장음표시 사용
201쪽
quemadmodum et rapta a quatuor, ac ideo alli, qui Ilexaptis vulgatas quatuor editiones Graecas, et exemplaria duo Hebraica assignant. Id si sit, palam sibi repugnaverit Epiplianius libro de ponder et mensur. cap. ls., qui
τεσσάρων δε Toύτων ἐσίδων αἰ δυσὶ αἰ χβραίκαῖζσυναφθεισῶν, ξαπλα καλε/rαι χαν σε καὶ 'τη, καὶ η κτη ρμηνεία συναφθῶσιν, ἀκολούθω Togro c Oκταπλα καλεῖται. Quibus adsonat Rufinus in interpretatione decimi sexti capitis libri sexti istoriae Eusebii. Alio vero abit Nicetas, et Dipta Hebraica, quoniam
idem omnino continebant, Pro una, eaque bipartita columna habita suisse vult, atque illa cum Iola'βύομηκοντα, Aquila, Symmacho, Theodotione, a quinta editione excolumnas constituisse, Cruexapta inde fuisse appellata.Ηas inter oppositas et repugnantes SententiaS, novam, et, misi me animus fallit, verissimam tueor Falsum' i Cis. Nieetas Thesaur orthod. id lib. IV. Haeres Zl.' In quibusnam Scripturae libris tres alias editiones, quintam, Sextain, et Septimami exaptis addideri Origenes, accuratissime omnium docet D. Bernardus de Montfaueon in Praeli minaribus in Hexapl. Pag. 6. Exploratum est, inquit, editiones quintam, sextam, et Septimam, non in omnibus Scripturae libris, sed in aliquibus tantum colu
mnas occupasse suas. In quibUSNam Utem, De veterum,
nec recentiorum unus unquam dixit. Nam hoc solum ait Ilieronymus : Nonnulli vero libri, et maxime hi, qui apud Hebraeos versu compositi sunt, tres alias editiones ad ditas habent. . Quam ob rem operae pretium erit, hic
libros recensere, in quibus quanta sexta, a septima editio comparebant ac disquirere, utrum Sexta quintam, septima utramque Semper sequeretur. Certum est, tres illas superadditas editiones e regione aliarum positas fuisse in libro
202쪽
est, quod viilgo creditur quintana, et sextam edition eniuniversos Scripturae libros duisse complexas Aliquot
Psalmorum, et in duodecim propiae iis minoribus. In Psalmis uideri tres illas editiones per totum libriam adiunctas fuisse suadent frequentia illarum fragmenta, quae passim observantur in duodecim vero prophetis minoribus, teste Hieronymo, praeter Aquilam, Syrtirnachum, Septuaginta, lieodotionem, et quintam, duae aliae editiones appositae erant, videlicet sexta et septima, quartim fragmenta exhibemus quintae nempe frequentissima aliarum vero rariora. Canticum autem abacuc Secundum unam ex his postremis editionibus integrum repraesentamus: quod cum nec qiaintae, nec Sextae esse possit, sequitur ex septima desumtum esse. In Canticis Canti eorum, quintae solum et Sextae lectiones asseruntur; sepii inae vero ne vestigium quidem habetur unde fortasse suspicio oriatur, hic septimam non assuisse eum aliis quod tamen non nisi temere affirmari potest. Potitit enina, etsi assuerit, abollectoribus negligi. In Pentateucho autem quintam et sextam editionern locum occia passe suum, testificantur exempla non pauca. Sic Genes cap. di vers. s5.
ex Cod Regio assertur quintae editionis lectio, ubi vocem NI hie interpres vertit: tro ooMEM, et cap. 35. vers. I s. in hune loeum: et N i DN. Ambrosius in epist.
admorontianum ait: Quinta autem traditio re ob Epitrata, ipsa est domus Panis et hoc Prateritum est in aliorum
φλαυξ. . quintam, et . sextam indicat, et utriusque interpretatio assertur ibidemque vers. l. . . . αυτῶν τεθνηκόrco M. Hisce tam apertis testimoniis refragari nemo Posse videtur. At mirum est, quintam et sextam editionem a nemine veterum Graecorum, qui in Pentateuchum ioc Commentaria ediderunt, memoratam ruspiam duisse.
203쪽
duntaxat reontinebant rex sillis, reosque potissimum, quiversibus constant apud Hebraeos. En tibi reestem, iero De septima in Pentateucho nihil hodien utrum vero olim assuerit ignoratur. Praeter hosce libros ubi trium posteriorum editionum vestigia reperimus, in aliis etiam exstitisse sub indicat ieronymus Comment in epist ad Titumare u DNonnulli vero libri, inquit, et maxime hi, qui apud Hebraeos versu compositi sunt, tres alias editiones additas habent, quam quintam, et sextam, et septimam
translationem voeant, auctoritatem sine Dominibus interpretum consecutas. Wri Ex libris tamen versu conscriptis
soli Psalmi trium posteriorum interpretationum reliquias pra erunt. In Iob autem et Proverbiis, etsi ampla aliarum editionum seges offeratur, nihil hodie de tribus illis postremis interpretibus superest. Si stemus ieronymi verbis, in iis libris, ubi hae postremae editiones adhibe
hantur, tres semper aderant, nec quinta in sexta, nec
utraque sine septima locum uspiam habebat. Verum hae e Ilieronymus admodum perfunctorie narravit, De videtur eius testimonium ad ea, quae supra dicta Vnt, penitus quadrare Posse, si quidem ait ille, in nonnullis libris et maxime iis, qui versu compositi sunt, tres alias editiones, DemPe quintam, Sextam, et septimam additas fuisse ita ut ex ejus verbis inferri posse videatur, maximam,exa-plorum partem, ubi tres illae editiones additae fuerant, esse libros metricos nempe ob Psalmos, et Proverbia: et tamen apertissimis exemplis superius Probatum est, illas editiones assuisse in Pentateucho, in Propheti, minoribus, et in Canticis ex libris vero metricis Psalmos tantum trium illarum editionum reliquias, et quidem re quentissinias praeserae; Iob autem, et Proverbia, quorum maxima lectionum,exaptarium silva superest, ne vestigium quidem trium illariam editionum habere. Ilis conspectis nemo negaverit, admodum dissicile esse, superius allata exempla cum verbis ieronymi conciliare. Cum autem omnino certum sit, Origenem non in omnibus
Scripturae libris tres illas interpretationes adjecisse, quaeri
204쪽
nymum in epistolam adsit Z s. Unde et nobis curae filii omnes veteris legis libros, quos vir doctus Adamantius in Hexapta digesserat, de Caesariens Bibliotheca descriptos, ex ipsis authenticis emendare in quibus et ipsa Hebraea propriis sunt characteribus verba descripta, et Graecis literis tramite expressa vicino Aquila etiariae, et Symmachus LXX. quoque, et lieodotio suum ordinem tenent. Nonnulli vero libri, et maxin1 hi, qui apiad IIebraeos versu compositi sunt, tres alias editiones additas
habetit, quam ii intam, et sextam, et Septunam tra HS latio-riem vocant, auctoritatem sine Dominibus interpreturii
Consecutas. Itaque in illa variarum editionum coagmentatione, aliqui libri quatuor duntaxat constabant editio
potest, num tres illi interpretes totam Scripturana sint interpretati, an eas solum partes, quae ab Origene in Octaplis adhibitae sunt. Sane cum illi, saltem duo Priores, Pentateuchum, Psalmos et ex Ilieronymo Iob et Proverbia; cum item Cantica, et minores prophetas transtulerint non video, quid causae suerit cur ni edios libros omiserant, quodque magis urgeat, eum tres illi interpretes ut plurimum in iisdem Scripturae libris reperiantur, licet liaud dubie variis in locis scripserint, cur eosdem libros ex Ilebraico converterint, eosdem omiserant. Ilo Certe eque casu, neque consilio accidere Potuisse videtur. Si respondeas, cur ergo Origenes in quibusdam libris, non in omnibus, illas editiones apposuerit reponam ego, cur in Threnis, sive amentationibus Jeremiae, solum Symmaclium cum editione rων β ομήκοντα locavit, cum tamen Aquila et Theodotio huius libri, perinde
atque aliorum interpretationem adornaverint, ut ibidem in Monito probamus. in sane liquet, ex hae Origenis omissione concludi non posse, illas editiones non integras, sed aliquos tantum Hebrai eae Scripturae libros complexas fuisse. Ceterum reni non penitus exploratam
lectoris iudicio permittimus. R.
205쪽
mireriisp. Sex vero habebant editiones Graecas, cum Diplis Hebraicis, alii libri per versus compoSiti, exCCPto Psalterio, nempe Proverbia, Ecclesiastes, et Canticum ae proinde erant 'Oκrcerit o t. At liber Psalmorum praetergentinas ebraici contextus columnas septem editiones continebat, meritoque librum hunc Tννεαπλobi fuisse diceres. Igitur Opus istud Origenis partim erat exa-Plum, Partim Octaplum, partim Enne aptum sedes septimae editionis , quae ad unum pertinebat Psalterium, in tota Bibliorum denominanda mole ratio habita non est, ideoque a nemine Enneapta dicta sunt Asserit etiam Origenes ab interpretationibus Aquilae et Theodotionis abfuisse Threnos dererniae. Itaque liber ille fuerit Tε Totarii oυσ, sed toturia corpus Bibliorum propter libri exiguitatem Tetraptum diei non debuit. Quidam exapta ista volumina appellarunt, sortasse enim Hexapta ab Origene inscripta sunt, quod magna illorum Pars quatuor editionibus, Aquilae, Symmachi, ων β ομήκοντα, et Theodotionis, ac Diplis praeterea Hebraicis esset conflata: alii vero cum his voluminibus sex editiones Graecas Praeter Ilebraica exemplaria inesse intelligerent, Octaplavocanda censuerunt. Qua Propter nemo mirari debet, cur Hexaptis sex editiones Graecas, et duos contextus e-braicos fuisse intextos dixerint Eusebius, Epiphanius, et Zonaras intextae quippe erant editiones illae sex in ali quibus duntaxat libris, non an universis Dan, quamvis intextae itidem essent in Psalmis editiones septem,lexa-pla tamen Psalmorum idem dixit Eusebius Manifestum ergo est, unum idemque opus fuisse Hexapta et Octapla; sed a diversis, quibus constabat, partibus diveras appella-
Septima editio permittebat etiam ad duodecim
PrOPhetas minores, ut mox ostendinius ex D. Beria ard.
206쪽
tiones liabuisse. Tetrapta' autem privatiam sui ac separati iiii opus ab Origene Post exas,la accuratiam, insitidioso mi in gratiam, qui bias tantii m abs re sua vel otii, vel saeuitatis non erat, ut II exapta COII Parare possent. Nec quem quani moveat, quod scribit Hieronymus deseripi ecclesiast in Origen. Exceptis septuaginta interpretibiis, alias quoque editiones in unum congregasse volumen; u quod et ex Hieronymo transtulerunt recul-plius Lexoviensis Chron. Torn. I l. libr. III. cap. 2. et Honorius Augustodunensis de Script ecclesiast. Id enini sibi volunt, praeter LXX ita terpretes, reliquos etiam Origener in unum volumen CongregaSSe.
I. Ex his acile intelligitur, quantum ratio caligerum sugerit, qui in delineationemexaptorum se Octa-
Ploriarii, quam in Sacras Suas Exercitatioties retulit He insitis, uti iamque IebraicUm contextum post interpretationes
Graecas sex in sine coniecit. Si modo revera caligeri fuit liae delineatio, quod dubium mihi saeiunt caligeriana nuper edita, in qui biis octaplorum columnas enumerans, Prioribus locis Hebraicas duas recenset. Nec selicior IIeinsius, cum coluranas ibidem Hexaplomana describens, tertiam attribuit septuaginta interpretibus, quartam Aquilae, quintam Theodotioni, et sextam Symmacho. Neque iis excusandis suffici Nicetae Aeo mutati auctoritas, qui in simili versatus est errore, columnis Hebraicis subiectos fuisse et oti εβdoμηκorrct, his Aquilani, Olim Summachum, inde Theodotionem, et quintam denium interpretationem asseverans. Peccat quoque Baronius, aliter in Tetraptis dispositas editiones Graecas censens ac
in Hexaptis, et priorem in illis locum o συβδοι κsurre Vide paulo in si a cap. v. lium II., tibi hae liuetii sententia resellitur. . R.*x se Nicet. Thesaur orthod fidei libr. V. Haeres. 3s. , si Baron. Annal. anti. II cap. s.
207쪽
URIGENIANORUI LIBER II l. is, assignans in iis tertium. os in fraudem videtur illexisse Philoponus, qui in libro nεοὶ κoos orioita loca
sacri contextus ex liis quatuor interpretationibus afferens,
priore loco Tob εβ ομηκοντα collocat his subjicit Aquilam, huic Theodotionem, illi Symmachum. Nec enim
Tetrapta repraesentare Philoponus instituit; sed in interpretationibus disponendis interpretum aetatem respexit: eum elarum sit ceteroquin ex Epiphanio, ' postremam columnam obtinuisse Theodotionem tam in Tetraptis, quam in Hexaptis, secundam Immachum, atque hos inter
νειαι συντεταγυεum,st. Tun addit, si Diplamebrat ea praefigantur, conflari exapta Pro Origenianorum Tetraptorum specimine haberi non posse loca illa a Philopono e quatuor Graecis interpretationibus detracta, pro hae quoque Potest ex Plii lastrio, qui I aer I T. asserit Aquilae eonversiones in medio libroriam nunquam fuisse positas, sed dextrae, laevaeque assignari solitas fuisse. Aquilae interpretatio in Tetraptis priore loco ponebatur; qui locus diverso respectu vel dexter erat, vel sinister: Iegentium respectu sinister erat, dexter libri ipsius. Itaque alii dextro loco situm esse, alii sinistro scripserant.
Id cum legisset Philas trius, existimavit, Aquilam in ali
quibus Tetraptorum exeroptaribus dextrum tenuisse locum, in aliis sinistrum; sed allucinatus est, Nam Semper Columnae huic deputatus est, quae ad lectorum laevam collocata erat Ut ut est, certe in medio nunquam fuisse constat fuisset autem, si PrioreDI columnam Ccupassent septuaginta interpretes, Aquila secundam. Resellitur etiam
ex supra dictis Salmasius, qui haec scribit in Commentatario de Hellenistica is Sed nusquam Hieron naus quiuiae
208쪽
et sextae e litionis erat nit; et cum II ex apta vocitat, intelligit Tetrapta Graecanica, uni Diplis Hebraicis, quae Hexapta faciebant. . Et mox allatis ilibus lana Hieron viiii
locis, in qui biis Graecae solitui quatitor ditiones meritorantiar, subiicit: MApparet ex his, Origenem quatuor tantum editiones inter se comparasse, et composuisse in
Tetraptis, quae cum duobus II ebraicis textibus Hexapta illa ecclesiis dedicata contexebant . . Certe in Hieronynii verbis a me supra allatis e Commentariis in epistolam ad Titurn mentio sit quintae et sextae editionis et saepissime in epistola ad Suniam et Fretellam, aliisque locis. Hexapta autem dicta sunt ea, non quae Tetrapta solum Graecanica, cum Diplis Iebraicis, sed quae quintam
Praeterea, et Sextam, a SPPtimam edition erit, non ubique,
sed in aliquibus solum libris adjunciari, haberent Ait
paulo post Salmasius: Sed et veteres Patres, ex quibus compositae Catenae, ut vocant, in diveisosne eris Testamenii libros leguntur, nunquam citant varietates translationum e quinta et sexta editione, sed ex quatuor illis tantum, quas invicem composuerat Origenes, ex quibus
Teti apta se celat, et cum gemino Hebraico T cenisi . Consule notas Flamini Nobilii, quam saepe quinta ac sextae editionis variantes lectiones citent Patres antiqui, deprehendes. Falsuro quoque esse apparet quod iactant recentiores quidam Origenem nulla unquari Octa Pla composuisse, sed exapta duntaxat, et Tetrapta. Octaplacerte itidem ut exapta composuit Origenes, quoia iamideri, opus Hexaplum et Octaplum fuisse demonstravimus. Consulatur etiamtex praecedentibus Usseri Armaeliani
nova opinio, non uram solum et emendatam interpretationem rῶν βδoμήκοντα , sed oti ii quoque inruexa-plis habitam fuisse asserentis, quod Bellarmino A quoqtie
videtur duisse Iersuasum De pie henditur qui que niuitia' Cis. Bellarii, iii. de scrip t. CCCIES.
209쪽
ORIGENIA Noni ac LinER III. IsTplex Magdoburgensium liallucinatio in iis ipsorum verbis:
MPrimum versioni LXX., quae tum sitisse vid Ctur vulgatissima, adjunxit Aquilae Ponti ei, Theodotionis, et Inii Daelii editiones repertas a se, multo tempore absconditas aliam ciuideri, Nicopoli in Actiaco litore alia in aliis in locis, sicut ipse scribit nidieavit Eusebitis libr. l. cap. II. IIi postea superaddidit iii ratam, sextarii, et Septima ID, quas dixerunt editiones quarum unalia inventam esse indicavit in Ilieri clio, in dolio, tempore Antorii ni Caracallae .utabam ut de Immachi interpretatione Sileam, Aquilae et Theodotionis editiones ab origene fuisse repertas probari mininae potest nec ullarii ex iis tribus Nicopoli inventam fuisse verum est, sed Sextam omniurii vero turpissime erravit Sixtus Senensis libr. IV. et VIII. Bibliotli., qui Tetrapta cum exaptis confudit, et Periniscuit, Ilexapta vero ab Octaplis discrevit, idemque ut faceret viro cuidam magno PersuaSitri quique Septimani editionem nec iam exaptis, nec in Octaplis unquam fuisse asseveravit coDtrarium disertis verbis affirmant Eusebio
libr. VI. Ilist cap. 16. VII. Aliud praeterea diligentiae Origenis monumentum Hexapta praeferebant. Notaverat ille, SEDES Septuaginta cices aliquas, quae in Hebraeo haberentur, intemPretando neglexi Sse, nonnullos auteni de Suo inseruisse, variaque ipsoru ni circuiti ferri exemplaria inter se diversa, et sive ex supinitate librariorum, Sive ex Criticorum temeritate vitiata iiiii calui laniae ausam arriper Judaeos, ejusmodi iit ei pretationem in Christianorum ecclesiis praelegi solere caussantes, quae Hebraicae veritati in limibus non consentiret. Consulantui ipsius Tomus in Matthaeiani deci ilaus quintus, et epistola ad Asricanum, ubi de Exemplari una tisi εβδομήκοντα corruptione, et udaeoru uicalumniis disserit. is incomnio dis ut occurri ret, iitCΓ-Pretation Cui Septuaginta Seniant emendavit ex Opti litoriam exciti Plariu in side, atque ejus praefurti tu, quod in Serapeo
210쪽
servabatur, quodque ipsum risi Id stiηκοντα αDrgrore tot fuisse affirmant Veteres nonnulli Asteriscos praeterea, ubi luti deesset, cum Praetermissis vocibUs iras emitti quae vero illi praeter Hebraicorum fidem adiecissent, praefixo obelo signavit nouae signa, inquit Ilieron mus epist ad Sun et Freteil. et in Graecorum , Latinorumque poematibus inveniuntur: es unde et ab Origene translata sunt.
Quae de lemnisco subjicit Epiphanius libr. de ponder et
mensur caP. T. valde corrupta et confusa sunt; unde vix certi quicquam possis extundere. Id sibi tamen videtur velle, lemniscos adscripsisse Origenem, quoties-eUDque duo plurave paria interpretum, hos enim in triginta sex paria fuisse discretos, et in omnibus fere consens SSE autumat, cui Scripturam sacram in Aegypto interpretarentur, vocem aliquam usurpassent, ab ea
diversam, ejusdem licet significationis, qua usi fuissent reliqui interpretes; quod ipsum sere liabenties chius in Psalmuni 2 a. et i sidorus Origin libr. I. cap. o.);liIPolemniscos vero adnotasse, si qliando vocem huiusmodi par unicum adhibuisset. Quibus significatur, Oragenem 36. interpretum exemplaria simul contulisse. Ab Epiphanio dissentit Andreas asius Praefat. in Graec. edit. Josue, et Anno ait suis, et paria illa interPretum, velut aniles fabulas respuit, tumque appositos putat lemni- Scum et hypolemniscum, cum varias aliquas lectiones Plures Paucioresve Codices assererent. Alium notaruna illaru in ii sum profert Ioannes Curterius Praescit ad Pro-COP. Comment in Isaiam, nec aliud significare lemniscum Putat quana verbis consentire interpretes aliquos, discre-Pare sensu hypolemniscum vero, sensu eos et verbis
dissonare Sed inihi verisimilior videtur Iasib sen- Non ita videtur, Bernardo de Monisaucon, qui iis Praeli ruinaribus in IIexapta Origenis cap. IV. num a.