장음표시 사용
31쪽
bat Bartholomaeus Alui anus,qua nobiis maximo adiumento fuerunt. Helvetij iam suos Mimi delegatos missuri crat Buialoram, qui pecunias pactas acciperent,quia repente a Card - ' .LA Sedunensi dc sententia dcducuntur, S ad solucndam fidem impelluntur. Docebat s λα enim,Regem,Vt qui do pace facta nihil dubitaret, iacgligentius suas copias habiturum, quinetiam ea de causa Bartholomaeo Alviano, qui Laudae cu cxercitu Vcncto crat,R gis iustu renuntiatum csse ne ulterius progrederetur.Proinde illos,si cx improuiso proficis cerentur, duo simul consequuturos esse: tum pccuniam Busalora ex itincre auferre post siquam illuc Lautrecus conuexerat,tum Rcgem praelio adoriri, quum nihil tale s spicaretur, imo qui copiarum partem a se dimisistet, Venetorum scilicet auxilia, & qu dringentos cquitcs quos duxerat Lautaccus. At silc quum tale este Helvetiorum cons- istium ab exploratoribus didicisichrecto itincre relicto Galerasum se recepit.Quare Hes-uciij ea spe deiecti,ad Rc in profligandum progrediuntur. I s r s. Di E Iouis xm Scplcmbris qui dies Crucis iaccr csR I s I s hora circiter secunda pomeridiana Heluetis aggrediuntur primam aciem,cui praeerat Conncstablius Galliae Bo inlis, a .m bonius.Qtri quum in armis estet,primum eorum impctum fortiter sustinuit, sed non fia Memp- ne grauidamno.Nam unam aciem Germanorum grauissimus terror occupauit,quo parum abfuit quin fugam arriperentiquod arbitraretur pactum illud adluic firmum &r tum esse,& praelium hoc simulate ad suam ipsorum pcrniciem committi, Vt hac ratione infestillimorum sibi Helvetiorum libidini traderentur. Verum nouas Vires paulo post sumere S praelium rcdintegrare coeperunt, ubi viderunt equitatum irruentibus hosti- 1obus acriter resistcntcm,Rcgcm ctiam ipsum cum cohortibus nigris & machinis bellicis prodeuntem.In co praelio cecidit Franciscus Borbonius Imbercurius, comes Sanccrr nus,cum aliis multis cgrcgiis viris.Dimicatum cst ad ipsam noctem, quae tam caliginoia fui maximo ob pulucris copiam utrinque excitati, ut inter se dignosci minimc posscnt. Accedebat quoὸ Helueti j insigne crucis albae no secus quam Galli gestabant: hoc intc erat, quod clauem ex albo panno humero ves pectori assutam habebant. Et, ut omnia magis inopinata nostris accidcrcnt, nulla tympana habuerant, buccinis tantum ad di- spcrsos colligendos utebatur. Vnde tanta pcrturbatio cosequuta est,ut multis locis Heuuciij & Galli alii in aliorum castris pcrnoctarent. Rex ipsc sub armis, deposita sola galea, in carpento tormcnti aenci iacens noctem trans it. Vbi diluxit,& intcrnosci potuerunt, soquo singula signa inferebantur, eo se quisque recipit, S acrius quam pridie pugnari coeptum est,ut ipse viderim unu ex firmissimis nostrorum Germanoru cuneis amplius centum pedu interuallo loco cessisse,Helvetiumque quedam omnia agmina praetergestum eo peruenisse,Vt bombardam unam manu tangeret, ibi tamen intcrfectum mille. Qubdnisi equitum nostrorum virtus certaminis molem sustinuisset, maximum impendebat
periculum. Ibi intersectus est Fraciscus Trimollius, princeps Talemondius,Trimollij nigcnitus, Bussus Ambosius, Royus &alij plerique, Vindocini equus duobus aut tribus locis hastis confixus. Comes Guisius totius Germaniqi exercitus praesectus,quum in primo ordine csset,in terram deiicitur: sed armiger illius Adamus gcnere Germanus, quulicrum videt iacentcin undique hastam ictibus peti,in illum incumbit,& vulncribus e ocipicius sese obiicit.Interim Helvetij loco pclluntur,& Guisius seruatur: quom qui de Gregia turma Iainctus Scotus C pr lio cxtulit:quo quidem auxilio maxime opus habebat. Tot cnim vulncribus consectus crat,& praetereuntium pedibus ita calcatus, Vt aegre r spirare posset. Hora fere nona matutina Helvetij ut nostros alio auerterent, suorum C neum valle quadam laeuam versus emittunt,qui a tergo impedimeta adorirentur,ut nostra acies illuc conuersa deleretur. Sed occurrit illis clux Neraconius, qui nouissimum agmen ducebat,a quo susi S fugati sunt.Horum pars in sylva sese abdidit, sed tum a V sconibus,quibus praeerat Petreius Nauarrus,tum ab hippotoxotis cctum duccbat Cos
frus minor, Ialgeronius totidem ad unum omncs intcrficiuntur. Pridie cius dici Ba tholomaeus mutantis acccpto nuntio Helvetios violata fide in nostros aciem duxisse, Lauda cum suis prosectas tota nocte iter facit,sperans se in tempore adfuturun US summa usus cclcritate circitcr decimam matutinam cum equitatu ad locum pugnae perti
nit,peditatu longe subsequente. Comitis Petiliani filius iuuenis, qui magno iampridem studio tenebatur ut suam fidem S obsequium in praelio Regi probaret, Helvetios qui sec pugna recipiebant, adoritur, illicque cum multis praelians interficit .Helueti j qui ad
32쪽
pugnandum trigintaquinque hominum millibus venerant, quum praelium diutius sus tinere ncquirent, musta praesectorum maxima parte,bidui labore descissi & animo consternati in fugam se coniiciunt.Ex iis plurimi aedes ubi Borbonius cossederu, petunt: ubi quum deditionem facere recusarent, igne immisio omnes comburuntur, simulque nostris aliquot, qui ad illos conficiedos promiscue irruperant:in quibus Ioannes Moeus Malleraeus regius signifer. Alii partina arcem Mediolanensem, partim domum redeunt: rex enim victoria contutus abire illos passis cst.Heluetis ad quindecim millia occubia runt, atque i j omnium sortis sint de bello exercitatissimi tum ordinum ductores tum milites.Cardinalis Sedunensis,quem antea perfidiae autorem miste demonstratum est, citio sexcentis equitibus illos comitatus quoa 1 primum conflictum videre ubi contra suam expectatione nostros pri lium inire perspexit,vesperi cum suis Mediolanum contendit. Ibi ciuium tumultum animaduertos,& ipsorum etiam Helvetiorum querelam tum ob acceptam cladem tum ob stipendium trimestre quod debebatur,in Germaniam ad C larem Maximilianum iuga se recipit. REY postquam Deo siupplicasset ob tam insignem victoriam, quam uno Sc vicesimo aetatis anno consequutus fuerat, constituit postero die exercitum ad duo passuum millia Mediolano adducere:vbi ciuitatis claues illi ineruntur. Vertim non tam cito illuc sibi ingrediendum censuit,quod Maximilianus S rtia cum quatuor Helvetiorum mi Llibus arcem tenere propterea visum est illum no prius urbcin ingredi quam arcis ipsius xo compos esset.Itaque praemittitur Borbonius cui in prima acie, qui in urbe castra locaret, arcemquc obsideret. Rebus ad obsidionem neces lariis colli tutis Borbonius Albinium ibi relinquit,ipse ad regem redit: qui cum reliquo exercitu Papiam venit, ubi omnes se illi stibiiciunt.Dum illic moratur,comes Petreius Nauarrus, cui surruna obsidionis cura a rege &Borbonio mandata suerat,paucis diebus aqua cducta sollas exiccauit,eo consilio ut muros suffoderet,cuius rei maximum usum habebat: dc breui infimum propugnaculum casamat tam vocanti quod dextrum erat portam ingredienti, & plateam urbis quae est ad portam Comensem resipiciebat, leturbat: toto isitur illo muri latere diruto, pluteis totius murum coepit labefactare. Dum totus in fosta huic res intentus est, forte pluteo egreditur ad aliquid exploradum. Tum ex nostris qui ad machinas erant, quum 3ο animaduerterent abati partem adhuc extant Gilluc totius ordinis bombardarum gla des emittunt.Quo factum inutabati cadentis ruina obruereriir Pctrcius: unde extractus& summo viri periculo domum relatus est.Ssortia& Heluetij obsessi quum nullam auxilis spcm viderent,quum praesertim rex cum Helvetiorum principibus de foedere Mgere de arce tenenda despcrant, quantiis Caesar Maximilianus illis subsidium se missi rum polliceretur.Tandem multis cum Borbonio colloquiis habitis, iussu regis lue coi ditiones statuuntur,uti Heluctis cum impedimentis domum redirem, utique S rtia rogi in manus arcem Mediolanensem, Cremonensem & caeteras quas occupabat trade- misiis.
ret, illique iure suo quod in ducatu sibi vindicabat, plane decederet, & in Galliam se conferret: utique rex illi vitio sexagena ducatorum millia amula pensione suppeditaret, re- o liquum vitae in Gallia loco quem commodissi num iudicaret,iransigerct. Haec omnia peracta sunt,& in Galliam mittiturSfortia: quo illum iussu regis deduxit Mauleo frater Trimolli j Franciscus comes Pontremius, de alij aliquot nobiles. His omnibus persectis rex Mediolanum armato comitatu ingreditur: cui aderant princcps consanguinei dux Aleiaconi xvς,Carolus Borbonius cones oblius, Carolus Borbonius comes Vindocinus, Franciscus Borbonius conacs Sampauli, dux Lota in s& comes Guisitis, de tota nobi lium multitudo quae Gallia venerat iis exceptis qui in praelio occiderant in equites ad duo millia grauis armaturae, deinde praetoriani nobiles,omnes galeati, praeterea cxteri quos rex pensione donabat:quibus praeerat princcps Rupesurionius Vindocini patruus:p ditescitin Gallitum Germani,ad vigintiquatuor millia Hi omnes armati acie instructa 1o progredientes regem ad suminum templum deducunt, lub ad preces faciendas ingrcitus,inde eodem comitatu palatium petit. Accepta in fidem tota Mediolanensi diation Vigeuam contendit: ubi marchio Monferraticum ore Aleiaconis serore ad eusalutandum adsuit. Illuc citam principes omnes de dynastae Italiae miscrunt legatos: quinctiam papa Leo,antea hostis, misit ad foedus ineundum. Quam ad rem constitutiatur dies quo adcit ent Bononiae, utillic omnes controuersiae componerentur, & firma
33쪽
: s i s. paX iniretur. Omnes enim Italiae principes, praeter unum papam scedere sese cum Rege
Coniunxcrant. Dum haec geruntur,Bartholomanis Alvianus Veneri exercitus imper tor cum suas profici citur, cogitans ex iinprouiso Brixiam opprimere, quam Veneti amn s luperioribus amiserant. Sed qui in praesidio eram, aduentu illius cognito, Veronam ad M. Antonium Columnam mittunt, a quo si ibsidium quinque aut sex cohortium Hsei panorum&Gefmanorum accipiunt: qua re audita Alvianus mutato consilio tentare Veronam constituit.Dum iter facit, alui profluuio laborare coepit: quo tum ob graui retra aetatem tum ob ingentes labores quos pertulerat cxhaustiis animam Deo tradidit: cuius mors detrimentum sane ingens attulit. Fuit enim sua aetate vir rei militaris peritia de imperatoria industria Harissimus. IciDECEMBRI inelitate papa S rex Bononiae conueniunt.Paciscunmr inter se uti rogis ellet Parma dc Placenti quas lain tenebat: utique rex papam exercim iuuaret ad recuperandum ducatum Vrbini, quem Fracticus Maria ut dicebat Ecclesiae Romani; ademptum occupabataeundemque papa nepoti Lauretio Medici dederat. Illic adfuit magniticus Iulianus papi; irater,cui nupserat Nemorensis,duc.s Sabaudi de Gallici rem ir ctricis soror. Illic etiacum alia traiacta sunt,tu antiquata in pragmatica sanctio.Praeterea cardinalitio galero doliatus est frater Bos ij praei ecti praetorij, qui quidem cpiscopus crat, a ua . Conis aruientis. Rex Bononia Mediolanum reuertitur: ubi quae ad status rationes perti-ncbant constituit, senatum ciuibus restituit, cui summu praesidem de procancellarium Ioannem Selvam virum cruditionc Sc vitae integritate singulari praeponit, Borbonium roconnestabilium prorcgem toti regioni praeficit:ipse magnis itineribus in Galliam ad m, trem S uxorem contendit, dc Lugdunum ad candelalia peruenit. Dum vero Bononia Mediolanum rediret,ibique rebus omnibus prospiceret, interim comes Vindocinus,comes Guisius,& cpiscopus Lauduncsis qui postea cardinalis Borbonius dictus est multique cum illis nobiles Venet improficiscuntur,ibique non minori splendore dc appar tu excipiuntur quam si rex ipse fuisset: deinde Mediolanum ad regem reuertuntur,quuille reditum in Galliam pararet. Post illius discessum institutum est in platea arcis decur-ibrium certamen,in quo Sampaulius lancea in ipso oculo ictus est. Rex cum multas ob res in Galliam properabat, tum verb haec illi redeundi causa tuit, qudd Anglus moleste ferebat ab eo regem Scotiae adolescentem in fidem acceptum esse, atque adeo mi ilum solii Scottiam Ioanem Stuartum ducein Albania; qui regis ipsius Se regni moderator tactia quo vel intersecti vel in exilium pulsi fuerant quotquot compererat Anglostudere, tria mὰ ipsius regis mater,quae Angli soror erat. Quae quu ita essent, veritus rex nequid illic no rum rerum,dum abesset, suo malo oriretur,redire decreuit. Praeterea Ferrandi Arragoniae regis fides illi non parum suspecta erat, qui sentetiam leuiter mutabat, ubi commodi sui rationem ita ferre existimabat. sortito Alviano, dum rex adhuc Medi lani commoraretur, mittitur Ioannes Iacobus Triuulsus cum regiis & Venetis copiis, qui Brixiam obsideat. Vbi quum Veneti eruptione quadam oppidanorum male accepti millent, auxilium illis augetur millo notho Sabaudo regis auunculo cum trecentis PMitis armaturae equitibus , de Petreio Nauarreno cum sex millibus Vasconum. Tandem o. cossentiunt oppidani,nisi ante vicesimum diem subsidium mittatur, abituros se cum in pedimentis & signis explicatis. Nothus Sabaudus certior factus comitem Gulielmum Roquendolfium cum magna hominum multitudine angustiis Rhetorum superatis a propinquare,communicato consilio censuit relinquendam esse obsidionem, qu5d se tanto numero imparem videret: ita oppidum Germani ad sex hominum millia subsidio ingrediuntur. Anno i sis ante paschalia mittitur a Borbonio Odetus Foxius Lautrecuscum nostro S Vcneto exercitu ad Brixiam obsidendam. Is postquam diu locis vicinis consedit,ut famem ciuitati asserret, comperit Caesarem Maximilianum Tridentiam v mile cum sedecim millibus hominum quos e superiori Germania collegerat, de Helu tiorum quatuordecim millibus, praetcrea aliquo equitatu. Itaque Cremona utrunque 1, exercitum reduccre coactus, hostem transitu fluminis Addae prohibere conatus, die paschalium Mediolanum se ad Borbonium recipit. Qui quum vidcret quanta cel ritate Caesar Laut recum insequeretur,se cum exercitu Veneto in oppido continet, ibitique auxilium Helvetiorum praestolari constituit. Et quoniam ob inopinatum Maximiliani adu tun verebatur ne ad suburbia communienda non satis esset oiij, oppidum
34쪽
solum custodire decreuit,suburbiis incentis, ne hosti ad locandu exercitum usui essit.
Postea quum Cςsar in itincre aliquantulum temporis cunctarctur,mutato consilio siti urbiorum partes describit, quae singulis vallo cingendae attribucrentur: Vt paruo inter posito temporis interuallo parata ellent omnia ad tantas copias sustinendas.Interim Mediolanum venit Albortus Petraeus cum tredecim Helvetiorum millibus: qui stipendio accepto statim discosierunt,illo cum ducentis aut trecentis viris dunt at relicto. C AE s A R Maximilianus Laureccum idcirco tanta diligctia insequutus fitcrat, quis lsperaret nostros suo aductu territos in Galliam redituros cilc, ut antea acciderat, quum
non satis firma: cssciat copiae:ita se ex pecunia quam Mediolani rcperiret, suis stipcndia Io numeraturum. Verum aliquot dies moratus, ubi se hac spe deiectum vidct, quod rebus omnibus summa prudentia a Borbonio prouisis, qui Caesarianis partibus Mediolani se uebant,nihil corum quae intendcbant,pcrficere possent,suis imprudentibus noctu cum trecentis scrc cquitibus clam excedit: ut priusquam res in castris innotcsceret, iam vigin 'ti passuum millibus abestet. Hi ubi se capite δί pecuniis carere vident, illum magna diligentia subsequunt quos insequuti comes Sam paulius, Mommorencius dc Scutatus, nonnullos ex illis intersccerunt.His rebus persectis Borbonius Foxium Lautrecum ducatui Mcdiolanensi praeficit, S proregem in Italia constituit, ipse in Galliam ad rcgem
proficiscitur. Lautrecus acceptis a Borbonio copiis,quq Venetis promissa suerant perficere parat, S coniunctis copiis Brixia obsidet. Duobus locis tum a Gallis tum a Vcnetis Lo moenia tam acriter quatiuntur,ut ad colloquium oppidani descederent, se,nisi sexto die auxilium serrctur,deditionem facturos, modo cum impedimentis, armis Sc signis militaribus explicatis abire liceret: quam ad rem confirmandam obsidcs dant Maldon tum S Iominem Servilium. Vbi dies venit, quum oppidani moras nectere Vidcrcntur, minatur Lauir us obsidos se interfectum,donec tandem urbcin regi ex pacto tradid rimt,quam Venetis silet enim conuenerat in manum dat. Nostri hoc facto ad hyberna in agrum Mantuanum proficiscuntur, aestate quae sicquuta est, Veronam obsidcnt. Du bus locis oppugnatur oppidum,a nostris tantuam versus,a Vcnctis, qua spectat Vince-tiam. Nostri partem muri deiectam duobus locis magno impetu adeunt, hinc portam versus, hinc ad muri latus iussu Lautroci sustossum,ubi M. Antonius Columna, quomi, Caesar oppido praefecerat, selopi glande vulneratur. Qui licet saucius cssct , dc rcrum
omnium summa Uestate laboraret, tamen ut colloquerctur nunquam adduci potuit.
Circiter mensem octob. comes Roquendolfius cum octo hominum millibus ex locis Tridento vicinis su bsidio oppidanis venit: quare nostri Villaistancam redeunt, quae cst ad flumen quod agrum Mantuanu a Veronensi diuidit, ut hostes fame prcincrciat: ubi
commeatus tota hyeme nostris opera corum quibus Vcncti negotium dederat,adu hebatur. Ita HispanHribariorum inopia compulsi,circaNatalia deditionem faciunt, M. Vrbs Venetis ctiam traditur. His rebus gestis, quum Mediolanum rediisset, postulat ab co legatus papae Leonis, ut quemadmodum Bononiae conuenerat) cxercitum mitteret, quo Franciscus Maria ducam Vrbinensi quem per vim occupabat pellcretur. o Huic Laut cus deesse noluit, &Chis laeti eo cum aliquot hominii millibus praemittit: deinde subsequi iubet Thomam Foxium Scutarum fratrcni, qui illic pro rex cum imperio praeesic cui cquitatum S peditatum scinissimum Gallorum attribuit: peditibus praeerant eques Ambresis, Alsunius Samblimondus Picardus, dc alij.Scutatus Vrbin sis ducatus fines ingrestus tanta celeritate rem gessit, ut paucis diebus totam regionem
subigeretinuitis possessioncm de dominium Laurentio Medici restituit. PER id tempus Turonum ad Regem accessit Philippus Clitiensis Rauasi nus a Carolo Austrio principe Hispaniarum de Flandriae comite missus, qui de constituendo commodo loco ageret,ubi utrinque deiceti coirent, ut scinci thun eorum, tum utriusque sociorum S edcratorum controuersiae componerentur. Desigitur oppin dum Noviodunum, quo proficiscitur a Rege Arturus Gosterius Bosius praesectus prPtorio:a principe Hispaniarum Antonius Croaeus Caprarius: qui duo duorum illorum principum moderatorcs adolescentiae fuerant: adsunt etiam utrinque qui illis a cons- sis erant, & multi clarissimi viri. Multi ultro citroque habiti sunt sermones Ob regnum ruri, Ocis
Nauarrς paulo ante a rege Arragoniae occupato,tum etiam ob Neapolitanum.Tadem δε
placuit uti Carolus intra sex menses regnum Nauanae Henrico Albreto, cuius patri
35쪽
reo Arragoniae Caroli auus maternus per vim ademerat, rcs liti ieret, aut certe illi intra idem tempus alia ratione plane satisfaceret: utique pro Noapolitano regno Regi quotannis centena quinquagena ducatorum millia is bene memini penderet. Sed net triim reipsa factum est ibidem conuenit de nuptiis Caroli Austris de Ludovicae mai ris natu resis filiae, licet antea actum millet de Renata reginae serore in matrimonium illi tradenda. Haec pacta ut iureiurando confirmarentur, misit Carolus comitem Roxium praesectum praetorio Hiipaniae. Is regem Lutetiae conuenit, qui quidem Carolo insigne equestris litae militiae dono misit, isque seo vicissim Regem s inctioris amicitiae crgo donauit. Constitutum denique est ut Cameraci ad colloquium conuenirent. Eodern tempore moritur Fcrdinandus Arragoniae rex quem vulgo Ioannem Gippo- rotari. nem cognominabant Caroli auus mat nus.Itaque Carolus ut rcgnum iniret,naui uit in Hispaniam: id quod impedimento suit ne reses, ut decrctum sucrat, conueni
rent. Rex qui iam itcr illud adornabat, mutato consilio Blaesas rediit, inde Ambosiam. s y 7 Ibi paulo poli regina Claudia primogenitiina peperit mense Fcbruario is 17. Bapti
zatuso cxpromisi bre Laurentio Medico papae ncpotae,ipsius nomine,& nomen Fran. . cisci inditum. Ad huius diei hilaritatem edita fiunt munera omnium qui maiorum in moria spectata unquam sucrant maximo apparatu, cquitum qui committcbantur, v litationum, praeliorum simulatorum,S oppugnationum Rex ad arctius vinculum amicitiae cum papa incundum,Laurentio consanguineam quandam dcspondit, quam unicam reliquerat filiam atque haeredem comes Boloniae: mater crat seror Francisci Bo tobonii comitis Vindocini,qui quum Carolus rex Neapoli rediret, Vcr illis obierat.Eo dem tempore princeps Aurangius splendido comitatu in aulam vcnit,ut Regi operam suam & obsequium osscrrct, qui tamen cum quadam animi offensione egressus in cli telam&Qcietatem Caroli Austrii trasiit. Paulo antequam ista fierent, Rex Teromam x, Morinorum instaurauit, eique Nouriun Morellium Fraxinaeum praefecit. Circiter id tempus Rex negotium dat Gasioni Broxo principi Folcarmondo,qui statererat in gni Normaniae Senes challi vicum duobus peditum Gallorum millibus quorum praeiecti erant capitaneus Pisollius,baro ondrinus Vasco,Samblimondus Picardus,Mcapit cus Landa auxilio iret rcgi Daniae aduersus Rcgem Suculae.Hinraelio uno victores, tandem a Danis relicti,in alio praelio quod in glacie commissum est, profligatur: ubi Iomaxima pars periit propter arborum in sylva caesarum multitudinem. His cnim nostri, qui e glacie se in ivluam receperant, impediebantur, ut liastae longae, quibus praeliabantur,nulli ellent usui. E quibus cum alij perierunt, tam Samblimondus vir sortis inters eius est.Horum ne di nudia quido pars domum rediit iique nudi,cxarmati, vcstimentis detritis. aut licet turpiter a rege Danorum, ad quem iuuadum hoc iter sesceperant,r I F s. licti tamen nati epibadas nacti in Scottam,deinde in Galliam nauigarunt. Anno I s is Sangermani Layorum naslatur Henricus secundus filius regis, cuius susccptor suit Hen ricus octauus Angliae Rex millo lcgato, cumque suo nomine Henricum appellauit. PAvxo post moritur Maximilianus Caesar. Vnde multae postea factiones ortae
sunt ad eum deligendum qui successi inus esset, quum alii Francisco Regi studerent alii MCarolo Austrio Philippi regis qui Maximiliani Caesaris demortui filius fuerat filio.
Quamobrem miralius Boniuetus in Germaniam ornatu simulato proficiscitur, quia
musti ex electoribus Regi suam sulfiagationem in comitiis promisissent. Verum opera&studio Federici comitis Palatini Sc cardinalis Leodiensis cuius frater erat Robertus Marcanus essectum est ut Carolus Austrius Francosorti deligeretur: qui postea Aquisirant coronatur. Eodem anno Bosius praefectiis praetorio Galliae S Caprarius denuo Agalliopoli sive Mompessili cocunt, ut simul de firma pace semel statuenda dispic
rent, omnesque tum Caesaris de Regis tum Gciorum controucrsi componerent Postquam aliquot dies conserendo absumpti cssent, de res tam magnos progrestis facerct, ut stelicissimus exitus sperandus videretur, Bosius febri cotinua correptus moritur: qua- Jo
propter quae inchoata lucrant, quilin perfici no postent, rediit Caprarius in Hispaniam. Haec mors multorum bellorum causa fuit,ut postea intelligemtas enim ab luis lent quς incepcrant,no est dubium quin Christiana resp. summam quictem habitura tum temporis imis let. Nam qui postea negotiis administrandis praelii erunt,non tam studiosi tu runt pacis Christianae quam duo illi se praebuerant. Eodem anno moritur Picranius cognomento
36쪽
gnomento Halluinus prorex Picardiae in cuius locum suffectus est Carolus dux Vinii cinus. Insulae autem Franciae,cui praqucrat Vindocinus, Rex praetorem constituit Franciscum Borbonium comitem Sampauli ipsius Vindocini fratrem. Eodem anno mense septembri Rex Andibus quum ellet,quod videret non successiste tentatam cum Carmio Austrio concordiam, foedus cum fingio arctius inire constituit. Cui rei Gulielmum Goserium Boni uetum Galliae amitalium destinat, cumque ad Angliam cum mandatis mittit. Is cum multis proceribus A viris literatis prosectus Anglum Oisendit Greniticliae . quae domus est ad amoenitalcm & voluptatem comparata, ad Tamisam tribus passuum millibus Londino. Ibi agi coeptum est de nuptiis Francisci delphini Galliae & Mariae io quam unicam Anglus habebat,quamuis illa quadriennio quam delphinus maior esset. Post uam illic ses hi iniensem commoratiis suis et, laute ab eo cxccptus Vcnatione,cpulis,ludis circensibus S reliquis oblectationibus, in Galliam nauigauit, firma inter duos reges amicitia conciliata. Ad quam etiam confirmandam de nuptias transigendas, paulo post mill ortus Chamberlanus de prior Ioannis Hierosolymitani Londinus Lutetiam ad regem vcniunt,quos tum rex tum regni principes prolixe dc magnifice acccperunt. Illic conuenit uti Tomacum Regi restitueretur:quod oppidum antea Angli regi Ludovico ademerant: nam ea cum de re cum Anglo miralius Boniuctus Uerat. Hae vcrosuerunt conditiones vii Rex quater centena coronatorum millia numeraret, duccnta
scilicet ad rependendos sumptus arcis illic aedificatae, machinarum, pulueris, de reliqui ro bellici apparatus,quae omnia illic relinqui oporterct: reliqua ducenta cederent tum insumptus belli quo Tomacum Anglus ceperat, tum in reliquationcm pensionis debitae supplenda.Et quoniam praesens pectinia non numerabatur, dantur Anglo obsides octo nobiles, dum tota fiunma stippeditaretur Hi filerunt quatuor cx rcgia cohorte, dc quo tuor pueri honorari j qui vocantur: primi crant Franciscus Mommorancius, Rupcp taeus,Carolus Moaeus Mallenaeus, Antonius Pratensis M5tipefatus, ct Carolus Solerius. Morcitanus Pedemontanus:alteri primogenitus Hugouillaei,Mortimarius minor, i I unus de Grimaldus. Pacti etiam iunt, non prius Tomacum rcstituendum csse quam obsides Caletum ingresti in potestate Angli essent: qui simulatque illic citent, mirier tur Gaspar Collinius Castollionaeus Galliae marcschallus cum ducentis grauis armatu-D rae,qui oppidum ingrederentur Haec omnia eo modo persecta sunt. Aduenienti enim marcschalio, qui ab Anglo mandata habebant oppidum, arcem de caetera omnia illico tradunt, Sc ab oppidanis ea laetitia ex ptus est acii Rex ipse sui siet: qui ut lium ma erga Regem studium testatum facerent ,hilaria celebrarunt, per omnia oppidi compita ignes amnis de sedilibus quibus Angli utebantur,subiicientes.Quae res testimonio erat rubi Iillis optatius fuisse quam ut nunquam in illorum potcstatem venirent. ANNO sequenti,qui fuit Is I9, Amiralius Boniuetus, qui mortuo Boso fratre praecipuam negotiorum regni curam gerebat,eum Cardinali Yorcano qui pari in Anglicanis rebus autoritate pollebat agit ut duo Reges eodem conuenirent, ut coram Omnia rata haberent quae a suis fieri S confirmari antea mandaram. Dies constituitur quo O Rex Ardream&Anglus Guineas veniret, deinde locus in medio itinere ad occursum deligitur: ad hanc rem funalium dies dictiis est. Tum Reges ambo equis Hispanicis inuehentes, comitati utrinque maxima nobilium multitudine, quanta ante ccntum amnos conspecta stinui non fuerat,florentes tale,omnium totius orbis .crrarum pulchc
rimi SI ad arma omnis generis thim equestritum pedestri certamine aptissimi siesse cora conspexerunt. Quae fuerit utriusque regii ornatus magnificcntia, dicere nihil attinet: quum tanta in ipsis comitibus citet copia,ut locus ille castra aurea dictus sit. Vbi sese ex equo complexi sunt, defccdunt in tabernaculum ad Cain rem comparatum, quum quia dein Rex secum duntaxat miralium Boniuenim, cancellarium Prat ensem de paucoscos liarios haberet, Anglus cardinalem Yorcanum, luces Northimicum &Sothfoloim. . so Illuc ingressi S de priuatis rebus familiariter colloquuti, iubent eo loci fieri illeatra de hippodromum,ad decursorium coronim,ut sese summa laetitia toto tempore oblecta rent, quum utrinque delecti rebus grauioribus decidendis incumberent: qui singulis diebus de iis quae transacta erant reserebant. Duodecim aut quindecim dierum spatio duo principes concurrerunt,& adfiierunt magno numero viri bellica laude praestantis.
simi: neque enim verisimile in infimos ab illis adductos futile. Postea Anglus Regem
37쪽
epulo excepit ad Guineas in aedibus ligneis, quae quamor mansionibus constabant. Has in Anglia aedificari indeque apportari curauerat. Exterior domus circuntecta erat tela picta quae specie quadrati lapidis praeserebat, interior aulaeis pretiosislsinis circunstrata,
vincino est et cui non videretur aedificium summa arte extructum: sucrat autem ad se
mam comitii mercatorum quod visitur Caleti composita. Ea postea disiuncta in Anglia
reportatur,ut totum illud niluti constiterit,quam quod in ve rana opensum est. P stridie Rex Anglum excepturus erat ad Auream: quam ad rem conopaeum tendi ius. serat sexagenos pcdes quaquauersum patens, quod superne tepebant multitia auro crissipato contexta, interne holostricum erat caeruleum, inspersum liliis G auro Cyprio, opere phrygionico:ad quatuor angulos singuli papiliones eodem operis genere. Funes incram scrici colore glauco, auro Cyprio contorti: quae res maximi erat pretij. Sed tanta vis venti &procellae extitit,vidi piis omnibus funibus omnia pessum merct. Quamobrem Rex mutare sententiam coactus locum ad cpulum celebrandum summa celeriatate ficri curauit: ubi nunc est propugnaculum quod ab illo epulo nomen habet. Non immorabor in commemoranda magnitudine ornatus δί sumptus in tanto apparatu:
hoc enim humano iudicio aestimari non potes LNon pauci certe illuc domos, sylvas δίpraedia humeris sutita loquar gestarunt. His rebus maximo splendore persectis Rex Bolonia, Anglus Calctum rediit.N mo erat integro iudicio praeditus, qui suspicaretur exorituras aliquando ullas inter istos principes inimicitias.Quum redistet Caletum Anglus,nuntiatur Carolum Caesarem ex in Hispania nauigatem in Angliam appulisse: quo audito ad eum Cantuariam proficisciatur: unde letum N Grauelingam redi pari utens comitate qua Regem prosequutus fuerat.Illic inter se statuunt,siquid inter Imperatorem & Regem controuersiae incideret, Anglum fore litis arbitrum,cuius iudicio si alter stare detrectaret, illum se pro hoste habiturum. Od quidem planc pugnabat cum iis quae inter Regem & ipsum conu nerant.Deinde Caesar in Flandria Anglus domia se recepit.Per id tepus Rex Ambosiam
proficiscitur nde extremo deccmbri Romorentium venit, ibique regalium die commoratur. Vbi quum rescisset apud Sampaullum fabacio libo rege sortito esse creatum, decreuit cum suis animi gratia bellum regi indicere. Quum ergo magna esset niuisc pia,Sampaulius cum suis magnum pilarum nivalium numerum, item malorum & ou orum ad sustinendam oppugnationem collegit. Quae omnia ubi desecissent, hostibus viimunpentibus, male cautus nescio quis e senestra lationem deiecit, qui caput Regis v hementer sauciauit:adeo ut per aliquot dies chirurgi vesctudinem certo non auderent polliceri.Sed generosus princcps nunquam passus est ut in homine inquirereriir, aequucsse dicti tuas ut partem eius quod ipse intriuerat, exederetiStatim per totam Floriam, Artesia & Hispaniam fama spargitur Regem ex vulnere mortuum tac: qui leuim me tiri volebant, non mortuum illum quidem, sed excaecatum praedicabant. Quibus rebus
impulsus Rex qua crat prudentiaὶ legatis quos apud exteros principes habebat, per literas significari iubet, rem illi uti habebat,nuntiari curarent. Quinctiam principum i
gatos qui incomitatu erant accersit,ut ab illis coram videretur. 4O ANNO I s 2 a vcre ineunte Hemicus Rex Nauarrae cuius patre ante paucos amnos regno deturbauerat rex Arragoniae auus maternus Caroli Caesaris) certior factus in Hispania magnam ortam csse inter nobiles & plebem seditionem,& iam in armis esse, rationem quaerere coepit qua nonnullorum opera regnum reciperet. Itaque quum per aetatem rem tantam aggredi non posset, Asperrestus Laut reci fiater collectis V scombustaim ex ipsa regione tum ex finitimis, ad sex millia, grauis armaturae sere tr centis in regio equitatu,Nauarrae fines ingreditur, & totum regnum quindecim dieruspatio recipit. Verum ille post autore Sancolumbo Laut reci legato rebus tam prospero gestis non contentus, in Hispaniam mouet, tam facilem ratus illius regni quam Nauarraeoccupationem re,&praedae spe motus ad Groniam progreditur.Vbiquum D nemo occurrere Sancolumbus prae auaritia ut quidem serebat ud illi persuadet pia, intus aliquam partem remitterelicuius rei ut sibi cura madetur eiscit. Et quoniam paucis ante diebus milites menstruum stipendium acceperant,cum his agit ut qui domum redire cuperent,iis semisse stipendij restituto liceret:quam quidem pecuniam interue tit,ad quem certe redierit non possam assimare. Hispani, qui bello ciuili ut antead
38쪽
monstratum est inter se conflictabantur, ubi vident Gallos non satis habere quod sua
recepissent, nisi aliena ctiam tentarent, posita seditione Asperrestum exercitu iam diuisb aggrediuntur: quem facile superatum capiunt, qui illibus contusus oculos amisit. Ibi etiam Turnonius de multi sortes viri capiuntur, reliqui per montium iuga diffugiunt. Hispani victoriam persequuntur, dc Nauarram nondum ullis praesidiis firmatam offendunt: ita P palonam de reliquum regni non maiore negotio quam amiserant recipiunt. Es T autem operae pretium nosse caput de originem belli grauissimi, quod interse --- duo potentissimi principes Caesar de Rex gellerunt: unde tot oppida serro dc flamma uersa,tot gentes oppressae, tot prouinciarum opes accisae, tot denique viri fortissimi dem' ' optimi intersecti sunt. Quod dum commemoro, iudicabit fortas te lector initium e re leuissima ortum fui sic. SEn caelestis ille iudex, credo,sic constituerat, siue ut populos plagis domitos ad sui agnitionem adduceret, siue ut procerum scelera ulcisceretur, a
quibus raro ut decet colitur. Saepenumero ctiam tum nostra tum maiorum memoria
contigit ut ex modica scintilla ingens oriretur incendium, quod nihil facilius est quam principes inter se committere: sed bellum semel ingresses placare postea Jc impetum sistere longe dissicissimum. Quamobrem quoniam Robertus Marcanus controuersiae
omnis quae inter illos extitit, initium dc occasionem dedit, non alienum fuerit causas commemorare quibus ille adductus a Caesare defecerit, cuius partes paulo ante tantoxo studio ut nihil stupra, sequutus fuerat: ita facile erit iudicare uter ex illis pacis conditiones prior violarit. Ut autem res tota altius repetatur, Robertus iste Sedanius Biulioneim ausem ducatum tenebat, luem cpiscopus Leodiensis pridem Gulielmo a Marca vendide- ι . H. rat,sic tamen ut redhibitionis pactum addictum estet. Hunc ducatum olim vcndiderat
episcopo cuidam Leodiens nomine Eusi rando Godestedus Eustalliij filius Boloniae
maritimae comes, quum iter ad terram sanctam parare ad quem ducatum pertinet L niae urbs de arx Musancuriae.Non in etiam praetereundum Robertum Marcanu paucis ante annis regias partes reliquis te, quod aegre serret suos praeerat autem centum cat, phractis equitibus quia plebem tum in Italia tum aliis locis expilabant, autoratos esse: impulsi impraeterea a fratre episcopo Leodiensi sic enim vulgo narrabatur qui tamen P quae tenebat,omnia a Ludovico duodecimo, in primis autem cpiscopatum Leodiei sem& Carnotcnsem, acceperat. latcrccstcrat aliquot ante annis prauis controuersia inter Emerium quendam nobilem Sc principem Simaeum is crate familia Croyana qui inter se de Hierga Arduennorum urbe contendebant.Cuius disceptatio quum ad pares ducatus Bullionensis pertincrct,quorum iurisdictio summa est, ut prouocare no liceat: pronuntiant illi contra Emerium. Is tamen gratia &autoritate fretus qua apud Car tum Austrium de proceres aulicos valebat,inducit animum prouocarc, tanquam res quaesici S sperat te facultatem exercendae appellationis impetraturum,licet non in t pore appellasset.Causas afferebat,qubd in bellis gerendis, quibus ipse perpetuo se inte fuisse praedicabat,occupatus res suas curare non potuerat: quae omnia in speciem ab il-. lo magis praetexebantur quam veri quicquam habebant. Aliam etiam artem adhibuit, ut quo intendebat perueniret.Quo tempore Carolus Austrius Germanorum suffragationem prcsabat,ut ad imperatorium festigium eveheretur, pecunias cum a multis co rogabat, tum ingentem quendam numerum ab Emerio mutub accepit, dc marchionem cotio satis dedit Hunc ergo adit Emerius.ut cogitata perficiatnsc rei pecuniariς magna penuria laborare dictitat, diem iam aduenis te, nullum se alium quam vadem appellare poste: clanculum tamen interpositos quosdam adhibet, quibus hominem monet, se diem dissoluendi nominis quoad liberet, prorogaturum, modo sibi adiumento estet ad ius suum obtinendum, utque iudicium illud Hergianum contra se fietiim rescinder tur.Facile hoc impetratur: ea erat Ascoti apud Carolum Austrium autoritas, cuius ad D linentiae moderator erat Caprarius Alcotii patruus. Illius opera & sollicitatione causa desertur ad summum Brabantiae cancellarium,&simul principis Simaei haeredes inius vadimonio denuntiato vocatur, ut rationum Emerij firmamenta audirent, de quod ἡ-cundum illos iudicatum mera circunduci,si res ita serret, viderent. Illi rem planc comtra omne ius &aequum csse conqueruntur: nam de patrem&se diu oppidum illud sine
negotio postedissse, ad haec se causa superiores discessule, de quidem eo iudicio a quo
39쪽
prouocationis ius nullum esset, ut quod a paribus Bullionensis ducatus proficisceretur,
quorum no cilci iurisdictio obnoxia,quique nullum quam ducem Bullionensem agit scerent. Ducem Robertum adeunt,huius fi lcm,in cuius clactela erant,implorant: viii ra sua de patrocinii priuilegia tueatur, obsecrant. Ille ut crat excelso vir animo desummo ingenio,non deesse statuit. Accedebat alia idonea causi, quae ad rem suscipiendam hominem impellcre poterat, quod pupillorum Simaeorum tutor erat, matertera illoruprincipis Simaei filia in matrimonium ducta. His causis impulsus nihil diligentiae reliquiisccit,quin tum Carolo Austrio de aulicis, tum Emerio ipsi instaret, ut ab illis precibus de sumina contentione Obtineret, quod illi partim ob pupillorum Simaeorum utilitatem partim ob ducatus Bullionensis dignitatem seruandam ultro concedere dcbebant, ne- Ioque obstare quod faciebant quominus rata eu sacrosancta cssct iudicii autoritas, quod a iuprema iurisdictione iudicum profectum ellet, tanquam a Deo ipso,qui omnis potestatis autor est Quare quae a magistratu pronuntiata frunt, non debcre ad libidinem & Π
tiam hominum violari. H AE c quum Robertus summa contentione& diligentia doceret ac moneret, ni hil tamen obtinere potuit. Vbi videt sibi ius omne denegari, omnique gratia S rem nerationis spe exciacre,Rege adit: qua ad rein maxime ab uxore,quae ex domo Simo erat inducebatur, item anum Florengij uxore e familia Sallcbrucana, comitis Brenni filia Illae enim antea rationem astute inuenerant qua in Gallia aditum sibi conciliarent,
remque apud reginae matrem veteribus Controuersiis extinctis non parum promoti
rant,ut Sedamus amice caeciperetur quum ad I cpc Romorenti ex titionis vulnere ut supra denabstrataim est saucium accestit. Tum se suaque oppida Marces in Regis manum tradit,illum obtestans ut sibi ad tam insignem iniuriam propulsandam & vindicandam auxilio esset. Quanquam Carolus Austrius cum ista conantem quum videret, Conatus cst demereri,conditioni bilisqueesdeprecatore citis fratre episcopo Leodiensi retinere: hitc se autore minime esse facta siquia esset admissum quo se lςsum conquereretur,se ita sarciendii curamirum,ut abunde sibi satisfactum diceret. Verum ista sero animo iam e ulccrato tentabantur, quum iam constituisset, utcunque res casura esset, id vi obtin re quod via S ratione petenti denegatum fuerat. Itaque rebus cum Rege transactis,' quum sciret Caesarem cilcmormatiae, quae urbs est imperialis illic enim principum S li, 3ciberarum Germanis' ciuitatum conuentum sabcbat, propterea qubd M. Lutherus pomtificium statum turbaret bellum illi palam in ipsi comitiorum corona denuntiat.Id tum Caesar tum principes indignissime acceperunt, quod ab humili quodam dynasta qualis esset ille tam potens monarcha,t6tque gentium ibrtissimarum&virorum bellicis laudibus ciarissimorum dominus lacesseretur.Bello indicto Florengius Roberti primogeniatus milites in Gallia de locis finitimis ad tria millia dc equites sere quingentos Colligit,c tra tamen Regis voluntatem, imo planc ipsius iniussu atque interdicto. His copiis Vir tonem obsidet quod cxiguum est oppidum ditionis Lucemburgicaein Lotaringiae ora, M in iis regionibus quarum dominatus duci Lucemburgo cum Lotaringo comunis est. PER id tempus quum Rex Sancerrae esset,accessit nobilis quidam ab Anglomistus, oqui eum monet ne in bellum cum Caesare ingrederemtasiquid contentionis cxoriretur, illum sequestrurn SI arbitrum esse oportere, ut qui neutri est et addictus. Ea vero tum
rat contentio,quod Rex Nauarrae dum a Galliat partibus starct, regno ab Arragono d turbatus fuerat: proinde iampridem in aula versabatur, opem ad regnii rc perandum a Rege magno studio petens.Supra demonstratum est coiisse Novioduni delectos a Cς-iare & Rege, deinde Agathopoli, sed Bosij praesecti praetorio morte tum obstitiste quominus res omnino componeretur. Hoc quidem colloquio Noviodunensi conuenistrivit Arragonus intra semestre spatium regnii Nauarre restituere aut certe illius arbitratu SI commodo quanti regnum aestimaretur, satisfaceret: utique Caesar Carolus Regi certam summam quotannis penderet nomine regni Neapolitani, in quod sibi ius esse mcontenderct:quae omnia nullo pacto Caesar praestiterat. Rex pactis cum Nauarreno initis te ad auxilium praebendum obstrinxerat ut regnum illud bello recuperaretur, siquidem Gesar promissis non staret. Rex posteaquam saepius nequicquam appellati et auxilium Nauarrcno quemadmodum supra dictum est ut illum restitueresimiserat. Haec in
cimina quod ad hanc rem attinet causa suit cur ab Anglo nobilis ille ad haec prouiden-
40쪽
da venisset. Altera erat bellum illud a Roberto Marcano dcnuntiatum, qui statim cum cxcrcitu progrestus obsederat Virctonem oppidum Lucem burgicae ditionis, quod situm in regionibus communibus Lucem burgiae&Lotaringi Caesari parcbat. Ad haec postulatat o misto in Angliam Montipesato respondet, de Roberto Marcano iusti-rum se,siquid controuersiae cum Emerio illi interce loci,cum eo decideret, bello Caesarem ne lacesscrct:quinetiam dimissis nuntiis vetiturum suis ne hac in re ipsi Robcrto auxilium serrent:quibus causis adductus Robertus die ii Martii, anno I s et I bello a s 2 r. finem putans csse impositiini, suos obsidione seluta dimisit. Quod autem nobilis ille Anglus postillarat ut nouam sectetalcm dc foedus cum Caesare iniret, moncndum sibito prius cste Romanum pontificcm: cam enim csic illorum foederis conditionem, nequid noui eo inconsulto statueret: proinde sc Romam scripturum,S rcsponso accepto, sequicquid aequum esset, libentissunc facturum. INTERCEDEBAT sane nonnulla Regi cum papa pactio de recuperando regno Neapolitano, inuidem Caesar pactis illis Noviodunciasibus non starct, Vt pcns 'sia nem annua nomine ipsius regni per lucret.Iam Caesar neque de Neapolitanis neq; Nauarrcnis conditionibus quicquam praemicrat, neque impctrare quicquam ab co Rex
nisi per vim di bellum poterat quocirca siquid cu illo transegisle omnino id contra foedus fieri videbatur. Accedebat quod papa & Rcx foedus de tucnda Italia percusserant, in quod etiam Vcncti coire parati erant. Quae quum ita essent, missis Rcx ad papam li-λο aeris sciscitatur quando censerct de re Neapolitana scrio cogitandum csse. Papa numtium humanissime excipit, numerum ostendit tum cquitatus S pcditatus tum machinarum, qui ad rem suscipicndam rcquircbatur, denique ut rex intra viginti duorum dicrum spatium rcsiponderct postulat. Quo tempore, de praeterea toto mense cXacto,
suspicari coepit papa,neque unquam eximi illius animo potuit haec suspicio, Regem DEquid se inscio S sibi detrimentosum pactum esse, quinetiam illum non satis diligcratcrcurasse ut Vencti in illud foedus asciscerentur. Paulo ante aliquot Hispani in ditionem
pontificiam ingressi erant,aduersus cos coactus fucrat Hcluctiorum cxcrcitum acce
iere: quam ad rem quum sumptus dimidia cx parte Rex suppeditare debcrct, primo ,- ά
mcnse praestitera caeteris desierat Haec tantam solicitudinem animo papae inlccerunt, Gira pactim,
Q ut ulta Mediolanenses Rhegiu reciperchiacmpe Viscotium,Hieronymu Moronum, ' dc alios: quum tamen per foederis conditiones illi non liceret, uti nec Regi cxules pontificiae ditionis in suos fines excipcre ius erat Todem foedere promiserat papa se Carolo Caesari rcgnum Neapolitanum quod illi morae aut materni obtigerat non tradi irum, quod fraudi Rcgi esset,qui in eo sibi aliquod ius arrogabat. Sed non multo post a Car lo equum gradarium candidum dono acccpit, tale cnim munus illi solet dari, quum huic regno aliquem inaugurat S cum eo statim secietatem facit.Obcas res Regi satis causae crat cur se laesum grauiter conquc retur, eo magis quod papa confirmarat se illistisagaturum esse in petenda imperatoria dignitate,qui tamen contra occultis artibus illi pro viribus impedimento fuerat.
ΑΠ CAESAR intcrca maximas copias tum equitatus tum peditatus cogit opera comi- c ιν Μην
tis Nassaviiij, elicis, Francisti Scalengij &: Emeri j: his Nassauuium praefecit, ad quem 'tar' μ ' 'summa imperij rediret, datis mandatis ut in Roberti fines exercitum ducat.Episcopus I codicnsis,qui Robcrti statris gratia hunc episcopatum & alia semina ornamenta consequutus fuerat,Nasatiuio se coniungit,& se fratri hostem praebct: Leodicses quositam ciues,quos fratri studcrc cognouerat,in flhuncia praecipitari iubet. Cur autem is cp iseopus Regis partcs deseruis let,haec adserebatur causa, quod quum cupcrct in cardinalitia dignitatem cuchi,eique Rcx sic ut id obtincrct, adfuturum confirmasset, quinctiam ea de re ad papam seripsisset: nam papa que cx suis Rex vellet galero se donare velle ostci derat quum promisia praest ari oporteret, archiepiseopus Bituricensis generalis Bocri jN frater praelatus illi ni crat. Addebant nonnulli quosdam e Leodiensis clientibus S d mcsticis Romae in manibus ministrorum papae liter vidule a rectricae Galliae scriptas, quibus a papa pctcbat,ut quicquid tandem Rex scriberct, Bituricensis tamen antcponeretur:quinetiam Bocrius ut quidem serebatur, nam verum esse non assirino) a papagalcrum hunc quadraginta coronatorum millibus emerat. Leodicialis ergo offensionismatcrisin hac nactus sistam citam causam arripuit ad Caesaris partes triuit: qui illi mox