장음표시 사용
131쪽
ORIGENIANORUM LIBER III. lis quas in Erechielem Origenes habuli: Illud, inquit, breviter admonens, ut scias Origenis opuscula in omnem Scripturam esse triplicia Primum ejus Excerpta, quae Graece χόλια nuncupatatur, in quibus ea, quae sibi videbantur obscura, atque liabere aliquid dissicultatis, summa- tim breviterque perstrinxit Secundum omittat eum genus, de quo et praesens interpretatio eius est. Tertium quod ipse inscripsit Iris ot c, nos 'olumina possumus nuncupare, in quo opero tota ingenii sui vela spirantibus ventis dedit, et recedens a terra in medium pelagus au fugit. Rufiniis in Prologo interpretationis suae Commentariorum Origenis in Numeros, quem milii olim Bigoiiana Bibliotlieca suppeditavit: Quae citiaque in Numerorum libro, sive o miliatico stilo, sive etiam ex his, quae Excerpta appellantur, scripta reperimus, haec' te perur-ciente, Romana ut Potuimus voce ex diversis in unum ordinem collecta digessimus. Et paulo post: Scire tamen te volo, frater, quod haec lectio vias quidem ape- riat intelligentiae, non tamen sigillatim cuncta quae scripta sunt disserat, ut in Explicationum libris legisti quo sei- licet etiam lector non reddatur otiosus, sed pungat' eorsuum, Sicut scriptii est, et producat sensum , et audito
verbo bono, ut sapiens adiiciat' ad illud. .
III. cliolia breves erant notae enodandis locis intri catioribus, et abstrusioribus sensibus eruendis, quales habemus in omnes fere Graecos poetas. Erasmus ' ,, otiolai reddi iubet. Sixtus ' Senensis exponit: Vacationes, Sive otia, sive per otium excerpta quibus quoties ad plenam commentationem otium' deesset, ex tantum Ed IIuet prior, itemq. ed Ruaei haec perurgente te.
I la. Stat Senens libr. IV. Bibi
132쪽
suae sibi videbantur obscura, brevibus quibus dar annotationibus stini naatim Perstringebat. Inepte uterque Scholion diminutivum est a schola Schola Graece et Latine, praeter vulgatas significationes, lucubrationem etiar sonat quae de re aliqua per otium aboratur. Scholion ergo parvam scholam significat, hoc est lucubratiunculam. Speciatim vero Scholia appellantur Commentarioli, vel Dissertatiunculae Praeterea excerpti ex auctore aliquo
loci dicuntur Scholia, cuiusmodi ex Evangelio , quo utebatur Marcion, nonnulla depromsi Epiphanius IIaer a2., et cliolia appellavit. Atque haec Scholia Latine Excerpta proprie dicuntur. Male autem hoc nomine assicias breves expositiones, et dissertationes: quod tamen feceriint IlieronImus et Rufilius, cum Origenis Commentariolos in Scripturam Excerpta dixerunt omne clioliorum
genus communi Excerptoriana vocabillo donantes, quod ad certam quandam Speciem erat restringendum. At quoniam brevibus sententiis haec Scholia Origenis, sive Conimentarioli concludebantur, idcirco Commaticum interpretationis genus ea ieron mus appellat. Prooem. Comment in J Iatth. Legisse me fateor, inquit, ante annos plurimos in Matthaeur Origenis viginti quinque volumina, et totidem eiusmomilias, Commaticumque interpretationis genus, Et Piooem Coinnient in epist ad Galat. Scripsit eni in ille vir Origenes in epistolam Pauli ad Gaia
latas quinque Propria volumina, et decimum Stromatum suorum librum cornimatico super explanatione eius sermone complevit. Quod ita intelligo Scholia in episto iam ad Galatas decimo Stromatum suorum libro ipsuin inseruisse. re cliolia vero ad sacrorum librorum oram attexuisse Origenem, ostendit liber vetustissimus Renati Marchali, quo continentur prophetae omnes, quique in
Collegii Parisiensis Societatis Iesu bibliotheca servatur, et cujus usuram humanissime mihi concessit Gabriel Cos- sartius amplissimae huic Bibliothecae praesectus, Otβλιo-
133쪽
oram Zechielis, aliorumque prophetarum adtextae Uni annotationes, ea ipsa esse Origenis Scholia, multum is sane errabit. Constant enim illae partim variis interpre-iationibus ex Aquila, Theodotione et Symmacho depromtis partim lectionibus variis, vel ire lectionum
varietatem observationibus. Neutra vero pro scholiis
Origenis haberi possunt: non priores. Quis enim vitare possit in Tetrapta, quae Scholiis, ut dixi, succincta erant, unde et ista sumta' sunt, depromtas e diversis interpretum expositionibus particulas conjecisse Origenem, eum in iis plenae ipsae ac integrae interpretationes haberentur Non posteriores: utpote in quibus saepe Origenis, et alicubi etiam Constantini imperatoris mentio fiat.Ηomiliae a Rufino et ieronymo Tractatus appellantur Apologia anaphili a Busino conversa: Praecipue
vero Per eos Tractat iis, quos pene quotidie in ecclesia habebat ex terri Pore, quos et describentes notarii ad monimentum Posteritatis tradebant. re ieron mus ad v. Vigilantium, epist. b. de omitiis in Job loquens, quas Hilarius verterat: Cur Tractatus ejus in Job, inquit, de- sc iptos habes' et in Praefatione ad IIo milias Origenis
in Canticum: IIos duos Tractatus, quos in morent quotidiani eloquii parvulis adhuc lactantibus composuit, sideliter magis quam ornate interpretatus sum: et in Prooemio Commentar in epist. ad Galat. , Scripsit aenim ille
134쪽
s 22 Erni DAM ELIS IIVETII vir Origenes in epistolam Pauli ad Galatas quinique
propria volumina, et decimum Stromatum suorum librum commatico Super explanatione eius sermone complevit: Tractatus quoque varios, et Excerpta, quae vel sola possint sufficere, composuit. Nempe Tomos, o milias, et
Scholia significat per quinque illa volumina, et Tractatus, et Commaticum sermonem, ac Excerpta Concludat vero forsitan ex hoc loco aliquis, Excerpta, et Commaticum sermonena res esse diversas sed frustra id enim sibi vult Ilieronymus, alia in decimum Stromatum librum inserta esse Scholia, alia seorsum claborata et descripta Fallitur Erasmus, cum uomitias illas recte dici putat Colloquia; cnon enim Origenes cum auditoribus colloquebatur, Sed auditores alloquebatur; ac proinde melius dicerenturis Alloquia. In iis Phaleras et oratoria pigmenta neglexit Adamant iussulanum vero, familiare, ac simplex, nec valde
prolixum, quale facilius patiunturio miliae, dicendi genus
Tomi idem sunt quae et 'Eξηγητικά proprie dicta.
Nam quamvis hoc nomine assici possint, quaecunque interpretationis vice funguntur; atque ita non ad Tonios solum, sed et ad Ilom lias etiam, et Scholia reserri possit ea vox illamque editioni nostrae, quae Tomis et domitiis constat, Praefixerimus nillilominus tamen ad Tomos speciatim et proprie pertinet, iisque nunquani non in antiquis Codicibus tribuitur. Explicationum libros appellat Rufinus in Prologo interpretationis Commentariorum Origenis in Numeros. In iis Origenes IIebraica veritate sti- Patus, et suorum circumdatus agminibus, peregrinae interdum linguae quaerebat auxilia, ut tradit Ilieronymus in Prooem quaest. Ilebraicarum in omitiis autem Communem editionem sequebatur, ut superiore Sectione nota
IV. Interpretationes praeterea Origenis quasdam, Gη- elicet et appellatas perio. Utrum Scholiis, an Exegeticis
135쪽
propite dictis vox ea tributa sit, quaerendunt est Ilieron in iis Scholiis manifeste tribuit Prooem in I. Comment. Isaiae: Feruntur, inquit, et alii sub nomine eius Ori. genis de visione rerραπεύων duo ad Gratam libri, qui pseudo grapti putantur, et viginti ii inque o miliae, et OV Et GH; quas nos Excerpta Possumus appellare. Excerpta igitur, seu σχόλια, ea sunt σημειώσε/c. At Philocaliae cap. 26. al. 22. , postquam prolixum rigenis
fragmentum in Exod X, T. Prolatum est, verba haec Sequentibus aliquot fragmentis Praefiguntur: Καὶ ἀλιν ἐν α λλω όμ 3 ν αι αυτ αῖ εἰσ cu losso u σημειώσεσιν. Igitur Gημειώσει; constabant Tomis igitur quaecunque lio Philocaliae capite fragmenta in Exodum re- Praesentantur, Petita sunt Cetto σημειώσεων. Ea vero neutiquam pro Scholiis haberi possunt, sed iustorum
commentariorum vicem explent ea est rerum ac verborum ubertas et copia .
Ego quidem σημειώσει; generale vocabulum esse puto, quo Tomi et Scholia continentur. Σημειoύσθαι est ad- Dotare, Commentarium scribere, scriptum aliquod ad aliud adjicere, adscribere. cc Σημε, σ: adnotatio, Commentarius, quidquid ad aliud scribendo adjicitur: si cuius in odi sunt Scholia, et Commentarii, qui ad oram librorum adtexi solent. Ita intelligendus Eusebius lib. V. istor.
cap. o. cuia1 αD εσrάτην σημείωσιν appellat obtestationem quandarei, quae ad sine libri Irenaei nερι γ do Joc praeter contextum adjecta erat. Inde lux quoque
136쪽
Epiphanius nuncupavit, quasi dicas: adjunctiones, adiectiones . . Optime quoque bicephorus ci ,α σημείωσιν reddidit, hoc est: descriptionem ad aliud additam: uaddita enim praepositio notat esse is noόc t. Cum ergo cliolia et Commentaria, alterius scriptionis explicandae gratia scribi soleant, eique saepe adiungi et adoram adtexi, propterea σημειώσει; recte dicta sunt neque immerito Philocaliae textores hoc vocabulum Commentariis, Ilieronymus Scholiis tribuere.
V. Communi quoque 'Eξηγητικῶν titulo Tetrapta,
Hexapta, et Octapta Origem complectimur, quae Proprio vocabulo Toμηνευr κά appellare possis. Cum enim ex variis Scripturae conflata sint interpretationibus, in eum venire debuerunt censum, quo quaecunque ad interpretandam Scripturam elaboravit Adamantius, continentur. Huc adiicit epistolas Sixtus Senensis, quod propositas sibi circa Scripturae illustrationem quaestiones rescribendo Origenes dissolverit. At cum alia quoque per epistolas argumenta tractasse ipsum constet, velut cum ad Philippum imperatorem, vel ad coniugem ipsius Severam, vel ad Fabianum Papam si dei suae profitendae caussa scriberet, merito inter Syntagmata epistolas ipsitis coniicien
I. Qui in teipretandis Scripturis triplex Tξηγγμικῶν
genus adliibuit Origenes, is triplicem ex illis sensum eruere, ac investigare consuevit historicum, quem et litera Sensum appellant mysticum, et moralem. Sic ille IIo mil. r. in Genes. lim. I. ubi agit de benedictionibus
Patriarcharum: In ipso autem corpore et Serie verborum, neque benedictiones tantum, neque suturorum sola praenuntiatio, quantum mores vel propositum eorum, vel
etiam quaedam ab iis gesta notabiliter arguuntur. Quae res nobis tripartitam,ri ut in aliis fecimus, explanationis materiam subjicit, ita ut benedictiones historiae locum 5ervent; prophetix vero mysticum atque dogmaticum,
137쪽
morum' correptio atque obiurgatio moralem dirigat si lum . . Quod idem in sine eiusdem Homiliae repetit.
Ab historico autem sensu ad mysticum, a mystico ad moralem fere progreditur quamvis hunc ordinem Pervertat nonnunquam, literam aliquando negligat, a morali expositione ad mysticam quandoque transeat. Quae quoniam supra luculenter tractavimus, haec obiter tetigisse sufficiat.
VII. Finem huic imponemus sectioni, adducentes illud Ambrosii e libr. V. epist. 3. Et si sciam, quod nihil dissicilius sit, quam de Apostoli Iectione disserere, cum ipse Origenes longe minor sit in Novo, quam in
Vetera Testamento. Cuius rei caussas quaerenti mihi id succurrit, aetate Origenis pluribus Commentariis, interpretationibus, dissertationibus, traditionibus illustratum
fuisse Testamentum Vetus, quam Novum, cuius reconditiores sententiae perpaucorum industria suerant ad hoc tempus investigatae proindeque Instrumentum Vetus tractantem Adamantium maiori fuisse in luce versatum, quam cum Novo explicando operam suam navaret Iluc accedit antiquae legis abrogatas ceremonias et iudicia enarrantem, minore periculo in allegorias excurrisse, et destruxiSSeliteram, quam cum Christi decreta, et sanctiones Apostolorum dogmatum suorum novitate depravaret.
Edd. IIvetii quorum correptio.
138쪽
SINGULA ORIGEM EmmTIRA, DUORUM AD NOS PERVENIT OTITIA, ENUMERANTUR.
I. Enumerantur Origenis Exegetiea in Pentateuchum; II in Iosue, Iudices Libros Regum Paralipomencon, Esdrae, et Job III in salterium; IV in Proverbia, Ecclesiasten, et Canticum V in maiores Prophetas quatuor VI et in minores duodecim II. item in Matiliaeum, Lucam, Joannem, et Acta Apostolorum; VIII. Epistolas Pauli, et Apocalypsin. I. Postquam varia Origenianorunt Exegeticis genera
Percensuimus; singulas nunc exegeticas lucubrationes enumerare decet, quarum ad nostram aetatem notitia Pervenit. Nam ex ingenti liac, quam dixinius, scriptionum congerie, non modo pars intercidit maxima, sed multarum etiam tituli ac nomina obsoleverunt. Quarumcunque ergo memoria aliqua in Veterum scriptis servata est, eas recensebimus sigillatim, et iuxta librotum Scripturae sacrae ordinem digeremus. Se ibit Epiphanius, ex eoque Cedienus, et Suidas, singulos Scripturae saerae libros Origenis studio fuisse interpretatos . Auspicandum a Genesi, quam tredecim Commentariorum libris, et mysticarminio miliarum libris duobus explicasse ipsum testatur Ilieronymus apud Rusinum Inve et Iibr. II. Idem x Quaest. l. ad Damasse narrat,' Ex his II ieronymi verbis liquet, hosce Commen
tarios non Progressos esse ultra Genes eos caput quartum.
Quod quidem ipse innuit Origenes lib. VI contra eis. num. s. ubi ait: Quod si quis videre desiderat, quae
nobis proditam a Mose retundi creationem Persuadeant, et qui biis argiimentis illa confirmetiar, sumat in manus, quae in Genesin ab initio usque ad liaec: re nulli est liber generationis hominum: re commentati urnus: qui biis cap. V. iiiitium vers. s. x continetur Notandum Praeter-
139쪽
Adamantium duodecimum et decimum tertium librum Commentariorum suorum in Genesin huic loco exponendo consecrasse: Omnis qui occiderit Cain, septuplum punietur. Ilinc emendandus Eusebius, cujus libro VI. Ilist. cap. 2a haec leguntur: τὰ δὲ τ ἔννατών των εἰ την Γένεσιν, - δ ἀεκα δέ ἐστι πάνrα - , D μόνον θυσ
ματίσθαι. Eusebium secutus est Suidas Saepe autem in numerorum notis labuntur librarii inde fortasse error, adscripto β pro ιγ ' vel certe in eo Codice, quo utebatur Eusebius, in unum coaluerunt posteriores libri duo, utpote qui circa idem argumentum versarentur.
Septemdecim omitias in Genesin hodieque superstites Rufinus latino sermone donavit diversas illas esse mysticis Itomitiis infra ostendemus. Idem certe Ilieronymus in epistola 26 ad Evagrium, scribit Origenem in prirna omiliarum in Genesin de Melchisedech disseruisse cujus* cum nulla habeatur mentio in prima IIo miliarum, quae supersunt, concluditur vel respexisseruieronymum ad priorem mysticarum II omiliarum, vel plures alias,omiliarum in Genesin collectiones exstitisse.
Fragmenta aliquot re Tomis Origenis in Exodum vi- ea muso: in Genesin non diversos videri ab illius opere,
quod ieronym epist. l. alias S. exae mero vocat, cum ait: DNuper sanctus Ambrosius sic Ilexae mero illius(Origenis compilavit, ut magis Ilippol ti sententias Basiliique sequeretur. R. t C sis Genes. IV, 2d.' Nihil quidem eiusui odi reperitur in primaruomiliarum, quae supersunt, imo nec in ceteris. At vero variae olim fuerunt,omiliarum in Genesin ollectiones, uti liquet ex Cassiodoro, qui de institui divin. literar. cap. I. sexdecim tantum Origenis orti illas enumerat. Unde non absurde dici potest, eam in Genesinio miliam,
quae lid nos non pervenit, esse Primani earum, quarum septemdecim supersunt, quaeque a Dysticis non sunt diversae , Ut infra oste iiderii iis R.
140쪽
gesimo sexto Philocaliae apite continentur. In eundem Praeterea librum, et in Leviticum Excerpta seu Scholia scripsisse eum tradit Hieronymus apud Rufinum. Duodecim' vero omilias in priorem hunc Scripturae librum, sexdecim in postremum Rufinus Latine refudit. Aliud ex Ilo milia secunda in Leviticum fragmentum habetur Philo ealiae primo capite, cuius ne apicem quidem inruontilia latinae editionis secunda, ali sive reperias. Ex quo facile intellectu est, plures quoque in Leviticum Ilo- miliarum collectiones suisse. Id a ex eo etiam probatur, quod cum omilia d. num i dicat Origenes, se iam supra de lineis vestibus saepe egisse, et Ilo milia 6 num. 5.
Sparsim se et saepe de consecratione sacerdotis et unctione
disseruisse, dii tamen ejusmodi in superioribus penitus exstet. An ex Ilomitiis autem extemporalibus depromtum sit fragmentum istud primi Philocaliae capitis ex IIomilia 2. in Leviticum, an ex elaboratis per otium, utriusque enim generis omitias profudisse Origenem demonstrabimus infra, incertum St.
Praeter io milias octo et viginti in Numeros, Scholia i se Rusin. Imeet. libr. 1 et 2.
a Ex his quidem duodecim tantum commemorat Cassi odor de institui divin. literar. cap. l. sed tredecim hodie supersunt, quae a nemine, quod sciam, in dubium
revocantur. in apparet, varias earum olim fuisse col-
Iectiones. Duplex ex o milia VIII. fragmentum affert donas Aurelianensis episcopus lib. I. de institutione laicali eap. s. et eiusdem libri cap. 13. alterum exhibet ex Ilo milia X. De Scholiis vero in Exodum et in Leviticum nihil hodie superest, nisi forte aliquid inde excerptum habeant κλογαί, quae sub Origenis nomine in Catenis
Graecis 3Iss circumferiantur, quasque in nostra editione repraesentamus R.
3 Id etiam ex eo probatur, quod Ionas Aurelianensis episcopus lib. I. de institui laicali cap. S. ex IIo- milia I fragmentum exhibet, quod hodiernae editiones in