장음표시 사용
151쪽
1 1 8 De Privilegiis i Ignorantiae
Haretur. Igitur, vi harum Constitutio- sed externus ipse actus legendi . cumrrum,& Apcistolicarum ossimationum, nullo modo procedat ut lispi imus 3 legentes, vel retinentes Libros, libel- a tali assectu , sed ab ignorantia, ata los, Scripturas , dic. ut in ipsis) pee- peccaminosis actistu infici haud potest.
cant mortalher nedum . verum etiam Ita etiam ex Merella Tamburanus L ciri excommunicationem contrahunt.118 Nihilominus, accedente igno rantia , ab utroque saltem in sero interno excusantur, uti ponitur in proposito privilegio. Quod probatur, tum ex dictis stipra pri et it 8. Capitis 4. n. I 23. tum ex Doetoribus primit. adductis, & ex infra adducendis: tum etiam ratione: Quia univers diter loquendo , quando nulla alia legς aetio aliqua prohibita est, nisi ab illa , quae poenam imposuit, ignorans invincibiliter legem illam, si eam transgrediatur,
nec peccat, nec poenam contrahit. Non peccat, quia involuntarie agit, cum logem invincibiliter ignoret: Nec contrahit poenam, quia, qui non peccat, nec lego puniendus est, ex Regul. de Regul. iuris in s. Hinc Farinacius De Haeres qu. I 8 o. n. 4 . ad nostrum privilegium sic : Excusantur retinentes libros reticorum, scripto res, O latores eorum , si non scienter, sed ignoranter eos retIneant, deferant, seu scribant, erc. istos emm ignorantia, quς, hoc casu in dubio praesumitur, excusat omnino. Ita Farinacius alios plures ibi referens, megnam , Masicardum , Oolinum, Pur. Biusfeld. Aror. Sanciae, cura um. Quibus adde Patium tom. perari . . disp. a. eum. Imo δε n. p. Tamburinum in Deca. lib. 2. cap. p. n. 26. de
apud ipsi im Merosia tom. p. aspe. cap. a. d. I A. Co L 7. n. 3IL. sicuti di apud Palaum' n. eis. Suaret disp. 2G. m. t.
- αχI' Dices c tra primo: Ignorantia quando est comitans, transgressor habet malum animum, seu assectiam legendi,&e. etiam si sciret prohibitionem , ergossccat. Res' ndeo: Malus ille animus, tum est in habitu,non est peccatum, ut ex se constat, donec exeat in aetiam :Et si sit in actu, erit qui&m po aluim,
- xxo Dices secundb ,- Larena dea Sanctiss. imis t. par. HI a 3 i Ubi de Sulla Pii V . Si De protegendi/ g. 22. Iicet Constitutio poenalis regulariter ignorantes non liget Cap. Dixit Sura 3 1.
qu. q. c. 2. in constitui. cum aliis latissume cumulatis per Farinae. ιn suis Frag. crimis. p. p. in Verbo Sannimenta, αἶ.
in Verbo Consituriri n. 68 s. Attamen eum Constitutio est Pap ae sui in casu nostro vel alicrius Principis non recognoscentis Superiorem , & ulterius est pes tua uti pariter est in nostro casu tunc talis Constitutio sigat etiam ignorantes, ut communiter Canon istae, principue allegati per Farinae.is Verbo Pan nimenta n. 4 L. in Verbo consitutio n. 696. Et postquam Constitutiones sunt
publicatae, tunc earum ignorantia non
pres imitur, nam quilibet scire praesiimitur, quod publice scitur, ut dixit Iason Const. 83. n. 2. motum. p. Farinaci alios allegans in uicto Verbo Bannιmenta , n. 29. in in Verbo Constitutio num. 687.
Stante igitur hac doctrina, de positione, ruit, nec subsistit privilegium nostrum ,
Respondeo negando hanc consequel etiam & ad doctrinam Carenae pso antecedenti assumptam , dico . Constitutioiaes poenales perpetuas P p blicatas , Papae, vel alterius Principis non rec .gnoscentis Superiorem, ligare quidem etiam ignorantes , sed in iactu primo tanmm, ut alibiis superioribus concessis in est, & approbarum: hoc autem est dicere, ipsas Constitutiones non ligar ignorantes in conscientia, & soro interno, atque actu secundo , prout tantum affirmamus ini nostro privilegio. Sed solum ligare pri esumptive , &in foro externo, de quo solum loquuntur,& intelligendi sunt Doctores, & Canoni star,
152쪽
asserentes communiter dictas Constitiata bis etiam, & multo masu in hoe ease, λtiones ligare etiam ignorantes; ut patet eulpa, & ρο- privationis, - &ne rex irum conitatibus ad literam r.eae dum ob istia amiam. verum etiam ob eodemmra a maxime r dum Mipse g. est. n.' . expresse ait cum Farinacria, & aliis: μ ιam Constituia ei es huissens Uunt pinacatae, tum in Atia ecrum Mn praesemitur , nam P tibet scare praeserenim , quodρ Micescitur. Scire.ptiesvinitur in foro utique exin rio, de quo non loquitur nostrum privilegium, seta de interno tantum. Et adde, va Wrcia etiamC I. 1ν 3. n. g.
legati ab ipsemet care 92. haec scientia praesumpta n- ώσω ad immendam paenam cor ratem. Ergo Constitutio poenalis ignorantes non ligat, cons quenter verum privilegium nestrium .
Ex hucusque ditis Σα r Inferrur primo: Qud ad inecurrendam ipse ficto excommunicationem insuetam contra stlanter legenrites, vel retinentes libros, sulpturas, &cut in pro sito privilegio. requiritur primo,ut legentcs,vel retinentes, & caeteri, sciant librum esse prohibitum:unde in hanc excommunicationem non incidunt, qui ignoranter illum retinent, ac lemni. Secundo, requiritur, ut auctortilari, aut scripturae sit namticus. Tertio, ut haeresim contineat, vel de Religione tractet. Quarto ut librum 1 si vel retineat absque licentia. Sic etiam Faria
α alii. a11 Insertur secundo, Regularium Superiores excusari a culpa, & a poena privationis Officiorum, vocisque activae, ac passivae,ob ignorantiam,vel oblivionem . aut inculpabilem iniaverte
tiam,sive inconsderantiam ion ex usites Sacrae Coisregationis Decreta o di litteras Ap incas ad Sanctum O cium pertinentes, De celebratione /Miserum , M. Si namque ignorantia excusat a culpa, de ab incursii Censurarum .' excus in lγbilem oblivionem, & naturalem inadvertentiam, seu actarit enim hiculpa tam inconsiderationem, quae aequivalet ignorantiae invincibili, ut docent Caieta in Summa, re o sideratis; θ semeturb. Naufragium in f . Variqueet par. 2.d p.ro . cap. 3. 3c alii. Et ad hanc eandem rem, ita Pe inus de Primit. to.3. in Additam. Ed Constis. Vrbani Vm. c. I A..imyrim. n. . mer cito α. pag. mihi So. -' inpri-A constit. 9. Urbani VIII. - Mereta De celebratione Aufia
forum, δε-πω omnes Superiares locales
gantur. Circa quod quaero An remaneat
perior primatio, qui eo die determinato non facit ori dicta statuta ex neragensia, et in Quiriatione, vel ignorantia sed legi facis post mensem H g. Mup. ιμ- δεθα saluta isterminatu diebus tui de in quod se non legantur , legi debent die sequenti, o
se deinceps. 2An enim renitur terminus adflniendam inigatim emota ne diutetur executio . Gare transacto at naso termino,non cessat obligatio, let. Celsus,ss. de ν cepi. arbitri cap. ciam dilecti, g. Praeterea , de dolo,in contum. 'de eum parna prim nonis non fit fistula ad eanο- - diem
ibi praefixum, sed solum ad Abgationem inducendam lectimis dictarum constiω-rionum , ne uti um uam tempore in Alia,
mionem ut desuetudinem abeant, quia est finale morimum actae Iectionu dicendum est, quia qui ex ignami seu insigentia is , mel oblitisne, dictas C tua in di praefixis non eura erit leti, mmmcurret diactam poenam ,si alio tempore, ps mensem .g. rermini praefixi leti faciat, mini legi in termino flaturo si meminisset, vel fuisset. Vbi namque quis facit sine culpa
153쪽
nas non incurrere,nec etiam in sero ex- sim Ane citatu n. 4. affrinative:idque ramlerno. nisi constaret Superiorem admonitum, tione iustini ex eo quod Pratatus,o subdi- mille ut legerentuae, quia tunc temerarius di. tus debem eodem iure craseri, Praelatus o Meceretur, pernens eam monitionem merbo, ' ratisis iustitia risisse a marc ' dis mfacto. Extendit autem idem P. Diana suum quantum potest,ut p sam t--α res citi in fine, doctrinam eadem iri γλα. qu. ρ: 'de collige , quod subitur ad aliam si pradictam Constinitionenia stimiter omittens monere Praelat m suum , ad sanctum ossicium pertinentem : ibi ut dis flatura legi faciat dicta Decreta, enim sic di Et idem dicendum est de alia is mortaliter peccat propter grame damnum , constitutione Urbani V V edisa feria c. quia exsua omissione maluisse linem Praedis 4. Aprilis 3 6 3. de Obser antia Fuia lat. suo , unde potest , debet a Sue 'Iarum pertinentium ad Sanctum riorepuniri. Haec omnia, qu*Hi Sancti us decernit quod legatur su- volui per extensium hic reserta ling gulis annis in publiea mensa ides feria 6. tiam Regularium. post inamam Assumptionis F. Maria Virgis.sub. poena primati s sistat, in moris,inietis, o p s ae . - 223 Addit praeterea myrinus prosequens suam retra, aviarifiet etiam 3Mi
154쪽
P er praedi Gyros, mel xcripturas culpa a excusatur. stiri etiam docent
C' Equitur Itoc privilegium ex dens apud ipsum priHegium .nostrum
in dictis, eum ι,-8. ad omnes alias poena , dum ait ibidem '. o o. capitis quaret: tum alibi pli1 Certum se, quod quacumque ignoratio quis ries in surrioribus, &praeterea pro- Ἀliquid facit , et mmiseri escientis, in batur . Quia lex poenalis, seu Bulla,quae isa etinetio, e tinetu ses Iere taea coamaιmponat poenam excommunicationis, facientemfienter, saltim Afro mori legentidi, vel retinentibuς praedictos tiae in si in foro exteriori interdum alitarubros, Scripturas, dec. metu serienter haec. praesumi posses. Tambiarinus in Deeat M., maxime Fulla Comae , ut patet . 1. eap. p. de Fid mi P. Pi cohias asied qxrando scientia petitur , quaevis superst. cap. 28. n. 3. aliique plures rumagnorauria excusat, nisi sit ingens to- apud ipsis, tum alligati' temeri , quia ubi interrenit ignoran- .vilegiis Capitis rum alibi pluries in tia, deiicie voluntas delinquetat i ut Super tib r Excipitur Uu in pnn Int Usar H ω vorantia qu. 8. vilegio, ignorantiaeum ingenti tem o . n. I 8. Sania in meri. fibri 1. ritate conjuncta ; quia si haec ingens te-1U. -& aIli innumeri. Erg ,. meritas adest, jam adest scientia, cum, R I tu quia quando Canon posi, talis ingens temeritas etiamT per rariturat aliquid fieri, perit manti Sanclae, mardum , Ruinciu &alios, ς Olum . Ignorantia autem etiam non contigat sine gravi susiricione macrat, di ma, sed non temerina , litiae r hinc Nonae. n. s. eis. in fine: sic et Ergo qui /Ingens temeritas ι tur, quando habetis man scienter, sed cum hac ignorantia magna sessicio pra Maiis .
155쪽
CIRCA SECUNDUM DE CALOGI PS. SCEP SUM:
Non assumes Nomen Dei tui in vanum .
Oc idem praeceptum habetur Exodi io.& Bb iisdem om-
nino verbis: Non afumes nomen Dei tui in eis . SN
cui autem in primo p cedenti Decalogi praecepto, prae ct cipiciar, uni, vero, & seli Deo , honorem Dium'
beri: ita in hoc secundo, divitium iptius non eis nonore' - debito prosequi jubetur : simulque illud in vanum quovis modo astumere prohibetur . Asiuinitur autem sic, quotiescumque mere, ac frustra , iurat, Masphemat, aut malimo et, communiter trinu limetores, teste clami Regia bir s. cap. p. in incip. Idcirco in hoc iccundo Uec logi praecepto omissis privilegiis circa Blasphemias, de quibus egimus in P milegio praecedentis Capitis ) afferam ignorantiae privilegia circa iuramenta, de Vota, uti ad ipsum praeceptum spectantia. Quare sit:
Mrans falsum ex inmiscibili ignarantia, ob ignarantiam ipsam messatur. m tali. αα7 T Uramentum derivatur a jure Iis Tho. i. ι. θη. 89. art. p. quia pio jure, seu ad instar juris, & legis introductum est. Q iandoque Sacrame- tum noncupatur, eo quia Riligionis actus est,& rei Saexae attestatis. Definis
tur autem, Amocatio Dei in testem: hine jurare,est Deum in testem invocare: sic communis cum D. Th. l. c. Unde duo necessario requiruntur ad juramentum :& quod Deus invocetur : & quod invocetur in testem : sive id fiat expresu, ut dum quis ait, juro per Deum, vel per Trinitatem , per Christum, &c. sive tacite , ut si quis juret per Evangelio , vel per Crucem , &c. aut per Creaturas, in quibus specialiter relucet bonitas,& potentia Dei; ut si juret per Sanctos,per Angelos, per Animam rationalem, per Coesum,pex Solem tin his enim & sini libus juramentis censetur creatura ad duci in testem, non per se, sed qualem dicit ordinem ad Deum ; praesertim si addatur nomen Dei, ut si jures per λ' lem Dei, per ignem ,' verum
quidem est , quod si quis adducat
ruras , non per ordinem ad Deum , se Liecundum dignitatem, quam .ins bar be*,iste non censetur jurare quiu non intendit Deum adducere ingestem tu rum verborum, sed tantum per res humanas dictum situm confirmare. Qua ratione,voces istae, per fidem mearn, in conscientia,fide boni viri,vel Religiosi,&c. multoties non iussiciunt ad jur mentum , quia eas usurpantes, tantum smificant se loqui ex veracitate, & Ddelitate, quae virum probum, sacerdotem, Religiosum decet. Circa quod i men inspicienda iurantis intentio, ita
communiter Doctores. ΣΣ8 Debet autem iuramentum esse iustum, necessarium, in merum. Iustum,
156쪽
M lieita & honesta, unde fieret iniuria putar merum esse quad iurat , nullo modos avis Deo si adducemtur in restem rei precat. Ex idem docuit ante Namismus in
turpis: imo nec obligax iuramentumis Manuali cap. Ita n. s. ex Idens n. 7.niam de re sub peccato prohibita per privilegium nostrumxum B. Andrea mquamcumque legem, sive naturalem, cap. a,de a reiurand. Angelo, in Sil rast. sive Divinam, sive humanam. Sicut nec merL Periurium c. Homiser a L. qu.' ad obligat juramentum fictum de re ex se ignorantiam etiam crassam, vel stipi- .indinerente, quia Deus non vult oblij naan: ibi enim seir ignorantiam, mimgare ad aliquod vanum : quale esset v. crassam , et Asupinam secant , ruratfaL. g. juramentum non ludendi cum tali sum, crede se iurare dierum , quaninus perium: no transeundi per talem viam, debitam ad et Hlgentis . lnecetys die. nisi hoc haberet aliquid boni ; . ut si tamen aliquam adhibet u amplius fuam non ludendo cum tali persona ; aut non mentaliter delinquit, secundum eosdem . transrundo per talem viam, eflugeret inibus tamen non assentis,ut mul3ii jurans aliquam occisionem peccati, & fra tequenti numero Σ3 i. Confirmatur;
ad id cavendam juraret . Nec praeterea .Quia qui sic iurat, ex ignorantia vide- obligat juramentum factum de re con- licet in vincibili,et praemissa debita dili varia divinis Consiliis, ut si quis juraret sentia) non facit contra mentem sitam, non ingredi Religionem i imo peccaret sed potius id iurat quod in corde, & hi
iste venialiter,' ita Deum testem addo mente 4entit; mentiri autem est contra ceret contra ipitas consilia:& si in com- mentem iri. Cum igitur ille non es h cM temptum Religionis fieret juram erunt. tra mentem Nerum se aliter dicit, li- eatenus peccatum esset mortale. Nec - cet materialiter per accidens sit falsiim i si rium. ita nonnisi ex causa necessaria, Neque se exponit periculo iurando fiudc gravi fieri debet juramentum: Quare sium qui iurat quod pri emissa debita di iurans sine trecessitate,& in causa levit - b gentia, ex ignorantita invincibili sibi Tis momenti, peccat Veirialiter . Verum videtur verum , iurat quod moraliteo Veritas autem jura .arienti in eo consistit, certum est: ac proinde per accidens est, M quod juratur verum sit. Unde jura- quod res non ita sit .a parte rei: sempermentum allarioriam obligat iub mor- enim iuratis praemissa debita diligentia, tali ad dicendum veret a,etiam in re ie- liber evadit a periurio. Et huiusmodivi, praeterita aut praesenti. Imd ioco fal- doctrina consequenter pr postu priasiam iurans. aut dubium ut certum: vel e vilegium) admittitur nedum a praeci Contra certum, tanquam dubium, pec- tatis,uerum a communi Doctorum fi Cat motrali er. miter asserentium e quod, iurans rem
λαν Peccat inquam mortaliter per fallam pro vera, credens tamen ex igno omnes D. D. Alsum iurans . A quo ta- tantia ptiemissa dubita diligenti a ) eo mea mortali excusat ignorantia invin- veram, nullum peccatum mortale Ii vescibilis, ut in proposito privilegio. Quod veniale committit. Ita praeci Rae Sauchet. probatur. Gia sic tu is, deponit id in Decal. lib. 3. eap. 4. m. I Toletur lux
quod existimat uctum, et tantum ma- Su . eap. LI. n. s. C esu Tertiaterialiter falsum iurat, quo iuramento quando,m sine./ωmu lam.' M. II. 8.non irrogatur Deo lammae veritati ir- 4.ν t. p. ιn principio. Suar. de Re . reverentia. Hinc etiam Trullenia in D tom. 1. lib. 3. cap. s. n. 3. Ver6 Secunda caeg. libr. t. p. p. dub. s. n. s. sic α- Regulat ubi, diaetrina haec commmo
eat ne mortaliter ille , qui ex ignarantia est, in clara illinc de privilegium nos fusum iurat 3 Respondeo: Si ignorantia est trum tale , commune videlicet, & cla-M Mistibilis,ldυὶδ facta debita diligentia, rum Saur de Iustin libr. 8. P. λ. an. 3.
157쪽
134 De. Privilegiis Ignorantiae
conclus. s. I se. de hyi. libr. 2- eap. 41. n. eulpabili, u P, te Quasque eitim I T. Valentia 2.2. ius' G. qu. 7 pum. 3- tenetiir damnum,quM alaeri pumit, αHerseu, Si autem desit, su ρι'enti intulit, impedire, etiam cum pati dam Fagundet in Decalog. tom. p. in a. prae- M, suo, ut patet in aliis restitutionibus , cepi. M. L. cap. c. n. 7. alis apud ipibs,& ut famae, lac noris, & bonorum, & ex illa communiter. Sed x. ἔα uti, si pani damno potior censeri debet
13o Obiter hic quaeresi An ex ignorantia invincibili iurant falsum, falism-que deponens, si ob eius falsam depositionem aliquas notabile damnum patia
Pisarchio da Superstitione Cap. I9. n. Et ratio est , quia si ratione ineulpabilis ignorantiae excusatur ille a periurio, &Dei ossensa, magis excusabitur ab offensela praximi,& laesione ejusdem' i Confiniana atu quia qui non peccavit,mortaliter saltem ut hic supponitur): in damno infercndo,nec tenetur damnum illatum restituere ., Hinc computanda est sinquiunt citati) matelialis illa damnificabrios si damnificatio dicenda est intereas,quae casia fortuito accidunt, vel inseruntur. Ex qua doctrina infert etiam Lessius n. cit 1 p. in frie, rwm Caiet. l. c. jurantem fallum inculpabiliter ob in incibilem ignorantiam non tei recum vitae periculo strum testimonium retractare . De quas rediti sequenti pri
23 I An vero a restitutione item liberetur, ut ex ignorantia crassa, δ vina cibili, falsum iurat, ratione cuius alter damnum acceperit. Res, ridetur quod non, sed teneri ad restimii nem dam norum in solidum. Ratio est:quia si tifalsum iurans ex tali lignorantia , non excusatur a. mortali , ita ncc eximitur ab obligatione restitutionis: & sicut peccavit .mortaliter sic tutando, ita' ad restitutionem damni illati tenetur , Cunia sic etiam iniuste,& per iniuriam proximum damnificaverit, sita, falsa attestatione iurata, ex ignorantia qcidem, sed
conditio innocentis: Hocque patet etiam ex cap. Si tua culpa Me iniur. dari. dae. ex cap. Pamnianos de sentant. exciam mvinis. ibi,donec Lesis congrue sarisacia nis Et doeent idem Farinacius pari. Σ. P-xis,cia. 62. n. F. pag. 3o8. col. 2. Lesbus dub. 7. cit. n. s L. P. Psacchius num. est.
39. in princip. Fagundet in D eat tons. 1 - lib. 8. cap. 41. n. p. de alii ab eisdem allegati. Et adeo ad restitutionem damni illati tenet ut is, qui falsium iuravit ex ignorantia quidem,sed erasia,ut Lest iu aiab. 7. cit.n. 33J velit, de eum ipsδ' Fa, g nde cap. cit. - 2. n. 4. quod teneatur ctiam ad retractandum suum dictum
si id profuturum putet ) ratione cuius
alteri mors, vel mutilatio essct infercnda , cum aequali etiam periculo Vitae, mutilationis,famae, ni temporalis, aut
honoris, si simile alteri sui fit si dicti
causi teneatur. Et idem docent Fillius
Sadirus in Clami Regia lib. I 2. cap. I ' n 8 Ubi sic Dubium est, ad quam re tutionem teneatur testis falso deponcns iri
iudicio contra innocentem, cuius dicto, ad mortemiinnocens damnandus est i an terneatur cum Pro se retulae periculo testimo nium retractare, quo innocens a morte liberetur' In qua re certum est,qMd si retractatio nihil est profutura, nou tenetis r istam facere sed solum restitutionempro asta, est damnis,ut dicitur in materia restitutionis. Secundo certum est,si ex loco tuto , ' sententiam suam remocare potest, ita iis prost
non tenettir sie eviram iudice prodere . Solum igitur quaestio est, cum ita resso haber, ue nisi cum certo mirae suae periculo non possit istum liberare,an ad id teneatur f Nonnulli ieius opinionis esse diciantur, ut putent nomtencri,eo quod qui ue sibi potius quam a
teri consulere tenetur, arefue adeo mure
158쪽
At, omnes tuos ego M us authom 'od metrii nisus is r sit, .int miram legere potui, plane. fatentur in hoc casu μην redemit, reconciliata, o satisfactarentos falsum istim τερη- topria parte ad Uersa, tunc quidem se est dictum. perieulo, O dispendio, retractare dictum sui An aestit iur mento retrutare, in se in ut im centa , liberet . morte, cu- loco tuto constituere, isnec satisfecerat parti
c. 11. m 17. mersic. 23. Pet u 'is' ma aut pro Wrpςrpetuas immicitias, creas et, lib. x. de restit. cap. 3. par. 2. dub. I a. n. risimiliter ex tali sua retractatione secutu-212. Ludo . rape p. p. Instruct. co si. e. ras animadiretis : aut quia facta talis'. infine. ton. de corduba in Amm. - rsitutione , parum ,- aut nihil ei sup . seu conscien. f. 37. mersici 'rriae Grerus res nomis, undese, e familiam suam
de Aragon. 2 L. qis. 6 cant. Ic. com alere possu, tunc satis erit., quia in mor
eius 3 Tol tus l. s. trin. Saceta e. 19. re sua dictum sis retractet, melioriisμ ister Ema 4 B mriquet traλ δε quo possit modo satisfaciat . Ha ct usor in I ditiali cap. r. c ci 3. : Clamis Regia toto n. g. cit. Cujus d Ratio est, fisia Me in tuisque mi trina, tota. & totaliter facit ad nos s- mainisquam alien in ost,aeror Nati , um responsuna, ut patet de juramen- id tam si erum est seisi σαώris paribus:sed to falso ex ignoranria crasta, cum haec in insu in sem Ut inpericulo mortis ob nec excusee in casu proposito a cui Pinlusistismat se factam eontra illum,in mortali, neo ab injustitia, &c. Vide cum caeterispa λι- utriusiquest par, eundent 'Sorum n. 9 sequenti, ubi μή ni V lyl penes innocentem iniuste ae- inquirit, id agendum sit, quandocinatum , quam penes testem, ob cuius Dia leuis sui se deposuit, & eo. retractante Sum testimonium itam emittit. Ergo lege dictum cum , adhuc stat alii testes, rustitia cum mitae pnimio eum liberare te qui non retractant dicta sua: an sci-vetur , sebique imputet estis quod, seip- licet teneatur testis ille in hoc casu re-llum in has angustias redegerit . Quam is tractare dictum suum ostitur in aequali gradu innocentiae mihi ci a
ni e cam , potior est alterius, qui . it ' ci orantia non culpiadi, mes oblimio cens est, conditis . Guia tamen dura gen- i. ne , falsμm iurans, . ob quod alter mor, dum .eo , M diximM , dummodo niet ii sico demnatus, excusitur aretrac retrinatione sua serimnaMμm fore Iibes , latione sui dicti, nec tenetur cum ι- randum,m non abas, ob rationem dictam: ta suae periculo alterum eripere is sed F enim si ceret retrastatio eius in absintis, neque ad damnorum factarum restitu-OL tuto eonstitutus,sne mirae periculo, tionem aliquam obsigatur. tunc satis esset id Iudici meritatem -- . i nifestae , missis litis , proprio iura- . 23x ν 1 Eneri ad dictam retractamento confrma tis , etiam cum damno A tionem, necn5 obligari adfam, es honoris, sibisu imputet, qui restitutionem damnorum omnium, ey
159쪽
136 De Privilegiis Ignorantiae
ignorantia erassa consecuender culpa- ti privilegio, sub n. 13o. utirariter fabiliy jurantem nisuiri, aefinitium vide- ciunt ibidem dicta pro praesenti secuniatur in praecedenti primo privilegior in do proposito. hoc autem secunam ab uir que obliga- tione eximirur,si falsum juraverit,de de- PRIVILEGIUM TERT 1UM posuerit ex ignorantia, vel oblivione non culpabili, quod privilegium etiam sequitur ex prae enti,ut constito ad mittitur expressὶ, & sub iisdem verbis a Syro l. c. n. r I. merso, si iuro dum ibi sic: Si quis ignorantia non culpabili, mel oblitione falsum dixit testim iam,si quod
alter morti est destimitus tenetur iuxta ea, quae dub. p. propositione 4. Axιmus, cummitae periculo ilium eripere, sed neque ad damnorum factorum restitutionem aliquam obligatur. Ratio patet ex dictis, cum neque teneatur ratione rei; hil enim time a cepit: neque ratione iniusta dictionis,quandoquidem non perfecte,'formatiter DL
sum rudis testimonium,sed materialiter ω- tum,ac proinde ad ista non tenetur cum t to s uo damno,in incommodo.Si enim excusatur in hoc casu a periurio, er Dei ostensa, magis excusabitur ab ossense proximi, atque adeo ἀ restitutione, iuxta ea, qua ibi dicta sunt. In qua tamen re Hligenterca endum est , na mi ipsi bla turquispiam , cum raro contingere possit ignorantia , in obsimis inculpabilis in tam grati materia. Hucusque Surus,& ante ipsum Petrus Naiana de restit. tib. 2. cap. 3. num. 233. sub sequentibus verbis :Adnotat Caieta in d. an. 4. quodsi quis istisrantia quadam non damnasili, mel oblimione, fa fum dicit testimonium que quia aster morti est condemmatus no ten iis tum mitae perieulo ilium eripere,e γ --hi ita miritura immo nee ad damnorum factorum restitutionem ullam teneri putarem; computanda est illa damnificatios damnificatis dicenda est,inter eas, qu casufortuito inferuntur: mel ex limissima culpa, qua non obsigara ad restitutionem satis ostendi. Accedit etiam Emanuel R drique: in trare de ordine Iuditiali cap. 7. conctus de authoritas eorunde Doctorum , quos allegavi in piaeceden-
isse mihi Aserans sponte , M sin vilia
desiere inductione mea , ad imandum id quod ex ignorantia, in bona
sum norim, conducat tamen iuramen tum ad probandum merum, tura
dian ius meum, licebit mihi id ρεν mittere nihil tamen e perando : O
uterque in hoc . culpa r sus, etiam mentali, --unis erit. L.
α 3 3,r Ideo hujusmodi 'privile . V oum,relatum, de admisi
sum a Samiae par. 1. Operis Murat L 3: cap. 8. n. ro. in sine . Et cum ipso . merito approbarum a Fagundet in Decaero. p. libr. t. cap. r. n. I 8- quod praeterea
eum iisdem pro tur. Nam & u verum sit mihi de nemini) licere eum ad iurandum indu re, quem Eo fissim in reipia juraturum, licet bona fidaeis ep- eum , putando id esse verum, ut docent
Atyrrus tom. p. lib. II. cap. II. quU. 2. Hersu uuaeres; idem Sanctit n. eis. 6 Iunde l. c. n. I' Suaret de Rele. to 2 . De Iuram. Gr. 3. cap. I . n. 8. Passuri
ligur Cent. p. P. F. M us Murcori insua Praxi Opinionum simitata par. p. art. s. de alii: ex. gr. mea interest ad tuendum meum ius liquid probare, est aliqua circumstantia,quam veram esse putat is qui vult jurare,& scio ego illam esse falsam: non est mihi licirum eum inducere , ut id quod bona fide verum putat, juret: quia dc si jurans in opinione sua, ignorantiae causa, non juret falsum nisi materialiter, jurat nihilominus id, quod ipsa ego eum inducens ad jurandum , falsum esse scio:quapropter ego eum ii ducens ad jurandum, nequeo excusari acrimine periurii, in inducam alterum ad ineundum Deum in testem rei faus e PDiuitiam by GOrali
160쪽
sei Zeides mortale crat Mina L e. tiori ratione, & malio ma permittere Leet alii apud ipssim dicatu tantam id potero juramentum mihisponte,& ab
non licvi non tamen asserunt sub mor- que alla mei induetione oblatum, ilia tali,vel veniali Et si inquam milii Mn mes commodam, & ad tuendum jusmint,liceat eum inducere ad iurandum, meum, imo ad probandum verum,' ut
si tamen absque inductione mea ille in eroposito privilegio. quotiescum
oserat Iudiei ad id iurandum, quod ex tautas iuramenti ignorantiae cauia est ignorantia,& bona fide putat verum, li- tantum materialis, ut in casu nostro, ccet ego sciam sellam esset, & conducat ullam omnino culpam includit, neque ad probandam rem meam Veram, ne venialem. Patet ex se consequemuiure meo destauder, licebit mihi ζώω nec eget probatione. . t . . .
iuramentum permittere; quia in C - isti iurans, nec venialiter peccatyraxione PRIUILEGIUM QUARTUM ignoranti aera bonae fidei: Ego verδ per- il . imittendo pr. edictam circunstantiam , Iuramentum μ.m a--λ- quam fallan esse scio , nTasive tantum imobiluter ignoram, si iuret se me habeo, cutoreo restimonio ad fal- quid facturum, etis non, nec viri istim aliquid probandum ; sed ad pro- gationem emerahit iliad adimpl-bandum id quod verum est, ac ius meu di, nee eulpam mm adi deam umendum, quamvis ea circunstantia se do, ign. ancia ipsa
di privilegium propositum magis robo- 13s FT V sinodi privilegiu ἀ-xatur. Et si fas non sit deferre jusjur n- , mittit utique Sanciae in dam ei, quem puro pejoraturum, quiso Decat. --α .IA. 3. eq. ixo. n. I i teneor tantam Dei injuriam,& proximi ne, loquens de Iuramento, peccarum vitare,&impedire, nihilomia p. n. xs. loquens de Meo Meademnus iusta subsistente causa licitum id est ratio de Voto, & iuramento dumis est,ut ludici si pars postulet, vel alias ra- docet expresie, talem ignorantiam ex-' tis ossicii exigat, . v. T . 1. 1. quaest. cusare in juramento,ut in proposito pri- 8. art. 4. incorp. ca in Ibidem, com- vilesio; & quoad votum etiam, ex- muniter D. v. de iuramenιο ι primipvs preci dicit: Votum non obligare quan-IAssius de Iust. lib. 2. cap. 42. Dub. ro. do vovens existimabat illud non esse Ubi quod possim periurio alterius uti in obligatorium, aut hoc ignorabat, quia meum commodum: etiamsi norim illum de tali obligatione nunquam cogitavit. Murum per Λ umetum, vel idolum: ut Gnaeuum uitur Fara et in ' ω- in contractibus, o aliis causis, ubi est δεμ logum tom. p. Praece . L. M. 2. cap. 9.ratio ad damnum, mel muriam camen- n. t s. Probatur igitur privilegium prodam, in ρομ- in his causi exigere , mel postum. Quia jurans, re Veraesullam, etiam egere ut iuret, non quidem detomia obligationem per juramentum intendit nate tali modo, sed absolute,stingenere: sibi im minere de idem dic de voventqvadest quotidianum apud Mercatores, qui sed id solum enunciare . vult, quod per eum infidelibus contrahunt. Ita. Lesi. du . juramenti verba sgnificatur, credens eacit. n. so. & alii communiter.Modis sic: non obligare, vel ignorans obligari Possem justa cum causa,& in meum co- nem ipsam. Hoc tamen intelligendum modum, ex Doctorum sententia, ut su- est ut advertunt etiam citatist nisi pra, juramentum exigere ab eo, quem ignorans juramenti,& voti,ac promium puto pejeraturum sermaliter, ergo po- nis naturam, vela eo modo iurare, de