장음표시 사용
271쪽
DE RHESO TRAGOEDIA DISSERTATIO ').
Quum leonti mihi libellum, quem de Rheso tragoedia
nuper scripsit C. Morstadius, veteris Propositi renovaretur memoria, constitui, quam anto hos viginti annos primum de illa fabula pronuit lavi sententiam, accuratius explicare, Prae'ertim quum interim auris Potius esse itu-bitandi materia, quam finis controversiae factus videro-tur. Exstiterunt enim qui illam tragoediam vel minori Euripidi, vel maiori, vel saltem alicui horum aequali assererent: nisi solus quod sciam Juorsiadius, cui tamen , non innotuit scholiastes Vaticanus, in meam sententiam inclinavit. Sed is id potissimum agebat, ut compositi nem fabulae examinaret: quod fecit diligentissime. IlIis igitur viris quao 34sa sunt, volo expendere: unde Ρatebit, cur confirmata potius, quae a me dicta erant, quam larabefactata esse putem. Praeterea inolim enim culpa aliorum Pro mea caussa uti mendas removere studebo, quas adhuc in illa sabula et mussae et nonnullae tales
Scribi coepta ut prolusio Academica, quum longior evasisset , non est ad eum usum adhibita. Iii citandis tragicorum Iocis numeros versuum sequutus sum in Aeschylo editionis Stanteianae, in Sophocle Brunckianae, in Euripide Dindose sana
272쪽
I E BULSO TRAGOEDIA DISSERTATIO. 263
relictae sunt, ut mirer, quod, qui iis non offensi sunt, scriptorem istum non vel infra Alexandrinos detrudendum censuerint. Sed negligi ii Onnumquan videmus, quod nemo non sat tur primum in omni disputatione esς debero, ut id, de quo disputetur, bene cognitum sit. 'ognito autem, in eiusmodi praesertim quaestione, in qua Pauca testibus, Pleraque diligenti agenda sunt comparatione multarum rerum, quibus in singulis exiguum,
magnum autem in coniunctis momentum est, non multum
profeceris, nisi haec tria sedulo caveris, ne quid pro vero habeatur, quod non sit exploratum; ne quid statuatur, quod de iis, quae in montem venire alicui Possint, non sit veri simillimum; denique ne rationes non recte Concludantur.
Tanta est iamque manifesta inter Rhesum et caeteras Euripidis sabulas dissimilitudo, ut iam inter antiquos grammaticos suerint ciui negarent Rhesum Euripulis Esse. Obstare iamen videbatur. quod iti didascaliis tri-huta es;et Euripidi. Nine nata M. A. Detrii suspicio, cui a Mnesarchi filio Euripide confusum esse cognominem illi fratris filium . quae coniectura non absurita visa est Val-ckenario et ueckio. eram iudicavit A. Hoeckhius in libro, ciuem scripsit de tragicis Graecis. Huius igitur sententiam Primo examinabimus. Sic autem scribit p. 228. - I idascaliarunt gratissimi auctores suerunt, Aristotelesse philosophus, Callimachus, Eratosthenes, BFzantius Ari--stophanes, Aristarchus, Crates, Carystius Pergamenus. se alii. Haud igitur dubium est, quin antiquitus ohtinueritis error, quasi Rhesus foret Euripidis: atque inde venit, , ut alterum eius Prologorum aduci additum ab lustrioni--bus tabulam agentilius nonnulli putarent secundum argu--mentum Rhesi in MN. Florentino. Didascaliartim auctoritatem ego quidem tantum abest ut in dubitationem
vocare velim, ut nesciam an etiam maiorem esse Putem
quam is, cuius sentinitiam expendo. Sed vivondum ostet quas dicamus didascalias, et qualis earum sit auctoritas. Si illa publica monimenta suissent, in quibus eluas D sit os by Corale
273쪽
quoque anno fabulae essent actae perscrib retur, non P set ullum c ritus inagisque fide dictuitu ducumontum cogitari. Sed litantii in scimus, suerunt dida- 'aliae indicessabularum ab hominibus doctis secundum tempora digesti quae ti mpora vel testimoniis vel ratiocinando es ent inventa. Quare ipsi interdum grammatici de earum fide dubitarunt. Pra terea si magis credendum est illiA te ti-hus, qui thmporo propiores sunt robus illiq quas i stantur, multum interest. utrum ii iid in Aristotelis ilida caliis, an in Cratetis, qui ab illo duobus paullo minus saeculiM distat, adnotatum suisse credamus. Quod si verum esset quod putabat Casauhoiuis ad Allien. U. I. ubi didascaliae
sine nomine auctoris commemorarentur, alicuiuspiam grammatici didascalia Μ diei adduci quis posset, ut Rhesima a Cratete demum in ilidascalias relatum opinaretur. si quidem de hoc solo nuper accepimus, eum Euripidi hanc sabulam tribui se. Se i vereor ne erra orit Ca,aubonus. Nain sic potius existimandum videtur, nominari auctorem
dida caliarum, ubi is vel ab aliis dissentiat, vel, ut Ari-Ἀmieles, praecipue side dignus sit; non adiici autem nomen Subi conspiront auctores vel omiri s vel 1'lerique. Sic igitur etiam quae in argumento Rhesi scripta sunt a cipienda Pulo: τὀ δε δρα ια ενιοι νοθον υπενυζσαν, Ev- ριπιδου δε μὴ εἰναι ' τον γαρ a b τόκλειον si αλλον Dao- φαίνειν ἐν μεν rοι ταις διδασκαλίαις ως γν Gmν αναγεγναπται, καὶ,περὶ τα /ιεταρσια ει ἐν αorbi πολυπραγμοσυνο τον Eτριπίδqν.olio λογεῖ liaque hoc iiii lem cerium est, didascaliarum testimonio Euripidem
tragoediam docuisse, cui nomen esset nites . At Ex eo
non sequitur, quam ho sie habemus tragoediam Rhesum illam esse, de qua scriptum fuit in didascaliis. Quare siquis ilicit, ni iti initus obtinuiqse errorem, quasi Euripidis esset Riiems, ambiguum est, quid sit quod dicati utrumne didascaliarum scriptores Euripidi tribuisse fabulam quae alius poetae fuerit, an errasse illos, qui in moratam indidascaliis;Rhesum hanc ess , quaE adhuc exstat. Putaverint. Quum aperio voluerit prius illud. non intelligo, quod ait, inde venisse, ut alterum sabulae prologorum
274쪽
nolinulli at, histrioli ilius additum putarent. Nam aut duo aut unum, aut ii ullii in Prologum scripsit Poeta. Quare aut neuter, aut alter, aut uterque sive ali histrioiiiiiii sive ab aliis nescio ciuilius tactuq sit necesse eqt. At iiii neutrum ab ipso poota factum Ρuiat. Pergit ita: - At. Postea non hi toriae testimoniis, sed critico acumine sa--bula Mnesarchi lae abiit dicata est, quam ά ετ σιν nunis ad alium resero. tiuam ad ipsum II. Eaniiiiiii Ari topha
se item, qui Operam in tragiciis posuit, ut in Sophocle, ita se in Euripide, cuius in scholiis sa -ina Pius sit mentio.
Fortasse: sed seu ira est omnis coiitectura, ubi res testi
hu opus habet. Nihil enim prodest scire, quis potucrit de Rheso su picionem movere, sed ali lii id prodesset lubs Primus in i isset cognoscere, quia in te colligi Posset, quo . tempore tabula iam vulgo esset in Euripi ii is numerata. Ex quo in lucem protracta sunt scholia, alicana, verisimile est . ut infra ostendam, Aristarchum fuisse eum. qui Rhesum ab Euripide abiudicaverit: quunt lue hic et Crates tinii luissimi sint, ciuilius eam sabulam cognitam suisse sciamus, Patet aliquanto priuς scriptam esse: nihil amplius. Nam quia non comperium habemus. Ea lemne sit, quae indidascaliis cum Euriitidis nomine erat uiscripta, aliis tritibus ΟΡus est, Per quos quam anti tua sit certiores reddamur. His nondui reperiis. videamusficiuibus argumentis minori Euripidi vindicetur. si Sane,' inquit, si celebris Eu- , ripidis Rhesus non est: eo iam malos quaerendum, qua se nam ratione eam didas aliae adscribere ei lem potuerint, ,. quum in iis tempora sabularum accurate alias sutigent nο- tata. Primum igitur ille error non potuit exsistere, nisi is vivento Euripille Mnesarchi acta Rhesus sit, deinde ui si ., aut producta ab ipso hoc, eisi ab alio lacta essot, aut , Saltem a cognomine huic alio Euripide commi sa suerit.
In his rationem non recte conclusam vi leo. Procedit enim hoe modo: quia in didascaliis tempora accurate u tata suerunt. constaro debuit, quo anno acta EsSei Rh Wus: si de anno Conualiat, non potuit is non esse unus
eorum, quibita docuit tabulas Euripides Mnesarchi s. quod Diuitiaco by Corale
275쪽
aliter almus ipse errorem coargui set: si vivo Euripide actam esse linius Rhesum testat, alitur didascallae, Et tamen ea fabula rion est ab hoc Euripide scripta, nccesse est aut ab illo tamen ipso, quamvis alium auctor in haberet, aut salieni ab alio Euripide, qui tum viveret, esse commissam. Aperium Est,bsumi pro Vero, quod neque demonstratuin est, nec Potest, ut nunc quidem se rA habet, dein ,restrari, Rhesum, quam memorabant didascaliae, Lam esse, quae aliquot saeculis post Dro Euripidea est habita. Hoc igitur si non e inceditur, concidit tota urgum 'ntatio. iniitunique abest ut ostensum sit, quid non potuerit non fieri. ut nihil sitialiud monstratum, quam eiu modo, si hic no ier Rhesus a minore Euripide sit scriptus, potuerit tribui maiori illi. Λι inultum interest inter ea quae saeta sunt. et quae Potuerunt fieri. Quid aut m, si quis etiam hoc ereptum eat, contendat pie non magis a minore, quam a maiore Euripide sabulam, qua lis est Rhesus, doceri Potuisse Θ In quam rem nunc quidem haec duo tantum asseram: unum, εpiod Euripides pessime Consuluisset famae suae, si huius nodi tragoediam sui nominis honore esset tutatus; alterum, Ex schi liis Vaticanis etiam disertum testimonium in contrariam Pariem videri accedere. Iudicarit enim Crates, ab Euripide adolescente Rhesum esse in scenam productum.
Id si ilixit didascaliarum fide, quoniam in his tempora
accurate notata esse volunt, non potuit Euripidos qui ipse adoleficens esset necdum auctoritate polleret, aut 1ilii sui, aut fratris filii, dubitan est enim, nec debuisse P. 226. manifesti erroris accusari Valckenariunt' et nec tim ita docet ab Elmsteio cum Bacchis edita . cuius verba ipse Ηοe ikhius aliunde accepta P. 232. posuit aut cuius cumque demum alius hominis sabulam Pro lucere. Ita que, si tamen illivd sarium esset, quod contenditur, ut minoris Euri titilis saliuiam suo nomine protegeret. nillil relinquetur, nisi ut annus Rhesi in didascaliis aut non fueritailscriptus, aut visus sit Crates Perperam notatus esse. Sed ciuolitam annorum notationis sacri est mentio, non
abs re erit monuisse, non OPoriere plus iribui didascaliis,
276쪽
rei natura et ratio patiatur. Quum enim ita videati-- conditae esse, ut vel testimoniorum fide vel probabilibus argumentis tempora sabularum adnotarEntur, consentaneum est, lactum id esse ubi poterat fieri: ubi vero et testimonia deesserit, neque alia idonea invenirentur indicia, non esse annos adscriptos. sed universe indicatum spatium, ad quod Pertinere tabulae viderentur. Id iii Rheso tactum suspicari licet, quum memorentur qui' dem didascaliae, sed anno non adiecto, Cratetisque iudicium, magis quid ille opinatus sit, quam quod certo sciverit, indicare videatur. Seil paucis attingamus reliqua. seuorum quid Verius sit, inquit, si haud sacile est se iudicare: non tamen inepta eorum sententia est, qui mi- ,,norem Euri Pidem auctorem iaciunt, quippe qui et co--gnontinis Ρatruo sit, et eo rivente possit docuisse sabulas, se ut Iophon vivente Patre Sophocle. Sophocleam autem se sormam in Rheso Veteres critici acute animadverterunt: - eani iue ipse minor Euripides ridetur adamasgo, quoniam
se et Iphigeniam Aulidelisem prologo reciso Sophoclearum se sabularum indoli fecit similiorem. - Veteres illi critici, in ciuibus, nisi fallor, Aristarchum numerare licebit, quum Sophoclei moris aliqua vestigia in Rheso invenire sibi risi
sunt, nihil prosecto aliud spectare potuerunt, quam me- ira multis Euripideorum elaboratiora, dictionemque exquisitiorem . neque ita resertam Sententiis. In caeteris
scriptor Rhesi non similior Sophocli quam Euripidi est,
nec, si quis id nescire se simulet, eo efficiat ut similem Sophocli quisquam iudicet. Scilicet ita est ratio conclusa: quia veteres critici aliquid Sophoclei.moris in Rheso invenerunt, Iphigeniae in Aulide scriptor autem, qui videtur minor ille Euripides suisse, illam tabulam Prologo carere Voluit. quod facere consuerat Sophocles, veri simile est, ab eodem etiam Rhesum, quod haec Prologo caret, esse conditam. At si nihil aliud isto Iphigetvae seripior quam Prologi omissionem cum Sophocle commune Italuiu, eodem iure etiam Aeschyli similis ivificabitur. Et quomodo Sequitur, qui aliqua in tabula non fecerit Prologum, eumdem esse cum alio, qui item nullum fecerit Θ Immo tolliros by Corale
277쪽
duplex in liis error est, unus in ratione non recte coclusa, alter in facto. Quid impediebat enim. istin sic potius diceretur: cuius aliqua sabula duos lial,et Prologos, is idem est cum eo, cuius item aliqua duos liabei. Nani de Rhesi dii luis constat: constare vero etiam debebat delphigenia in Aulide, cuius de uno Prologo, quem legerat
Aelianus, concessum est: alter autem, isque satiου luculentus, quippe Sexaginta Sex VerSus liabens, quorum ΡΗ-
ἐγενοντο AUα Θεστιάδι τρεις παρθενοι, in ipsa fabula est seroatus. Omnino quid ad rem prologi, sive duo sive nulli Θ Exstat Iphigenia illa, exstat
Rhesus, ut, si quila utramque ab eodem poeta sacrum iudicet, abunde suppetat materiae, qua in hane remutatur. Cur hic fons neglectus est Θ Nos quidem non Putamus nostri officii esse, ut quanta sit inter has tabulas ilissimilitudo ostendamus, sed Eam Pro concessa acci Pimus, quintia non solum Sitnilitudinein non ostenderit is, cuius id vel maxime intererat, sed etiam P. 259. seqq. Iphigeniae metra Euripideis negligentiora esse contenderit: ex quo consequitur, multo ea longius ab Rhesi metris distare. Quod autem summum est, coniicit nos ea comparatio in longe maiorem tropidationem. Quum enim matulastissimum sit, interpolatam esse Idiligeniam, coniunctis in unum quae vel a diversis poetis vel ab uno iiiversis temporibus scripta exstabant, qui horum est, si duo suerunt, minor ille Euripides Θ num is qui scripsit eum quem habemus Prologum, an qui scriΡsit quom non Ita-bemus Θ omnino quid huius, quid rion huius est Θ et qui est ille, aut qui non est, cui similem.esse Rhesi scri plorem audimus p Elabitur e manibus, nec reliquum est quod dicamus. nisi quod sophistae illi apud Antiphanem, εστιν γὰρ Oυκ ὀνλουδέν. Videamus denique con cluSionem. las rationes inquit, sequi resutare Velit, si is ante omnia aut infirmet didascaliarum fidem, aut pro-- habiliter Ostendat, eam fabulam, quae Rhesi nomine se insignita in iis fuerit, diversam ab hac nostra fuisse, se hanc vero receni re aetate Pro vetusta illa suppositam
278쪽
DISSERTATIO. - esse, quod dum sat, set veremur ut facile sit) in
nostra nos sent nita iure poritabimu . Eliam in his salsa ratiocinatio illest. Est enim haec: si, quae hodie exstat nitestis, non est Euripidis, aut saliunt didascaliae aut tabula supposita est. Atqui horum posterius tantum recte coii lusum est: nam illita caliae sic tantum saliuntisi hanc ipsam iliciint sabulam, quam nunc in inanibus habemus. Id igitur demonstrandum suerat. At ii iii est demonstratum: quare ne resutari quidem Opus est: immo concessum putiire licebit, diversas es e Rhesos, quia uncessiim est, quam nunc habemus non esse anti iiii illiu Euripidis. Huius enim si non est, tamdiu credendum erit non ess eamdem, de qua scriptum suit in didascalus, quamdiu esse eamdem non fuerit ostensum.
Sed videamus iam, quid ex litia omnibus certi reliquum sit. Nihil, opinor, nisi haec tria: in didas aliis
Rhesum maioriA Euripidis commemoratum osse; quam nos habemus eo nomine inscriptam tragoediam Ρleros ille eo tempore, quo Aristarchus et Crates vivebant, illam ip am esse credidi Asu. cuiuς in illis didascaliis sacri est mentio: denique, cuius illa cum luto scriptoris sit, none e maioris illius Euripidis, olim quorumdam, hodie
omnium iudicio. Nunc di lascaliarum nilem cur suspectam habeamus, nulla caussa est. Credemus igitur, ilia
cuisse Euripidem Mnesarchi f. tragoediam quae Rhesus voearetur. Quod si recte iudicant qui nostram Rhesum negant illius Euripidi s esse, nihil relinquitur. quam ut supposita sit, L e. ut, quum esset r Peria, genuina autem illa perisset, visa sit illa ipsa esse, quam seripsisset olim Euripides. Id quomodo sactum sit si ciuis ciuaerat licebit vicissim iluaerero, quomodo tot alia non genuina scripta pro genuiniis habita sint. Si tactum est, certo potuit fieri. Quare si hic Rhesim non est Euripidis: est id autem a valckenario ita commonstratum Fui non videatur amplitas dubitari posRE : nocessario coeptu9 est aliquando credi Euripidis eqse. Itaque ne ad inutilia de- .labamur, non in iis quae sciri nequeunt morabimur, sed,
279쪽
14 quod exstet vestigium, quod veraces esse didascaliaue genuitiani lue Euripidis Rhesum, diversam ab nostra, olim exstitisse pro lat, id Ροlius Porse tuemur. Atilito in argumento nite i haec scripta sunt: προλογοι ει διττοὶ φερονται. ὁ γουν δικαίαν ἐκτιθεὶς υποθεσιν του P σου γράφει κατα λέξιν ουτως
ἐν ἐνίοις ει των αντιγράφων ε τερος τις φέρεται πρυλογος, πεζῆς πάνυ καὶ ου nρέπων Ei ριπίδ' ' καὶ τάχα
εἰ μνὶ κατασκα τεῖσαν Oφομαι πολιν Πριάμου, βία πρόρήιόον ἐκτετριltl εν ν. Sic tu versus corrigendi videntur, quorum in primo Mor stadius D. z0. ingeniose . sed non tamen ut aqsolaiiri Vclim. τί δρω/ιεν scribendum censeti Sed quid hoc est. quod duplicem circuni rei prologum i te scholiastes dicit 3 Nisi egregie tallor, verum vulti Morstadius, Ρrologum illum, cuius Primus tantum versus est allatus, Euripidei Rhesi esse: quamquam non multum tribuam argumento, quo ille utitur, in prologo lunam dici lucoro quae nostro in Rheso maxima demum sabulae parte Peracta oriatur, v. Plia . Nam quod ibi legitur, ovλευσσετε μηνάδος αἴγλαν, quis contendat non posse nisi de ortu lunae intelligi, Praesertim quum vocabulum illud μνας non alibi sit inventum, neque constet, lunamne an
280쪽
lucem Itinae eamque Pallescentem significet, id quod suadere videntur. Proxima Verba, o ως πελας, άως, quibus
indicatur eam lucem sigmun esse apPrOPinquantiS aurorae. Sed non opus est ut repugnare istum versum nostrae sa-hulae ostendatur: satis Est, quod duo eius prologi exstitisse dicuntur. Nam id ipsum, nisi salior, confirmat id quod volumus. Non indigebat prologo haec nostra sa-hula. videtur ille, ut in libris ex quibus edita est, caruisse prologo. Quod si duo tamen, aliis in libris alius, reperii esse prologi dicuntur, nimis id mirum est, quam ut non susΡicari oporteat, casu servatum genuinae Euripidis sabulae prologum in aliquo codice nostro Rheso adiectum fuisse, qui Protog's fiuit is, quem iustuni vocat scholi
stes. Iam iacilis est coli lectura, unde venerit alter. Ν
que enim videtur dubitari posse, quin Euripidis Rhesus
multo aliter quam Isic noster fuerit comparatus, quique illi scriptus erat Prologus, non etiam huic convenerit. Pindarus certe nitesvin narraverat unum diem Pugnasse cum Graecis, tantamque iis cladem intulisse, ut Iuno, graviora metuens mala, miserit Minervam, quae Dioine leni et Vlyssem ad nocturnam cae lena excitareL Vtile
Schol. ad Iliad. κ. 435. sive fragm. I iid. ISI. ai'. mee h. p. 652. Id si sorte etiam Euripi li placuit, non inepte coniicias, Miner ana in eius sabula Prologum egisse,
exponentem mandata Iunonis. At id nostrae fabulae non erat accommodatum. Quare nescio quis alium Ρrologum scrip-it, ambas ille deas introducens, aliamque singens Ιunoiii caussam esse Rhesi Perdomit. Hunc prologum scho
si tos iure pedestrem, indignumque Euripide appellat, aliquot appositis versibus, ut ipsi iudicare lectores possent. Nam quod alckenarius eum Prologum ne Sophoclo quidem indignum iudicavit. aevo illi ignoscemium. Rectius scholiastes eum ab histrionibus factum coniecerit. si modo umquam hic Rhesus in scenam Droductus esti Non est certe ali.eo tactus, qui sabulam ipsam secit. Sunt hae
sane tantuni nodo Coniecturae, sed eae lamen lales, nisi salior, ut cum his duobus, quao certa videntur, non falso
in dulascalias aliquem Euripidis Rhesum relatum esse, et Duiliaco by Corale