장음표시 사용
111쪽
IM DE EMENDATIONIBUS PER TRANS SIT. VERBORUmiram est, criticos, qui sic temere transΡositionem Verborum commendant, ne id quidem, quod ab se ipsiis discere potuerant, reputare. Nam in Poetarum carminibus, quae notis sunt atque usitatis metris scripta, non facile quis ab
iusta verborum collocatione aberrabit: Obversatur enim et animo dum scribimus numerus, suum cuique verbo locum
praefiniens, ita ut Ordinis Observatio, quia I'rimarium quid
est, etiam necessaria sit. Id secuA est in soluta oratione, quae quoniam non habet eiusmodi legibus adstrictam collocationem verborum, Verba quidem ipsa, quae in exem-Plo legimus, sensumque eorum mente tenemus, sed dum chartae mandamus , Ordinem eorum facillime contandimus, ad illud unice intenti, ut quem verbis illis expressum sensum animo Concepimu9, scripto exhibeamus. Ita sit, ut verborum traiectiones in prosae orationis scriptoribus creberrimae, in poetis contra rarissimae sint, nisi iis in carminibus, quae propter in trorum ignorantiam ut Soluta oratio sunt ab librariis descripta. Multo autem maxima in ordine verborum fluctuatio, ut consentaneum est,
in iis invenitur scriptis, quae ab iis conscripta sunt, qui quod nihil nisi rerum notitiam litteris consignare Vellent, de verbis plane non fuerunt sollicis ). Id fere in scholiis, quibus veteres scriptores instructi sunt, tactum videmus. Sed hoc totum genus transpositionis, quod in hac quam diximus negligentia positum est, certos quosdam linedis habet, quorum ratio ex eo, qui fons est huius negligentiae, Petenda est. Nam illa quum in eo cernatur, luod qui scribit ad sensum potius quam ad ordinem Verborum attentus est: consequitur, vix aliter ab eo ordinem Verborum Perturbari, quam ut vel permisceat quae non multum intersit sic an aliter positis verbis dicantur, Vel Pro exqui sitiore aut insolentiore positura verborum notiorem ) Vix puto illustrius huius generia exemplum inveniri, quam
iambos medicorum apud Galenum, in quibus emendandia transpositio debet primarium esse, quia librarii de Versibus parum solliciti id tantum egerunt, ut elementa ac temperamenta Perscribe
112쪽
atque usitatiorem sibi excidore patiatur. Itaque criticiis, quum genuinam collocationem restituere studet, eadem Via, qua Peccatum est, corrigere peccata debet. Qui si transponit quae non istis quos dixi modis de loco suo mota esse veri simile sit, temere atque inconsiderate agit, quaeque aliter lenis atque utilis medela foret, ea iacit ut violenta sit ei noxia.
Venio nunc ad quartum genus mutati Verborum ordinis, quod est in errore positum. Disseri ille autem ab negligentia. Nam etsi evitari error diligentia Potest, i men errare non est negligentem esse, sed milit etiam indiligentilasimum. Nam negligentia permanens est iustae ad SDPus attentionis omissio, error autem fortuita interpellatio diligentiae, quum librarius, quantumvis sedulo rem suam agens, Parumper alio mentem avertit. Hoc vero est illud genus, in quo graviter vituperandam arbitror incogitantiam illorum, qui transpositionem optimam emendandi rationem esse dictitanti Qui milii sic videntur existimare, errorem, quia discessione ab lege contineatur, expertem esse legis, nec quidquam esse, quod non Possit Per errorem fieri. At vero ut aliquando oscitanti alicui aut somnianti accidat, ut in scribendo aliquid incredibile a lini tat, tamen plerumque ac tantum non semper, quemadmodum in litterarum vocabulorumque Permutationibus, Sic etiam in ordine verborum certi quidam modi sunt errandi, ut his modis erratum esse veri simile sit, aliis autem in m dis ne umbra quidem veri similitudinis reperiatur. Atque hoc quoque quum suo quisque exemΡlo discere possit, tum e scripturae diversitate, quam ex codicibus collectam habemus, cognoscitur. Nam qui aliquid de exemplo describunt, quum id sic iaciunt ut iis non possit levitas aut negligentia exprobrari, his tamen quod ad ordinem verborum attinet erroribus obnoxii sunt, ut nunc aliquid omit 'ant, nunc bis scribant, nunc similia vel opposita Perii uent, nunc vicina invertanti Atque omissa iiiii dum quum sestea in margine adiiciuntur, lacile accidit ut, quum ieruili describuntur, inserantur alieno loco: quod genus Diuili rod by Coost
113쪽
IM DE EMENDATIONIBUS PER TRANSPOSIT. VERBORUM
attigimus supra, ubi de librorum vitiis dicebamus. Periinet huc etiam illud, quum librarius, Properans, id quod
omiserat addit sequentibus: ut sactum e t in verbis Dionysii Halicarnassensis, quae egregie re stituit Schaeserus in Indice ad novi simam editionem Hecubae Podionianae P. 131. quo loco transpositionis defensionem suscepit. Alio modo ea quae bis scripta sunt conturbare ordinem Verborum Ροssuiu, si, qui librum describit, Perperam depositura verborum iudicans, omittit servanda, servat Omittenda. Sed haec rariora sunt; illa Dequentissima, ut commuten-Diur similia. Eiusmodi est, quod Schaeserus eodem loco
ex Stobaei Serm. XCIX. 26. asseri, ubi quum suisset qui quod vulgo legebatur, τοις γαρ λυπουμένοις τι καὶ μεριμνῶσιναπασα νυξ εοικε φαίνεσθω μακρα, eorrigendo verbo μεριμνωσιν .emendare conaretur, non aliquanto lenior, ut ait Schaeserus, sed propter metrum necessaria erat transpositio Verborum λυπουμένοις et ριμνῶσιν. Eadem ratio es oppositorum: nam haec quoque inter se aliqua ex Parte similia sunt: unde commutantur: ut in Oedipo Rege V. 376. ου γαρ με μοῖρα προς γε σου πεσειν legebatur Pro οὐ γαρ σε μοιρα προς γεμου πεσειν. Longe creberrima autem est inversio vicinorum. Quod si quis traii positiones e codicibus enotatas considerare Volet, Praesertim in Poetis noto genere metri usis, in quibus sere errore magis quam negligentia Pecca-lum est, ProPemodum omnes traiectiones in commutata sede verborum Proxime coniunctoruin iactas esse inveniet. Ex quo colligitur, hanc vicinorum verborum transpositionem a critico, ubi opus sit, recte adhiberi; temere autem
et Parum probabiliter vocabula longe ab eo in quo scripta sunt loco removeri. Us quum apud Aeschrium hi versus seripti sint, στρατος, περα κρυσταλλοπῆγα διὰ noρον ὴ καρτ' αρ αν παρεσκοπεις ἐμῶν'
καὶ τἄλλα πολλ' επεικάσαι δίκαιον ῆν'
114쪽
quis sibi persuadeat, nisi qui totus Porsoni auctoritate constrictus teneatur, sic eos corrigendos esse, ut ille iussit in Praelatione ad Hecubam P. 28. κρυσταλλοπῆγα δια πορον στρατος περα 'η καρτα χρqui ἔν αρ' ἐμων παρεσκοπεις
καὶ πολλά γ ῆν δίκαιον ἄλλ' ἐπεικάσαι.
Νam hoc non est emendare, sed ipsum Versus sacere. Illustre exemplum Perversitatis, in quam Porsoni auctoritaesquosdam ex eius admiratoribus coniecit, in eiusdem Poetae Agamemnone instat v. 520.
αλις παρα δκάμανδρον ῆλθες ἀνάρσιος
quem aperto vitio affectum Butlerus aut sic scribendum 10
dicit, παρὰ Σκάμανδρον ῆλθες αλις ἀνάρσιος,
παρὰ Σκάμανδρον ἄλις ἀνάρσιος.
Et hoc posterius quidem etiam alii cuidam in mentem venit, cuius Operae pretium est nimis ingenuam consessionem ipsis eius verbis cognoscere. Sic igitur illo in Diario classico lasc. XVI. Ρ. 347. To rosiore it 1ο iis pristine Imrity, we have Onου to trans se αλις and ῆλθες. The Derse indoeia woulia rura missi sinooths, is tiro were toreiad D λις παρῶ Σκάμανδρον ῆς ἀνάρσιος, but, r--n has clectured that transposition is the most sufe anacertain mode os emendati , Ι must adhere to is fratcorrection. Scilicet boni viri non viderunt, nec veri s mile esse verba lautopere esse ab librariis traiecta, nec potuisse Aeschylum ut ipsi coniecerunt scribere, quia, si ita scripsisset, inepte ad sententiam Verba essent collocata. Sed quid hos commemoro, quum ille ipse, qui iis dux in hoc genere suit, licet caetera eximius vir, ad eumdem
scopulum imΡegerit Θ Νe alia promam, in Supplicibus Aeschrii quum legatur v. z99. ποθεν δέ μοι γένοιτ' ἄν αἰθερος θρονος, προς ἔν νέφη δ' vδρηλἀ γίγνεται Imν,
115쪽
IM DE EMENDATIONIBUS PER TRANSPOSIT. VERBORUM defendit ille quidem in sine praefationis ad Hecubam Particulam δε, sed, sentiens opinor id se nemini Persuasurum esse, addit, si sit delenda, ita debere versum illum corrigi: προς φν χιων υδρολἀ γίγνεται νεφ .
Quam correctionem probat Schaeserus, ingenioso coniiciens δ' ad νέφη adiecium nihil esse nisi numerum quarti verbi. Attamen vel propterea parum veri similo est ita scripsisse Aeschrium, quod sic posita verba oppositio-'nem adsignificant non bene huic loco convenientem. Nam simplicem rei imaginem dari altitudinis caussa hic decebat, II non narrari, ningere tali in loco Potius quam pluere. Praeterea si transpositione corrigendus est hic Iocus, cur sic potius verba sunt Collocanda, quam hoc modo, qui simplicior est et venustior:
' προς υνθ' υδρηλὰ γίγνεται νεφη χιών ΘQuid ergo p Νum veri similius est, verbis hoc illove modo
transponendis novum Vedium esse procudendum, quam Vocabulum ι 'λὰ alius esse exquisitioris verbi interpretatiο-nem, aut, Si hoc non arrideat, scribi debere,
προς συννεφῆ υδρηλὼ ἁ γιγνεται χιών,
siquidem, ut Aristoteles ait Rhet. II. 19. εἰ συννεφεῖ, εἰκος υσω. Quid autem si Vel unius litterae mutatione res confici potest Θ Id quidem mea sententia in carmine, quod' ex uno tantum eo lue pessime habito codice editum est, omnium maxime debet probabile videri. Certe omnia optime procedunt, si ille locus ita scribitur; ποθεν δε μοι γενοιτ' ἄν αἰθερος θρονος,. πρυς υν νεφνὶ δ' ἁ γίγνεται
116쪽
Quem enim Danai filiae dicunt αἰθερος θρονον, eo quin
etiam excelsam rupem comprehendere videantur, vix dubitare sinit admirabilis illa ac prorsus divina huius saxi descriptio: quod quum Ρraeruptum, capris inaccessum, hI- commonstrabile, solitudine vastum, Propendens, vulturi bus habitatum appellant, ipsi s his verbis, quae vel in cogitando animum vertigine implent, declarare videntur, qualem intelligant, quam sibi expetunt sedem aetheriam. Itaque hoc videutur optare, ut sibi aethesia sedes vel inter aquosas nubes, quae Propter altitudinem in nives versantur vel in encelsa rupe, unde se possint prae iis tes dare, concedatur. Illud eium vel tironibus notum est, non raro Particulas τε et ῆ sibi respondere. Quod 12 hic cur iacium sit, caussa aperta est. Nam duo chorus de illa aetheria sede praedicaturus, et altam esse, et
apiam ad praecipitem saltum, ita ut Par est incipit, προ ς ἔν νεφη υδρηλά' sed alteram partem additurus, quae esse debebat, et ubi praecipitia sunt, quoniam pro his
certum quid, saxum in rupibus Prominens, nominare in mentem venit, mutare debuit constructionem, atque ηPro altero τὸ inferro, vel ubi praeruptrem saaeum est. Dixi supra, saepe in scribendo accidere, ut Verba Proxime coniuncta sedem suam commutenti Ex quo intelligitur, talium verborum transpositionem multo plus habere probabilitatis, quam eorum quae longius ab se invicem remota sunt. Itaque haec merito ut facilis Ia
datur. Vt quum in Oreste v. 505. libri praeberent, αυτος κακίων ἐγενετο μντερα κτανων, quis dubitabit quin recte Porsonus dederit,' αυτὰς κακίων μητερ' ἐγενετο κτανών pQuamquam in hoc quoque genere cautione opus est, nequis facilitate transpositionis deceptus, ut unum vitium tollat, inserat aliud. Vt quum in Persis v. 313. scri
facilis quidem est quam Porinnus adhibuit medela,
117쪽
οῖδε ναός επεσον ἐκ μιοῖς sed quam Parum tamen credibile sit ita scripsisse Aeschylum, indicavi in praelatione ad Baechas. Itaque quid Prodest tacillimam esse eiusmodi correctionem, si ei illud deest, ut, quod de transpositione praedicat Porsonus, etiam sit tutissima p Iinino ob tacilitatem saepe sallax est, tantoque magis, quanto est speciosior. Nescio an eo reserenda sint verba Xenophontis in Agesilao II I 2. et Historia Graeca IV. 3, 19. quae Longinus c. I9. RRfert: καὶ Ουμβαλοντες τας ἀσπίδας ἐωθουντο, ἐμάχοντο, ἀπέκτεινον, ἁπέθνησκον. Quae Schaeserus illo quem supra dixi loco, quum contra emendationem, quam olim Proposuerat, bene essent ab L. Dindotiio defensa, iam sic scribenda iudicavit: και συμβαλοντες τας ἀσπί- 13δας ἐμάχοντο, ἐώθουν, ἐωθουντο, ἀπέκτεινον, ἀπέ- ο νησκον ' quo congruerent cum his in Oropalidia VII. I, 38. ευθυς γαρ ἀνεβοησάν τε πάντες καὶ προςπεσοντες ἐμαχοντο ' ἐωθουν, ἐωθουντο ' επαιον, ἐπαίοντο. Non nego potuisse Xenophontem ita scribere, ut placet Sinaefero: sed scripsisse tamen ita, . vehementer dubito. Et Primo quidem propter ipsam locorum illorum diversita tem. Nam in Cyropaedia narratur, quid in medio proelio
circa vulneratum CFrum factum sit: qua in re duo gem Per opposita scriptor coniunxit, quo magis quanto animo Tum ardore pugnatum esset ostenderet: in Agesilao autem et Itistoria Graeca initium pugnae describitur, quum Ag silaus interceptos Thebanos, ne ad suos Perrumperent, impedire conaretur. In cuius rei expositione ut pariter Poluerint iungi contraria, praemisso quidem verbo generali ἐμάχοντο, si cum Schae ro ἐωθουν inseras,' tamen fatendum cst, in librorum scriptura ἐωθουντο Sο- Ium , Priinoque loco positum, aptissimum esse, quia neutro exercitui tam pugnare, quam alteri ut Perrumperet, alteri ut perrumpentibus resisteret curae erat: in quo Primum erat ut se in icem urgerent, secundum ut in urgendo manus consererent: unde et caedes et strages.
Deinde quod praecedit, συμβαλοντες τας ἀσπίδας , Vel maxime Postulat statim adiungi ἐωθουντο. Id ipse docet
118쪽
λον των θωρακων καὶ των γέρρων καὶ στεγάζουσι τασωsιατα, καὶ π9ος το ώθεισθαι συνεργαζονται, προς τοῖς D/ιοις Ουσαι. Neque illud Praetereundum videtur,
aptiorem esse tam acris atque atrocis dimicationis descriptionem, si non incipiat verbo ἐμάχοντο, quod isto loco positum languidius est. Denique vero, cui argumento plurimum tribuere videtur Schaeserus, quod Longinus, ut copulae omissae virtutem declararet, non fuisset locum ex minus lectitato libro, eum lite inepte Scriptum, aPtissime scripto in Cyropaedia Praelaturus, ei argumento mea sententia tantum abest ut vis ulla insit, ut Cyropaediae Iocum consulto non esse ab Longino allatum, in 1 Agesilao autem vel Historia Graeca scripturam et eam, quae in libris est, ante oculos fuisse, demonstrari Posse existimem. Nam quum de virtute narrationis non conuexae dissereret, quid aliud quam iis eum exemplis uti conveniebat, in quibus haec virtus Itoli aliis virtutibus Obscuraretur, Sed sola esset conspicua Θ Atqui ille in Caropaedia locus non solum copulae omissione, sed magis etiam Oppositione contrariorum splendet. Nec videtur in orationem oppositionibus concisam expetere, quod Praedicat Longinus: ἄπλοκα ἐκπίπτει, καὶ ἱονεὶ προχεῖται τὰ λεγο/ιενα, ολίγου δεῖν φθανοντα καὶ αυτον τον λε- γοντα. Ea vero verba ne in Agesilai quidem locum quadrarent , Si hic quoque Oppositionibus in membra quaedam concideretur. Quadrant autem optime, Si abest, ut in vulgata lectione, oppositio, atque omnia ordine, uti deinceps acta sunt, sed sine copuliis Prosii nituntur. Non ergone Proxime quidem coniunctorum transpositio adeo tuta videtur, ut Praedicant. Quid vero dicemus, si non tantum ordo verborum, sed verba etiam ipsa mutantur: ut quum Porsonus in Andromacha v. III . Pro τυγχάνει δ' ἐν εμπυροις legi --
119쪽
IIo DE EMENDATIO XIBUS PER TRANSPOSIT. VERBORUM Ivit λυχε δ' ων ἐν ἐμπυροις, aut quum idem, ut quidem Κiddius refert, in Bacchis v. 10S2. pro σιγησε δ' αι θ ρ scribi iussit αἰθ,ῆρ ε εσθα, v. z66. autem Ρro H-vαντο δ' αιμα, σταγονα δ' ἐκ παρηχων reponendum censuit αιματος ἔνι ραν σταγονα, καί παρηὶἴθων' Nam ne Pertinacissimum quidem transpositionis defensorem adeo obstinatum esse Puto, ut si lata sic, ut Porsonus voluit, olim in libris scripta exstitissent, errore librariorum illam quae in nostris codicibus est, scripturam inde enasci ΡΟ- inisse contendat. Sed haec hactenus. Nam si singula explicatius Persequi vellem, magnus de transpositione liber Posset congeribi. Iihi quidem hoc tantum propositum erat, ut Paucis ostenderem, quemadmodum caussae et modi transpositionis multum inter se differrent, ita etiam usum debere diversum esse. Ex quo apertum est, inconsiderate Si tuere, qui illam emendandi viam tacillimam esse ac tutis- Ili simam credunL Νοn magis enim aut iacilis aut tuta est, quam quodvis aliud genus emendandi. Nam ut in medicorum arte illud tantum, quod cuique morbo accommoda tum est remedium, Optimum habetur atque tutissimum, ita in arte critica qui transpositione pro Panacea utetur, quid aliud quam medico similis erit, qui cuivis aegroto artus luxatos esse suspicans, dum reponere laboret. evenat potius ac distendat, morboque veteri superaddat novum p
Haec scripseram, quum mihi significatum est ab amico quodam, Schaeserum etiam in adnotationibus ad D mosilienem impugnasse meam de transpositione sententiam. Itaque pervolvens librum, p. 259. haec scripta inveni: quae Hermcinnus de Fribus orifices palaeπν phicae regendis in praefat. ad Draconem dispiam it, non Neriora e e Puto, quam quae nuper scripsit Us temminatioue trunsPositionis vocabulorum, rei tin Iate cliffusae, ut omnes terminos magetur. Sed quum statim ad dat: quanquam hic quoque, ut ubisis, valet illud nafri Siculi : Nαφε καὶ μέμναά άπι-τεῖν' non videtur mihi Diuitired by Cooste
120쪽
DISSERTATIO. III aliud, quam quod ego ipse, dixisse. Concedit enim modum tenendum esse: ego autem, qui esset ille modus, e plicare studui: mirum enim foret, si, quae non ubique neque omni modo adhibenda esse Consentimus, ea ubi PO- .iissimum et quibus modis adhibenda essent, dici non posset. Itaque Pene suspicor, scripsisse illa Scliae rum magis quod nollet quae a me dicta essent Probare, quam quod re vera a me dissentiret. Nam quum eximiam voluptatem perceperim ex illis eius ad Demosthenem adnotationibus, quibus mihi omnia quae umquam scripsit inultum
superasse videtur, tamen illud ingratum accidit, quod, sicubi mei mentionem fecit, invidiosius loquentem inveni. Cuius simultatis nescirem quae caussa esset, nisi et ab aliis accepissem, et tandem etiam ipse in libro illo p. 561.
aperuisset. Non Putaveram Profecto, me umquam malignitatis insimulatum iri, et tantae quidem, ut P. 809. ne
aliquod innoxium immo quidem sine superbiae suspicione Proserre potuisse crederer. A quo autem p Ab eo, quem et propter doctrinam et propter animi integritatem semper Isimaximi feci. Et cur Θ ob unum verbum in praelatione ad Vigerum, quo non laedere Volui, Sed narrare quantum laboris exantiassem. Fero ego haec Patienter, ut in viro, qui si sciret quam in me iniquus esset, ipse, Sat Scio, magis quam ego esset doliturus. Et Prosecto tacui Asem de ea re, nisi ille Publice esset hominum de illo dicto iudicia antestatus. Iudicent ergo: quod sacile erit novi Thesauri Stephaniani vel uno alterove in loco ex
pertis, quod ego Per totum Vigeri librum tinui ).
Sed veniendum est ad eam rem, quae mihi hoc scribendi officium imposuit. Νam quum aΡΡropinquet 'illud tempus, quo Doctores Plutosophiae bonarumque
in I. II. Bremius in Iabnii Annalibus philologicis et paedagogicis I. 2. P. 261. hoc, quod do adnotatis illis ad Stephani
Thesaurum dixi, non scriptum esse optabat: in quo agnosco Viri eximii humanitatem. Ego scripsi illud, ut scirent lectores, eiusdem generis illas ad librum Vigeri anum adnotationes fuisse.