장음표시 사용
111쪽
quoque Origenis prosecta rapui ipsos videtur esse reon
XIX. iam seminam 'Ie elui idem decimum quartum saeculum tittit. uius ante annos aliquot in lucem emissa vita est, in qua editum ipsi divinitus oraculum quoddam nostra observatione dignium refertur. Coelitus quippe Deum ipsi nuntiasse iaarrat vitae initiis seriptor, quidquid Samsoni, Salomoni, et Origeni condonatum a se, et indultum est, consulto homines celasse, ut rei hiatus ignoratione perterie lacti doctissinii, prudentissimi, et sortissimi quique, perparum de se, omnia vero de Deo sperare discant. Celebrabatur hoc ipso tempore Bernardus Guido, a quo recensentur Origeniani errores, et in synodo quinta una cum auctore damnati esse memorantur. Posterior illo Bartholomaeus latina praecla te egit cum Origene, et magnis eum laudibus exornavit. Maxima vero sui sequenti aetate Joannis Pici, Mirandulani Comitis, in re
literaria laus et celebritas, ut neque nobiliorem, neque doctiorem patronum sibi Origenes optare potuerit. Inter nongentas ergo Conclusiones, quas universo orbi disputandas Proposuit, insignis haec erat: unationabilius est credere Origenem esse Salvunt, qua in credere Psuri esse
damnatum . . Ex ingenti illa Positionurn striae tredecina asteriscis signatas, quasi si dei liristianae contrarias, Pici aemuli damnaverunt, in quibus ea erat, quae ad salutem Origenis pertinet Apologiam pro se suaque doctrinasci ipsi clarissimus princeps, et tutando Adamantio Peculiare caput dicavit. Septem illud constat articulis, quos res erre utile est: In primo videtur, an Origenes unquam haereticam de rebus fidei opinionem scripserit et crediderit. In secundo dato quod scripserit, an dogmatice, vel adliaesive, vel inquisitive tantum scripserit. In tertio, dato quod adhaesive, an aliter adhaesive, quod ille seH-bendo mortaliter peccaverit, et haereticus dici possit. In quarto, Malo quod scripserito et taliter scripserit, ' quod
112쪽
scriberi do erraverit, an pro talibus unquam Poenituerit.
In quinto dato quod de eius nec Poenitentia, nec im- Poenitentia constet, an sit rationabilius ipsum credere esse damnatum, an salvum. In sexto, quid ex dictis Decretorum iudicandii sit ecclesiam deteriminasse de Origene. In Septimo, quantum obliget in ista materia credulitatem nostrarii deterruinatio ecclesiae. . Diversa suere de iis Conclusionibus et Apologetico hominum judicia, adeo ut vitandae multorum ossensioni, ne a quoquam legerentur istae Conclusiones, decreto sanxerit Innocentius VIII. Pontifex maximus; salvam tarmen ac integram Pici existimationem esse voluerit. uius successor Alexander VI anno
subd. 18. Junii Breve Apostolicum ad Picum dedit, quod
est huiusni odi, ut pro Apologia ipsum valere possit, adeo
Severa et gravi oratione omni Picum haereseos et erroris
suspicione liberat. Aliis puto Pici exemplum, ut simile Pro Origene auderent, stimulo fuit. Quam ob rem do-anties Nauclerus Tubingensis praepositus insignia in Chronico Origeni elogia conscripsit. Multis eum quoque concelebravit laudibus Joannes Trithemius abbas Spatii emensis,
in libr. de script eccles. nec errores tamen ipsiU dis31-rnulavit, ab iisque se alienum esse velle professus est.
XX. Initio superioris saeculi sparsas in bibliothecis Origenianarum scriptionum reliquias colligere, et in Pu-hnicam lucem dare primus instituit Iacobus Merlinus Victurniensis, Theologus, Canonicus, et Poenitentiarius Parisiensis Operi pologiani addidit pro Origene, in qua de Gelasio, et lata ab eo in Concilio Romano Sententia, tun et de Hieronymo non satis prudenter locutus est, nec ut Calliolicum ac pium virum, nedum Theologum decuit, aliaque adjecit nolit , quae Massae Cameracensis acholae iani rectoris, et Natalis Bedae saetiliatis theologicae syndici expostulationibus patuere. Cum Origenis
ergo ipsi assingerentii erro ius, nil iis a dii res in Su-Preruo senatu, et later Paristia os theologos controversa c
113쪽
displitat .a est. Cei te anno I 522. Apologiae suae pologiam pertexere necessum habuit Merlinus. Manu scripta illa servatur in theologicae acultatis bibliotheca, ejusqtien, dii usura concessa est. Quain cur in lucem non emiserit auctor, equidem nescio. Tribus illa libris eontinetur. Prior pro Origene Origenisque doctrina pugnat, et septem Conclusionibus absolvitur, quartim Prima haec est: Non est certum et evidens, nec indubitatum, Concilium aliquod damnasse Origenem Adamanti urn Leonidis martyris si litim, tanquam haereticum notorium et publicum. Altera ita se habet: Dogmatinare Origenem Adamantium Leonidis
ni ait ris silium non fuisse notorium et Publicum haereti cnm ab ecclesia legitime congregata damnatum, nec Sthaereticum, neque in si de suspectum. Tertia est huius- inodi: Probabiliter affirmans Origenem Adamantium Leonidis martIris sit lim non suisse auctorem omnium illorum Pessimorum erratorum, quae ibi imPonuntur, non derogat ecclesiasticis sanctionibus, neque Summorum Ponti si eum decretis, neque sanctorum Patrum dogmatibus. re Quarta iis verbis concepta est: Asserere Probabiliter
alteram istarum Propositionum Origenes Adamantius Leonidis martyris filius non est, nec sui haereticus Origenes Adaniantius Leonidis martyris filius est, vel fuit
Haereticus, non est haereti curia liaeresin apicns, ne erimneum, a fide, aut fidei pietate alienum. Quinta talis est: Asserens hanc vel illa ni partem probabiliter, seponere debet omnem pertinaciam, et sub conditione expressa vel tacita affirmare alteram alioquin periculoso discrimini sese committeret. Sexta ita expressa est: Quamvis praedictae pio positiones non possint simul stare in
veritate, et nec eqse sit alteram esse veram Stat tamen aliquem partem veram affirmantem non esse schismaticum,
ne de scitismate suspeetum . . Septima demum his verbis absolvitur u Christianae pietati conducibilius est, stante tali, tantoque dubio, reum veritas in parte occulta est et
114쪽
anceps, De Per ecclesiam aut pontificem aperte definita,
demi genis doctrina et auctore eiusdem in favorem bene sapere et dogmatigare, quam Perperam; et in commendando excedere, quan descere a laude sibi debita praesertim si in alterum venire oporteat. Secundus liber
novem propositiones ex Apologia Merlini ab ipsius adversariis excerptas et reprehensas defendit. Tertius Orbgenis vitam et elogia ex Eusebio Ilieron mo, Nauclero, et Trithemio depromit quibus subjecta est responsio ad dialogos Massa ei, et additationes Bedae. In his Merlinus
non tam ex si de historiae et testimoniis antiquorum, quam contortis sophisnaatis et argutiis de schola velitatur. XXI. Praeclare etiam hac aetate de Origene meritus est Desiderius Erasinus; nam et Commentariorum ejus in
Matiliaeum Partem aliqua in latino sermone retulit, et vitam ipsius scripsit, ac laudes prosecutus est, et de luc brationibus, deque eruditione, ac docendi ratione arbitrium tulit a dogmatis autem manus abstinuit, morte, ni fallor, Praeventus, quae quo minus SuscePtam quoque Origenianorum operum editionem et censuram absolveret,
et 1igenis adversarios refelleret, impedimento fuit. In
ea Porro, quae exstat, censurae parte antiquum Erasmus
obtinuit, res Iton satis accurate perspectas Praecipit judicio disceptans, et disceptando nonnunqriani impingens. Suniati opere intelim tigenena aversabatur Martinus Lu-tlICTUS, Custis ea vox suit: Otigenem iam dudum diris devovi. . Cui subinde adstipulatus est Theodorus BeEa, cum excentis locis Annotationunt majorum in epistolam ad nos Danos, tun maxime sub ipsum initium, foedissima Adamantio stigmata inurens: Neque vero, inquit, cum liae dico, ii uicquam volo Patrum auctoritati detrahere: sed sane quod ad me attinet, Origenem non possum bona conscientia inter eos Patres collocare, quos velim imitari. Itaque non pudebit illius errata passim Iesellere, nullo,(ita rite bene Deus amet, obtrectandi studio: Ged quod
115쪽
impururi scriptorem exoptem aut ex lectorum manibus excuti, aut summo cum iudicio a studiosis tractari. αModeratius de Origene et aequius senserunt et scripserunt Magdeburgenses, pro vitiis eum vel virtutibus ornantes: quamquam minime ipsos seras, Adamanti orthodoxa nonis nulla, sed sectae suae dogmatis contraria, in crimen trahentes aliqua vero Perperam ipsi Tngentes Adamantii in Ioannem Commentaria in Veneta S. Marci bibliotheea
Graece nactus Ambrosius erraritis 3Iediolanensis, mona- clius Cassinas, primus Latine convertit, et typis commisit: Origenianae vero fama usque adeo studiosus fuit, ut, dum illi patrocinatus est, parum ipse suae consuluerit: quamvis enim Suium a se in hoc libro vertendo usum desit obtestatus, nonnulla tamen consulto resecta deprehendas, in quibus a recto Christianae doctrinae calle Origenes aberraverat. In nuncupatoria Praeterea ad Julium III. pontificem maximum Pistola, magnis sese sumtibus adeundas curasse narrat celeberrimas, quae ubique gentium sunt, bibliothecas, missis etiam, qui totam perlustrarent Graeciam, et si quae nanciscerentur scripta Origenis, ea ad se asportarent. in adeo locii pletatus, multa ipsius et γνήσια opera praelo Parabat. Quae cur in lucem non venerint, ignorantiis Tutando Origenis nomini utilem aliquanto post operaria contulit Sixtus Senensis e Praedicato runa familia: egregium quippe illi in bibliothecae sanetae libro quarto elogiunt consecravit, in quo non illum solum extollit praeconiis, sed librorum etiam ipsius numerum recenset, et genuina a Spuriis erudite secernit. Errores vero in Annotationum libris notat et excutit.
Parum ipsius alio Caesai Baronio' Cardinali probata
est; qui cum alienissimo esset adversus Origenem animo, summamque in eum styli asperitatem et elementiam in Annalibus exerceret, carpsit retiam re obiter aetigit reli-
116쪽
si iras, elui Cirnque in eum Propensiores essent: Miratus
Sum vehenienter, inquit, post damnationem eius ab Anastasio Papa pontificia auctoritate inflictam, post eiusdem reprobationem in sexta synodo Pronuntiatam, Post tot antiqliorum Patrum in id ipsi in conspirantes sententias, adhuc recentiores quos dana ausos esse Pro eodem novas edere Apologias, et auctoritate Catholicae ecclesiae judicatas saepius controversias denuo temere agitare, quod
isus est fecisse haud pridem Sixtus Senensis. re Non milius Origenem habet Roberius Bellarminus 3 Chrdinalis,
Urigenisque adeo partiarios omnes et defensores. SuDama Sane aequitate cum Adamantio egit Clalidius Espencaeus in Commentariis in epistolam ad Titum; nam neque insano occaecatus in ore quicquam de si de historiae decerpsit, nec erroribus os sensus laudes ipsius obscuravit. Hurinium ipsi favisse fertur ac multa condonasse Vicelius in libro de seriptoribus ecclesiasticis: quod quidem ex aliena si de refero, nam librum reperire non Potui. Reliquorum vero in ornando rigene industriam longo intervallo superavit Gilherius Genebrardus, Theologus Parisiensis, et archiepiscopus deinde Aquensis nam priores editiones reeensuit, et ad vetera cum Graeca, tum I.atina bibliothecae regiae exemplaria contulit et emendavit novam omnium pertim editionem molitiis est, in eaque multa nondum edita publicavit, Philocaliani in la- liniam Sermonem transtulit Collectanea editioni suae praefixit, in quibus nillil sere praetermissum est, quod ad Purgandum origenem, et omni absolvendum crirnine Periineret. Ultimo praesertim Collectaneorum capite electa quaedam Origenis prosecutus est dogmata, ab ecclesiasticanorina discrepantia in iisque litandis vel excusandis nimium suo in Origenem amori obsecutus est. Aequioresse in rebus ipsius tractandis praebuerunt Antonius Posse-
se Bellarmin. in libr. de script eccles.
117쪽
viviis in Appar. Sacr. Jacobus Grel serus cle iure et iore
prolii bendi libros malos libr. X. cap. s. et Stephanus Binetus in libello de salute Origenis, veritatem spectantes unam, odio vel amori nillil admodum tribuentes. Incerta
vero Abraham Scultet ratio, qui postquam de Origenes paucis acturum dixit, illa inter haereticos fere potius, quam inter Patres numeratur, mox ubi ad eius doctrinam ventum est et errores, vel a librorum depravatoribus prosectos ipsos esse censet, vel in iis fluctuasse Origenem demonstrat in Meduli theol. Patr. libr. l. cap. l. et . Dissimilis illorum Petrus,alloxius Leodiensis, nuperrinius ille Origenis vindex, ipsius vitam, virtutes, et documenta libris quatuor susissime complexus ad id attentus unum, ut vel integram et orthodoxam ac labis immunem Origenis doctrinam fuisse demonstret vel si quid veritate victus huic inhaesisse vitii fateri cogitur, id ut quaesitis undecunque excusationibus diluat.
118쪽
LIBER TERTIUS. 3RIGENIS SCRIPTA.
Libri terii partitio. I ibrum istum itidem ut priores duos in Capita quatuor dispescimus. Primum de Scriptis Origenis in universum disputat. Quae, quoniam vel ad Scripturae interpretationem pertinent, vel sunt Peculiaris instituti, in duo genera distribuimus, Exegetica, et Inlagmata Secundum itaque Caput agit de Origenis Exegeticis, iisque ejus operibus, quibus varias Scripturae interpretationes ante ipsi iis aetatem editas complexus est, et ερμηνευTικά appellari queunt Tertium versatur circa eiusdem Syntagmata. In Quarto, quo ordine, quibus temporibus lucubrati sint libri Origenis, exqui litur. Subjicitur Appendix de libris Origeni falso adscriptis.
I. Stilus Oii genis redundans et incultus. II. Plus septem ei dictanti aderant notarii totidem librarii et puellae opera ejus nitidius exarabant. IlI. Quicunque supersunt Origenis libri, vitiati et corriipti imi V. dua quibus-
119쪽
que ingenis operibus auctoritas, Silus valor assigDatur. V. De Origenianarum scriptionum nil mero disseritur.
VI. Quibus Scripturae sanctae editionibus uti soli iussu erit Oi genes, aperitur. I. Redundat stilus Origenis, et di siluit. Quam ob rem ipsius causoν φλυαοίαν, et et te Dro1oγίαν carpit Eustathius Antiochenus, et post illum Epiphanius, eumqueri Semimarium loquacitatis appellat Theophilus. inc et ipsi statum hoc Salomonis accommodat Nicetas: In '
naultiloquio non deerit Peccatum: re adeo ut aruni attentum fuisse Putem Erasmum in Censur. cum revitatem eius laudavit. Titio huic Origenis caussae fuisse censeo assidua in docendi et dicendi consuetudinent, quae verbosos homines facile efficit. Nec verbis solum, sed rebus etiam abundat quemadmodum enim herbis luxuriat seraeior seges, ita Origenis animus, si quando in aliquam sese meditationem conlecerat, tantam ipsi rerum ubertatem selix ingenium, et reconditum doctrinae penus subministrabat, vix ut notarii scribendo pares essent. Ex hac festinatione, ut supra jam dixi, multa exsistebant incommoda nimia erat orationis incuria et supinitas ad res enim attentus animus insuper habebat verborum curam, et stri bliginibus serationem quandoque oedabat; cuiusmodi nonnullas suis locis observavinius res a CP confundebat cuni rebus, ut cliptores sacro citans aliquando Permutaret noni ina, et nulli appellaret Pila altero, ac saepe Scripturae loca permisceret conlisus Haemoriae scilicet, et quo minus libros consuleret, festinatione impeditus Scribit Didymus in pologetico, quem pro Origene edidit, aliam verbis ejus inesse Sententiana, ac prima fronte videtur. Certe librorum, qui supersunt, Planus est stilus et apertus, adeoque affirmare ausim, si clibi obscurus sit Origenes, sententiam de industria vitandae offensioni occultasse.
120쪽
ilia Origeniani stili notavimus laudes notaremus quoque, si non id iam accurate et erudito praestitisset Erasmus, quem omnino laac in Parte audiat, si quis Adamantio favet. II. Dixi vix scribendo pares suisse notarios sic enim erat. Tradit Eusebius septem et amplius notarios
dictanti illi adfuisse non simul quidem, ut de Caesare refert Plinius, qui scribis ita tuor, vel si nihil ageret
aliud, septem uno tempore dictando sufficiebat; sed alternatim, et Statis unumquemque vicibus. Cur id ergo tantopere miretur Baronius caussa nulla est; nam et tanta fuit ingenii celeritate Origenes, tantaque diurni ac nocturni Iaboris patientia, ut scribentes notarios facile delatigaret. Par ei aderat librariorum numeriis, Una cum puellis, quarum compositissimae erant et clarissimae literae horumque ad describendas nitide suas lucubrationes, non addictantis verba in literas reserenda, ut putavit Martinus Polonus, opera utebatur. Ilomilias autem, quas ad populum habebat fere quotidie, alii ex ore loquentis exci-Piebant, quod ante sexagesimum aetatis suae annunt fieri prohibuerat. Quod si secus fuisset actum, omiliarum, quae exstant, ars non exigua Periisset. aec non satis distinxit Sixtus Senensis, cum ait: Origenes quotidie, et quasi ex tempore Scripturas ad Populum enarrabat, excipientibus ex ore et is Septen notariis, totidemque velocissi nais in scribendo puellis, aliasque scriptoribus, qui eas conciones ad non intentura posteritatis radiderunt icdeque sane id dixit ampli ilus, quero testem citat; sed illud untaxat: praecipue vero per eos tractatus, quos pene quotidie in ecclesia habebat ex tempore quos et describentes notarii ad Daonimentum posteritatis tradebant. re III. Inde porro scriptiones Origenis esse vitiatas supra notavimus. At serendum illud erat, si non eo etiam accessisset malorum hominurn nequitia, errores suos malis artibus propugnantium, et alienis operibus adulteras