장음표시 사용
251쪽
ferat, generosa semper expectanda sunt ad salute auxilia, sunt contra vero si alias res ipla contingat, magis dein, aut minus eadem succedent propitia, pro virium naturae robore, M artis itidem ipsius potentia; Verum quae speciatim magis in febri, ad assequenda per artem haec, operis cuiuslibet , & inllrumenti qualitas, quantitas, & opportunus usus desideretur,& ne ad votum apposite ars talis haberi valeat, ita ut iam satisfactura sit intento, sane poti ea, quae uniuersim de morbo quouis in methodo sunt expressa, ex his adhuc, deinceps in febrium curatione tradenda dicturi sumus, satis compertum erit.
ac magnitudo , una cum se tomatum prauiatate , examinatur , quantique aesti
natum, artisque potentia sussicienter expensa, febris, M' annexorum illi simplomatum, atque caularum saeuities exa-
-minanda est; & primum a qualitate illius exordiri est opere
praetium, ut postea eiusdem magnitudo expendi apth valeat; Porro alias dictum est, reicuisque praeternaturalis saeuitiem hanc, vel oppressione, vel di lutione. v:tae nostrae insidiari, quatenus Puta constitutioni totius, & calori rotissimum innato, cuius fauore in prismis vivimus, S operamus, modorum horum alterutro, illa, quasi per dolum , deliructionem machinatur ; Quod de multifariam contingere potest, vel ex eo praesertim quia pluribus nil odis, oppressio, dc dissolutio in aegris praesto sit, atque spirituum magis, quibus calor noster precipuus insidet, unde& vita iacile periclitatur ; Αn ergo per febrim aegrotantis vita, uno, vel altero modo ex his periculum subeat, hoc utique negotiuncessit; Verum quod aeger & a febri, & a simploniatibus, ic demum ab utrorumque causis plurimum assiciatur, quorum non unus semper est a Dficiendi modus, sed varius, qualis propterea unicui'ue eoru sit proprius,sgillatim principio expendendum ι Atque a febri sumpto exordio, eam cordis primum, demumque totius calidam dc siccam intemperie esse supponendum est a cumque caliditas siccitati iuncta potentius semper agat, ex febre ideo cor, & uniuersum praeternaturam sic calefactu, grauius asefectum iri merito aestimandum ι Ex affectione autem hac, quoniam caloris innati proportio, per quam vivimus, dc operamus, violenter deprauatur a Et quod ad huc valde vrpet, spirituum tenuis substantia, cuius consistentia robur omne stat, dissipatur euidenter, M absumitur, immodo uniuersi moles ipsa, cuius beneficio organica constitutio viget, palam magno aegri malo conficitur, hinc ideo febris per se, quatenus calida, siccaque naec praeternalis intemperies est, vitae nostrae, clitatutionis via, pernitiosas ita parat insidias, ut non aliunde fortasse maiores, &si dum continua fuerit magis, minus dum intermittat; Accedunt simplomata ,
quae proculdubio omnis generis contingere febrienti apta sunt, & ea quir
252쪽
dem &si plerumque ex febri per se, atque directe proueniunt, ut plurimum tamen, ex febri, coniuncta causa, fiunt; Qua inobrem tum plura, tum pauciora, eaque rursum uno. vel altero modorum, Oppressionis
scilicet, aut di liitionis, viis insidiantia, in egris obIeruantur; quamquam ne potius opprimant, quam dissoluant, species eorum, cum modo originis, satis aperte indicati etenim dum 1 Iuritus abiumant, fit vigiliς, atque dolores, aut item corporis colliquationi faueant, It inedia, se euacuationes immodicς, aut quia saltem nutritionem, instaurationis gratia , intercipiant, siue perturbent, ut actionibus naturalibu
amictis fit, profecto di luendo laedunt; Atqui dum vel immediate
ventilationi spirituum, siue caloris, aduersentur, quod intendum m tricis deprauatio prcstar, vel demum mediath sutacationi eorundem, di caloris represioni vacare videantur, ut ex patratis cruditatibus obstruentibus euenit , san E Opprimendo assici eunt; Itaque siue simplonia comes febri si, quia vel illud ex febri ducat originem, vel quia ex alio simplomate, aut morbo febrim sequenti, fiat sepe enim morbi, simplomata ve succedunt talia, quς ςrrum longe quam febris ipsa grauius affigunt) vel demum quia ex causa febris pimordia habeat, utique semper specie eius, & originis modo precognito, seu ities eiusdem qua-
Iis sit elucet; Ex causa autem febris, ut squities urget magis, ita ex eiusdem recognitione, & causandi modo, saeuities cade, que sit, patet; Porro ex causa vite periculum immineti non quatenus solum illa subrin facit, vel simploma, sed quatenus interea adhuc vel di luti'ni, vel oppressioni etiam fauet; Est autem febris causa, vel proca tartica, vel antecedens, vel coniuncta, etsi que procatartica inter praesagiendum rhis sa facienda videatur, eo quia illam iam medicus sua diligentia prorsus euitandam imperauerit, alias quippe ea ineuitabili existende, omnino non negligenda,& ne dum preternaturalem, sebrilem ve calorem accendit, opressione, vel dissolutione assiciat, diligenter, per doctrinam alibi traditam, obseruanda; Antecedens vero causa febris eadem ratio ne vitς insidiatur, qua&ipsa conisicta , cum eam prςsertim foueat , qua re uni cum conlucta attendenda ea in praesagiis est; Hec autem ad humores nostro contentos corpori, illosque sua prςsentia qualitate peccantes siue immediath febrim causent, siue medio morbo alio, eandem faciant in ut plurimum reducenda quando raro febris, que consiliens sit, aliundὸ ducat originem: Peccat quidem manifesta qualitate humores, ut dum externi alterantis vi, propriam symmetriam amissi, iam pure dine assiciantur, perindeque feruesceti ebullitione sita, cor, ac uniuersum
preternaturam inflammet, quod utique est di solutionis via insidiari i pec .cant insuper humores qualitate latenti, que a toto dicitu r temperamento dissimilis, quatenus iam eo per decessium a iusto sua putedrine venerint. ubi naturς ipsi, quasi venenum, opponantur, ideoque spiritus,&cal rem in corde mirifch alterantes, quas oppresione iugulenti At hoe etiam sua preternaturali quantitate sepissime prest tant, dum per eam fortasse obstruendo . ventilatione prosibita , calorem pretermoduma cendui , ideoque tum spiritus dissipent, manifesta virium ditatutione. tum item quasi Onhre prementi, ultro quam par si grauent, viresque inde opprimant; Et quidem talis ςstimanda semper febris, smptin tum. atque causarum Ruities est: Ccterum ea quanta censenda st, nune a p. eriendum, Sanh autem febris ut ab hac ordinamur in quatenus calida,
si Xaque cordis, ideoque totius preternaturalis intemperies est, stultque
253쪽
perinde, ae vitae insidiatur, cui diximus quoniam maior, dc minor esse s let, illa ideo, modo magis, modo minus sinua censenda est . Sed an magniria do, alit paruitas haec, vel intensiuε, vel extensiue fuerit talis recognoscenda est; Intensiue quidem quoad caloris gradus plures, vel pauciores, quibus illa donatur ; Atqui extensiue, quoad Habilitatem impraestionis ipsius in partes solidas corporis univcrsi, per quam magis, vel minus valenter consistit; Vndh cum utroque modo, febrilis intemperies ,& maior, & minor aestimetur, uni autem intensioni respondeat g nus simpliciter putridae, extensioni vero, respondeat genus habitualis , dc fixae, necessario ideo euenit, utrunque febris genus tertio quod praetet fluentium est, ut puta sua natura salubre, libenter praetermisso,) magis, aut minus, saeuum esse facile posse, quia vel extensiue , vel intensiue, ut dictum est, tale magis aut minus existat; Adhuc l icet saeuities ipsa, ex cinplicatione intensionis, ac extensionis, ideoque febris utriusque generissimul, validior saepissime observetur, quam dum illa simplex extiterit 3 Atque res cum ita se habeat. aestimandaque ideo primum febrilis esse ruescentia sit, utique eadem essem escentia rith recognita, an videlicet intensione, vel extensione solum asticiat, aut modo utroque simul, eius dei a magnitudo commode apparebit,&quidem sensibus, atque menti it Na-que sensus de intensione iudicat recth cum illius sit proprium caloris gradus omnes, tam actuales, quam virtuales, uno tactu percipere, quamquaactuales magis, quia illi immediate tactui offerat sese, veluti per febrim;
re dum tunc aeger, vel medicus, calorem maiore, aut minorem a cientem tactum , recto sensu, intrinsecus, extrinsecus ve, aliquando pedicipiat, proculdubio gradus caloris plures adesse, vel pauciores, aestimabit, atque ita intensiorem, vel minus intensam febrim esse iudicabit i Et si ut accuratius id fiat, praecognitio semper propriae temperiei febrientis diligens, de perinde quantitatis innati caloris a primaeva habitus origine. demumque, pro aetate, examen requiratur a quia quanto super hunc calor labrilis excellat, tanto magnitudinis excellus semper aestimabitur, ut puta in denso, duroque habitu, de ad actiones prompto, praeditis, qui facit E calescunt, omnino minor; in molli vero, &rato, qui contra se habet, longe maior, & semper in senibus valde maior, quam in iuuenibus . vi notum est ι sed de hoc alibi . Caeterum de extensione mens ipsa certius iudicat, posteaquam ne calor in febri, partes etiam solidas core is iam omnes aequE occupet, ut perinde iam aequalis facta sit, ubique intemperies . vel quod nondum omnes aeque calefaetie sint, ideo adhuc intemperies sit inaequalis, sola mens ipsa ex eisectis, praesertim euidentibus, deiu quoque ex causis, sumat coniecturas; po essectus praecipuus maioris extensionis, is inquam aequalis temperiei ubique , ut in habitualibus febribus semper adest. est carentia tristis sensus illius, cum alias inaequali adhuc intemperie existenti, semper tristis sensus adsit a Ut de alius exte-sionis essectus, ipsa intercula, per caloris exuberantiam, Partium ubique Morporis instauratio,.insupers blidae substantiae catundem euidens consumptio, qui tamen effectus quamquam communis etiam intensioni videtur , ut per labres vehementes, easque putridas obseruamus; extensionis nihilominus magis est proprius, vi pote quem commodius extensio, quam intensio, in solida totius substantia, producere apta sit 3 Sed praeterea etiam ex causas, intensio potius, quam extensio indicatur, & con
ua ; Etenim si quid ultro quam par fuerit calefaciens multum, &istactu, tum potestate, febrilem calorem inducens, antecesserit. utique tunc in
254쪽
tensiuε magis calefactum esse corpus, quam secus, aestimandum erItι Αρο qui extensiue, si illud non multum solum, sed M vehementer. & diutius calefaciens sit, quippe tunc facile extendi calorem per uniuersum verissimile apparet Et si huic calefacienti simile etiam videatur, quod lente,& senum calorem imprimit; dum tamen longo tempore, M perent actione operetur, adeo quod Plerunque ex causis, extensiue magis, quam intennuh, impraessum calorem adesse manifestum videatur, & plerunquaeontra intensiue, non extensiue, interdum licet utroque modo, ex duplis eata praesertim calefacientis potestate, febrilis ipse seruor vitae insidietur, Haec vero cum ita sint, merito febris, quae extensii caloris sit, ptimum to eum occupat, & maior aestimanda est, subsequenter auum quae magis δvel minus talis, ut in habitualibus febribus obseruamus; Sed quae intens, duntaxat feruoris est febris, ea secundi ordinis est, & minus facessere negotium solet, licet magis, quae magis talis, minus, quae minus, veluti in Putrida videre est a quae tamen semper squior, si continua, ob perennit tem , minus saeua si intermittens, & minus valde, quanto magis intermisserit, ob interpoliationem per quam natura quadantenus reficitur ι Verus feruoris intenso extensioni annectatur, ut in putrida habituali coniuncta fit, proculdubio tunc feruor saeuissimus est, & summum affert pernisti ei a Sequuntur simplomata, quae siue ex labri immediath sint, siue ex febri cum causa proueniant, pene semper tamen febrilem feruore combiari consumere, & quidem plura, vel pauciora, pro febris magnitudine, M eausae malitia, quae insuper & parum, & multum, & medioMitcr nat rae sunt infensa, & ideo quonam usque illi ossiciant, quantique propterea facienda sint, accura examinandum . Sunt simplomata actiones Iae , quarum laesione, vitae periculum impendet, tum dissolutione, tum P praessione 3 Verum laedunmractiones quatenus a statu secundum natura recedunt, recedunt autem ablath, diminute, aucti, Ze deprauath, inter quos utiquς recessus, est ordo saeuitiei, iuxta doctrinam alias in methodo eradditam; quamobrem ad magnitudinem simplomatis assequedam, obseruandus est recessus actionis laest, ab eo quod secundum naturam illa esse iam consueuerat et Et si quantum ad praesens negotium spectat, non solum obseruanda actio laesa sit, una cum laesionis magnitudine, sed praeterea magis obseruanda actionis necessitas, vel excellentia, tum scilicet quatenus conseruationi eorum, quae secundum naturam sunt, illa est ne .cessaria, tum quatenus ad febris, &praeternaturalium omnium curati nem , eadem integra desideratur, adeo ut cum caloris ventilatio inprimis ad conseruationem sit necessaria, dubio procul haec ne primum laesa, Mquantum laesa, ob partium spiritalium afflictionem, mediatam, vel immediatam, diligenter est attendenda ι Insuper vero cum actionum naturalium Omnium,&praesertim coctionis, ac expulsionis uniuersim integritas , & constantia, flammopere, tum ad nutritionem, naturalium Omnium consentandorum gratia, tum maxime ad praeternaturalium, & χ-hrium putridarum potissimum curationem , requiramr, ad coquendos nempe, maturandos VE succos putredine tentatos, eosque iampridem cinctos, paratosque, foras expellendos, ut manifestum est, merito fit, ut h
rum actionum ubique, M per febrim maxime huiusinodi, amictio, bc recessiis a iusto, & recto, quantus sit, diligentius secundo loco recognost tur . Et quamquam actiones hae multipliciter, hoc est, non semel assicititur , yt constat, quia puta tum in ventriculo, intestinis, & mesenterio. tum in hepate, ac venis, tum demum in habitu ipis totius, non e et attamen
255쪽
tamen ordine, earum amictio aestimanda semper est, sed ex his ea praeeγteris, quae propius accedit desiderato intento, ut si desideretur coctio, de expulsio circa me senterium, ut in febri interpoliata, utrum nE ibi inprimis magis vel minus integre exerceatur 3 Si vero in hepate, venis, aut alibi, ut in febri continua, utrum ne ibi de quoque magis, vel minus defficiens adsit; Caeterum post haec non negligenda animalium operum, sabiem quatenus tum spiritales, tum naturales alias quomodolibet intercipiunt, aut euertunt, ipsis ud denique lavent, consideratio 3 Quod si praeterea febrim sequantur morbi, quos accidentales, respectu febris, nuncupamus, quos inquam plures, intersebriendum, per varios plerianque humorum abscessus, in partibus corporis varijs, obseruamus, sanE hos quasi conduplicatos, ex propria essentia, causis ei scientibus, & adhuc simplomatibus conseque iatibus, contemplati, examinantque, est opus tum ex quo noceant, tum quantum noceant, & quidem easem via prorsus, qua febris ipsa expenditur . Sed post simplomata, sunt etiam causes in febribus exanainandae, de quantum sua saeuitie polleant perpendendae; Caulas autem febrium diximus, procatat eas, antecedentes, atque coniunctas, quae cum tibi inuicem ad ipsus se is productionem faueant, fauent proculdubio etiam augmento, seu magnitudini, nempe ad febrim eandem maiorem elliciendam 3 Quare procatarticae, etiam si medici prudentia iacesserint, ut ideo nihil ultro ad causae sebris antecedentis, vel coniunctae
augmentum facere aliqua ratione valeant; attamen quales praecedentes illae iam fuerint, talem sane magnitudinem , 5 validitatem antecedentia praesentium, x febrim comitiantium , summopeie arguunt, quando potens proca tarticarum actio, vehementem ubique antecedentem, atque coniunctam causam excitasse certum sit . adeo quod pro validitate proca- rarticarum. liceat sussicienter de hac una magnitudine antecedentium
coniunctarum facere coniectivam i God si fortasse adhuc procatartica
causa vigeat, cur non ulterius antecedens. δί coniuncta augcbitur &crescet 3 Itaque in febrium praesagijs. semper procatartica cauta attendenda quantum illa ipia viribus polleat obseruanda est, ut dein pateat clarius antecedentis & coniunctae magnitudo . At causa quae proxima se-bris eii non uno augetur modo, sed tum secundum molem. seu quantitarem , tum secundum qualitates, quippE causa haec, humores sunt, Aquantitate, de qualitate peccantes, qui perinde de copiosiores, dc pernitiosiores fieri commode possunt, dum praesertim procata: rtica praecedens causa quaevis ad his quomodolibet fauendum accommodata, vel validior, a tque deterior, vel mitior, εc benignior extiterit . hinc merito nota solum maior sua quantitate, de copia, proxima febris causa, de procatar ticis validioribus, aut placidioribus praecedentibus, aut praesentibus . tanquam argumento a causa coniicitur, verum adhuc clarius, ne saeuior, benignior ve secundum qualitatem ea ipsa censenda fuerit, etiam patet, si Proca tarti generanti, illa tanquam effectus proprius, optime responderit ; Ex procatartica enim multiplicatur vel sanguis, vel pituita, vel bilis, vel melancholia; Certum autem eii sanguinem, Utimum succum,& omnium benignissimum esse, ut pote nobis familiarissimum, ille licet
dum putrescat, nobis inimicissimus euadat, ut pene inquam veneficus censeatur ; Pituita autein, quae sanguini propinquior est, dc semico tuna alimentum aestimatur, sua natura non omnino mala est, quia nullius saporis, S odoris cum sit, nullam ideo sensibilem qualitatem habet, qua
256쪽
sublata quantitate assicere apta videatur i & si dum nulli coctioni obtε- grans iam accida facti sit, tunc a bona conditione remotior reddita peritiem habeat euidenti annexam: at iam inter valde malos humores talia pituita collocanda est, quoniam externo ea calore exusta, qualitatem rene virulentam adepta censetur; Sequitur bilis, quae tenuior, calidior, ac siccior, pars humorum est, quae & si dum propriam mediocritatem obtineat non omnino in nobis inutilis sit, & noxia, attamen cum facile accendatur , inflammeturque, ut ideo in febri, praesertim putrida, excitanda primas sere semper partes habeat, ea igitur quandocunque peccauerit, ut ideo sebrim efficiat, quanto sane eadem exquisitior, tanto deterior aestimabitur ; Succus autem melancholicus ,& si terream nactus substantiam sit ut propterea aegre vincatur, nulla tamen omnino hostili, pestiferaque natura nisi quantitas urgeati ille donatur ; At ubi ex bile exusta duxerit origi nem, prose Miccus est omnium perniciosissimus; namque bilis ex se, ob inditas sibi excellentes qualitates, malus succus est, δί dum vel saltem exuberet, facile noxius; quod si contingat eum, externo quouis calore ultro exuri, ut scilicet ex vitelino, porraceum, ex hoc erugin sum, M tandem nigrum colorem consequatur, non dubitandum quin magis, ac magis ille deterior,&perniciosior fiat ; Verumcqnsequenterl rum in unum iunctorum succorum mixtio, ea semper lenior, in qua benitnior ex his succus praeualet, sevior in qua deterior dominatur ; Quam. obrem primum a quo humore, antecedentis, vel coniunctes causae rati nem habenti, febris fiat, ea praesertim si putrida, supponendum erit medico , dein quanta humoris eiusdem propria pernities sit, expendend una; Sane quidem per comparationem, peccantis illius, secundum speciem, Praecogniti, cum reliquis, quantum pernitiei ex se habeat, planum erit san vero vel ob quantitatem sui ina iorem, minorem vE. vel ob qualitatem deteriorem, benigniorem vE, pernitiosior fuerit, nec ne, merito effectus praete naturales interi ebriendum aperiunt; Sunt effectus hi, morbi, implomata, ex morbis labris est primus, quae quanto saeuior, tanto causam deteriorem docet; febri accedunt particulares partium corporis assectus, qui eis ex succi peccantis, sue ab una febris origine, siue illae perabsessum aliquando transmisit, praesentia, non raro eueniunt, qui inqui ut similares, aut dissimilares sunt; qui equidem quanto grauiores, tum
ratione insitae constitutionis partium, tum ratione operum magis, vel mi nus prcstanti uis rer eas exercitarum, tum demum quatenus inde commodius humor qui peccat sese cordi comunicat, utique semper perni-eiosiore causam ostendunt; undes instomata febrim comitantia omnia. quatenus effectus caui sebris recognascuntur, adhuc malitia caus elusidem maiorem, atque minorem demonstrant; Sed tam h c, quam qu que alia picternaturam conseqentia, ec proportionata, & inproportionata ad causam sebris d iam ab eadem causa duxerint originem in esse possunt, hoc est vel ex eo uo humori peccati respondetia, vel maiora, minora; Sietenim adamussim respondeant, utique ipsam caune squilieni pisci se indicant; Si minora fuerint, eandem potius minuunt; Atsi maiora,
sane virulentiam in causa latere cemim arsumentum prebent; tunc quippe ea, nempe humor peccans, qui febris, sequentiumque affectuum cauta est, quamquam etiam sebrim faciat placidam, & parum vehementem. eo quoniam vi sua, maiorem excitare calorem nullatenus possit, attamen
dein, breui temporis tractu, malignos effectus multos, de accidentia ita. Plura,
257쪽
pIura , eaque pessima , inserati, unde vita magnum discrimen subeat, quia inde cor, subindeque univcrsu ni iumme assiciatur , atque ita vires nimis amictae rateant, utique humor ille virulentus valde aestimandus, veli causa febris, quae nque' fuerit, pernicioli una iudicanda est.
seu meuodo , de febrientis exitu, ex his , qua hactenus expressa fuere , praesagiendum sit , veluti per compendium
itaque ex his, naturae, artisque, & labris, smptomatum,m ac praeternaturalium omnium viribus, inuicem comparatis,m licet medico de febrientis exitu, nunquid letalis, vel salubris sit suturus, prudenter iuditi uiscere; Etenim iuxta doctrinI in methodo tradita, si naturae vires ex una, & febris laeuitie ex altera parte in arena ad inuico decertandum, insiliendum inquam, &re si stendum, descendisse supposuerimus, atqui insuper utrisque suos adiutores esse concessos, obseruauerimus; nempe naturae viribus, artem ipsam multis ex industria operibus, & instrumentis munitam, ad resistendumque helth vallatami febri autem, causas, simpromata, aliaque plura ad insistendum, vitaeque insidiandum accommodata, profecto recto adhibito mentis intuitu, non admodum dissicile erit, penes quem futura sit victoria coniectare, & quamquam coniectura saepe fallax eit, ut plurimsi saltem, ad sum cienter consequendam veritatem, ea intellectum nostrum dirigit; -mobrem diligenter primum robur virium in febriente aestimabitur, nec solum ut praesens illud fuerit, sed adhuc ut futurum esse credi par est; Robori huic postea aliud artis robur supermedirabitur, ex quo viribus eisdem auxilium suppediteriar, an porro una cum viribus ipsis, illud magnum, debile, vel mediocre censendum sit, ita ut tandem ad insistendum febri, illamque sequentibus omnibus, magis, vel minus prom-Pta omnia, tam praesentia, quam futura aestimanda sint a Deinde ad febrim ipsam transeundum, eiusque saeuities diligenter expendenda, tum inquam quae praesens est, tum quae futura coniectatur et Febri addenda sunt praeternaturalia omnia ipsam consequentia, causae inquam Omnes, omniaque simplomata, & si alia fuerint contemplatione digna; quorum inquam Omnium singulatim ea habenda ratio est, qua commode constet quantum febris ipsius saeuitiem, tum praesentem augeant, tum futuram quoque augere apta nata sint, adeo quod suo praeternaturali in ipsas naturae vires incursu, vel magnas, vel paruas, vel mediocres solum insidias
moliri ita aestimare liceat, ut deinceps de fine salubri, aut letali, iuditium rectum pro posse habeatur; Verum inrermeditanda haec, &ex proprijs notis perquirenda, ubique ac semper indicantium tum numerum , tum F f a praestan-
258쪽
Praestantiam, tum denique magnitudinem attendere operae pretium est , quonia ex conditionibus hisce recte suppositis tutius est assequi veritate 3 sed praecaeteris constantia indicantium omnium necessario desideratur . fine qua certh iuditium omnino fallax est, quo autem morbi tempore, quatenus constantia obseruanda fuerit, alias satis in methodo expressumeth ἰ Demum vero ut qualis febrientis exitus letalis ne inquam , an salu bris sit futurus , prudenti medico pateat, quae ibidem uniuersim in Om-m morbo examinanda docuimus . etiam in febri expendenda esse di Cimus Omnia a Verum enim vero quando tandem ille expectandus fuerit , postremo loco , iuxta praecepta ibidem etiam tradita , perqui 'rendum restat; Tunc equidem salubris febrientis exitus est futurus, quando natura febrim vicerit, letalis , quando naturam febris a Sed hoc victoriar utriusvis certum tempus , longum ne , vel breue censzndum , ex resistentis naturae , ac artis promptitudine , S ex febri S an ne Orumque simplomatum , ac causarum ad insistendum itidem facilitate , habilitateque , post ipsam iam pridem virorumque , in agen do , M patiendo , potentiam agni tam , satis euidenter percipitur , posteaquam ad agendum , M patiendum promptitudo , atque habilitas , siue facilitas , potissimum est operum quorumvis celeritatis ψPrincipium tarditatis autem contra a Frgo si natura per se , vel adhuc arte adiuta , ad insistendum febri, simpromatibus, & causas , promptior fuerit , utique victoria , per salubrem exitum, expectanda , eaque in Iuper quanto citius ; Contra si febris per se , vel simplomati hus adhuc , ac causis annexis , naturae etiam arte adiutae insistens , eamque longe superans, prompta nimis fuerit, necessario letalem exitum praeuasum celerem , & breuem omniquaque faciet; longius autem ille protrahetur, ambobus, natura scilicet, & fcbri , cum adiuuantibus, aduersis. aequa potentia , & promptitudine, dimicantibus; Et quidem vera sunt haec, dum utrinque potentiae, atque promptitudinis certa constanrla , vel perseuerantia adsit, quippe uno, vel altero per progressum ii: ccumbente , ut iuditium intempestiuum s emper est , ita necessario illud fallax Caeterum promptitudinem , hab; litatem VEhanc , sensus per se minime percipit, siue ea si ex parte naturae , dc
artis , siue ex parte febris , simpromatum ve annexorum , atque causarum ; quamobrem illa mente , ex eflectis, causis , pervestiganda ; Porro primum effectus naturae , vel artis , confricui sunt per se satis , vr ex hactenus explicatis apparet , an autem promptitudinem in febrienti quovis arguant, palam constat ex temporis breuitate, vel ex ipsa demum stilicitudine , qua se se maiores , aut minores proferunt sensibus Etenim fi nisi post longum tempus , ac ideo segnito natura per se ad resistendum insurgat, vel adhuc illi, ars parum, aut nihil , opem serat , ut perinde aeger dissicile , ac lente, represso mor-ho , si tomatibus , & causis , subleuari videatur. proculdubio tunc tarditas semper iudicanda erit; & utique magis , si idem ex parte febris , simplomatum , ac causae , obseruari contingat, ut si inprimis, febris lenis suerit , & mitis , insuper de stabilis . sibique similis . M parum varia , ideoque naturae minus infensa a Si dein simplomata adstat , parum , vel minimh actiones praecipuas, necessariasque amige-tia , quia inquam causa ipsa proxima , siue coniuncta ita se habeat, vi lentos semper proprios effectus lacere videatur, prosecto tunc li. cet de
259쪽
t de tarditate coniecturam secere ; Aiqni contra si naturam , artis praesertim ope adiutam , generose sustinentem intuitus , aspexeris , ω valenter sebri, simplomatibus, ac causis resistentem obieruaueris hVel potius sebrim , simplomata , & causam, naturae viribus valenter insultantem , & illis impetu prompto, ac manifesto, ruinam moliun- , rem conspexeris , iam sand exitum salubrem , aut letalem celeriter expectandum iudicabis i Et quidem per effectus de exitu febrium sic arsit mandum est. Atqui per causas accuratius fortasse idem assequi est concessum , causas celeritatis, ac tarditatis , ad insit stendum , vel resistendum , diximus aptitudinem , vel ineptiam naturae, & artiS, Vel febris , simplomatum , ac causae; Sed primum aegrotantis alicuius natura , secundum vires , ad insistendum , magis minus ve solicitae ii , prio virium earundem robore , quippe dum illud validum , frmuinque sit . necessario vires ad resistendum promptae , atque solicitae fiunt; Contra si illud inualidum , infirmum ve fuerit; Dein ubi ars ipla apposite , pro voto , opem ferat , merito natura adeo viget , de excitatur . quod nusquam alias , minus si ars nulla , vel perperam fuerit 3 Atque hinc potissimum euenit, ut vel citius , vel tardius , febrientis salubris exitus prae isto sit; quamquam ex quo febris ad insistendum velox ν vel tarda est , pro sui vehementia , Sc magnitudine ; insuper & ex quo sortasse amploma febri annexum, actionem vitae seruandae , aut febri , cauta vc eius pellendae, praecipuam, magis , aut minus euertit, demum ex quo causa febris sua quantitate , aut qualitate ita se habet, vel sede ea tandem collocatur , ut non nisi iero a natura , vcl arte , attingi , vinci , & superari posse videatur , aut contra i Idcirco tum breuior , tum longior aegrotantis exitus expectandus est ; breuior quidem , id ad salutem , si febri quantumcunque etiam vehementi, &validae , ex se, vel ob causam, aut smplomata . vires nihilominus , s ars , generose colluctentur, atqui ad mortem , si eaedem parum , aut nihil contrant tantur a Verum longior , at salubris , si febri , causae , ac simplomatibus vehementibus , dc validis , vires potentes commode resistant, quippe illis susticienter obluctantibus quisque praeternaturalium rerum impetus appossith reprimatur ; letalis autem , si viribus ipsis ex aequo licet dimicantibus , tandem attamen ille febri, simplomati , aut causae aliquando succumbant it Verum his quamquam sic se habentibus , non facile tamen videtur certo dierum numero longitudinem , aut breuitatem exitus vel ille salubris, vel letalis sit futurus ) definire , ex quo difficith, ac pene impossibile semper fuerit, quantum , & quousque , in hoc singulari naturae , & febris certamine , virtusque suturam potentiam adamussim intelligere ; Sat nihilominus semper verum , febres , quae vel per se , vel ratione sinapioniatis . vel demum propter utriusque causas , in latitudine vehementium morborum conlistunt, eas necessario fore breues , dc spatio dierum paucorum desinere consuescere ἔ Quae autem in latitudine placidorum fuerint , nisi ex laenitate causae tales sint, omnino longiores , attamen aliae mediae semper aestimabuntur omnes ; Sed quia ab una , in aliam , febres hae facile degenerent, perindeque alienam, tum speciem , tum consuetudinem adipiscantur , vel quia saltem illis simplomata superueniant , quorum occasione febris saeuior forsam evadat , merito ideo Diuili sim b. Coos l
260쪽
ideo dissicilius valde , dierum numerus, quo duratio praescribatur decernetur I Prudens ergo doctusque medicus , ut non nisi Omnibus diligenter , dc accurath perspectis , de exitu febricitantium iudicaturus est . ita profecto non nisi accuratius , de diligentius eisdem examinatis, de longitudine , ta breuitate , decernet,