Tusculanarum quaestionum Ciceronis ad M. Brutum libri 5. Cum scholiis Paulli Manutii

51쪽

, , dem hoc modo:nihi autem melius aestimosed te-pus est, inquit, iam hinc abire me, ut moriar, vos, , ut uitam agatis. utrum autem sit melius, du im- , , mortales sciunt: hominem quidem scire arbitror , , neminem. ego haud paulo hunc animum 1 halim,quam eorum omnium fortunas,qui de hocii dicauerunt. etsi, quod praeter deos negatscire

quemquam, id 1cit ipse, utrum victius sit: nam di, xit ante , sed suum illud,nihil ut abfirmet,tenet ad

extremum. nos alitem teneamus, ut nihil censeamus sse malum, quod sit a natura datum omni bus; intelligamusq; si mors malum sit, esse sempiternum malum: nam viis miserae mors finis ine, etur: mors si e misera, finis esse nullus potest. sed quid ego Socratem aut Theramenem, praest ites inros virtutis, NIapientiae gloria, commemoro, tum Lacedaemonsus quida, cuius ne nomen gdem proditum est, mortem tantopere contemps rit,ut,cum ad eam duceretur damnatus ab Ephortis, s e siet vultu hilaris atque laeto, dixissetq; ei quidam inimicus,contemnis ne leges L3cur laeipoderit, Ego vero illi maximam gratiam habeo, qui me ea poena mulctauerit, quam sine mutua- twne,Dr sine Nersura possem di oluere. δ uirum Ssaria dignum: ut mihi quidem, qui tam magno animo fuerit, innocens damnatus esse videatur.ta Ier innumerabiles nostra riuitus tulit. sed quid duces N principes nominem, cum legionesscribat Guosepe alacres in eum locum profectas, unde

52쪽

Dici, stes Spartae,nos te hic - . . Dums,ntiis patriae legibus ob equisiuisti: t, in id ille dux Leonidas dicit' pergite animo sorti Lacedaei noni thoilla apud inserassertasse coenabimus. fuit baee gens sorsis, dum Lγei gi leges i Acbant equitas mus,cum Perses 'llisJn GJo quio discisset loria ni, solem p uρέ' 'U , titudine flagittamum non ' idebitii. igitur,in quit pugnabimus.viros. cρiη moro sua . lis tandem Lacaena ' quae cum filium inmisi et, ct inferfectum audis et, geniseram, si esset qui pro palmam bitare occumbere. esto fortes, si duri aruo magnam habet vini Dip. disciplina qhi Cntum Theodorum, philosopbu tum ignot lem,nqine miramur cui cu Lumachiis M J η .naretur, istis quore purpuratis tuis: Theodori qui e nihil interc. humine, ansublime putrescat.cuius hoc idoρι. moneor, ut aliquid etiam de humatione ostputitura dicendum existimem: rem non discitem, aspraesertam comtis , quae de nihilsenti do paulo ante dictasum. de qua Socrates qui cm mi unserit,apparet in eo Ebro, in quo moritur: ἐς quo iam tam multadiximus. cum enim de imm' litate animorum es putaui et iam moriendirempsis vetere; , rogatus a Cristone fiκζmqdm 'iD 2

53쪽

, dumsepeliri uellet, Multam uero,insu7ZOperam ,, amicifrustra consumpsit, Critora enim nostro nem, , persuasiti me hinc avolaturum , neq; quidqua mei,, relicturum, veru tamen Crito, si me asiequi potue, , ris, aut sicubi nactus eris; ut tibi videbitur, sepe M lito.sed, mibi crede inemo me uestrum, cum hinc excessero, consequetur. Praeclare id quidem. σ amico pcrmi erat, o se ostenderit de hoc toto genere nihil laborare.durior Inogenes, s id quidem sentiens sed ut omicus, sterius , profri se iussi: iubumatum tu amici uolucrium ne et feris; minime uero, inquid: sed bacilium propὸ me,quo. abigam,ponitote. qui poteris, illuno enim senties. 'id igitur nibi ferarum laniatus oberit 1 il sent hit' ricture Anaxagoras: qui cum Lampsaci

morermir, quaerentibus amicis velletne Clarzomenas in patriam, si quid accidisset, ageret, nibi:

necesse est, inquid: undiq; enim ad inferos tantumdem Ua en. totaq; de ratione humationis Ῥnum tenendum estiud corpus illam pertineu, siue occiderit animus,siue Ugeatis corpore autem perspicuum est, uel extincto animo,nes elassinu si residere sensum oed plena errorum sunt omnia. trahit Hectorem ad currum religatum Achillest Iacerari eum Osentire credo putas ergo his ulciscitur, ut quidem sibi uidetur. at illa sicut accer

simam rem reueret.

,, Vidi, uidere quod me passe aegerrime, curru Hectorem quadriugo raptarier. quem Hectore me aut quand tu ille eris Hectore t

54쪽

s, Immo enim uero corpus Priamo reddidi , Hectorem abstuli.non igitur Hectora traxini, sedcorpus quod fueras Hed loris. ecce alius exoritur e terra, qui matrem dormire non Dat.

ν, Maser de appello, quς cura somnosi stra lenas, . , Neque te mei mistret : surge , sepeli natam. haec cum presso Bellibus modis, qui totis ibeatris maestitiam inserant,concinuntur, discite οι,, non eos quil in humati sunt,miseros iAGare: di

'eolucresse metuit, ne lacerasis membris minus bene ne combuis, non extimescit. ,' Heu reliquas se H R is denudatis ossius . . Per terram sanie delibutam sede dirue r. . non intelligo,quid metuat, cum iam bonosse e narios fundat ad tibiani tenendum Eligitur,nihil curandum uae post mortem, ciιm mμui insincos etiam mortuos punian . exerceashr luculentis sane uersibus apud Ennium I 'resset, Primu ut

naum,o pereas Atreus. durum hoc nes italis . enim interitus no est sine grauisetfui a Uam, r esummis axis fixus asperii, οῦ H i ' Eui cerasus latere pendensύ aspargetii tabo Same, angitae at . non ip saxa magis sensu omm uocabimi , qtiam ille latere pedem,cuise hic cruciatum censet optare. quam essent dura,si sentire i nullas sensu,

illud vero perquam inane:

55쪽

is massis. Vides,quanto haec in errore vertentur.portum esse com is et requiescereinsepulcro putummum. magna culpa Pelopis , qui non erudieris Tim nee docuerit quatenus esset quidq; eu ratidum id quid singulorum opiniones animaduertant,nationum uarios errores perspicere cum liceat 'Condiunt Aeoptii mortuus,'eos domi seruant: Persae etiam caera circunsitos condiuus ut quam maxime permaneant diuturna corpora.

Nubfummos est non humare corpora, orum, nisii a feris sui antea laniata An 're a plebs publiebralit cauer: optimates domessi i. nobile autemsuus canum aliud scimus in ed prosuasit que custate parat, a quibus larietur;eamq; optimatu esse censenisu multa alia τὸ stigii Cr Uppus, ut est in miri historia curio-μι. Ita ita tem sunt quoia u ea fugias,' D det oratio toti igitur hic lacus est contem endus inmin nonnegligendusi mar tamen. n uorani corprei ἡ

mus. quantum autem consueta diui , sat q. dan

as mortuos pertineresed profecto Mors tu aequis

sm anῆmo oppetitur, cum suis. se laudibus uit is redemiaeonsolisi potest. nemo parum diu vixi qui virium perfectae perfecto funalus est mungre alia mihi ipsa ad mortemsempestu stersit;

56쪽

L1 n E R I . . quae utinam potalem obire:nihil enim iam acquirebatur: cumulata erant oscia uitae: cum fortuna bella reflabantiquarese ipsa ratio minus perficiet, ut mortem negligere posmus: as uita acta perficiat, ut satis superq; uixisse uideamur. quaquam enimsensus abieris , tamen summis, a propriss bonis or Liuiis, s gloria, quamuis non set tiant, mortui non carentis si enim nihil in se ha.eas gloria,cur expetatur.: tamen uirtutem iam quam umbra sequi tur, uerum multitudinis ius

cium de bonis, squando est, magis laudandu en, quam isti ob eam rem beati. non possum autςm Aάere,quoquo modo hoc accipiatur,Lγcurgus olanem legum et publicae disciplinὶ carer flori Themistocle Epaminonda θινὶ enim Maminam ipsam Nutumi obri et, quam Salaminis trophaei memori r prius, Boeotia Lei

Eira tolla tur, qua p In s Leuctrins gloria. 'so etiam tardius fama deseret Curium , Fabricin i Calatinum, duri Scipiones, duos Africarios, ψ

ximum, Marcellum, Paulam, Casonem, Libsit umbinnumerabiles alios. quorum similitudinem asi quam quiarripuerit non ea ama populari e uera bonorum laude metiens denti animo,si ita rei feret, gradietur ad mortem ε in qua quisu'mum bonum, aut nullu kesum esse cognouimi :secundis uero suis rebus uolet etia mori: ηq em'ram cumulus bonorumtucudus este potest,quan

57쪽

tulatus, morere magora,inquit; non enim in caelum ascensurus es agna baec, et nimium fortasse Giaci palant, uel tum potius putabant : isse, qui hoc Diagorae Lxit,per magnum existimaus tres Olympionicas una ex domo prodire,cunctari ita diutius in Uta fortunae obiectum, inutile putabat ipsi ego autem tibi quidem qκod satis esset , paucis uerbis, ut mihi Ῥidebar, responderam: cocesseras enim nullo i malo mortuos esse:sed ob ea caussam cotentant plura dicerem,quod in desiderio, luctu haec ell consolatio maxima: nostra enim

nostra caussa susspecitu dolorE modice ferre de

b,mus nec nosmet ipsos amare Udeamur. illa

Iulpicio intolerabili More cruciat, si ophiamur

.eos, quibus orbati sumus, esse cum aliquo sensu in es malis, quibus vasto opinatur, hanc excutere opinione inibimet radicitus -lui eopsui fortasse Lugior.A.Τu Ioagiorem mihi quide.prior enim pari orationis tuae faciebat ut mori cuperem; p sierior, ut modo n. un nollem, modo no laborarem et omni autem ratione illud certe perfectum en, ut Mortem non ducerem in malis. M. Num igitur etiam rhetoruiat epilogu desideramus, an iam hae artem plane relinquimus A .C. Tu vero istam ne

relliqueris quam Iemper ornasti: or quidem iurer illa enim tes uere loqui nolumus,ornauerat. sed quinam est i t epilogus; iueo enim audire qui quid est .as. Deorum immortalium ladisiasolent

58쪽

inscbOB profra re de morte, nec uero ea fugere tipsi ed H crodoto auctore tali sq;pluribus .Priinsilargiae sacerdotis Cleobis ex Biton fili praedicau tur. nota fabala en. cum enim fram ad solanne, et natum sacrificium curru vehi ius e siet, fusis loge ab oppido ad sanum, morarenturq; inuenta: llinc iuuenci ij, quos modo nominauli ucste posta corpora olco perunxerunt ad iugum acce runt.ita sacerdos aduecta in fanum , cum currus esiet ductus aflis, precata a dea dicitur , ut illis praemium daret pro pietate, quod maximum homini idari poset a deo: pon epulatos cum matre adoἰescentes somno se dedisse, mane inuentos esse mortuos. Simule precarione Trophonius Agamedes usi dicuntur:qui, cum possim Telphis templum ex se cassent, ,enerantes deum petierunt

mercedem non parua quidcm operis, is labori Ini,niud certi sed Dod e siet optimum homini . quibus Apollo se id daturam ostendit pori eius diei diem tertium: qui ut illuxit , mortui Iuni reperti. iudicuu e deum dicunt, s eum quidem deum, cui reliqui dj cocesi enti ut praeter caeteros da inaret, mortem esse optimum hominifertur etiam

de Sileno fabella quaedam:qui cu a Mida capsus esset,hoc ci muneris pro sua missione dedisse scribitur docuisse Myem:non nasci homini longe optimum esse ; proximum antevi , qliamprimum mori, qua est sententia in Cresphonte ususEur,pides.' am nos decebas etlus celebrantes domum

59쪽

Hi Humanae vite uaria reputantes mala: ,

, , qui labores morte finis et graueis. Omnes amicos laude, s letitia exequi. simule quidam est in consolatione Crantoris:actenum Terinaeum quendam Eliseum cum grauiter isti mortem maererent, uenisse in W3comantium qisaerentem quae fuisset tantae calamitatis causea , huic in tabel lis treis bruusmodi uersiculos datos, ν=.unaris homines in vita mentibus errant. ν Eatbγmus potitur fatorum mun re laeto.

Sic fuit utilius finiri ipsis , tibis

His talibus actoribus usi, confirmavi caussam reb*i a ijs immortalibus iudicatam. Alcidamus, quidam rethor antiquus in pirimis nobilis scripsi; 1 etiam Laudasionem mortis, quae constat ex enume ratione malorum humanoru.cui rationes eae, qua exquisitius a philosophis colliguntur, defueruulinebertas orationis non defuit. clars vero mortes pro patria oppctiis, non solum gloriosae rhetoribus: sed etia in beatae uideri Iolent , repetunt ab Eriebilico, cuius etiam filiae cupide mortem expetituerunt pro vita ciuium , Codrum, qui se in medios imisit bosteis famulari uene, nee posset agnosci, i est ornatu regio: quod oraculu erat datu: , interfectus est , victrices Athenas fore, Meuaeceus Nero non pretermittitur , qui oracul

edito largitus est ρ tria suum Ianuhinem. Iphignia Aulide ducι se immolandam iubet, ut biniim squaluis elici tursum ueni intinati ad propico

60쪽

Nar diuti nρre, et Aristogito: Lacedaenii, in Leonidas, Ira clauus Epaminondas Mige nostros Mn norut: quos enumerare magnum est , ita sunt multi quibus uidemus optabilei fuisso mortes casyria. quaecum isa sint magna tam n.eloquetia est utenta, atq; ita eluisuperiore e loco concisv um,ut homines mortem uri opine insipiant i certe umere sectant. nam se supremui ille diei non extinctionem sed commissas nem asserι loci: quid optabrlius sin autem perimis , ac delet omnino:quid melius, quam inmedi' ivit laboribus obdo'm,inere, I it conuiuent mi inno con

Solonis oratistac enim noster,

mo me lacrimis Deo, et inquit) nec funera

fetu Faxita, at u rosapicns ille, Mors mea nς careas la γ mis, linquamus amicis Maerorem, ut c librent funeraL cum gemitu. nos uero, si quid tale acciderit. ut a deo denuciatu uideatur ut exeamus e vita oti et Uctes gratias, pareamus,emittiq; nos x custodia, ee leuari uinculis arbitrem 2r, in aut bret erram: pl.ine in nostra domum rensi remit, , alit omni se usu, molestias careamus: nihil de Piciabitus, eo tam simus animo, siboritule illu 3iem ali', nobis faustu putemus; nihil in malis ducamus, quod sit

uel a diis immortalibus, uel a nati ra parente omnium costitu tum : non enim temere, nec fortuito

sati , s creati sumus;sed profecto fuit quaedam uis, quae generi consuleret humano:Aec id gigne-