장음표시 사용
271쪽
148 De Privilegiis Ignorantiae
clesiastico, sive seculari, &adeo .necessa- multos emebi ad dignitates, o sciaque Iuria, ut sine illa actitatum iudicium te- dicis, ac Confessarii, non pollentes tanta inerarium sit: Et aded inquam necessa- scientia, ac dolina , ut dici possit, ommiria ut Iudex qui ossicium Iudicis Eccle- ad recte gerensim munus assumptum , siastici, vel iecularis acceptat sine debi- eos non ignorare. λδ cum fere quaeaturta, & sussicienti scientia, fit in statu peccati mortalis & sub mortali teneatur officium relinquere 43 secus absolvendus non sit, quod probatione non indiget , cum natura ipsa dictet , & hoc teneant
Doctores omnes uti certum, ac manifestum. Unde iure Canonico,atque Cili-li statutum est ut videre est apud ipsbs,
praecipue Ludomicum Mirandam de ordine Ludiciati tu. 3. art. 7.) ut ad praefecturas,sive iudicandi munus non alli1-mantur, nisi viri pollentes scientia ,& litterarum peritia. Et ex sacris etiam lit. teris idem deducitur, ut cx illo Val. L. Budimini qui iudicatis terram: Ecclesiastici 18. Ante iudicium para iustitiam tibi: antequam loquaris disce: item Ecclesiastici io. Iudex sapiens iudicabit populusuum. Ieremiae 3 Dabo obis Pastores iuxta cor meum, in pascent mos sicientia , e
Letrina, & alibi. Accedit ratio ipsa naturalis. Quomodo enim iuste, quod ius tum est poterit iudicare, qui iudicandi laborat inscitia 3 Hinc S Soetor in supplimento I. partis qu. 3 6. in Corp. ait: aliis praeponuntur, sciant ea,qua ad exequutionem sui ordinisspectant. Et hinc etiam
est commune dichim illud pro quo
etiam idem S. Doctor. p. 2. qu. 76. art. Se Didacus Scroi in suo tract. inscripto Lux Praelatorum par. p. proemiab cap. q. n. a J Singuli tenentur scire ea, qu
ad eorum statum,' 'cium spectant. 469 Circa quod tamen dictum, ingratiam Iudicum refero verba goannis Francisci Virago s. p. dub. 4. n. Aq. quae sitiat sequentia apud Franciscum de S. Iuliano in suo Tribunali Regulari cap. 7. Advertentia f. L. n. 9. pag. mihi 2 F 4. Semper mihi misum fuit durum istud commune uictum, quemlibet teneri sub mortali illa scire, quin ad proprium flatum , ac ciai pertinent,eo quod passim videamus impossibile, communiter loquendo, ut homine; praesertim Confessarii quibus igo addo Traelatos, γ' Laces ) attingant ad omnia, quae de ratione sui cocii, sunt attin-gibilia, a rmare quo int in malo flatu ,
temerarιum forte mciquia etiam opus esset
Q irmare,quod omnes Christiani, non essent tutι in conscietia,eo quod pauci mideatur esese in Christiana doctrina ita mersat/, ut in quibus posisunt delinquere, non ignorent,cum pene infinita sint: ita dictus Girago: qui etiam pro hac sententia plures Doctores
citat: cui sententiae accedere videntur Sanchee lib. p mraeca cap. 27. es Ars insto. p. lib. p. cap. L . qu. F. quos etiam refert, de tequitur Palao par. p. tradi. 2. disp. 8eunc. I y. n. 6. meris Dubι-tatione tamen infine dum concedere videntur ignorantiam inculpabile, seu invincibilem rerum etiam proprium os ficium, & statum spectantium, sed raro. inuincibilem este ait Palaus J quia raro desinit quis advertere, se ratione ossicii aliquibus obligationibus teneri , quae cognitid si assicicnter viam aperit investigandi obligationem, coulequenter,&c.
At de huius odi inquam ignorantia, ad officium videlicet. Iudicis,ac eiusdein Tritiam spectante, seu ad iudiciariain scientiam ipsius pertinente, vel potius debitae eidem scientiς se opponcte, haud loquitur , nec intendit propositum privilegium ut supra, sed de ignorantia ipsa rei in se, & a parte, ut infra. 47o Supponendum secundis . Iudicem in iudicando , ac sententiam ferendo debere utique sequi Veritas em , eandemque servare, iuxta illud Zachariae prAit Γοminus, iudicium merum iudicate: Et omni studio,atque conatu illam inquirere,quia Iudicia Dei cuius vices gerit ipse Iudex ) me junt, ac iustificata iubemetipsa: Et quidem, rectam ne senten
272쪽
tiam proseret ipse Iudex: nisi veritatem ex aliqua causam, ignota idFrra posse rillios de quo controversia est, perfecte pro qua re citat 3. disp. 7func.
Cognoverit: illanique fuerit in iudicati S. Rerinald. bbr. I 3. u. 247- Satis aete- coiisequutus ' Veritas autem, quae ad gib. disp. I ν. sec. q. n. 43. o pari. 2. q. . iudicium requiritur, quae δd propD- 2 I. tr. s. dis8. untc. n. I 69. Aes. tol. θλfitiam privilegium videtur attinere du- χ. cap. I'. civ. L. Thanam p. p. tr. o. re Plex est: Una est veritas ipsius rei in se , Iol. 3. cy' p. 4. tr. l. re isti. ιδ. Dιι ita tat quod asseritur,id sit a parte rei. Al- l. par. 2. traei. de legis. qu. 7. art. 2. vera est veritas notitiae, seu laiciatiae, vel P seum in Fimb. Theoc practicae, i Uer-
conscientiae, Se haec est, cum id quod asseritur sic utique existimatur tu cognoscitur, licet tamen in rei veritate non sit ita; & haec rei veritas quandoque ita occulta est, ut nec indagari postit, & soli
Deo cognita sit Sa . in Clami Reg. l. I 2. cap. I 8. n. p. ex 2. Didacus Scroi l. r. cap.
s. n. 8. Certum autem est inquit Saγνι ,&cum ipso idem Scroι) Iudicem in iudicando noli teneri semper sequi veri Latem rei, cum aliquando haec cut dixi, ει ita est 4 lit occulta, Deo soli cognita , inec haberi possit, unde sequi debet veritatem notitiae,& scientis, seu conscientiae . Et si sie i Certum est propositum privilegium, & ratio est clara, ac evidens exsippositis e Nam si in iudicando non at tenditur tem per ad rei veritatem , cum aliquando haec sit occulta , atque adeo. tunc invincibiliter ignoretur: tunc etiam acini pa excusabitur Iudex sententiam saam ferendo, etiam si haec a parte rei ,& materialiter non sit secundum veri Getatem: sufficiet enim quod sit fecundum conscientiam, de processum rite,& recte fabricatum : Ergo &e. Et addo , quod nedum a culpi quandoq; excusatur ludex ob ignorantiam .ut in privi legio ,ve rum etiam ab excommunicatione, &censura, ita P. Verricelli insuis α'. ra
Ubi q aaerens , An Volator Ecclesiasticae
immunitatis aliquando excuset sir i censu
ris: sic concludit squod facit ut patet ad praesens nostrum propositum 2 Excusantur tamen Iudices ob ignorantιam eam non seruautes, neque excommunIcationem
mc urrunt, nam rationabititer putare possunt bo Consuetudon I 6. 71 Hic autem obiter adverto cum Syro l. c. & aliis: quod veritas scientiae, seu conscientiae tit plex est; Una cum
quis novit aliquid veluti Dei Ministet in
sacramentali Confessione . Altera cum quis aliquid novit ut persbna privatae, . Tertia cum quis aliquid novit ut persona publica, videlicet per duos, vel plures testes informatos , per icini plenas probationes, per instrumenta , per indicia,& coniecturas,&aliis modis arbitra .riis iudici in processu rite Drmato . Veritas, quam quis in sic ramentali confessione cognovit, non est attendenda , nec sequenda , quia haec extra conscientiae forum revelari non potest, Cap. Omnis utriusque sexus de panis. γ' Npnos. O cap. Si Sacerdos,de O . Iudi . Ordinarii . Immo revelando rande sacrilegium, committeret cc etiam veritas quam Iudex novit ut pcriona privata attendi debet: cap. Non prohibeat de consecrat. dist. x. Non enim Iudex in tu dicando sequi debet verit item quam habet ut privatus, relinquendo veritatem quam nubet ut Iudex, quia ludex quaruumque ut Iudex non cognoscit, ignorat : Na M'. Uil. unico de O . Daic. num. I. N.i IN
scientia privata non pertinet ad Iudicem, qui ex publicis documentis iudiricare debet. 73 Veritatem igitur illam sequi tenetur, tam in causis civilibus, quam criminalibus, quae sibi tamquam Iudici, di peribnae publicae innotescit, quae quidem illa esse videtur, quae in actis legitimis constat, licet contrarium ipse ramquam privatus esse certo cognoscat. Unu
273쪽
1 1 o De Privilegiis Ignorantiae
dein iudicio eondemnare potest eum, rur;cum enim sit poena humana, perdinquem scit innocentem ut privatus, si le- suetudinem sui notat etiam Trutincsigitime convictus sit. Et quamvis Iudex in Decal. tom. x. libr. 8. cap. 2. dub. p. n. iudicare debeat seeundum veritatem. io. vim amisit in 'o Lecutiri: tunt Deuteron. cap. 7. Venerabilem quisitis sint nitimi: hoc tamen procedit quando falsitas testium , vel instrumen-rorum eidem iudici ut i adici patet; non autem cum eidem ut privato constit quia hoc estut perniciosum Reipublic 'e:& Iudex iudicans ex allegatis,& probatis adversus privatam scientiam, iudicat -- eundum verit tem . Iudex enim in iudicando non fungitur aut horitate privata, sed publica, unde iudicare debet iuxta ea,quae per scientiam publicam sibi constant, & per consequens, ut Iudex est, & non ut privatus, Sed de hac re,
lui de erimine occulto, quod non potestpro Hre,alterum occusetfex ignorantia inculpabili putet Hud probare posse, g peccato mortali
7 T. T AE c tria inter se distinguunt1' 1 tui, de nunci alici EVan
geliea, denuntiatio iutidica, de accusatio: Evangelica enim denuntiatio fit Superiori tanquam Palli, non in punitionem deligi, sed tantum in emendam delinquentis. De qua re Doctores
agentes de correctione fraterna. Denunciatio autem iuridica fit iudici ad delia isti punitionem, sine obligatione tamen
probandi delictum. Poteii haec fieri sine scriptis: nec tenetur denuncians se osterre ad poenam talionis. Accusatio
vero fieri debet in scriptis, cum obligatione probandi delicium, & subeundi poenam talionis, idcit parem poenam si crimen probare nequeat. Verum, &s hoe alias, etiam in foro Civili obier
vatum fuerit, nunc tamen non obser v
quia dura, di atrox i, tum quia iudieet eam non exequuntui. Quamquam non pro prcrea Accustior in probationibus deficiens a poena talionis omnino libet evadit: cum Iudex interdum similem poenam ei imponere soleat, ut . plurimum vero mitiorem: quando si ilicet bona fide, & non calumniandi animo processit. Dixi in foro S culari, nam in foro Leclesiastico, ubi servatur jus Caianonicum , necessaria est , ut colligitur ex cap. 'aliter, isaudo, secured, da accusationib. Leg. lib. r. . tap. 3o. dub. p. n. '. 'ustench n. i ci. tit. 6e sodie sto nate Fusia Pis V. In ordine V. in Bastario mavolo. i. fol. mihi is s. f. ι in sine, poena talionis est innovata : Voluit
enim, & mandaviti Ser calumniam de nκntiantes ad poenrim talionis teneri. Includitur autem denunciatio iuridiea sit baccusatione, ideoque ae s haec in rigore ab accusatione distinguatur; patum
tamen invicem coniunduntur, Oe pro eodem usurpantur 1 nam ambae convcolunt in fine, & eo tendunt, ut delicta ob bonum publicum puniantur.' 471 Accusatio autem est delatio eriminis fleu Rei de crimine) ad Iudicem libello facta , ad vindictam publicam , cum obligatione plobandi delictum. Ita communiter D. D. finis namque accusationis est vindicta publica Mexemplum populi , ut omnes sibi caveant. Ad quam accusationem sex requirunt de iure communi Doctorcs i videantur apud Lessu, Trullanch. l. l. c. c. dc apud alios. Quamque licitam esse fa,ch:im tamen servatis servandis ) certum est nedum, verum etiam hoc esse de fide existimat apud Trullenth cap. cit. dub.
2. n. p. Salon. 2. t. qu. 68. art. p. quod
probat ex . 3. Le vitici. Si pecea erat anima, in. Et ex communi usii, di almprobatione Coraciliolum , de iuris, in
274쪽
quo habentur varii tituli de accusatio- fandum, nisi probare positi, affirmant
Dibus. Ratio est, quia accusatio est actus communiter, & docent absolute Sisivis virtutis iustitiaemam est vindicatio iniu- l. c. uus. Σ. n. io. Versu Ad secundum .riarum ex publica authoritate: igitur si debiliti cum circunstantiis fiat, licita erit. Cavendum tamen maxime est inquit optime Sa rus in Cia et i Regia lib. I 2.cap. 1 4. Dub. p. n. 2. Vers. Vera tamen/c cum ipso Trullench n. I. rit. ne quis ex odioiiaterso, vel alia perversa passione accu-
scit. Unde qui absque odio legis vindi-
petit,actum virtutis iustitiae exercet.
7ο Ad quem etiam . actum potest homo quandoque sub mortali peccato
teneri; quando videlicet crimen est contra bonum commune , ita ut graViter noceat Rei publicae, aut communitati, tunc enim tenetur homo ad accusandum
si illud sufficienti testimonio probare
Possit,D. Tho. a. 2 . u. 68. art. p. ibi enim: Si crimen fuerit tale, quod mergat in detrimentumReipublicae, tenetur homo ad accusationem, dummodos ienter possit probare, quod pertinet ad ostium accusatoris,
puta, cum peccasum alicuius mergit in multitudinis eorruptelam corporalem , seu spiritualem: dc idem docent communiter Doctores apud Trustench l. e. n. a. aErmantes teneri hominem, si crimen gra- Vicer noceat communi, & probare pol
sit, ad accusandum, seu minus ad de-ntanciandum, etiam si promisisset secretum cum iuramento, modo non sit secretum confessionis. Notat tamen idem Trunnia eodem n. 2. cum Soto, Rodraque ,
eis nilalobos: h in casu tutum etiam esse in conscientia , & si accusator probare positi, non teneri ad accusandum ,
sed si issicere si iuridice denunciet. Ratio
est,quia saepe testes retrotrahuntur,& recedunt a testimonio ferendosconsequenter accusator in tali casse deficeret a probatione , & puniretur a Iudice. Si autems Frientem probationem non possit adhibere prosequitur S. Doctor l. e. non tenetur ad
intentandum accusationem , quia ad hoc nullus tenetur, quod non potest debito modo perficere. Hinc neminem teneri ad accu- 77 Quod adeo verum est, ut Io: De la Cruet , in Directorio Consecuntiae ih s.
Decati Praecepi. qu. s. art. 2. Conci . q. n. q. asserat: accusat alterum de cri
mine occulto, quod non potes in Iudicio probare, peccat mortaliter, restituet accusato damna secuta. 1Nisi ex ignorantia. inculpabili excusetur putans pessis 'illud probare rhoc autem ad literam est nost ru m propositum privilegium, tr e pasci: ergo - 478 An vero haeresis crimen quod spectat ad Sachiis.Inquisitionis Tribunal,& si sit adeo occultum ut nullo modo probari possit, teneamur nihilominus illud Sacro eidem Tribunali re a re,&delinquentem denunciare 3 Rc spondeo
affirmative cum communi Doctorum sententia, quam tuentur cardinalis in C. Si pecca verit 2. q. 2.n 29. Solus de istibbr. F. P. F. art. p. Carena de Sanctissima Inquisit. pari. a. tit. n. 22. Sari in resius De Heresi cap. 9 n. I O. FayIna
cius De Haeres qu. I9 T. f. 2 ἡ. 3 ,. alii quos citat, & sinuitur P. Dei Bene Uso F. S. Aquisitear. p. dub. I n. I. apud
quem Suaret deside, di 8. 2 o. sec. q. n. 7.
inquit: Quod quilibet stib peccato mor
tali tenetur revelare haereticum , quamvis qui revelat, ipse selus sciverit eum esse haereticum, subditque quod sit communis, & certa sententia Doctorum: S: Farinacius n. 3 6. cit infine, testatur, quod sic passim receptum sit, e seret. atur in supremo totiu r Christianae generatis, in Sancti Romanς Inquisitionis Tribunali. Accedit
etiam Toletus in Smn m. hbr. q. cap. 3. n.
ρ. Qii enim sciunt inquit) Aliquem eff
se haereticum pertinacem , sive secretum,sit me publicum , sub mortali peccato tenentur
revelare,indenunciare inquisitoribus; non denuneians incurrit excommunt atronem
sue ab Inquisitoribus impositam. Dixi ta
m n , pertinacem ; cum enim constat, aut
probabile est non esse pertinaciam , sied talem
275쪽
r s et . De Privilegiis Ignorantiar
tim de Miandus, sed est semel admonen- citur in probatione responsionis, quod
dus .quam admonitionemphemit, iam mi- Iudex positi procedere contra delin-sus est pertinax, in denunciandus. quentem assumendo denunciante nu47 9 Probatur autem responsio, tum ipsum in testem criminis commissi. De- ex Sanctissimae Inquisitionis praxi, tum nunciator enim idem est ac accusator,&ex communi atula ritate Doctorum , uterque tenetur probare querelam per
quos vide latissimὸ allegatos . Sancta- medium a se distinctum , ipse enim
Nilo n. io. est. ἁ P. Del 9ene eodem n. 3. non probat per se , sed per restes: & ad eit. a m. Pistacchio De Superstitione cap. iudicium rectum quatuor persisnae m. 8. n. Σ.& ab aliis.Tu quia talis denuncia- quiruntur, Actor scilicet, Iudex , tcstis, tio est maxime Reipublicae necessaria, & & reus; neque ullus horum potest dum ipsimet delinquenti, ergo ad illam te- rum perlisnam agere, vel in eadem causa nemur: consequentia seqttitur: antece- duplex ossicium nabere. Adde quod praedens probatur quoad primam panem, sumptio stat contra denunciantem quia per denunciationem impeditur ne instantem, ut denunciatus puniati er inhaereus serpat, & alios inficiat: &-go non potest esse testis, cum eadem denunciatione, Iudex ut recte Doctores praesumptio vigeat contra ipsim, non instu potest procedere ad inquirendum enim ex diverutate ossiciorum mutatur de ipso delinquente, & recipere ipsἰim asse stus praesia mptus contra denun-
denunciantem in testem criminis com- ciatum .
missi, cum testimonium eius suspectum 8i Respondeo cum Bordono res esse non possit: si quidem crimen illud io I. cit. n. cum aliis infra, quod non est commissum, in offensam , vel eadem persona, qu ae denunciar, assumi iniuriam denunciantis, sed in Creatoris potest ut testis in eadem causa, quando contumeliam, & punitio non tam cedit aliquo edicto,& sub poenis quis cogitur
in commodum denunciantis,quam alim ad revelandum ea, quae scit contra ali-rum. Quo vero ad posteriorem partem, quem: ita ut denunciando, prosequatur probatur etiam idem antecedens: nam non propriam, sed communem rotinaereticus, & delinquens quantumvis Reipublicae causam : tunc crina ratio occulte haeresim manifes et sciens esse nulla sit adere potest Iudicem denun-denuciandum , continebitur a crimine , ciatorem esse, vel praesumi debere male timens correctionem , & supplicium:es affectum contra de nunciatum, sed pramgo etiam ipsi met delinquenti denuncia- stimere debet delictum proximi sui retio est utilis, quia sic continetur a pec- velare, com pellente conscientia , ut Me cato committendo, & a peccato com- cepto satisfaciat, sicque poenam evitet misso via hac revocari potest. Sed sive corporalem , sive spiritualem: item 48o Dices. In eadem causa idem ne- praesumere debet, quod intendat denun quit esse simul actor,seu accusator,& te- tiator decretis, praeceptisque obedire, ut stis ex probatis per Bordonum p. 3. ResoL bono publico consulatur, &c. laincas u
ref IO . q. 9. n. 32. inresios. n. 83. Pe - mi etiam potest ut testis. Quod etiam ranum ιn Formul. Cap. 2. Nol. 7. n. communiter probatur ex Cap. . Domus
9.&per alios,ac perlura apud eosdem net otio. De tesib. in artestationia Tit. ex quibus expresse habetur, quod Iudex, Lo. ubi dicitur id expresse his verbis'& accusator sint inhabiles, quod pos- Principalis per a dicens meritatem de re sint simul esse testes:ergo neque esse po- sibi nota , rectissime habenda est pro teste, restidem simul denunciator , & te itis: etii adhibito uno e ciuntur duo testes: ibi-merinus l. e. cum Catet. V.lent. Abbate , que Paschalis Papa ex Evagelio id pr
Arragon. ω Maidero. Ergo non recte di- bat. Ashibe tecum unum, melduoi tester ,
276쪽
t in ore duorum, mel trium testum flet
omne merbum. Igitur corripiens fratrem1bum per denunciationem computatur inter testes, aliter in ore duorum , vel trium testium non staret omne verbum.
Et Glissea ipsa in principio, ait: Quod , o e capituli traditur forma secun quam
Aebet aliquis denumerare eramen alteri . Unde Nivamus in Man. cap. LI. u. 3 3.
--c : sic: Dicitur posse probare ,si habet
sonum testem interrum: quia denunciator
in Me iudicio lotum alterius tesis tenet.Cap. omni, de testibus. 481 Confirmatur, quia distinctio Persenalis denunciatoris a teste non est de iure naturab, aut gentium: nec etiam de line dimino,iaet docet rassus bb. a. cap. so. dub. n. 29. 3 o. & cum iptis Borianus u. 33. eis. ubi& alios allegat.
rirur accusator a teste distinctus, ut posse sit quis condemnari ad mortem; &Matth- rg. I s. qui corripit fratrem , &postea illum denunciat Ecclesiis, testis vocatur,& pro teste etiam habetur:quod patet ex iphus Domini verbis, dum ait a corripe eum inter te, in iisum solum. Si te
non audierit, adhibe tecum adhuc unum, vel duos,ut in ore duorum,mel trium testiώstet omne merbum . Si enim unum ailli,
bes , iam estis duo testes: si duos, estis
uesripse ergo,qui accusat,vel denunciat, restis est, u deaenat eo modo, quo tes eis debet: & satis unum huic accedere: hinc patet Iure Di vino non fuisse necessarios duos testes, praeter ac satorem,
vel denunciatorem , sed unum fuisse satis, si ipse ut testis poterat deponere. Et satis esse loquendo de denunciatione in causis Sancti Ossicii, & de nunciatione haeretici ; praeterquamquod id constat ex generalissima consuetudine Sanctissimae Inquisitionis, in qua de nunciator quoad reum habetur etiam loco testiis,&in testem assumitur a Iudice sui no
n. 33. Cariate. Miti castra Palao p. p. n. 4. disp. 8.pune. 3. n. p. & ex ipsis etiam
Carena de APisit.par. 3. tit. p. F. 3. n. Zo. Unde si calumniator appareat iste d nunciator, inquit Palao n I. c. puniendus erit,uti falsus testis puniri solet)id etiam docent Repertorium Inquisitor. in merbo Accusatio, mers. Sed utrum idem, rinacis haeresi P. r 8 s. n. 32.. 6y. Musa libr.
L. cap. q. n. 2. advertens n. 8. quod de nunciator non tenetur probare sitam
denunciationem , sed sufncit ei dicere, se denunciare Eel O fidei, vel metu poenae: ita ipse aliis citatis. Et hinc est,quod quando denunciator cogitur iub poenis ad denunciandum , & revelandum , ut in easu nostro assismi etiam potest in testem , ut supra. Quando vero solum admonetur, & non obligatur a superi re ad denunciandum, in hoc casu si d
nunciat sponte, comparatur Cum accusatore, consequenter non ' test assumi in testem, quia contra eum praestimi potest denunciasse non Zelo iustitiae, sed aliquo intereste: ita etiam Borianus res Io I. cf. n. 1 6. At quia in causis Sancti Officii denudiator cogitur,liabetur loco
testis, qui per se probat, in quantum onus nullum habet probandi quod deponit in S. Officio, cum id munus spectet ad Iudicem providendo sibi de probationibus: idem Porianus res est. n. y3. in fine, cum Carma f. s. eis. in princip. n. x s. ubi: Cum denuntianti nonsubeat ontis in se probandi, sed iudiei omne onus remit lat. Pgna , Farinac. Ludomitus a Pa- ramo , Pad , Gufa apud eundem Car nam; aliique ex superius etiam allegaris. 83 Non obstat igitur traditae nostrae relblutioni, ac doctrina lata differentia, quae asseritur inter accusatorem , de denuneiatorem: accusator namque quatenus talis, uζ communiter allegati, praesertim B donus i. c. n. 34. Ordinarie
prosequitur suam, aut suoruna causam , punitionem sui inimici praecipue intendendo, consequenter cum praesumatur procedere potius ex odio, quam iuilitiae zelo, non dicitur fidem habere apud Iudicem , consequenter neque in propria
277쪽
r 14 De Privilegiis Ignorantiae
pria causa testis vicem gerere potest, contrarium servatur, ex cap. Super his de cum nemo in propria causa praesumatur accusetion. Et merito, nam dicet Denunia testis idoneus; & neque in causa com- ciator, se delietum manifestare motus
muni, quando agitur principaliter de zelo boni communis, quod praescrtim eius interesse , ex probatis per eundem in delicto haeresis locum habet , ob eius
Sordonum res I O 3. n. Ii . unde per tes- dem gravitatem , & communis damnites propositam querelam probare debet. periculum. Et hoc idem est quod docet
At Denunciator, in casu nostro, nullam Emericus in viressi . Imiuisitor. par. 3. prosequitur causam propriam, sed com- Rubr.De secundo modo procedendi in causa munem toti Reipublicat, hinc nulla ra- fidei per denunciationem, n. 68. in punc'. tio valet suadere Iudicem , denunciam- se mihi Σ33. dum ibi asserit. qciod in rem praesumi male asscistum esse contra denunciatione non est necesse, quod de denunciatum , sed sui proximi delictum nuncians offerat se probaturum, vel vel- revelare conscientia propria imi ellente, te facere partem in iudicio, sed i ufficit ut praecepto satisfaciat, de stoenam tum dicere, quod selum denunciat vel zelo
spiritualem, tum temporalem evitet, ut fidei, vel timore poenae contra non deis etiam supra diximus. Hinc patet quod nunciantes inflictae. Et Maauiscus Perna denunciator cogitur ad denunciandum , in additionib. 3. par. eiusuem Thre itin& revelandum: accusator vero a nemi- Inquim. Schol. seu comment. 11. Versu
ne cogitur, sed siIMnte sua agit ad delin- His peractis,.su. mihi I 16. ait: Quia quentis punitionem: denunciator inten- quamvis de iure rut in Instatia in denundit obedire, ut bono publico consillatur: ciator teneatur probare ea, quine denun- accusator sinnte agit, ut iniuria sibi il- ciator asseruit, L dimus,mc. hodie ramenlata a Iudice vindicetur; ae Inr hoc inde contrarium servatur, ex Angelo, Sabceto, etiam dissere denunciator as accus, ore, Mariano Soccino in locis peτ eum relatis
quod ille non habet onus probandi per Et ita plures decisiim fuisse testatur apud tertium, idcirco seipso probat: iste vero vel Bene n. 8 cit Tmis anus metas
onus habet probandi per tertium,neque si . Et ita etiam servari in supremo to- rejicit onus in Iudicem, uti facit denun- tius Christianae Inquisitionis tribunali,ctator, cui per denunciationem simul innuimus supra, teste Farinarao De -- testificari sufficit; quae omnia sequuntur resi qu. is T. g. L. n. 3 6. in sine, qui etiam
ex dictis,& recenset Porinus n. cit. 1 . antea dixerat: generaliter, in his crimine Sed contra Heresis denunciator non tenetur suam δε- 8 Inflabis Ex Vmberto Loeata in nunciationem probarem sic qu. I 8y. De Le- Traxi Iudiciaria inquisitorum merbo De - resis . s. n. 73. infine: nec distentit Lu- nuntiatio in princip. in Repertorio Inqui- domicus a Paeramo de Origine S. Inquistis. Verbo eodem, Versu An eo imo. Qui sitionis libr. 3. qu. 8. n. 21. 22. ubi de nunciat debet suam denunciationem pariter dicit: quod denunciator non te- probare, & ei assistere, cum talis loco netur verificare suam denuciationem,S accusatoris habeatur est . ad Turpillian. l. non verificandono punitur Dicere enim ab accusatione, f. nunciatores , arg. C. de etiam potest se denunciasse , eo quia per edendo l. quι accusere. Et eo ipso quod de- D. D. Inquisitorum edicta si ib poenis nunciator non probet, convincatur pro- in eisdem edictis contentis stricte pr. pterea de calumnia , Abbas in eap. dile- cipiatur, ut quilibet haereticum , sivectus de calumn. ergo. Res In deo cum publicum,sive occultum revelaretcnea- P. Det Bene dub. I s. cit. n. g. Esto etiam tur. Quod originem duxit tum a Iuta deberet de tu re denunciator probare de- communi, ut ex cap. 1. de Leretis. σ Gnunciationem, de consuetudine tamen cap. apropter α. qu. 7. tum ex covin
278쪽
tutionib. Pontificiis: ut ex Constitui. Neo-eolai In Nomerit Irini versitas, Misa anno I a y I. in invocentii '' ierit mi- mersitas, Mita anno apud Pegnam
post Directorium, inter literas Apostolicas foc mihi 19. in quibus ainbab:is coniti tutionibus sic praecipitur: Si quis haereticos sciterit, eossiuaear indicare confess forij.ο, mel alii, ρer quem credat ad Praeia latissim: Inquisitorum haeretitae praet itatis notitiam poste pem mire,alioquin excom- munieationis sententia percellatur. Et ex
constitui. -xand. VII. edita die 8. Iulii 166o. qua incipit: Met alias, est huius Myris in to. 1. Bullarii Romani fol. mihi 3ιαι in qua mandat, ut tam haereticus, quam quilibet alius quomodocumque, vel lavissime de haeresi suspectus, Loeorum ordinariis, aut Inquimoribus,nulla praemissa correat ne, denuncietur. Hinc in materia haeresis, vi huius Decreti, non admittitur correetio fraterna ut patet, & idem di
eitur de suspectis de Arest ut in ipso
eum quoad denunciationcm quod do
Cuit etiam ante huiusmodi Alexandrinum cretum , carena de Imruis. par. 2.ris. s. f. s. n. χα. infrae , allegans Dia Mam par. p. tradi. 4. res. 24.) tum quoad fraternam correctionem . Quod pariter videtur statutum per Inquisitorum edicta ut inter alios notant Diana ro. F.
quibus praecipitur quod haereticus in omni casu, quamvis delictum sit occultum, quam vis non alius praeter eum,qui denunciat, sciverit, & quamvis si secreto corrigatur, sir spes emcndationis , de- nuncietur: Quae edicta maxime post
addui tum Alexandrinum Decretum )cium sint in materia magni momenti, certe
obligant sub mortali. 3 3 et quamvis inquam delietumst occultum , nec ullus alius sciverit praeter eum,qui denundar, haereticus ta
men talis, vel de haeres iuspectus, iuxta
citatum Alexandri Decretum, denunciari debet,quia sicut notat Vmbertus est. Venabo Denuntiatio, & cum ipse Farinacius
plex denunciatio sola sufficit ad inquirendum, juncta autem cum fama 1ufficit etiam ad torturam . Unde sit, quod licet de nunciator probare non possit de-lietum, per illam tamen simplicem de nunciationem diligentia, de inquisitione Dominorum Inquisitorum, etiam aliis revelationibus, seu denunciatio
nibus advenientibus,delictum illud probabitur in beneficium fidei, & Religio,
nis, ac totius Catholicae Christianitatis . 86 Ratio autem cur omittenda st correctio fraterna in peccato haeresis,est,
quia cum peccatum haeresis sit vald grave, & de facili totum regnum inficiat , rarissimἐque contingat, quod haereticus per secretam admonitionem corrigatur ; si enim non audit Ecclesiam , multo minus persenam audiet partieularem, & cum insuper possit fingere se respuisse, & tamen adhuc in eadem voluntate prava persistere, non potest, nec debet quaeliber persena parricularisdijudicare, & discernere, an re vera te cuta sit emendatio, an vcro solum sntagatur. Igitur potest hanc cognitionem Eeelesia sibi reservare,& non concedere,
quod quaelibet persona particularis pos
sit de hoc iudicare, ted debeat hoc eri menstatim, omissa omni correctione fraterna, Sacrae fidei Inquisitoribus deo nunciare. Adde primo, quod & si in alia quo eatu delinquentis emendatio spe
retur, secreta correctione fraterna, remalariter tamen credendum potius est ibdissimul aturum correctum, ut sic .ficialius delinquat, Δ errores distundat, at ob hoc periculum boni communis. potest Ecclesia praecipere, uti de fila o prae cipit ex dictis, ut sibi immediate denuia eientur delicta: Ergo misito tali praee pio quantum visi in aliquo casu parti. culari speretur correctio J tonem ut pec
279쪽
116 De Privilegiis Ignorantiae
ratum haeresis, omissa correctione fra- datio fratris,& eiusdem utilitas: uti etiam. terna denunciare ; quia non cessat finis legis absolute, & in liniuetiali. Addo secundὀ, quod secundum classicos, ac primarios D. D. qui scriptere ante relatum Alexandrinum 'Decretum debet denunciare haereticus occultus , etiam s fuerit emendatus. Ergo multo magis denunciari debebit si non emendatus. Denunciari autem modo debet,quavis emenda, tus,& occultus, quia sic precipit in die ostio decreto Summus Potifex D. N. Ad do terti5,firmam Doctorum sententiam, absolute asserentem etiam ante Decretum Alexandri V Id denunciandum esse immediate haereticum occultum absque praevia ulla correctione fraterna, ut videre est apud Dianam to. s. Coordis.
8 Neque huic doctrinae, aut pra: cepto obstat Christi Domini praeceptum
de correctione fraterna praemittenda: tum quia praeceptum Cnristi Domini est de peccatis,quς non vergunt in damnum commune,vel tertii,sicut satis constat ex verbis illis: Si pecca erit in te frater tuus: tum quia sui optime Pater vel Fene dub. 17. cit. n. 24. loquitur Chri1-tus Dominus rebus spectatis secundum se; secus autem si ob bonum commune
lata sit aliqua lex sui in casu nostro quae
casus communiter contingentes rei piciat: tunc enim particulari bono praeferendum commune , & potius curandum vitare boni communis periculum communiter conting tis, quam in uno, vel in alio casti vitare damnum
alicuius delinquentis particularis . Tum etiam quia, Christus Dominus loquitur ibi de correctione, quae fit solum, ut
frater emendetur , ut apparet ex verbis illis:Si audierat ucrarus eras fratrem tuum. Hinc D. Augustinus in eadem verba inquit quod correctionis finis sit emen
habetur in cap. ' mit,de iudiciis,eap. S 'per las, de accus4t, in cap. Si peria erit x.
qu. p. In huiusmodi correctione servati utique debet ordo ille a Christo Domino praefixus, cum secreta admonitio suffciat, quod frater emendetur. At nos hic loquimur de denunciatione iudiciali, quae fit, ut delinquens publice puniatur ut alii abstineant , & ut peccatum poninficiat alios. Quapropter Tertulanus de praefra . cap. 16. expresse docet, quod in haereticis locum non habeat praeco,ptum Domini de ordine servando quoad fraternam correctionem. Et D. Tho. 2. L. qu. 33. art. 7. ad 3. dicit: si dquando imminet periculum multitudιnis
uti imminet in haeresis delicto) non
habent ibi locum mesia illa Domim , quia tunc frater peccans non peccat in te tantum: nec coniequenter tale delictum reputari debet privatum, seu secretum, d ex
vi obiecti tanquam publicum, cuiuimodidi est delictum haeresis, cum ipsium dimet repugnet Deo, & communi,ac uni
versali fidei, atque fidelium bono, quod praeserri utique debet bono particulari,
quod provenire Posset ex correctione fraterna,atque adeo illa omissa in omni. casu, haereticus etiam occultus demineiari debet, quia maior ratio litabenda est ad bonum commune universaliter, &spirituale, quam ad mala,& incommmoda, quae pati potest ob gravissimum suum delictum persona particularis. Adde quod hoc et i m redundat in bonum ipsiusmet personae particularis, scilicet haeretici, niam sciens s quantumvis occulte haeresim manifestet esse utique
denunciandum, omissa etiam correctione fraterna, ct secreta , continebitur acrimine timens correctionem supplicii, sicque , vel resipiscet, vel saltem minus peccabit.
38 Et si opponas quod dicitur Ad
Titum 3. H reticum hominem post unam ,
aut alteram correctionem de ita:-exin
de inseras, quod ratequam denunciet'
280쪽
eur admotiendux sit.Negatus hviusmodi illatio: . Quoniam A lotus ibi sersebit. nota ad quamlibet privatam pers nam, sed ad Titum Episcopum, cui ex ossicio 3nc um binni hireticum homine ni corripere, & perexcommunicatio-mis sententiam rejicere, devitare ,&prohibere ne fideles cum illo , fi
admonitionem non resipisceret, ullam communii Gonem haberent, deitaem Plicant dicta verba Dranus, S. Thomas, α alli, fise sevi ut Simancha de
86 Limita traditum prari optum, M oblotionem de nunciandi immediate, omissa etiam os inino correctione fraterna . haereticum occultum , si talis tamen sit cii pertit acta; nam si erret non ex pertinacia , sed solunt ex ignorantia, non eis statim denunciandiis sed admonendus cum Toleto' ubi stupra; quod si spreverit admonitionem , iam erit pertinax , & denunciundus a quam limitationem dat etiam Patre da Fene dub
I s.cit. n. 4. ιns erextendens illam n. s.
sequenti in princi p. ad eum etiam qui facit achum aliquem contra fidem , sed similiter constat, vel probabile est,quod id ex metu , vel ex aliqua alia Pssione fecerit; nec enim talis inquit) similiter statim denunciandus est,quod advertit etiam Toletus uti supra , cum a phonse δε Cafra libr. 1. de Haereticor. puniis
'o Q res, an denunciandus sit haereticus, etiam si illius haerestiti sciam sub magno secreto , etiam iurator Respondeo affirmative, etiam si ille dicereti
manifesto tibi hoe sigillo Conses.sionis. Nam haec manifestatio nec est Confessio sacramentalis., nec fit animo confitendi, ut notant Noarrus, Caiet. Soeus, Suarae, Sanctare ius, & alii allega oti a Carena, o cum in par. α. tit. 9. I. n. 22. Secus vero si quis manifestitet suum crimen haereticale in Confessione Sacramentali, tunc enim nota posset
Confessarius illum denunciare,ut The
logi d ene omnes, praecipue Scotia am . dyti 2I. L. ad 1. id enim quoiuscis Confessarius in Gadessione norusciput homo, siaut Dei Minister, de quo nec debet,nec potest te istimonium ferre,
nec quid dicere,v- Ths. 2. L. P. TO. arta p. ad L. ahoquii, confessio. reddemur
odiosa, de ab illa retraheretitur homines a Verum si actederet ad Confessarium non animo confitendi peccati, sed per-ivertendi, de inducendi illum ad simit
crimen eom mittendu teneretur Cωn
fessarius illum denunciare,quia hari: nora esset Confiuio Sacramentalis, sed modus occultus dogmatizandi Ira Genum , sis in Traxi Archiepiscop. Neapoc cap. it a
iit. insua: Sc alii. 91 Probatur responsio, tum quias ut optime etiam Sanctarenus n. I oaeu.)alioqui praeceptum de mani sestando haereticum occultum esset intuite , cum quilibet sub tali secreto possit alteri de tegere sitam haeresim, ad eamque .ua-here; tuin quia Superiores iustissimis de causis praecipiunt, ut hqretici denun- cientur quamvis occulti, atque de hoe Edicta, Decreta, de leges ferunt, ergo nullum secretum hamanum impedire potest ne haeretici denuncientur: Omne enim aliud secretum, excepto secret Consessionis, est mere humanum, de ex privato pacto, vel ex presib, inter loquentem, dc audientem nascitur,dc idcirco Mn potest obstare legi Superioris
prςcipienti denunciationem . Farinac. De resi u. I97. f. a. n. Fo. Sanetareia
ret, de aliis ibidem: tum quia quilibet renetur, quae sibi sub secreto cominissa sunt, revelare, si vergant in damnum publicum , vel tertiae personae in futurum imminetitis,ut din et S. Tiam. L e. ad sicund. argum. communiter receptus.
At haeresis vergit in damnum publicum, ergo: tum quia haeretici de nunciatici sit ob bonum commune, de spirituale , dc servare secretum, in casia nostro,ordina-