arteriarum capillaceis congelatus ; aut crudior, Viscidior, penitusve concreta lymis in glandulis haerens, tandem ulterius in Venas propelluntur : unde utervis motu coactus simul in transitu nervorum illic protensas ac extantes fibras , Ob horum liqvorum
hostile ac peregrinum acidum etjam frigore reapse praeditum , aliqVatenus vellicare ac spicula sua intrudere solet; a quo irritamine universum systemanerVorum, maxime Vero spiritus animales in iisdem contenti, in constensum afflictarum partium rapiuntur , Ut etiam totum corpus inde contremiscere incipiat: cui phaenomeno nos rigaris seu motus hujus tremebundi caussas adscribimus ; horror autem a mitiori vellicatione generatur.
. poso rigorem saepe saepius ealor ipsum tactum feriens supervenire consuescit; caloremque sudor excipit , qui signum nobis praebet, materiam hanc jam fere
esse subactam ; & dum hic sudor rite
72쪽
manifesta refictione eli, indicat caus iam proximam seu febris materiam &ex antiqua sua sede penit Us protrusam,
& sanguini iterum commi tam , Om- . nino deflagratam , ac subaccam esse : Vi naturae conatus certe superfluum serum a res iqVo sanguine praecipitat ac separar. Ad hanc classem ergo referuntuPOmnes febres ephemerae sive unius, sive
plurium dierum; ono i mplices, licet
inter continenw8 recenseantur ; qVΟ& ea in seu febris ardens pertinet; qViab aliis snouis in hoc unice differt,
quod horum aegrotantium sanguis sui fureis seu oleosis particulis magis scateat, & ob praepeditum liberiorem ejusdem circuitum ab obstructis arteria rum osculis major bullitus seu sanguiunis ita dictum incendium exoriat UT Quod non eo interpretandum est, ac si cum veteribus statuerer sangVInem in corde prius accensum fuisse: cum frustrata in minimis vasis determinatio motus sanguinis ac lymbae, perpe- D tuusm
73쪽
tuusqVe novus purpurei laticis appUt sus sussiciat ad hoc phamomenon CX-plicandum. QVare non recto, sed ob liqvo adactus cursu sangVis qVaqVa- vorsum diverticula quaerendo modo hos, modo illos febrium effectus pro ducit ; uti ex jam allatis abunde constat. Nec erysipelata, ubicunqVe exteriuSProrumpant, nullam ad aliam locari Veunt classem , quam ad- priman hancce; qVia plerumque a solis caussis
procatarcticis, licet Verae partium CX- ternarum inflammationes sint, neque ulla diuturna interna cauSsa conjungatur, producuntur : qvibus instamma tionibus febres ephemerae semper aSsoci
antur ; qVo etiam referuntur tumores
supra expositi; itemque herpes seu ignisi acer, er pH in capitis, facies ac artuunm, ut & omnes reliqVae externae inflamma tiones benigniores, quae cum Vel 1inea es in in apricum proferUntur. II. Ad hanc secundam classem re ferri possunt omnes febres insermissen- res sive simplices, duplices, triplices, aut magis compositae sint, sive citius aut tar dius
74쪽
dius recurrant; imo evausita Velouriesve aliis peregrinis humoribus sociatae
animadvertantur. Interea tamen nulla particularis ob
servatio me fallet, ut credam harum febrium forum & in eodem contentam causam proximam in singulari aliquo Viscere aut parte corporiS tantum delitescere, qVemadmodum solertissimus Rc Derus de Gras celeberrimo Sylvio tacite annuente censuit, pancreas es indem unicum febrium intremittentiam,r m Minucii ductus disserentias aeperis dos harum febrium determinent: qVam sententiam in eleganti iracum de ραὶ pancreatis natur se usi pluribus expo-1bit ; cui tamen adstipulari haut possumus, quia infinitae aliae Observationes ex anatome corporis humani petitae satis eVincunt , modo hoc, modo aliud scω, Interdum glandulas lym tam se- Cernentes, imo ipsosmet I 'sae ductus materiam febrium , ad intermittentes
producendas, continere posse: CX qVa-Tum tamen partium numero dictum Pancreas eo modo aflectum haut ex
75쪽
Clu1um Volo. Maxime Vero ego 1imui accusarem tubulos olandulasqῬe in Nen
rriculo ac inusinis dispersas pertinacitera lentore θ ae obstTuclas,aut tubulos ac venas lacuas a viscidiore ac crudiore cogo insertas ; vel etiam I msam ad motum ineptam in mesierat glandulis ac ductibus as Osis stagnantem. RationeS enim haut contemnendae, qVibus assensum perhibeo, probant materiam febrium in termissentium quarumcunqVe esse lym-- iam seu sangUinis serum ab acido aliqνo adventitio inquinarum ac qiasi congelatum , quae in memoratis partibuS, tan
quam in sede sua, tam diu delitescit, donec vel juxta rogulas ipsius sangUinis motus in se redeuntis sopem simul fetarentibus siritibus animalibin in extre-mΟS nervorum surculos pernici flumine penetrantibus) e cubili suo iterum ex pellatur ; & Vel e corpore prorsus se cernatur; vel in ipsum sangvinem resorbeatur, eidemque commisceatur: Unde mox rigor, ac dein calor, & tan dem sedor, si a nulla re externa imPC-diatur, haut absimili modo, ut antea disseruimus, succedit. Om
76쪽
Molire seu tym m ac sanguinem aci diorem fixum continent, ut & fleo-yrbe , De Heneria, atque mulierculae 6ster ira passione laborantes, qVorum universus sanivis pariter plurimo arido contaminatur ita ut interdum acidum illud tam diu in corpore. digeratur ac
. exasperetur , donec in ualeanthi naturam degeneret, unde majorem lentorem I msu nanciscitur & ad mo- tum inobeatentior iit) quartanae, recensito modo ortae, prae aliis sunt obnoxii. Caussaproxima tertianam emciens, dicta hac, aliquo modo mitior ac limpidior est; & huic materia febris quotidi nae adhuc lubricior, & ad motum proclivior existit,ita ut tam hae quam illas intensionis gradibus saltim inter se differant : si vero cum lym , qVO modo in statu secundum naturam Oonstituta est, Comparentur, plurimis adhuc M
dem laborare comperiemus, qVibus sanior nullo modo inqVinata est. A tamen una febris intermitiens ab alia D 3 cjuS-
77쪽
34. De febri eastrense sect.r.
eiusdem 1peciei plurimis adhuc aliis anodis disteri, ita ut una in hoc hominoe exquisitior sit, qVam in alio; plures VCharum intermistentium insigni rigore parox smos prodere soleant, dum aliae
levi percepto horrore anxietates admo dum molestas cum calore satis mordaci Ostendunt: quae nonnunquam & leVi Ori prorumpunt percepto tepore. iΙlΙ. Ad hanc classem vero spectant omnes febres malienae, pestilentes, imo &ipsa pestis ut & aliae inflammationes, phreniti, nempe, lethargus, pleuritis, ste r*neumonia, cholera, Q teris,diarrhaea filios, Nariosi, morbisti, purpura,su ma culos 2 febres. Haemitritaem qVoqve jtare, merito associatur februm malignis, quia
Vera partium internarum, prauertim Vero ventriculi, infiammatis existit, Uti
id celeberrimus Patavinus Profes risdrianin Spigetiis libro de semitertiana
plurimis experimentis comprobaVir. Huc quoque locanda: veniunt qνotidii na, tertiana, qtartana continuae dictae, de qVibuS Franc. Moram egit l1bello des bribuου malenis continuis parΟXyzantibus.
78쪽
eap . mali 'a bus. Nec alio pertineret febris letoria, eodes, typhoris, ac epiala, & qVocunqVCtandem nomine a veteribus indigitatae fuerint. in dictis enim febribus omni-hus observare est, infiammationem flamrium internarum, & qVandoqVe etjam externarum strictim hasce febres malignas constituere, quae in plurimis vel a naturae robore sponte dissolvitur ; aut in aliquibus modo citius, modo tarduus ingangraenam, aut sphace n fatiscit.
Autumo enim communiores malignas ab
exqVi sit a partium inmammasione oriri ;in silentibus autem, & iis, quae hominem brevius confodiunt, infiammati nem moX ingangraenam mutari ; in ipsa autem pse & quae omnium citissime
aegrum e medio tollit, si celum ipsum
huic tragoediar colophonem imponere. Nec impossibile est naturae conatibps, in quibus perpetui liqvidorum motus intestini fiunt, quin Ῥenenum aliqVodemcacisssimum, e e sale Ῥolatili sume caustico ac irritante constans, partibus viventibus sese insinuet, & easdem in ficiat, recensitosqVe tres gradus laeden
79쪽
di brev1ssimo tempore abiblvat: Ita Ut
id, quod hac hora inflammatum simpliciter risum sit, interposito aliquot horarum spatio jam in gangraenam abiisse animadvertatur ; cui mou ace ipso seu summa partium corruptio succC-
Quamdiu igitur morbus . de qV nunc sermo est, solitos mediocritati, limites non transgreditur trus dictum in omnibus ac singulis supra recensen partibus simul ferociam suam haut exercebit, sicuti, si opus foret, multipliCiexperientia freti testari possemus; qVO-xiescunque autem inflammationes &intensiori gradu,& in pluribus corporis humani viventis visceribus simul li 1pitarentur, ViX capio, qVomodo ejuS- modi lues a vera & genuina psilentia discerni debeat; prauertim si epidem in malignasque hujus commatis inflamationes cis paucos dies s=hacelus ac hinc
propediem cita mors subseqVeretur. Verum qVia nunc unam nunc duas tantum,qVandoqVe, licet rarius,plures
partes ii bribus ea ensem mali moris
80쪽
eap. . malygna. s infestari, e sollerti saepiusque repetIta cadaverum sectione,edocemur,easdema dira pestilitatis labe omnino distin guimus: febres enim malignae, de qVithus heic agimus, adeo protervae atqVCperniciosa: indolis non sunt, tam Vecrudelia symptomata,sicuti pestis,nun-qvam habent conjuncta; sique haec e- Venirent, quin talem affectum pestem nuncupemUS, VIX quicquam obstabit: qVam Vam ad utrumvis malum profligandum virtute penitus conVenientia saepius adhibeantur aemedia, prae sertim , ubi febris nostra ad summum malignitatis gradum evecta est. At reliquae febres continuae omneS, VocunqVe nomine Veniant, & quas in species dispescantur, quod ad operationes ac symptomata freqVenter cum castrensibin consentiunt, ita ut vix ullum utrinque intercedat in rimen: quas ob caussas nullam febram continuam in
flammationis expertem esse, Venerandus noster 'Nemerin toto orbe celeberis
ximus jam dudum pronunciavit, iisdemque propterea nullo modo ob ma-