장음표시 사용
241쪽
dens odium, eenseri potest ι Etenim illa tunc, & roboris ventriculi infracti indit tu in quadantentis praebct, dc erroribus insuper ultro infringe 'tibus multis manifestam occasione in dat ; Sed iam ventriculi retetio ex 'pendenda, ea quippe, intersebricia dum, saepe quoque sic labefactetur, ut debilitatem ostendat , labefactatur enim ablate primiam ac diminutu, dum quodilis asinaptum. mica limcntum, sitie medicamelum , nil ait, alit parum in ventriculo consistit, sed per secessiim, quanto citius, foras , laxaris quasi Viis is erumpit; Quamuis etiam id aucto expellenti opere Ob serueriir, dum per v mitum , atque item secesiam, impetu nimio, quod assumptum eit, expelli contincat; Sane vero retentio ipsa ventriculi, an ne XOrumque vasorum , si talis appareat. sc ni per robur virium labcsactatu indicats nisi fortasse aucta expulito, in tui more morbum fouentem, Vc libidem perperam congesti ina, vel illuc item vas bium aliunde assiuXum,Pr. esto sit; quoniam ea tunc toleranter celebrata, semper robur Virium vigere ostendat i Sed illud undecunque tactum facile ipsa excuntia mon strant, porro si mali humoris irritantis occasione , utique quae eiiciuntvir, Sc secundum substantiam, Ec secundum accidentia, humoris soccantis naturam sapiunt ' Atqui si rctentricis operis imbecillitate duiua at Uccurrat,s quod pessinium est) iam excreta parum vel nihil ab assumptis mutata videntur ι etenim ea ut nihil, aut minimum retenta, ita nil, i, aut minimum alterata videntur ι Raro autem haae ipsa ventriculi retetio per febrim hoc modo afficitur, at frequentius ultro quam par sit, eantinis aucta censetur, ex quo difficile tunc per secessum consuetae ctiam pallus assumpti seces dei j ciantur, 3c si adhuc per accidens id fieri certum sit, quo Ialam feces tunc viscidae, crassae, impactaeque sortassh nimis, aut etiam praenimio febris calore exsiccatae , disti cile cedunt expulsioni, quare tunc Porius diminuta, ex impedimento, expulsio, quam aucta retentio aestimata, debilitatem quidem arguit, attamen retentionis occasione nequa quam ι Sed δ hinc etiam retentio deprauata apparet, quia praeter omnet modum, consuetumque morem, non retineantur, quae retinenda, siue puta alimenta , siue medicamenta fuerint, usque quo nempc Proprium assequiara fine sint; retineantur autem , quae non retinenda sunt, ut subinde ex his maior virium sequatur amictio. Sc praeternaturalis affectio, que febris est , quomodolibet foucatur ; Post haec coctio examinanda
quatenus etiam ita ventriculo, annexisque vasis, tum nti tritionis, tum curationis ergo, celebratur, an inquam adhuc sectandum naturam vigeat, an contra pertiarbetur, quod fit aut ablatis , aut diminute, aut adhuc deprauate ι Etenim si secundum naturam suerit, init quam extrinsecuSperturbatam illa se proseri, at si praeter naturam sit, sane post multa, pereR quae excernuntur, alia atque alia coni jcitur i Namque primum si coctio nulla sit, aut ea salte diminuta adsit, i a quidquid ip1o uctriculo, adiacentibusque intestinis, continetur, siue illud assumptus pastus fuerat, siue
excrementum iam ibidem congestum, utique aut nihil, aut parum immutatum apparer, siquidem pallias tunc qualis receptus, talis pene reiicitiar at excrementum iam praeternaturam se habens, qualitatibus luis par- Ite assicit, qua colatinetur, afficit autem, intersebriendum , multifariam,
de aflectionis notas dat, ut alibi dictum) euidentes, Zc quide magis minus ve, pro coctionis diminutione maiori, siue minori a Ad quam dein
sequitur deprauatio , dum quod uis ventriculo, Sc intestinis contentum,
prauas, &a fine longe distantes putredinales qualitates sit assequutum, quas utique in febri non raro obseruamus, dc palam quidem per ea, quMD d a secessu , Duili od by Cooste
242쪽
secessu, M vomitu soras erumpunt, quae inquam LI sua substantia. Ma cidentibus sensu perceptis, manifestam corruptionem ostendunt: at de his ,& aliis, in methodo latissime loquuti lumus . Iam vero expulsionis
opus ventriculo, annexisque vasis per febrim celebratum meditemur , Scquantu perinde robur virium ex eo vigere coni j ciatur, colligamus; cum praesertim expulsionis opus, fere semper, qualia attractionis, retentionis.& concoctionis praecesserint opera, aperte confirmet, atque Ita ver ro bur virium euidenter ollendat i Sed vi per subrina raro expulsionis opus integrum est , ita non raro illud e vasis primis aut ab late, aut diminute, aut item aucth, ac deprauate laetiam videtur, quare & ut signum, dc ut causa , dcbilitatis argumentum est ; dc quide in interna ittenti. ster quam humor , qui liuo peccato flabrim facit, in ipsis vasis primis potissmum residet, indeque allicit; Euenit enim per febrim, dc quide laepius , ut excremen torum palius quia de humoribus unde febris tit aliud fortam cessendum nihil aut parum , sponte, per secessum , more consueto, foras expellatur, sed retineatur potius, & congeratur, pabulumque fiat ipsius febris, idque
Vel opere, ab uno excrementi vitio, puta visciditate, crassitie, aut liccitate , impedito, vel tande eodem , ex ptae uia amictione nimia, iatra deficienti, ut notum est, atque sane tunc magis δc minus, ut ex ellectu, vim
debile esse constat, minus qui se si ex impcdimento, oppressione Ve, at magis si ex dissollitione quae non raro oppressionem, siue impedimenta sequitur ; Euenit insuper aliquando per febrim, ut generosius, dc ultra consuetum, quod redundat a pastu, foras eiiciatur, quod Utique potius Vitio excretorum contingit qua virtutis , quippe raro virtus, ultro quam deceat, nisi pride irritata, in iurgat, de sane tunc si tamen excessus adsitὶ saltem ut ex causa, argumentia est debilitatis; Verum quod per secessum, Per quem excreta assumpti pastus pelluntur, humores itide alii, alias fouentes febrim siue hi vasis primis cons stant, ut in intermittentibus, siue eo a toto aliquando confluxerint, ut in continuis generose insimul, attamen utiliter, per virium tollerantiam , cum levamine, foras expurgen tur , ideo sine minime, ex quavis per secessum copiola nimis euacuatio ne tentata. licet multipliciter vires infractas estimare, quandoquide res dum ita se habeat, licet generosa expulsio sit, ea nihilominus adhuc se Cuundum robur virium esse possit. nisi modum excedat, quoniam tunc , saltem ut ex causa, debilitatis effet in ditium ; Sed quod ad deprauatam expulsionem eandem spectat, utique dum illa modum sibi secundum naturam propriu minime i eruat, δc quo inquam ad viam, δc quo ad impetu, solicitudine ve, illa semper, ut ex causa. roboris afflictione ostendit, per eam quoniam vires facile labefacta cie sint, ut pote quae, vitio excreto rum, multitudine scilicet, aut praua qualitate peccantium vi, validiusquam par sit, facultate irritata, perperamque ideo, vel stirsum, Vel deor tum , aut utraque Via , vel etiam a l. a , lblici tata, cum sere citra tolerantia sit, semper, dc necessario amigantur . Et hoc certEordine, ex Operibu in ventriculo, adiacentibusque vasis, a natura intersebriendum celebratis, de robore virium primo loco iudicandum est i Iam quid de eode, e aliis operibus, in hepate . dc vasis annexis, subsequenter a natura pro se quia tis, sit censendum demonstremus et Sane qui deprimis apposite , Mintegre confectis, facile alia , quae se cudo loco celebrantur, recta, dc nus qUam manca sequuntur, at vero contra , si alias eade fuerint, ut notu estἰ Attamen ob multa, quae successive contingunt in nobis, fit, ut propiu sinSulaea, quatenus rursum in herate, auiaexirque vasis, tum nutritio
243쪽
nis, tum curationis ergo, conficiantur, meditanda sint, ut porro ex his, de robore ipso virium, certius, ac tutius iudit tu habeatur; Itaque cum in hepate , 5 venis, ex chilo iam alibi parato, sanguis ad nutritione conficiatur, confectusque ,& venis contentus vltro perficiatur, utique id et i 1 fit, attractionis, retentionis ', concoctionis, & expulsionis exercitis ope. Iibus , quare si ea , per febrim, secundu ratione fuerint, robur virili adesse indubitanter ostendunt; contra si aliter cade aliquando extiterint i Porro secunduratione sunt, duri Haec ab late, nec diminuth, nec praeter modum auctE, nec insuper deprauarc fiunt , sed quod, per febrim, in aliquo, ut plurimu , illa deficiant, raroque integre exerceantur, quo ideo gradu deiecerint perquirendum; Atque supto ab attractione ipsa exordio, profecto ea , ut generatim , quouis aegri ita tu , in hepate, erga chilosum cremore , se habet, ita adhuc qualis m co sit speciatim, per febrim, ex his facile elucescit, quae nos iam in methodo sullicienter explicauimus, atque perca iam cognitam , tunc de viri u robore iudicandu ; Et insuper quid de retentione, per ipsis et febrim, censendii, exibide etiam enarratis patet, patetque lubinde quantum viriti ipsarum robur, ex eode retentionis opere, sit aestimandia i Hic autem de coctionis, expulsionisque munere , salte quatenus scdibus ijs de per febrim putrida celebratur, non nulla, unde virium robur , aut langor speciatim colligatur, animaduerte: mus, praesertim quod ex operibus hi itismodi ibide prolequutis, qua felix sit putridae febris exitus futurus. euidentius constet i Exenim ut humor
qui peccat in venis, S continuae febris principiu est, ex hepate primum perperam disponitur, dc qui in mesenterio ite peccat, intermitterateque febrim parit, ab eode, ut plurimum, hepate, preternaturam se habenti, quadan tenus inficitur, ita dum coctio, atque expulsio, apposith, S ut decet, in hepate, vasisque annexis quomodolibet celebrassir, cum quilibet inde humor in modum sanitati congruit, eiectis inutilibus, redigatur, facile utique febris sanatio consequens est, dissicis E aute si contra; quia
scilicet tunc, vel ablata, vel diminuta , vel mauis deprauata, aut coctio, aut expulsio fuerit, atque ita ex Opere sic, vel alias, se habenti. robur virtutis magis minusque inualidum aestimabitur 3 Itaque cum praecaeteris coctionem in hepate, annexisque venis tenta tam agnoscere, non sentit, sed coniecturis duntaxat, ab eflectis potius, quam causis habitis , liceat, profecto effectus hi, interlabrielidum , perquirendi, expendendique sunt omnes, praesertim vero qui humore in venis praeternaturam se habentem consequuntur; sunt aute hi quam plures, ut non pauca sunt ea, quae per febrim eamque continua , a magis, minusque crudo humore proueni ut, inter quae experto medico nota simplomata sunt, sicuti per intermittentente febrim in hi pocondri is obseruantur plurima, quae ut seviora, mitio ra ve sentiuntur, ita de coctionis, & cruditatis gradu tunc euidete pariunt coniecturam ι Nam ut humor, qui e venis putridae febris auctor est, eo semper magis crudus censetur, quia ille magis a naturali deuiat symmetria, atque quanto magis talis, tanto inde saeuius, tum febrim, tum comittantia febrim fouet, ita ex validitate horum saeuitiaeque, veluti etiam in intermittentibus, ex his, quae ab humore in primis vi is corporis detento fiunt, cruditas ipsa maior, aut minor indicatur a Quamquam re Vera, si quae sunt, quae id euidentius ostendant, maximh sunt ea, quae interis briendum sponte foras ei jciuntur excrementa, quae inquam tuam originc attestantia, tunc quantum iam passae vires facultatis hepatis fuerint, ape
te ostendunt, de quasi effectus coctionis euidentes, illius parsectione; vel
244쪽
impersectione repraesentanti Et quidem primum per eorum substatiam,
dein per accidentia, ut in methodo abunde explicauimus 3 Uerum quod in febri quavis pene semper biliosa vigeant excrementa, quibus dein pituitosa , uec melancholica passim permiscentur, atque ex his melanci olica si ni deteriora , quia calore coctioni debitum , vel deficiente, vel ext beralitem nimis ostendant, hisce aute Ob eandem causam, biliosa, eepi tui totalii ccedant, deterior licet bilis si sincera, quam pituita videatur, non ite sit pituitae bilis mixta compareat; Iure ideo fit, ut in febri, hoc codem ordine, ex eorum inprimis quae iras excernuntur substantia iam cognita de coquentis Operis intcgritate sententiam proseramus ; Qi sed pro fecto certius concessam, si eorunde excrementorum accidentia diligenter obseruauerimus, ea quippe vel statum secundum naturam, ctiam per sanitatJ, arguant, vel statu in praeter naturam, occasione febris, ostendant, atque quanto illa deteriora, tanto coctionem imperfectiore indicanis Sunt autem accidentia haec partim communia, ut quantitas, &consiste tia, quae ubi mediocritate humori secundum naturam purgando congrua
minime obtineant, semper imperfectionem coctionis ottendunt; Sunt partim etia propria , ut quae ad tactum, quae ad gullum, quae ad Odorem, ac denique visum pertinent, quorum proculdubio ratio eadem est, A de ea iam latitane in methodo loquuti su inmus.
ex quibus robur naturae palam magis claret ; am.
sue insuper de artis auxilio habeIur fermo, ut suantum istud naturae fauere valeat , Ilat conspicuum .
st.'stst. RE τε RVM quamquam excrementa per febrim se te extrinse
multifariam proferunt, ut ex eis, via demonstrata, deno coctione iuditium haberi aliquod possit, ex utina nihiloini nus id concessum magis . si praesertim febris continua sit, cuius fomes, M causa perpetuo in venis est i In febri cicium intermittenti. cum somes extra venas nempe circa me senterium sit, qui non nisi inordinath inde venis communicatur, urina ideo in his fallaci ilimum coctionis, ut pote extra venas celebratae, inditium praebet, at czrtu in continuis, in quibus coctio in venis expectatur; unde in intermittentibus, ex excretis per secessum, coniectura facienda eit, haec quoniam emesenterio, reliquisque vasis primis potissimum excludantur, perinde qualis ibidem humor sit, & quam nam coctione ille iam tunc passus fuerit, apposite indicant a Quare ut in continuis urina praecaeteris accurate attendenda , obseruandaque illius accidentia omn ia, poli substantias uiar, ita in intermittentibus, quae per secessum, ac vomitum excernuntur Pri mum recognoscenda sunt omnia a Itaque si quod per urinaria vasa min-gitur , id seri naturam sapiat, quod a sanguine secernendum, iuxta doctrinam in methodo traditam, censetur, proculdubio de coctione ipsa, per continuam febrim, ex una vera urinae subitantia obseavata bene opinandum
245쪽
dum est ἔ At si aliud ipsi sero permixtum , vel seri vice, essiuat, quod a consueta eiusdem seri conditione distet . quamuis illud saepe alicunde, irarte scilicet, vel toto, transit alum, illi extrinsectas omnino permisceatur, vel mauis intrinsecus. quoniam portio sit succorum in hepate , Venisque sanguificandorum, quae sua tenuitate, una cum sero nondum benet Iecreto, foras erumpit, Vtique ut primum cum bona coctione elle potest, ita secundum nunquam tale aestimandum est i Sed ne id alterutrum sue
rit, ex iam alibi in methodo explicatis inditiis. fit conspicuum ; Post hςc
in eadem mei urina, tum accidentia communia, tum propria, veniunt
Obseruanda, nempe tam quantitas, & consistentia, quam color, odor, atque contactus a Quantitas porro mediocris , quae potioribus respon deat, habito tamen semper caloris per febrim exsiccantis respectu ) bens coctionis censetur inditium: atqui defectus tille nisi expellentis facultatis laborantis occasione adsit) exustionem internam nimiam pene semper arguit, contra, excessus, cruditatem; nisi per urinam spontanea natu rae vacuatio aliqua sit inchoata. quae an utilis , aut inutilis, ideoque post .honam coctionem fuerit, necne, ex levamine potissimum, S tolerantia facile colligitur ; Confirmabit idem consistentia , etenim per coctionem debitam, urina, cum inhaerentibus. mediocrem ubique eam assequitur, quippe nec tenuis, neque minus crassa urina inde euadat ; si quando enim tenuis illa multum, & absque contentis existat, nisi ex causa externa
prorsus , vel quasi, id factum coni iciatur in nullam tunc, Vel paruam praecessisse coquentis caloris elaborationem ostendit; Crasa vero, & contentis crassis praedita nisi tamen per extraneam mixtione crassities adsit in aut exustionem, putredinalemque ebulitionem, a vera coctione longe distantem praesentem esse, aut crudorum salte humorum abundantiam invenis adesse demonstrat, sed de hoc latius in methodo dictum et Iam urinae color, odor, atque contactus expendatur, Color autem licet ex accidenti solum coctione arguat, vi in methodo dicebamus, illius attamen in se bribus non negligenda coniectura est, quando saltem ex eo, nOS robur, impetumque caloris in coctiles succos agnoscamus, vel enim calor mediocriter agit integrE ipsi coctioni respondet, vel nihil , vel denique exuberanter; porro ex colore impetus hic caloris belle coni jcitur, namque si urinae subaureus color fuerit, semper mediocritate, & coctione optimam ostendit i Si autem color aqueus, aut ad album vergens st, cruditatem aperte docet, vel pituitae abundantiam , Si contra calor exuberans sit. ideoque exurat potius, quam concoquat, quod in febribus saepe vita venit, principio utique color ad rui una inclinat , dein ad sauum, praeterea ad erugineum. vel viride , ac passeum, tandeque aliqua-do ad nigrum, ac omni proportione amissa, ad lutulentum, sine splendore ι Hoc si quidem ordine, iuxta doctrinam in methodo traditam, color urinae de humorum in venis hepate consistentium coctionis bonitate, seu malitia, claram satis prabet coiriecturam et Et quamquam interdum Ob alienam alterius alicunde manantis, & una cum urina foraS cxeuntis .mixturam, coniectura haec sallax est , eius nihilominus saltat iam doctus medicus euidenter animaduertet: Quantum ad urinae odorem spectat,
utique si per febrim ille fclidus. 5: graveolens sit, nisi talis extrinsectis
euaserit j semper deprauatae coctionis in ditium est, & putredinis maioris nota a Sedi de contactu, illud. dicendum est, quod per optimam cocti O- ne urina, dum soras excluditur, toleranter, &citra amictionem omnem semper excluditur, siqnidem illa tunc, in modum, secundum omnes eius quali ἀ
246쪽
qualitates, redacta cum sit, vias nihil assicit, per quas ipsa pertra sit, quare si aliud conting at ,de cotiione male s entiendum; At ut hoc aliena et occasione in febribus factum saepe obseruamus, ita non temere . ac leuiter; ex eo , per urinam , de coctione iudicabimus; de coctione inquam humorum . qui in hepate. & venis sedem habent, quoniam de his, qui in me senterio, annexisque vasis, collocantur, ex secretis per secessum tutius iudicatur et Iuditium autem hoc erit, non ex sit bitantia, aut accidentibus omnibus eam sequentibus, ut de urina iam dictum est, haec quoniam ex faecibus cxcretis facile obscurantur, sed ex contactu duntaxat, qui, dum exeunt haec per intestina, euidens sit, namque ille ab humore crudo, Ac nondum vieto, ac superato, molestus est valde, quia adhuc praua qualitas impraesta non commode toleratur Contra ab eodem ia cocto, dc bene consecto, nullus labor, nulla amictio, sed tolerantia manifesta adest; 'erum enim vero praeterea, effectus laboriosii, atque molesti, qui ob riuntur a crudis humoribus, suis sedibus, puta melenterio, adhuc persissentibus, cruditatem clarius indicant, contra si alias fi li habuerint se se; Sed de coctione hactenus: de expulsione modo in febrious expectanda, non ex venis ipsis solum , sed ex primis quoque vijs, quid iure censendii, ex quo robur vitium eluceat, videamus 3 Etenim ea apposite, & vid cet, facta, robur virium temper indicat, contrahatias illa eueniat; APposita autem haec, & decens expulso e venis primum censenda, quae tum inutilia excremeta inter sanguificandu coaceruata, tum quaecunque alia, quae sua pernitiae, malitia ve, quomodolibet e venis febrim putridam faciunt , foventque, foras, viis idonetis, sussicienter pellit, quia quae alias facta censeriar, contraria huic semper aestimanda est i Verum de inexpiausio haec in aegro, tum per nutritionem, ut dictiam est, tum curationis edigo, est expectanda, solum tamen nunc, an per febrim curationi illa apth respondeat, expendemus , posteaquam an eadem interea nutritionisum ciat, uniuersim, per omne morbum, in methodo satis indicatum est;
Sane autε per febrim putridam, licet congesti succi peccantes, qui in Venis ipsis residentes , coquentis facultatis ope , utiles fieri nullo modo queunt, necessario expellendi sint, spontinue ideo saepissime, Meuide-ter expellantur, adhuc nihilominus insensibiliter illi etiam utiliter dissi-rantur ι Euidenter quide saepe relluntur, dum multi fuerint, pravique valde: Dissipantiar vero insensibiliter, & paulatim, si pauet illi ,-minus praui sint 3 Etenim virtus expultrix non nisi irritata ad pellendum insurgit, irritatur autem ex copia, Λ qualitate praua , quoniam minus, ac minus ab humore peccanti, tum pauco, tum placido lancinata, uno saltem
insensibilis resolutionis illius intercoquendum iam praesentis beneficio, meritissimhquiescit i Quare&si verum, quod dum per febrim virtus in humore Peccantem insurgit, semper id per robur agit, dum attamen idea liquando minime generos. peragat, imbecilla ideo non censenda est, quippe interdum virtus, quamquam sortis, nusquam tamen ad pellenda irritetur, atqui contra si facultas ipsa expultrix, per succi peccantis tum copiam, tum prauitatem, euidenter irritata, minim4 tamen Opus suum, viis idoneis, &humori peccanti in venis existenti bellh respondentibus, prosequatur, certh ex imbecillitare id factum censendum, siue imbecillitas ex oppressione, impedimento ve, siue ex dissblutione contingat, de tunc ablata expulsio semper aestimanda, metuenda vε saltem est i Dato vero eam per iebris progressum palam celebrari, utique nisi diminuta niis mi , aut excedens, aut perperam celebretur, semper villis est, & curati
247쪽
ni proficua, ideoque robur virium, necessario indicat: Diminuta certEnimis est, quando necessitati minime sufficiat 3 Excedit si praeter tolerantiam fiat 1 Perperam vero centetur, si vel aliud ab eo, quod peccat, educat, vel modo non commodo, nec vijs appositis illa se proserata Sane autem non dubitandum quin tempus quodvis febris salutari huic expulsio ni opportunum sit, porteaquam in febri semper, satis superque humoris reccantis portio cota. dispositaque reperiatur, quae ideo expulsioni, ob unius quantitatis, aut sua litatis ad pellendum irritantis impetum accommodata, commode vijs idoneis, utiliterque expellatur; inamobrem si virtus polleat, merito. interfebriendum, etiam ab initi js, adiurem usque, raries humoris febrim souentis recte pelli censendum est, vel aceruatim ad fiat, vel per vices, & sensim 3 Nam M per febris initia, dum natura onerre peccantis humoris oppressa per vim cogitur si ibi euaria Et progressuctiam febris , per ipsos praesertim paroxumos, dum natura ab excandesceti humore, impetu insueto, irritatur ι Et demum circa fine status, aut declinationis principium, quo coctione omni peracta, humor ipse victus, wctus,ac apte Iaratus extiterit; Immo δέ toto febris progrestia etiam, aliquid illius, quod peccat, utiliter expellitur, & sane merito cum per-Fetuo Inagis, aut minus peruersitati humoris natura obsistat, ae ita facithaliquid illius semper superet,E expellat; Ergo dum talia videri contin-rant , toleranterque ferantur, secundum robur virium erunt, at si leuamen ultro aliquod accesserit, utique sussicienter satis effecta omnia aesti--buntur, tuncque facultatis expellentis robur euidens censebitura CG-tra si nihil horum tale, vel etiam citra naanifestam tolerantiam adsit, se-Quaturque potius ex his clara aegrotantis asstichio, SI leuame nullum praeso sit, at vires palam collabi videantur, sine dubio quamquam peccans humor pellitur, qui inquam sua praesentia talis appareat, qualem iam scinhrim emcere opinabamur, talem enim inlaudabili evacuatione pelli necesse est nihilominus expulsio parui faetenda, M tanquam pernitiosa co- temnenda, coercendaque saepe est, nisi sorsam principio quide talis visa, dein tamen melior, &utilior facta appareat, quia nempe cum leuanti ne toleretur 3 Caeterum ut inter sponter vacuandum, qualitati laudabili favent ductus foco humoris apprime idonei, ita quantitati fauet modus, vel aceruatim, & vehementer, vel sensim, & longiori duratione tentatus ; Quoniam si interuacuandum accedat vehementia, atque duratio, Proculdubio, saltem ut ex causa, de robore virium perperam censendum; namque vehemens, & longa vacuatio minime toleratur a viribuS, ut pote quas illa, etiam si peccantis humoris fuerit, penitus dissipet, di luatque saepe, usque ad interitum; quare ut nunquam vehementia, cum duratione tune laudabilis est, ita mediocritas duntaxat in utroque expeti tur a Verum post haec, viis accommodatis expulsio celebrata addit roboras argumentum, non item si contra, quoniam tunc violentiam facultas pati videatur ; Et si sorte non facith, ex sola apparenti viarum obliquitate, id aestimandum sit, cum certum sit naturam, expulsioni etiam legitimae,
vias admirandas sibi proponere, per easque quod noxium fuerat, expur sare ; Quamquam quotidie , experiri contingit, viarum ut plurimum obliquitatem raro delideratae euacuationi ex aequo rest'dere, puta quod tunc facile sublatis partibus tenuioribus, crassiores reliquae ad recidiuam faciendam persistant adhuc 1 Et quod magis est, ex obliquitate ductuum, ιaepissime euacuationi liberae certum impedimen rum adesse, perindeque .vacuationis loco, abicinum, ea quo aliud morbi genus fit palam com Ee tingere
248쪽
tingere constat, & quidem interdum noxium valdh, ut si in praestantem partem corporis aliquam, veluti in cerebrum, spiritales ve partes , humoris decubitus fiat, aliquando autem minus tale, ut si in sede :gnobilem.& recipiendis emissionibus assuetam, nempe in emunctoria propria, aut saltem in ciate ipsam, vel extimam quamuis parte aliam minus dolorolam, de cubitus, fuerit 3 Qismobra viarum obliquitas raro laudabili scit, ut nec quae per eam a natura celebratur expulsio prudente medicu aquiescit. posteaquam scilicet ea vel ex di lutione, vel ex oppressione. impedime- vh langore virium arguat euidente, quo porro vigente, insimul autem pia , aut malitia humoris persistente, fit, ut inchoatae, deficientesquet quaedam ex pulsiones, & illae vijs admodum diuersis, non semel, periebris progressum, tentatae obterirentur, quae proculdubio semper, dc quidemerito suspectae esse consueuerunt; Itaque per febres, quae vere continus sunt, in quibus humor, qui peccat , ipsarumque Proxima causa est, innis pene temper residet, ut necessario ex venis eisdem primum, hoc est. Viis venis apposite congruis, expulsio humoris peccantis expectanda cit, videlicet per hemoragiam, Enaribus, ex utero , ex hemoroidibusque, aut alias aggressam; insuper de vel per sudores, vel urinam, ut notum est a maxime tamen Proprie per remigrationem ad vias primas, nempe e venis in hepar, o mei enterium, indeque ad secessum, aut vomitum, iusta, d rationabilis expulsio celebratur; ea quoniam generosE, 3c integre peccatem succum Omne, ut nec restent vestigia, soras expurget, cum ea, quae
per sudores , vel urinam sit, crassioribus relictis partibus, solas tenues demoliatur , manifesto recidivae periculo; dc quae demum per hemoragiam fit; cum manifesta semper virium iactura . utilis sanguinis multum, simul cum pauco malo succo, deturbet. Post haec autem si de expulsione humorum extra venas Dositorum, in me senterio nempe, 'dc vasis adiacenti-
s , existentium, sermo sit, ea itidem apposita censenda solum, que vijs idoneis, inde, quod febrim facit, sussicienter , tolleranterque soras expurgat sidet vero ibi locorum humoris excrementitit copia non parua, si praesertim febris intermisserit; quare dum illi, dc multi , de praui sint, merito saepe expellentem facultatem irritant, ac perinde foras excladuntur, non soriam si pauci, dc benigniores, quippe tunc sensim potius.
penique insensibiliter absumi soleant; Neque tempus febris impedit. quia videlicet illi minime suilicienter parati, dispositique sint, quoniam
hi excrementi iij prorsus existentes, oc ab utili humore secreti, solum impropria coitione egenti qua nempe attenuentur , A detergantur, ea autem omnino secundum partes omnes, etiam per initia morbi, carere' impossibile est; unde si non simul omnes quanto citius soras excludantur, salte sensim, de per vices excludi, roboris est inditium, non aute quando nulli omnino apparuerint et Perperam quoque interdum inde erumput, grauesque essectus inducunt ,quod ubi contigerit, debilitatis est, tu signu. tum saepe etiam causa ; Quare dum sufficienter e proprio soco, attamen toleranter exierint, nec impetu nimio, diuturniori ve, aegrum lancinarint, robur semper virium indicabunt, de sane magis si id clim levamine manifesto sequatur ; Quod insuper euidentius succedit, si aptioribus ductibus, dc placidh, actio fiat: ductus autem hi sunt, qui ad secessam te- eunt, aut vomitum i Et si dum viis adhuc alijsea celebretur, ut per sudores, per urinam, alias VE, minime contem denda sit, dum praesertim seorsim peccatem humore pellat, cum sanguine licet per hemororidas fe-
pa taph tunc succeda euacuatio,quippὸ quod per hemonoidas primae vi e
249쪽
nm etiam onus saepe belle deponat) attamen tutior. 8c utilior ea aestima-da semper, que per secessum vomitum sit, utpote quod hac via poti si simum, colluvies inprimis residens viis integre educatur a Atque ita virium naturae robur, quatenus per febres, & praesertina sutridas, in ventriculo herate, ac venis viget, aestimandum semper : Iesiat modo, ut qua ratione illud in habitu, seu mole tota corporis, in qua munus e X tre mum peragit suum, tunc illud se habeat, ex proprijs indicantibus .c flactis perquiramus . Porro roboris huius una totius nutritio vitinuas etl e sectus, atqui nutritio, in partium 1blidarum univcisi eorporis mole, tum Conseruanda, tum temperanda , consistit, ut ideo per lanitatem, & m Or-hum , soluendis muneribus hi si e natura perpetuo incumbat . Reparat autem dum, alimentis stirpeditatis, illam succestiuis dissolutionibus labefactatam instaurat, restituitque sibi ; Atqui eandem apte conseruat, dum morborum vi. & febrili potissimum feruore ultro lancinatam, poenitus fortasse deforme euasuram , interceptis undique, ac dissipatis autori-hus, attrahendo, retinendo, concoquendoque, ac expellendo, illam su- sinet atque confirmat; Ergo tale uniuersim virium naturae robur semis Per erit, quale reparatio, vel conseruatio molis, seu habitus totius, in febrienti indicat is Longe diuersus aut Esemper est schrientis habitus, ab eo qui per sanitatem inerat, ut certum est ; Quamobre in quantum ilicdecedet a sano, tantum virium langore adesse ostcndet, quantum autem
eide appropinqnabit, tantum itide virium robur ines emon strabit i Elu- cessit aute uniuersi habitus conditio in facie primum, ut alias demonstratum est, adeo quod qualis ipse fuerit in toto , talis ad ungem pateat in ea; Et si adhuc ipse totius corrporis aspectus minime contemnendus sit ; Itaque si per febrim, illa , & partes corporis reliquae, euidenti ita macie sue rint confectae, ut subinde inditam sibi formam valdham illisse videantur. Irosecto tunc vires depressas satis, atque distractas, rixarationi, S con- eruationi suffcienti minimh vacare verissimum est ; Et equidem magis id audicandum, si praeterea carnis consistentia dura, sicca, vel arida pateat, aut ite si illa tumida, flacida. &mollis existat, & in stuper maxim Edum color eiusdem albus, ad plumbeum vergens Obserueriar ; Arguunt enim iraec nutritionis desectum euidente, & conseqirenter robur virium ubique debile a Contra robu stum satis, ac validum, ubi & facies, & partes omnes, propriam, sibique satis pro aetate conueniente molem, ea minque insuper consistentia sum cienti, & colore vivido praeditam, retineat: Et haec quide de virium robore, ex operibus naturae conseruantibus per febrim expendenda : Iam quid tunc ex operibus perscctiuis de eodem haberi liceat examinemus ; Sunt qui depe fectiva opera non pauca, prς-ciplia tamen sunt, motus, lenius, & ratio, quae salte diminute, Si depra- Dath, per febres, passim labefactantiar, vel quia nempe minus illa prodeant integra, vel quia perperam potius tunc ea exerceri planum sit ;Quamobre quanto deteriora ipsa iam fuerint, tanto vires, Per quas celebrantur , minus potentes aestimabuntiar; at contra potentiores, si inte-friora eade extiterint, quamquam non adeo haec, ut conseruantia, in se ricitanti magnifacienda sunt, quando labefactata ea, nectile ut causa, neque ut effectus se habeant, undh rericlitaturae vitae coniectura susticies
habeatur ; Etenim nihil penh digni commune habent opera haec cum vita ipsa, resteaquam vivant adhuc, & longe satis, qui ratione deprauata,&sensus ite plures amictos valdEpossident,s motus licet quatenus vitalibus . naturaibusque operibus inseruit, minime parui faciendus vide)
250쪽
tur) Sed ideo ea negli3cda nen sunt , immo quadantenus aestimanda.
quoniam dum praesto sunt talia, maiore iam febrim omniqtraque esse. ctam adesse ostendunt, atque ita per eam instrumenta operibus nis inseruientia necessario morbosa cum unt, vitalibus, ac naturalibus instrumentis, AI demum vitae non parum suo consensu ossicere, si praesertim cerebrufuerit, quod cordi praecaeteris valdE consentit; Itaque pro magnitudine potius originis praestantia partis affectae, unde operum huiusmodi la-Defactatio interlabriendum aduenit, ex laesis operibus hisce, de vitae peri- palo magis aut minus luspicandum est et Et de recognitione virium naturae, in febricitanti, haec restricte dicta sint satis, cu plura ex methodo , --que dilucidiora habeantur a Naturae autem viribus non parum in debe-land is febribus ars medica fauet, quamobrem merito potentia eius, ipsis naturκ viribus, inter praesagiendum , semper annectenda ι Principio vero artem hanc, per se orium curationem , in eo positam esse, statuendum est nobis , quod saluti virium inpriinis illa Opera det ι atqui praeterea quod febri, causaeque eius pellendae, una etiam cum simplomatibus, si quae fuerint, comodum fauore praestet, Δ quidem indicatis Operibus, ac instrumentis, quatenus ea tamen tolerantur, squidem ut ex nis indicata opera multa esse consueuerunt, ita etiam multa illis respondent instrumenta ;Caeterum ad potentiam artis agnoscendam , horum inprimis indicatorum operum de si aeratam seriem ordine meditare, de ante oculos habere, est operae pretium; de in unicuique proprium assignandum initrumentu, quod operi cuique belle responseat; Siquide postea quatenus opera, Minstrumenta, intento fini hoc est febrientis sanitati assequendae, commoda fuerint . eatenus magis, minusue, artis potestas veniet aestimada; Exorditur aute ars non in febribus curandis tantum, sed in morbo quovis, a virtv m conseruatione, instaurationeque semper, atque sane recto victus re-
gimine , tanquam instrumento, illud assequi contendit; Praet rea autε ars speciatim in febri, dc calori labrili, eiusque causae, humoribu , nempe peccantibus f si tamen hi febris causi fuerint in tum alterantibus multis generis, tum Nacuantibus auxilijs, alterando videlicet, S vacuando,
diligenter vacat; Atque demum quod interea etiam fieri possibile est)vbiit inpioina aliquod adsit, illius sedationi, debitis ingeniis, in aximEincumbit ι Quod vero non absolute, indifferenterve, operibus hisce, instrumentis, ars intentum curandarum febrium opus aggrediatur, quoniam indifferentia i Rcertorum sit, sed mavis, praemissa qualitate . quae ia- pridem a prosequendo intento scopo indicatur, debitam ulterius, tum operis, tum instrumenti quantitatem. ac opportunii rectumque usum, merito supronat,&quidem Obvrgente necessitatem, que cum ex determinati praesentis aegri constitutione, ac viribus, eiusque febris certa statutaque I pecie, quae dc ex data, ac stabili causa fiat, una cum simplomatibus
si quae sint j manifestis; Ideo hisce ita praecognitis, & adamussim ex ar
te , tanquam ad curationem necessariis, mente conceptis, iacile dein c6stat, ne tolerater, ac secundum necessitatem, tum opera. tum instrume.
ta, praescripta sint omnia, atque ne subinde illis rite administratis, ars, intercurandum, naturae sit Opem latura, hoc est, ne tum virium instaurationi Iudicienter vacatura, tum feruorem febris,smptomatumque febrim comitiantium impetum, apposite repraessura, & tum demum peccantes humores febrim fouentes si tamen febris hi causa fuerint; in modum, vel alterantibus, vel vacuantibus, redactura, ut ars eade sibi pro necessitate
- proponit ἱ Etenim ubi viSentibus naturae viribus, ultro ars validam ope