Tusculanarum quaestionum Ciceronis ad M. Brutum libri 5. Cum scholiis Paulli Manutii

21쪽

Auerni laclis,

Unde ais excitatur obscura umbra,aperto bosso se AltiAcbcrotis, alpos uine imagines mortuorubar tamen imagines loqui nolunt: quod feri nec sue lingua, incc sine palato, nec sine fatic , larerum, primona vi, rara potest: nihil enim aninis uidere poterant ad oculos ota refcrebant .ma

mi ante est ingens reuocare mentem issensibus, o cogita tonem a cosuetudine abducere.itaq;credo equidem cita alios tot saeculis dissu lasse de aniinissed, et litteris extet Pherecides Drus primu dixit, animos hominu esse sempiternos. antiquus sancifuit enim meo regnante gentili. hunc opinio,c discipulus eius P3thagoras maxime confirma sit qui cum,Superbo rcgnare, in Italia ueni et , tenuit magnam illam Graeciam cu honore, et disciplina, tu etiam auctoritate: uuaq; sicula pulea sic uiguit Iothagoreoru nomen,ut nulli alij docti viderentur. ed redeo ad aliquos .ratione in illi sententissus no fere rodebant,nisi qd erat numeris, aut descriptionibus explicanda.Platonem feruns

ut thagoreos cognosceret,in Italiam Mense, si eacsi alios multos,tum Archisam,Timaeus

cognouisie, er didicisse νγthagorea omnia; pri-1'Pmq; de animorum aeternitate no lumsensisse idem,quod 'thagoras, ed rationem etiam' tulisse, qua,nisi quid dicis,praetermistamus,et bactotam spem immortalitatis relinqliamus ..A. tu, cum meisumam exstectasionem adduxeris, deseriseerrare mehercide mesocu Platone,qssem

22쪽

iu quati facias scio, o quem ex tuo ore admiror, quam tu istis uerasentire.M. Macte virtute: ego enim ipse cum eodem ipso non inuitu; errauerimnsi igitur dubitamus, anticut plerase, sic j hoc' quanqua hoc quide minime. persuadent enim mathematici, terram i medio madi sitam,ad uniuersi eaeli coplexu,quasi punctiinstar obtinere, quod κεωτρο v illi vocat: ea perrὼ natura esse quattuor omnia gignentium corporum, ut quoi par:ita habeant inter se, o diuisa momenta terrena o bu- nuda suopte nutu o suo pondere ad pares angulas in terra, in mare feranturireliquae duae partes, Ῥna ignea, altera animalis: ut ilis sud ores in medium locu mundi grauitate ferantur, er padere, is hssursum rectis lineis r caelestem locum subvolent, me ipsa natura superiora appetente, siue quod a grauioribus Ieriora natura repellantur.quae cu conent perspicua debet esse, animos, ea e corpore excesserint,sive illi mi animales iis

est spirabiles iue ignei, sublime ferri. si uero aut

numerus quida sit animus,quod subtiliter magis. quam dilacide dicituGaut quincta illa no nominata magis, quam no intellecta natura: mulso etiam integriora ac puriora Int, ut a terra longi sim est erant horu igitur aliquid animus est, ne toni uegeta mens aut in corde, cerebro ue, aut in Empedocleo sanguine demersa iaceat .Dic circhu uero cum Aristoxeno aequali, or conriscipulo suo, ctos sanὰ homines,omittamus; quorsi adtem ne con

23쪽

et . TVSC.QVAEST. bere no sentiat: alter ita delectatur suis cantibus, liu eos etia ad bse transferre conetur. Harmoria

aut ex interuallis sonoru nosse possumus, quorum uaria composinio etia barmonias sicis plures: me broru uero situs, s figura corporis uacus animo quam posiit harmoniam licere,no uideooed hiequidem, quamuis eruditus sit,sicut est, haec magistro concedat Aristoti canere ipse doceate bene 'enim illo prouerbio Graecorum praecipitur; uuam quisque norit artem, in hac se exerceat. illa ne funestus eῆciamus indiuiduorum corporat lautum,oe rotundorum concursenem fortuitam:qua tamen Democritus concalefacta: s ipserabilemddest animalem esse voluitas autem an mus,qui si est borum quattuor generum,ex sibus 5niaeostare dicuntur,ex ictamata ala costat, ut pol imum uideri uideo Panaetio, uperiora capessat necesse estnihil enim habent haec duo genera proni, or supera semper petunt. ita,sue dissipantur procul a terris, id euenis siue permanet, πconferuunt habitum suum,hoc etia magis necesse est feratur ad caelum, T ab his perrumpatur, diuidatur crassus hic,er cacretus aer, g en terrae proximus ealissior est enim,uel potius ardentior animus,quam est hic aer,quem modo dixi crassu, atq; ncretum.quod ex eo sciri potest, quia compora nonrater eno pricipiorum genere cofecta, ardore animi coralescut.accessit,ut eo facilius a, mus euadat ex hoc aere, que spe ia appello cras

D eum; perrumpat,quod nihil est animo uela

24쪽

cius, nulla est celeritas, quae posit tu animi celararitate contendere. qui si permanet incorruptus, suiq; similis,necesse est ita feratur, ut penetret,etiauidatone caelum, hoc i quo nubes, abires, ncn-nq; coguntur, quod N humidum, O caliginosii est propter exhalationes te s. qua re onem cusuperauit animus,naturas sui simile contigit, agnouit, iunctus ex anima renutis ex ardore Iolis temperato grubus insilit, o sine astius se esse redi facit, cum enim suis ilemer leuitatem, calorem adeptus ess, tanquam paribus examinatus ponderibus,nullam in partem molietur, eaq; ei demum nasuralis en sedes, cum adsuis lepenetrauit, i quo nulla re egens aletur, tabitur isdem rebus,quibus antasunentatur, σriuntur, cums corporis facibus inflammari soleamus ad omnes fere cupiditates, eoq; magis incensiquod se s aemulemur,qui ea habeat, quae nos habere cupiamus:profecto beati erimus,cu, corporibus relictis, o cupiditatum, S aemulationum erimus expertes: quodq; nuc facimus, cum laxati curissumus,Ῥts'eclare aliquid uelimus, s Usere, id multo tum faciemus liberius , totosq; nos in contemplatalis rebus,persticuerisq; ponemus; propterea quod Onasura inest mentibus nostris insatiabilis quaeda cupiditas ueri u Medi ,s ora ipsae locorum illoru, quo peruenerimus,quo faciliorem nobis cognitionem reru caelenium, eo maiorem cognoscendi cupiditatem dabunt: haec enim

pulcbritudo etiam in terris patritam illa, Saul

25쪽

tim,ut ait Theophrastus,philosopbiam consitionis cupiditate incensam excitabit. praecipue uero fruentur ea qui tu etiam, cum has terras incolentes circunfi lii erant caligine, tamen acie mentis disticere cupiebant.et enim si nunc aliquid assequi se putant, qui Oilium Ponti ui derunt, eas angi, iri per quaς penetravit ea, que est nominata. Argo, qui, Argivi in ea delecti uiri Vecti petebant pelle inauratum arietis , aut ij, qui Oceani freta illa uiderunt, Europam L3biumq; rapax tibi diuidit unda rquod laudespectaculumsore putamus, cit totam terram tueri licebit, eiusq; cusitum, formam, cireanscriptionem, tum N habitabiles regiones, cyrursιm omni cultu propter vim frigoris, aut caloris vacante, 'nos enim ne nunc quidem oculis cernimus ea, quae uidemus .neq;errimi ullus Iesusi corpore, ed, ut no solum ph3 sici docent, uerum et sim medici, qui ista aperta et patefacta viderutimae quasi quaedam sunt ad oculos,ad aures, ad nares,asede animi perforatae.itas saepe aut cogitatione,aut aliqua vi morbiimpediti, apertis atque integris j oculis, Tauribus,nec videmus, nec audimus: utfacile intelligi posit,animu i uidere, et audire, n5 eas partes, quae quasi fenestrisunt anim quibus tamen sentire nihil queat mens,nis id agat, s adsit quid, quod eade mente res dissimillimas coprehcndimus, ut colorcmsaporem,calore, odorem,sonum'quae nuquam quinq; nunc8s animui cognosceret, se ad ea omnia referentur , M

26쪽

idem omnium iudex solus es et .atq; ea profecto

tum multo puriora, s dilucidiora cernentur, cui quo natura scrt, liber animus peruenerit nam nucquidem, quanquam foramina illa, quae patent ad animum a corpore, callidi imo artifcio natura fabricasa st,tamen terrenis, concretisq;corporibus sunt intersepta quodam modo. cum aute nihil erit praeter animum, nulla res obiecta impedici, quominus percipiat quale quidqsit.quamvis copio sthaec diceremus,si res po stulare quam multa q aruaria spectacula animus in locis caelestibus esset habiturus.quae quidem cogitans, oleo saepe mirari non nullorum ἱnsolant in philosophorum, qui

naturae cognitionem admirantur, eiusq; inuentorio principi gratias exultantes agunt, eumque venerantur ut deum: liberatos enimse per eum. dicunt grauis is dominis terrore sempiterno, et diurno ac nocturno metu:quo serrore' quo tactu quae est anus tam delira,quae timeat ista, quae no

uidelicet,si pb3 sica non desicis petis, timeresis Acherontia templa, alta Orci, pallida . . Leti obnubila, obsita tenebris loca, non pudet philosopbiim in eo gloriari, quod baee non timeat,s quod fassa esse cogno: erit ex quo intelligi potest, quam acuti natura mi, qui haec sine doctrina credituri fuerint. praeesarum autem nescio quid adepti sunt, qui didicerunt,se, cum ιμ- pus mortis uenisset, totos esse perituros. quod

ita sit, nihil enim pugno) quid habet ista res, aut titulis,aut gloriosum'nec tamen nubi senectuu

27쪽

qua Ocurrit, cur non Pythagorae Platonis vera sentensia. ut enim rationem Plato nullam i

emi, uide, quid homini tribuam JUD aucto- ,ritate me frangeret.tot autem rationes astulit, mitelle ceteris, sibi certe persuasisse videatur. Ied

plurimi contra nituntur,animosq quasi capite danatos morte mulctant neque aliud est quidquam cur incredibilis his animorum uideatur alci nitas nisi quod nequeunt, qualis animus sit uacans corpore,intelligere, cogitatione comprehendere.

quasi uero intelligant, qualis sit in ipso corpore, quae conformatio, quiς magnitudo, qui locus,ut si

iam pineti homine uno cerni omnia, quae nuc te diaIunt, casurus ne in constedium videatur animus, an ianta sit eius tenuitas, ut fugiat aciem,

haec reputent isti. qui negant animum sine corpo rese intelligere: posse uidebunt, quem l ipso corpore intelligant .mibi quidem natura animo intueii, multo dijicilior occurrit cogitatio, multos ob scurior, q'alis animus in corpore sit laquam alienae domui, quum qualis,cum exierit, ct in liberia caelum quasi in domum sua ueneriis enim, quod nussam uidimus,id quale sit intelligere non posi sumus: certe er deum ipsum, Q diuinum am-mum corpore liberatum, cognitione complemnon pinumas. Dic earchus quidem,'Aristoxenus, quia dijicilis erat animi,quid aut qualis esset intelligentia inultum omnino animum em dixerunt. est illud quidem uel maximum animo ipso animum uidere: o nimirum hanc habet uim

28쪽

LIBERI preceptum Apollinis, quo mones urse quisque.

noscat.no enim, credo , id prscipit, et membra nostra, aut staturam, figuram ne noscamus,. neque nos corpora sumus:neque ego tibi dicens, hoc cor .pori tuo dico, cum igitur, nosce te dicit, hoc dicit, nosce animum tuum: nam corpus quide quasi uas est, aut aliquod animi receptaculu, ab animo tuo

quidquid agitur, id agitur a te. hunc igitur nosse, visi diuinum Uet, non esset hoc acrioris cuiusdaanimi praeceptum,sic ut tributum deo sit. hoc eri se ipsu posse cognoscere. sed si, qualis sit animus, ipse animus nesciat, dic queso, ne esie quidese sciere ne moueri quidem se lax quo illa ratio nata est Platonis, quae a Socrate en in Phaedro explicasa, a me aute posita est in sexto libro de Rep. Quod

seper mouetur, id aeternum est.quod aute motu affert alicui, quodqctipsum agitatur aliunde;quandosnem habet motus, uiuendi quos fine habeat necem est. fotu igitur quod se ipsium mouet,quia nuquam deseritur a se, nunquὰ ne moueri quide desinit.quin etiam ceteris, quae mouentur hic fons hoc principium est mouendi pricipis autem nulla est origo: nam ex principio oriuntur omnia:ipsum autem nulla ex re alia nasci potest, nec enim est id principium, quod gigneretur aliunde. quod si nunquam oritur, ne occidit quidem naquam: naprincipium extinctum nec ipsum ab alio renascetur, nec a se aliud creabit; si quidem necesse est a principio oriri 'mnia .ita fit, ut motus principium ex eo sit, quod ipsum a se mouetur. id aut nec na

29쪽

dia TVSC. O AEST si potest,nee misi uel concidat omne trium, omnissenatura consentat necesie est, nec vim iuramnaciscatur,quaprimo vulsu moueaturaeu pateat igitur aeternu id eβe,quod se ipsum moueat : quis est,qui hac naturam animis es e tributam neget' inuniu en enim Oe , qt pulsu a latur externo . quod aut est animatioid motu creIur iteriore, σsuo, nam haec est propria natura animi, atque uis:

quae sit e una ex onibus, quς se ipsam sep moueat,

neq; nata certe aeterna est licet concurrat

plebei omnes philosophi, silc enim ij, quia Plato ne, s Socrate is ab illa familia dis en appe landi uidentur non modo nibit unquam tum eleganter explebunt,sed ne hoc quidem ipsu quam subtiliter conclusum sit intelligent. sentit intur animus se moueris quod dii sentit, illud una sentit

se ui sua,non aliena moueri, nec accidere posse, ut ipse unquam a se deseratur.ex quo efficitur stemnitas.nisi quid habes ad haec . f. Ego uero facile sum pasius ne in mentem quidem mihi aliquid corra uenire: ita illi faveo sentetitiae.M.yuid illa radpenum leuiora censese quς declarant inesie in animis homi tum diuinaquaedam: qus si cernere quemadmodum nasci possent, etiam quemadmodum interirent, uiderem. nam sanguinem, bilem, pituitam , osia, neruos, uenas, omnem de-1siq; membrorum biotius corporis figuram ubdeor posse dicere,unde concreta, ue quo modo facta sint per animum ipsum,si nihil e siet in eo, nisi μ,ut per eum uineremus,tam natura pagarem bo

30쪽

i nurus ursam sustentari quam uitis, quam ρrboris; haec enim etia dicimus uiuere. item se nihil habe. ret imus hominis, nisi tappeteret, aut refugeret, id quoque e siet ei commune tu belli s. habet primum memoriani, Ο eam infuitam rerum in numerabilium.quam quidem Pluto recordationeesie uiat superioris uitae .nam in illo librρ, qui inscribitur Menon, pusionem quendam Socretes in . terrogat quaedam geometrica de dimen ione quadrati ad ea sic ille respondit, ut pueri amen ita faciles interrogationes Iunt, ut gradaἰixo restondes eo puenset, quasi geometrica didicisset. cx quo effici uult Socrates,ut discere nihil aliud sit,quam

recordari. quem locum multo etiam accuratius ex

plicat in eo sermone, quem habuit eo ipso die,quo

. excesiit E uita: docet enim quem uis, qui omnium rerum rudis esse uideatur, bene interroganti r spondentem;declarare,se no tum illa discere, sed remimsetao recognoscere: nec uero feri Milo modo posse, ut a pueris tot rerurn, atq; tantarlim iumstas, T quasi cosignatqs in animis notiones, quas Ex votota vocant, haberemus, nisi animus, antequacorpus intrasset, in rerum cognitione uiga et .

eumpnihil esset, in omnibus locis a Platone disseritur, nihil n.ille putat esse, quod oriatur a im tereat,idq; solam esse, quod semper tale si:,quale ideam appellat ille, nos speciem , non potuit an,

mus haec in corpore inclusus cognoscere, cognita attulit.ex quo tam multaru rerum cogniιlanis admiratio tollitur.nes ea plane uidet animus, cum