장음표시 사용
321쪽
tra natura erasiu, pituitosis nepe, de melancholicis, propinea quod horam iecundu omnes partes suas sussicienter parati, dc ad euacuanta dispositi, pelle seper, valentiori aggressi pharmaco, exagitantur PQtius, & pe iPera comouentur, ut subinde vel geterior recurrat afluctus, vel sinapi ima salte aliquod pessim de nouo emergat, veluti quide interdum in qu tidianis ex pituita factis apparet, atqui frequenter, & euidenter in tertiari s crassa bile productis cerct euidetissime in quartanis, ex melanis. Golia, in quibus satius multo experimur humore redundantem, post reis fregimen victus ex arte institutu, uni relinquendii naturae coquenti, insenubiliterque illum absumenti. qua pharmacis etia exacte confectis ilium vacuationis ergo aggredi velle ι Neque mehercle audiendi sunt hi,
qui per febres longas, aliquando, Bd praesertim in quartanae culatione, tum magna , reseminaque animi affectione inflicta, tia corporis perturba. tione nimia inducia, tu demum ex pastu semel, vel in qualitate, quantitate , & Opportunitate omnino perpera adiuinistrato, tum quoque ex medicamento uchementissimo, potentissimoque adhibito, laborantes per.
Dctisme sanatos profitentur a Quod illis id solum fortuito, & praeter
omne artem, sumnio vitae periculo, euenisse certa sit, ea autem rationa, tantummodo, Da multa plerunque iii ccedunt inexpectata, quonia videlicet ex animi affectu violento, repentinoque, ex pastu perperam exhibim, ex medicamento dema aliquo valenter nimis exagitanti, naturae ipsi alioqui pro viribus operanti, vis vltra modu illata, facit necessario ut spi-xitus omnes. Omnesque etia animae facultates, praesertim naturales, nimi opere concitatae exurgescentes, summa quid, id unam propriae salutis conteruationem , aduellis noxium quodvis iam praesentaneu, agant, ut
ide inqua pellant. vel saltem alterum omnibus modis, si fieri possit, efficiant , seque demii pro posse tueantur, ita ut ex his tunc multa ad miracu- Ium contingant, vel per alteratione ipsam, vel per vacuationem, alios modos, quoru finis rasu sanitas est ι Hoc aute ut per vim, Ac violentera m semper sit, semperetia incertum, & periculo plenii aestimandum erit, unde a prudenti Medico nunqici imperandia, procurandum Vei neque a sanae mentis aegro desiderandum, admittendum ve ν Caeterum post haec opportune pharmaco semper utendu Sc tempus appositum illi decernendu est, quo sane febris coniuncta causam, iam victa, S superata lex arte demu iussicienter demoliamur a Itaque ut duo sunt ea, ex quibus operis huiusce tuto prolequendi Occasio habet origine I Ex una nempEhumoris peccantis belle dispositi prςlentia. quae sui ideo necessariam ar-Εuit demolitionem, quod ab eo quanquam victo. iuperatoque, atque ad vacuationem disposito. rursu in nihilominus febris ipsa, et 1 deterior recurrere, aut alius quisque morbus repetim occurrere, ut saepe diximus sa-cile possit 3 Ex altera dein, scilicet viriu febrientis tolerantia, sine qua medicum opus quodvis , euacuationeque praesertim hanc pharmaco tentandam, nos perpera aggredimur; posteaquam inquam virium coagent.a ope, tunc velimus nolimus, egeamus. qua no luilicienti, assi:ctio semper praesto est ι Merito quando iam dispositus humor sit, & insuperipla virium tolerantia vigeat, tunc opportunE pharmacum ad euacuanda ad. ministratur ; Sane autem iam sitfficienter dispositu omnem humorε esse constabit ex eo, unde illumia in conuenientem coctionem, a natura per se, vel ope item artis adiuta, fuisse passum constiterit; tum scilicet protriam , qua excremetitius ille iudicatus , ab utili succo secretus existat; tia
Prostia, qua dctetauis . dc Avidus factus expurgationem quamprimi
322쪽
expectet Etenim & in continua putrida, & in intermittenti, haec ean. imum optima dc necessaria est; Stridum autem humore febris aucti ideo aestimandum fore erudu esse certum est, quando ille a symmetra, in. noxiaque constitutione suis ensibiliter tecessus, febrim iam achii essiciat ammas eontri dicendus, cum ille aut pristinae redditus integritati, aut in quid minus noxium conuersus, ultro nocere desinat . nec febrim pariat 3 Atque ita a coctione illum magis, minus ve hactenus recedere vetissima est, quatenus effectus febriles maiores, aut minores, in eodε aegro ipse produxerit, ita ut humoribus in Vmeode adhuc praesentibus, situm la- is, tu reliqui febriles etactus ipsum valenter amixerint, pr'culdubio illi crudi valde censendi erunt; dein vidum crescit amictio, ipsa etiam praua humorii conditio crescit, ita dum illa decrescit, ipsos item humores, aut pristinae , aut melioris alte reddi conditioni opinandum est, idquo eo magis, atque minus iudicandum, quo amictio ipsa incresset. Igitur cum percoctione , praesertim propriam, conditio humorum peccantium melior ubique euadat, deterior ser cruditate coctioni huic opposita, iure ex uno febrientis sensu , decoctione rectum iuditium fiet; Sed quod ad coctione impropriam spectat, humores sane omnes semperiam fluidi. M vacuationi omniquaque parati, eadem via, Mimandi sunt, quoniam dum per se natura, vel artis itide adiuta auxilijs, humorem a propria tym metria iam devium, pristinae integritati, vel ad quid minus noxium reddere contendit, eas insimul illi qualitates impertit necessario, quae ipsi naturaliter inesse consueuere, ut si alimentitius humor euaserit, qualitates donat alimento conuenientes, sin vero excrementitius fiat, qualitates imperiit, excremento foras expellendo desideratas quide citius, faciliusque attenuantibus,&detergentibus ex arte diu administratis a Se sus autem melioris status in aegro, non per febris augmentum, aut statum.
sed per euidente duntaxat declinationem adest, oc desinente etiam febre magis : Quare per declinationem eande,&post omnem febrim magis, coctio huiuimodi praesens est, tunc ideo ratione dispositionis humoris expurgandi saltem pharmacii ex arte praescribitur, de administratur :tione aut e roboris virium, an pharmacum quod desideratur tuto admini strari possit, sine dubio ex operibus praesertim naturalibus aegri, iuxta aliis saepius dicta , satis fiet conspicuum ι Quamuis an inraduersione semper dignum sit, an ne ille valde nimis ex praecedenti febris, atque simplomatum, aliorumque quamplurium praeternaturalium lancinatione, a Michae
adeo sint, quod deinceps dissicile ferendo pharmaco suffecturae videantur, quipph tunc aut ab eo abstinendu, quousque satis illae resectae sint, vel sal
tene sequariar laesio, partiendit pharmacum est, & per vices administrandum t Insuper autem vi tutius, S iucundius succedat opus, reseratio via rum . de ductuum saltem comunium, per quos ad secessum celebranda vacuatio est, maximoperh expetitur, undE ne tunc, post usum attenuantiu ,& detergentium, illa ad votum praesto suerit, perquirendu etiam erit, Ms non nisi dissicith haberi posse videatur; attamen sensus tum internus, tum externus aegrotantis suffciente fortasse huius praebebit coniecturam. vi puta quoniam intrinsecus aeger neque grauedine, neque dolorem, ne que demum tristem affectionem aliquam, circa hi pocondria consistente, vel ex his affectis, laesionem alibi per consensum ortam sentiat; extrinsecus vero nemo eisdem hi pocondrijs inesse tumorem, per duritiem videlicet , tensionem, vel grauitatem. arguat, ut perindE obstructionein ex confestis humoribus faciam ibi adesse aestimare valeat, sed vias omnes potius.
323쪽
stu ductis in intestina patere. εc ab iniarcha omni liberos esse eensere, verissimith omnetur; De venis vero, α penitioribus vin reliauis, nulla meliorconie taeit, quam si iam foras per secessum, aliquia illorum, qui xedundant humores. qui verisimiliter febrim excitarint, spote essiuat. hoc item non semper necessariusit et Verum quamqua per euidente febris declinationem, haec inafro attensisntur, adhuc nihilominus particulare tempus declintionis eluide, quo operandi occasio urgeat, obseruandum diligenter, quod scilicet modo citius, modo tardius, incerta febris spe. cie , illa occurrat; Etenim declinatio in febribus, ut in morbis singulis . modo longior, modo breuior est, quia vel paucis, vel multis diebus illa terminatur; Breuior autem est declinatio, una cum temporibus reliquisi realibi latius expressum in si humor unde febris, caeteris paribus tenuior.&ad agendum, ac patiendum paratior sit, qualis sanε est ipsa bilis, quae
praesertim sincera, quoniam semper si patiens fuerit, breui tempore patiatur, ut si etiam agat, breui opus suum perficiat; exemplo tertianarum,
exquisitarum, quae caeteris paribus, putric rum omnium breuissimae sunt; Longior contra tum declinatio, tum tempus aliud febris est, cum humor, a quo illa gignitur, crassus fuerit densus, quia ille renitens, seu consistens, in patiendo, agendoque, longius semper perseueret; quod nos perpetuo in quotidianis a pituita praedominanti factis, & tertianis quoque spurijs, vi& in reliquis ex certa humorum miscella effectis, nec non& in quartanis, ex melancholia genitis, euidentissime experimur ι Λtque res cum ita sit, eo profecto declinantis febris momento pharmacum vacu tionis ergo praebendum, quo opus intentum salubriter, dc tuto prosequi .massequi liceat φ Qirare in declinatione breui spatio terminatura, ι nec Llubriter, nec tuto per eius initia, vacuatio tentanda est, ut in tertiam exquisita, Per quam lincera bilis peccat, quando tunc cruditas eius adhuc manifesta ν pharmaco mi sume M sit obtemperatura, nec citra aegri detrimentum humor tunc aggitari pharmaco possit, quamobre nec progressis breui ei lem declinationis, sed ipsa solum: absoluta, pharmacum exhibere utiliter, salubriterque concessum est a Verum in declinatione longo amoluenda spatio, pharmacum absque dubio alias admin istrandu . aggrediendaque alia occasione vacuatio est. vi in quotidianis, tertiani sisque spurijs, sed de qu rtynis adhuc aliud omnino dicemus i Nam quae indeclinatione lorea, oc si per initia vel febris continua suerit, vel intermittens 3 humorem nondum petisue superatum, ob urgentem adhuc eruditate nisi milititudinis impulsu cogamur, D o vacuare minime liceat. progressu tamen declinationis ipsius, tum salubriter, tum necessario, tuto, opus, pro Viribus, non stmes, sed pharies tentandum est a Salubriter inquam, quod sublato onere, quo natura praemebatur, eadem valen
quod iam sussicienter coetum, paratumque est, foras quanto citius educatur, maximum semper recrudescentiae ξericulum immineat i Atqui id
tuto ipsi prosequimur, quoniam in quod illius eo tum est, reliqud quod erudum est, longh vald. superat; Sed declinatione iam absoluta, des-nenteque febri , tutissimum, commodissimum, optimuque est, humoesomnem funditus extirpare 1 Quod sanemn tutum, nec modum, e
dem ordine, in quartanis em consueuit , posteaquam melancholicus hu- moe , qui febrim actu faciebat, valdd multil distet a natura aliorum i et nim hic pene semper ex adustione mes hillis , rum aliorum succorivn du- eas originem, do equalis, de virulent tui ex parte factus est. vivia leuiter
324쪽
leuiter agitatus pessimEexcandescat, magno laborantis detrimenlar ala
Vero ex parte per inditam crassitiem, cum iste semγr rebellis sit, vale nusque expulsioni resistens . ut difficilh euacuatur, ita perperam comm tus . iacile peiores, diuturnioresque itet excitare labores ι Unde quartanς omnes ab humore hoc semUr effectς, viplurimum vacuati stibus per secessum, pharmacis generons, humori etiam proportionatis , II inime curari solent 3 Interea licet in his non deneganda, quae leniter
primas duntaxat detergunt evacuando vias. ut pro necessitate corpus unis
uerium satis perspirabile fit, ideoque sensim, aut per secessum, aut perfudores, aut per urinas, aut demum insensibiliter per resolutionem , una .naturae coctione, architectatam, tutissime, aptissim ue ab omni cachq. chimia expurgetur ; Iam vero de hora administrandi piarmacum magis commoda dicendum restati Tranquillo utique temporis tractu semper, purgatio tutior est, quoni 1 tunc morbus aegra minus fatiget ,&co lecta vires melius constent. ut porro acilius medicamenti vim, ac impetu tole. rare possint ι Et inluperquiescens humor . nec excandescessit, qui ideo commodius expellenti facultati obtempςrans est , Contra enim 'na die morbus exasperatur, eiusque interim noteria agitata in motu est. temper contrarium euenit ι ocirca dum per vires liceat, parataque iam omnia fuerint: Si labris intermittens sit, tempus intermissionis ad vacuandum delinetur, medicamento tanto, si liceat, ante accessionem oblato, quo posui purgatio belle compleri; per accessionem namque materia non in aluum, sed plerunque in diuersum ruit, dc ut plurimum quoque subsistit. nec saeuitati expellenti obtemperans est ι Si autem febris cotinua fuerit. quamquam in ea interpoliatio nulla est, est i altem tempus, quo minus assicivir virtus, tempus videlicet post exacerbationnem. quo mitius ual de feruor ipse febrilis urget, quo utique semper medicamento uti ad va- suandum salubrius, utilio, pura exacerbatione vigente, insalubrius era
earumque intumentis reliquis, ad extirpanda omnem febris ea am , accommodatis , Se
de vaeuatione per secessum, pharmaco tentanda. huemque. Wη, satis, iam do vacuationibus aliis, ad coniunctam causam in v febribus funditus demoliendam , institutis .serino habendus
quidςm generosa , eaque uniuersa caulae febris coniunctae vacuatio per pharmacum praemittenda , nisi quid fuerit impedimento, ut si fieri possit, causa eadem pςnitus .extiris metur, quod eiusdem attamen cauiae reliqua semper restent, tum huis
325쪽
haee ideo , ne quasi noui mali semen in ue periculum denuo aegrum i ducant , merito per vias alias, appositis instrumentis, quoad possibilε fuerit, extirpanda abolenda sunt omnia i Sed cum hoc non per secessum
solum. sed & tum per uniuersae cutis poros, tum per ureteres, ac vessicam,
assequi pqssibile sit, cum itidem viis nisce saepe natura uniuersum sponte ab omni 1brde mundet; Instrumenta ideo deligere necesse est potiora, suibus tandem si opus suerit in per vias huiusmodi, id assequi valeamus a Imuper & ob id quantus illorum necessarius futurus si t usus, & qua dema
opportunitate ille procurandus, determinare est operae pretium t Equi dem instrumentum, quod suis viribus, per urinam, una cum sero, excrementitios bs, Sc inutiles succos vacuat, non quodvis nos hic remedium intendimus, quo videlicet urina per ureteres multiplicatur, quipph etiam quod uis aptum seri copiam adaugere, ut potulenta ferhsunt omnia, illud semper urinam multiplicet, atqui tali minime nos tunc aegemus remedio, quando potius uniuersum ab omni relicto superfluo expurgare desideremus a Sed remedium illud hic ad uri iram mouendam utith adhibendum aestimamus, quod dum viribus propriis, tum attenuandi, quae praeterna tu ram crassa, tum detergendi, quae perperam in farcta sunt, potentiam habet, &fusos, ac fluidos quosvis reddere humores,& vias aperire omnes facile possit, ita ut illos natura commodius quomodolibet duli pet, vel expellar, & per urinam praesertim, una cum sero, cum quo perpetuo aliquid, quod potissimum venis inutiliter continebatur, excluditur, quod multo facilius successurum, si insuper illi facultas aliqua a toto temperamento, per urinaria vasa mouendi, indita sit a Verum enim vero quamquam remedium hoc multiplex est, non tenaere tamen qud libet febrienti
praescribendum ι Etenim est quod calidum, & quod frigidum tum actu, rumpotet late i Insuper etiam est quod secum , Sc quod humidum, estantem quod magis rate, & quod minus rate ι .mobrem intercurandia febrim praenoscendum prinitim, an remedium huiusmodi utile suturiam sit, eum inquam humorum reliqua huius praesertim auxilio exeurganda sint i Dein ne hoc potius, quam illud dare sit utilius . Quae utique hahentur, ex situ humoris, & post febrim. annexuque simploma, ex qua- itate humoris eiusdem, seu peccato ; Nam vel humor, qui vacuandus restat sedem habet in venis, vel in primis ipsis viis, praesertim mesent xio, collocatur; Si primum, quod euenit febri continuae, non dubitandum quin remedium per ver urinam ducens utile sit euasurum, quoniam
quod venis continetur . id, vel uno venarum processu, vasis renum emulgentibus propinquissimum est, ideoque per ea educi aptissimum ι Quod
autem extra venas residet, ut in intermittenti febri obseruaret, sicuti imos a vin urinariis distans est , nec illis, nisi per euidentem sanguinismfectionem communicet, ita profecto pernitiosum potius, quam tutum
est, medicamentis eo illud evacuationis emo perducere a posteaquam hummore excrementirio extra venas posito, vi medicamenti, in venas deducto, iam inpiter foto sanguine aeger grauiter periclitetur 3 Sed profecto tunc, dum nihil impedimento sit, Ze euidens adsit virium tolerantia, salubrius est medicamento attenuanti, Sc detergenti, simul attamen purgatoria faculave donato , per secessum, lensim vacuanti, quod humoris seliquum est. paulatim expurgare i Atqui posito salubriter diureticum mmedium adhiberi, sane quale esse debeat, an calidum, an frigidum , an humidum, an vero siceum, ita decernendum est 1 Cum humor qui
iurgandus sie ,ex maeominio biliolus exrit, utique quanto purior,
326쪽
to frigidius diu retium admittit, at quanto minus purus, tanto minus hiasi dum illud requirit ι Si vero humor purgandus ex praedominio pituit . si is fuerit, certe quanto purior, tanto calidius diu reticum ad multi trandum i Sed quod ad melancholia spectat, quanto illa maiore bilis exustae, vel pituitae salsae copiam habebit admixtam.tanto frigidius diureticum re quiret , contra calidius, si melancholia naturalis sit vel simplex pituita illi, copiose iungatur; atque ita iuxta peccantis excrementi iij succi praedoriminantis temperie , semper medicamentum praescribetur 3 Quod intelligas etiam quoad siccitate, humiditatemque, quonia bilis, cum melancholia, humidius expetit remedium, pituita autem siccius ; -mquam, semper tamen, & sebris, dc annexorum simplomatum, & eorum praeser itim, si adiat, quae urinaria vasa infestant, habenda ratio est, ne nos vacuationi huiuinaodi intendentes, febri ipsi, aut simplomati, nutrimentum aliquod praebere videamur, atque ita praeter tolerantiam medicame to utamur ι Nam semper ubi concurrant, quae diuretica requirunt, cum his, quae ea non permittunt, pro eo tunc quantum in quoque sit ponderis aestimanda sunt omnia ; Atqui adhuc tum remediorum diureticorum, tu vacuationis huiusmodi quantitas expendenda, neph ex quantitate humoris vacuandi, S ex virium totius, ac partium vacuationi inprimis seruie. tium robore ; Humoris quantitate coniicies ex uniuersa eaque genero. saper pharmacum praecedenti corporis euacuatione , comparata tamen ea, ad peccantis humoris, tum copiam, tum renitentia ι veluti inmotbis
longis , a multis illisque crassis, viscidisque succis obortis, verissimile est. post vacua tionem etiam generosam, eamque saepius repetitam, adhuc reliqua non pauca succi peccantis remansisse ι quando praesertim aegeria omnibus nondum integrae redditus sanitati videatur, sed ultro potius vestigia quaevis praeternaturam aliqua in eo persisterest conspicuum a Virium totius robur nusquam adeo infirmum in aegro est, quod vacuatione huiusmodi nisi ea fortasse, ut aliquando visum est, modum excederet ferre minime possit; Sed quidem paritum singularum medicamelo quomodolibet operanti seruientium virtus saepe in longa labri infirmatur, ut perinde medicamentum difficile sustineat,&praecaeteris ventriculus, qui in diuturnis febribus, ex nimio medicamentorum, pastusque medicamelos, ingrato usu, saepissime ita assicitur, ac pene languet, ut vix desidera tum ad nutriendum pabulum coniiccre aptus sit, quare ut plurimum fit, ut quamquam valde sedata febri, ille tamen adhuc nusqu1 potiones di reticas absque noxa sustineat . Succedunt huic partes naturales aliae , ficiendo itidem pabulo consecratae, puta mesenlerium, dc hepar, cum an nexis ali is, quae proculdubio ex labrili inflammatione praeuia, penitem' per tunc adeo dissicile etiam sufficienter administratu pabulum sufferanti Immo saepe adeo ex remedio quamquam attenuanti, detergentique, M ua nui r . M opprimuntur, quod ibide eo congesto, nec inde ob imbecillintatem distributo, facile vel nouo dent causam malo, vel praeteritum rursum admittant; proptereaque per id temporis, imbecillis scilicet febriemtis viribus, aegre diu reticum hoc medicamentum serentibus, inedia, viactuque opportuno blandiri saluberrimum consilium est, quonia si e maiori deficiente pabuli copia, quod humoris pridem fuerat congestum, νno caloris beneficio. paulatim, at insensibiliter absumitur , Sed dato hoc ipso diu retico apposith uti licere, prosecto vel potentius, vel imbecillius illud deligendum, pro humoris vacuandi crastitie,&infarctu i Illudque
istae. ruetendum, quoties intentu opus fine labrat, ocrotesileqi insumpto
327쪽
sumpto principio, ut sensim, dc placide su edat, quod cupimus; Caetenim ut opportuni, remedium administretur, praecauendum semper est, ut non solum uniuersi generosa iam praecesserit per pharmacum, &alias, Peccantis materiae euacuatio, ut inquam reliquis eius duntaxat relictae videantur, quas per urinam educere commodissimum sit; At insit per lepus adesse manifestae declinationis, evanescentisque febris necesse est, atque horam demum instare, qua nec primae viae in farctae, nec Oppletae, sed ab omni impuritate expeditae sint, quod longh ante cibum euenit, ilicenim, dum tolepantia adsit, tuto remedium diureticii imperare, dc uti, laudabile, ac proficuu est; Et euideter, & generose corpus exhaurit sudatio, quae ipsis praesertim febribus, tam continuis, quam intermittentibus, ita familiaris est , ut quibusque earundem temporibus, princiPionempE, augmento , statu ,& decremento, magna ut plurimu laborantis utilitate, foras erumpat, adeo quod non dubitandum quin ea non evacuationi relio quarum causae coniunctae febrium duntaxat satisfaciat, sed & euacuationi totius coniunctae, dc antecedentis a Namque saepe per febrim euenit. vi caloris esseruescentis vi, humores alioqui praeternaturam in corpore 'congesti, iamque pride ex parte extenuati, seroque ideo exacte permiseyti, quadan tenus sibi, quasi Esuo vase, exitum procurantes, ad vaporum instar ex turgescant, atque dum eo impetu patente non rUererint viam, per quam antim extra erumpant, fit quodamodo necessario ut suorum vasorum poros illi peruadentes, tande usque ad summa cutim sussicienter laxam, atque patente perducti, uni cum sero, quasi ros, foras erumpant, de quidem E partibus illis commodius, quae calidiores, & humidiores, perindeque la xiores extiterint, ut manifestu est s Id autem & primo quoque febris insultu, 8c toto progressis, per omne tempus eiusde , ut straemitur , magna aesri utilitate, obseruare contingit; Euacuari autem per 'sudorem tunc succos peccantes , ex eo potissimum indicatur, quod de so didus, ac faetidus sudor exeat, &insuper ab eo profectus aegro praesto sit; Veluti certe frequenter occurrit in intermittentibus, in quibus per accessiones humor vase suo extra venas conditus, ibidemque altem secundum Partes extenuatus extumescens, M inde ad venas impetu ductus, successi-uh uniuersi poris apertis existentibus, per sudationem, extra funditur 3 Quod & in continuis, per quas humor venis ipsis residet, licet ob unam . fortasse facultatis naturalis, ex inproportione caloris, imbecillitatem, humorisque ineptiem , Se ductuum i edimentum , rarius) obseruatur; Quamquam etiam interdum, magno febrientis damno, per eade tempora , sudatio noxia observetur, ob eximiam sanε naturς necessitatem, quae in malignis febribus saepissime reperitur, per quam inquam vires summΟ-rerhia latantur, ut Mobsimpromatis cuiustiam laboriosam amicti
nem, tunc, vel alias, contingentem, qua praesertim cor, vel os ventricu-
Ii, vel pars alia cordi maxime consentiens, ab acri putrido succo pessimhassicitur, spiritus, quasi in opem abeuntium virium, per quandam veluti totius compressionem, sese contrahunt, ut merito inde sequatur quςda serosarum partium euidens per cutim expraemo, eaque pene frigida , ut pura E partibus extimis corporis calore sere iam destitutis so& si quoque olida ob partes tunc minimε adhuc prorsus tales 3 emananti, quae virium
in angusto existentium maximum argumentum est ;praesertim quod leuamen nullum, at labor enidens inde succedat i Itaque vi haec nusquam
permittenda, sed si fieri possibilh est, omniquaque reprimenda, interci Piendaque 3 im alia, quae peccantes humores evacuat, merito desdorandi
328쪽
da , proculandaque est ἰ Ea vero quamquam in omni sebre ex humotum
Putredine facta , semper utilis sit, si modum non excesserit; virum nihi, lόnainus illa ubique, artis ingeni js, salubriter iblicitanda sit. habet dilh- cultatem ; Etenim licet opus optimum , instrumentu tamen, quo illud fiat, quoniam & febri, ac simplomati , ut plurimum , non conueniat, iure non nisii praeuia distinctione, praecautioneque, de prosequendo eoste liberata diu ; Instrumentum quo sudore excitamus.& internum,& ex- tςrnu dicitur, illudque multiplex, & porro non attenuans, detergenS Ve,5 iubinde aperiens tantum , sed cum ultro tum actu, tum virtute necessa rio calefaciat, & materias pene in vapores conuertat, sane consequenter tum feruore, ac putredinem augere, tu humore, euidenti laborantis detrimento, exagitare tacillime potest i Atque id quia verum, certumque, ideo ut in febrienti tuto sudor prouocetur, recognoscenda inprimis febris est, an puta vehemens fuerit, S magna, an contra lenis, o mitis, seu placida, an demum inter utramque media adsit; Qxiandoquide prioris ordinis labris semper alterantia calorifica renuat , solaque proprie frigida exposcat, qualia minime sunt sudorifica ; Sed quae inferioris ordinis fuerit , utique lalte propter causam, sudorifica indicata no respuit; At que se. cundi ordis sunt febres, ob maiore, minore ve sotu caulae urgentia, illae remedium huiusmodi apthadmittunt a Praeterea vero non negligenda annexa febri simplomata sunt, quia puta ea ex eorum genere sint, quae cum ex defluxu humorum eiacnerint, ab humoribus etiam exagitatis deinceps foueri apta sunt i sudori sica autem semper humores concitant, & fluorem excitare consueuere ι Vltimo recognoscenda est febris causa, cuius occasione potissimum sudorifica administrantur a Namque vel illa exp dominio humor est sua natura calidus, dc siccus, si ibindeque biliosus, ac exustus, & maiori saltem ex parte ad motum promptus; vel contra hu moreth ex praedominio pituitosus, frigidus sua natura, & humidus, utque maiori ex parte cramis, ita ad motum ineptus ; Dum causa labris prioris- fuerit conditionis, sine dubio sudorifica non admittit, quando a aec, dc praeternaturalem calorem, atque putredinem in ea augere apta sint; Meandem concitare adeo posIint, quod ideo febris maior . vehementiorque fiat, simplomata saeuiora febrim subsequantur necessario ι Dum autem febris causa secundi ordinis extet, certum est, illam apposita, & accommodata sudorifica utiliter admittere I Siquidem nec riinc ex his calor se-brilis augeatur, nec minus ultro, quam par sit, humorum concitatio fiat χVnde pituitosis febribus magis, quam biliosis medicamenta huiusmodi tuto praescribuntur ι Neque autem quod uniuersim in labribus putridis undecunque productis, sudor apprime utilis observetur, ideo in eisdem omnibus aeque utilia sudorem excitantia aestimanda sunt, quoniam minime semper imitandum quod per se sponte natura operatur, sed quod dumtaxat ita a natura fit, ut&artis etiam ingenio, appositisque instrumentis. assequi tuto cocessum videatur; multa enim aggreditur per se natura, Pro-ἰ sequiturque opera, per quae aegris curandis utile maximum est futurum.
quae nihilominus ne vel minimu solerti quamuis adhibita artis prudentia, eatenus assequi possibile est, qua tentas aegro sint profutura; interquae opera , una sudatio est, quae utique non nisi praecautionibus dictis, & quando ad huc etiam illa sponte naturam tentare qua dant enus velle, es poste constet medico, arte procuranda est . Caeterum sic se habentibus hisce, eo sane febris tem pore indicata sudatio ex arte salubriter excitatur, quo in- Primis generora, eaque univcrsim, Praecesserit muti tu litus euacuatio.
329쪽
quare non per febris initia, neque per augmentum illa conueniens est, quoniam tunc adhuc vigente copia, atque illa sudorificis, longe, lateque
Per uniuersum corpus distributa, infarciis ex cruditatibus Viis, perspirationeque inde magis impedita, & calor labrilis, cum putredine cresceret, α noua insimul 1 implomata, magno febrientis damno, aduentarent a Praeterea eo itidem tempore excitatur, quo nulla humorum agitatio, vel excandescentia ad sit, unde minime per statum febris, ubi praeternaturalia omnia iam in summo consistunt, utiliter tentatur, quippe alias maxi. me aucto calore, effusisque humoribus, ac concitatis, quod non damni expectari potest in aegro Ergo tum omni humorum sublata copia, tum febrili sedato calore, demumque prauis qualitatibus alijs, si quae praesentes aliquando suerint, omnino repraesiis, quod declinationis manifestae tempore potissimu obseruatur, tuto,&saluoriter, sudores, appositis in-s rumenta s. excitabuntur : Et insuper magis, adhibitis illis, die, & hora maioris quietis in aegro, & item tepore matutino, quo vasa omnia exinanita, ieiunaque , & coctio cum digestione ubique est celebrata, refectae-.que adeo vires sunt, quod laborem ferre optimε valeant i Dum adhuc
tamen , remoto omni extimae cutis impedimento, naturam ad moliendos
sudores facile iam , ut dictum est, nos esse cognouerimus, posteaquam illa non cooperante, dissicile semper opus sit futuru a Sed eo quoque ordinea Medico id procurandu est. vi videlicet primu per vices extenuatio, ocdetersio manifesta praecedat i Dein sudoris excitatio subsecivatur ; Fit autem hoc, uno eodemque instrumento, placidh principio ,ceinceps valenter administrato, ut artis est . Restat sudationis mensura, quae proineuldubio una nunquam in febrientibus singulis est salutaris, per iudati nem quoniam euacuatio generosa adeo saepe fiat, quod peream non parum vires, magno aegri malo, dissipentur, & cadant 3 Quare quamqu1 in ea procuranda, una relicti humoris copia necessario sit aduenenda, ut Dicto illi sumetenter satisfiat, adhuc tamen virium ratio, seu tolerantia est attendenda, ut scilicet illae ex patrando opere labore apposite ferant.& quidem vires dico vitales, εc naturales, quoniam animales intercurandum minus aestimandae videantur a Itaque dum reliquiarum succi peccantis copia multa metit, & si illi sudatio ex aequo magna conueniat, viribus
atramen imbecillis, oc ex longitudine, aut ciuitie febris iniuinis existe tibus, tanta ea nusquam tolerabilis est i Vnde vel nulla, nisi resectis illis, tentanda tunc sudatio est, vel parti in saltem, & per vices procurandas Atque hic cera modus ut naturae maxime funiliaris est, ita eum prudens medicus semper obseruabit, instrumentumque adhibebit idoneu, quod non violenter agat, sed pro tolerantia i sussicienter su dationi indicatae latisfaciat i Hoc illud autem raro adWussim tam tum decerni ex arte potest, quamobrem satius semper erit mitiori, leniori, M placidiori uti, quam P tentiori a Vnde si etiam nullum tuto praestris
hendum videatur, uno tunc victus rumine secundum artem instituto . relis tiquum omne quod superest. -- metue ι Et de febrium P
330쪽
dilualis curatione agitur, quibusque operibus, m
. instrumentis., isti fiat fatis , demonstra
tur a caterum in omnibus , qualitas, quantitas, moVortunitas indicatur.
febris, quam habitualem, ac fixam appellabamus, cura- 1 tio instituenda est, ut omnium denique generum, ac specierum febris methodica sanatio habeatur a Porro ubi febris huiusmodi iam satis superque in aegro praec'gnita , eiusdemquc origo conspicua fuerit, semper remedijs ex arte praescripti εquanto citius illa profliganda, quod nunquam soli naturae ea comitten' ua ,sit, quando praesertim vel ob unam ipsius rebellem consistentiam vitae maximum periculum immineat, ex ea quoniam sensim quide, ac penetlatenter, atqui perenni, bc continuato opere pabulum nutritioni consecratum absumatur, ut indE partibus corporis similaribus, ac dimimilatabu deprauatis, necessario vires Omnes, vitales, naturales , dc animales euidentissime dis luantur, ad interitum i Atque id cum ita sit, iure nos fembris huiusce artificiosam curatione. vel ad sanitatem adipiscendam, vel vitam saltem longius protrahendam, aggressuri, ab eo sane exordiemur. quod& benEcepti operis initium est,&a quo peragenda reliqua ordinarecto pendete certum fuerit; Ergo communissimo illo artis axiomata iam constituto contraria videlicet contrariorum esse remedia . mox febris ipsa recognoscenda veniet, ut quod illius demolitioni ac- Commodatum, quia nempe, contrarium, ex arte parabile eit, illud.in-Wimis deligatur; Uerum febris haec quamquam iam facta, habituataque adeo, quod se se, per se, suisque viribus, optimE conseruet, dc foueatur, nec aliunde expetat auxilium; Saepissime attamen quia causam aliquam adhuc habet annexam, patridam pura febrim, perquam ut 'rtasse facta, ita quoque habet fomitem, ac augmentum i Ideo una cum febri, recognoscendum etiam tale eius principium est, 'ipsi insimul proprium remedium praescribatur ; Etenim ex his sic obseruatis, quid nam per cura tionem a Medico faciendum, quibusque instrumentis illud aggredienda sit, indieatur ; in inceps vero ex expensis viribus, εc tolerantia aegri . eorundem omnium tum operum, tum instrumentorum quantitas, M opportunitas patet ; Quod itaque spectat ad febrim, ea sine dubio, ut de caeteris febribus diximus semper, calida quaedam,& sicea, tum cordis. tum item totius intemperies est, haec quamquam ex vehenunti, aut longo calefacientis, exsiccantisque opere, ita partibus noliti corporis solidis impraessa, ut ideo ab illis ipsa difficile amoueri; possit et, unde S sensim calefaciendo,N exsiccando, uniuersi adeo substantiam absumere apta Huod ad interitum usque aegrumiscit E perducat; Contrarium illi est retrigeratio, & humectatio, ea praeserti avratione effecta, qua tum amissa temperies indita restituatur, tum quoque sislidarum partium moles iam demolita reficianu ; Id optime ars praestat, duplici instrumento, nempe recta