장음표시 사용
51쪽
t s i. t. nempe Dammamno, quem limissorium agnominabant, procomiti reno, pro- . comiti Lauedano, Escario Valgitioni, Listenaeo & Rupebaroni Arverno: nonnullos etiam ex Vindocinianis eadem dignitate auxit, comitem scilicet Briennium de Hum rium. Duo Hesuetiorum millia Abbauillae reliquit: reliquum exercitum dimisit ic t men ut sua oppida praesidiis ad huc modum firmaret. Bononiae praeficit Fayettum cum quinquaginta cataphriatis, Rupebaronem etiam cum quinque Sc viginti: romae Nothum Morolluin Fraxinarum praescinam cum casaphractis quinquaginta, comitem Damnautinum,Listenaeum, Valgitionem, qui vicenis quinis singuli praeerant, Bibrocte ad Somonam procomitem Lauedanum ciam viginti quinque cataphractis, Mo trolii Testianium seneschalium Ruergiae cum iis quibus praeerat equitibus: Duriem colu ralocat equites Vindocinianos,Corbiae Sam paulianos,Peronae Humerianos, Sanquintiani Chabannianos Guisae Guisanos Se Briennanos, Veruini denique Brennianos: ipse ut resi quis rebus prospiceret,Compendium proficiscitur.Illic quum circa natalia et ii tiaretur Tornacenses obitatos magna premi egestate, neque per livemis inclementiam
h. vliam videret subsidij mittendi facultatem dari, Campi no mandat quem principem i
in legatum illic costituerat ut quam aequissimis posset rationibus cum hoste pacisceretur. Ille de deditione colloquutus cum suis armatis , impedimentis saluis, vexillis explicatis de tympanis strepentibus exiciquos hostes tuto Di lenum prosequuntur.Cives qui domi manere voluerunt, libere manserunt: qui Gallicanas partes sequi maluerunt, iis quoque integriun fuit. 2.Dv M haec in citeriori Gallia gerebantur, nihilo quietior erat Italia. Caesar enimiam inde ab anno superiore r 1 2 o, omni ratione Regem obruere cogitans icci pax inter illos tum constaret, scedus inter Regem, Venetos & Hesuctios initum clanculum labcfactare ac aliud nouum illi aduersum cum eis sancire conatur: id ubi se perficere non posse videt, Leonem papam ambire coepit. Is contra canctissimum foedus quo armi ea ut supra demonstratum est Regi coniunctissimus erat,per summam leuitatem cum Caesiue societatem inire coepit, ut coniunctis viribus de sumptibus Gallos ex Italiaciicerent, Parma S Placentia papae darentur,quae patrimonij Ecclesiastici cinfercntur. In hanc societatem asciscitur etiam Fraciscus Ssorcia,qui apud Germanos exulabat rhter minor Maximiliani eius qui nuper quum dux Mediolanesis esset, iure suo Regi ces- ια erat. Illum S rciam papa& Caesiu cominum sumptu Mediolanensis ducatus compintem facere armisque dominium asserere dcbebant. Per id tempus senator quidam M diolanensis Hieronymus Moronus, quem rex valde amplificauerat, quum paulo antelibestorum supplicum in regia magistratum peteret, dolore repulsae papam de FranciscuSiorciam adit status Mediolanciis rationes se turbaturum de nouarum rerum autorem futurum confirmat .Quod etiam praestitit meque dubium est quin princeps in causa tuerit cure ducam Mediolanensi deturbaremur. Ego ut quae antea incepi persequar,commemorare statui quae res papς suspicionem prςbuerit,ut Regi dissideret:cuius rei quum nullum initio dedisset indicium ubi motus citeriores intellexit,suos dolos coepit patet cere.Scutatus frater Lautreci,qui quum fiater in Galliam venisset ducturus uxorem G o cmatio to- li. un O alii ex gente Albretam,relictus erat prorex,quum resciuisset aliquot Mediolonenses exules ieie Busserum recepisse Christophoro Palvesino inam in eius ditione erat μ Busseritin Regis nomine de autoritate interminatur ne illos exules admittat,& Cardinuquendam Cremonensem mittit,qui haec mandata perserat. Cardinus itinere suscepto domum suam quam illic habebat proficiscitur,ut rei familiari prospiciat.Palvesino nuntiatur venisse Cardinum insidiandi causa itaque hominem coprehensum tormentis fateri iubet se huius rei gratia venisse. Hac consessione edita, iubet Palvesnus magistratui ut tanquam conuictum suspendat: quod quum recusaret, ipse hominem damnat, Scstrangulandii curat.Palvestius iste praedives erat, ut annuus eius reditus esset ad viginti quinque millia ducatorum in Placentino de Parnaclano agro, vir annos natus septuagin ista, amicitiis florentissimus,domum habens omnibus patentem. Is audiens quae sibi R gis nomine imperabantur,exules apud se manere non patiturilii Rhegium ditionis E clesiasticae concedunt, licet inter papam 3c Regem conuenisset ne alterius exules alteri admittere fas esset. Ad hos exules semulsi alii aggregare coeperunt, Vt quos Lautrecus Mediolano in exilium egerat, non minori essent numero iis qui domi manserant: quinetiam
52쪽
etiam magnam partem leui de causa praedicabant patria eiectos esse, ut fortunae eorum publicarentur. Quae res multorum nobis inuidiam conflauit, quorum postea studio N: opera, ut opes inustas recuperarent Mediolano excidimus. Prius qua illuc prorex mareschallus Foxius, statue Lautreco in Galliam profecto ut dictum csti veniret , Tel innius Ruthenorum Seneschallus hunc magistratum gerebat, qui sua prudentia & humanit te ita sibi Mediolanensium animos conciliauerat, ut omnia sumina qui te regerentur. Sed post Scutati aduentum S Tel innij decessum, commutata in adni inistrationis r
tio, atque adeo hominum voluntates aucrsae.
V T ad rem redeamus, marcschallus Foxius Scutatus ubi audij texules Rhegium a ro ijsse,quorum praecipui crant Hieronymus Morontis,cuius supra meminimus,& Viscontius Bernabonis Vis coniij stater sis autem Bernabo cx equestri cochleatorum ordine erat,& quinquaginta cataphractis praeeratὶ Mediolano prosectus Parmam venit: inde die 23 Iunii isti cum quadringentis cataphractis Riacgium ire contendito comite Guido Rangone quem papa illic praesectum constituerati petiturus ut exules sibi dederentur Quum duobus pallitum millibus Rhegio abesset, maximam equitatus partem resin R ut . i. i quit pie comitatus Alexandro Triuulsio, cquite torquato, & quinquaginta cataphractorum praesecto Rhegium pergit, praemisso cquite Ambrensi sitae turmae signifero, &vna Strataeo signi sero turmae cui praeera Michael Antonius marchio Salustius, cum leuioris armaturae equitibus harum turmarum,qui portam qua itur Mutinam occuparculo id leo consilio ne dum colloquium cum Rangone habcrct, exules ea porta Haberet tur. Postquam Rhegium peruenit Scutatus, praesectum ad colloquium euocari postiise clat, qui postquam porta egressus repagulum praeteriisset, Scutatus ex equo descendit. Dum colloqulitur, in oppido conclamatur ad arma,simul e muro quidam Rangonem monet oppugnari oppidii ad porta Mutinessem.Tum ille,Clarissime Foxi,inquit ingredere urbem, ut tuos cohibeas, ncquid per vim & iniitriam faciant. Dum ingrediuntur, ex muro nescioquis stlopum torquet,& mcdium Alcxandrum Triuulsium traijcit, qui ex vulnere sexto post die Parmae moritur.Statim rumor ad equites qui duobus ab opoliado millibus passitum thbstiterat,perfertur, mareschallum Foxium Rhegij captiuum detineri. Hic variae sententiae dicuntiu , quum alis censerent ostiis is habenis illuc excurren-3 o dum vi ducem libcruent,sit contra conuerso itinere Parmam redeudum, ut eam sic uarent' idq; proptcrea quod putarent rem eX composito geri, ut dum abessent, urbs o cuparetur.Dum inter Ic altercatur,aduenit marcschallus Foxius a comite Rangone dimissis,qui eo die deccm millia Rhegio proficiscitur,in oppidum ditionis Ecclesiasticae illuc ad eum venit Fodericus BoaZolus cum peditibus sere mille sexcentis. Foxius apud se cogitans quae sic gesta fuerant, ad maiora pertincreposse, & pcriculum csse ne papa,
cui iamprusem cum Caesere nonnihil societatis intercedebat,hanc Occasione uteretur, ut regio fhedere renuntiato Cauari se adiungeret: Mottaeum quendam Gruinum signiferum turmae cui prNcrat Ludovicus Astaeus,propere cum mandatis ad papam mit- , tit, qui doceret, quae gesta fuerant, non eo se consilio fecisse ut quicquam vel illi vel EG risi . QV a o eseliae detrimentosum aggrederetur.Huic papa vehementer commotus respondct F xium suos fines hostis instar ingrcssum esse, facturum ut intestigat quam insciam iijs Regiis consulucrit:cum postea diris deuouet, & ab Ecclesiae communione subm uri. Foxius eodem loco quo constiterat, duodecim fere dies commoratur,a bello tamede omni maleficio prorsus abstinens:deinde Parmam redit, ubi ei praesto fuit Pondormius oppidi ipsius praefectus, quem Rex Diuione ad Forium miserat, ut illi quid vellet fieri ostenderet, in primis nempe caueret ne papam alienaret: nolle enim se duos simul hostes habere. His mandatis Forius auditis Pondormium Parmae praefectum re- .' linquit, ipse Mediolanum contendit, quod certior fieret percrebuisse illic famam eum Rhegii captiuum teneri:quo nuntio regiarum partium homines non parum terreban- Io tur. Foxius antea quum videret prostriptorum numerum Mediolanum scripserat ad se iubens mitti aliquot machinas aeneas: ad quas vchendas quum deessent equi, capi necesse fuit iugales quibus matronae Mediolanenses ad cista vehenda utebantur: luoiquidem liberalissime commodarunt. His Foxij mandatis acceptis magister fabrum δί -- tigraphus extremo Iunio mense Richoburgum adeunt arcis prς mam,ut ab eo machinas de tela machinaria acciperintad quilin grauate se facere ostenderet praescinis, ad
53쪽
, , , , eunt illi epist opum Conserancnsem Mediolani resictum Regis legatum. Interea maxima turris arcis portae imminens sexta sere vcspertina dc coelo percu titur, in qua inerant
bis cctena quinquaginta millia pondo pulucris tormentari j,mille ducenti urcei igni ιμ- Mia .im sexcccq lanceae igniviς,& salis copia in quinquenniu congestaeTurris ab ipsiis fitndamen 'et b iis conuulsa est, simul quadrageni ex muro utrinq; porrccto pcdes: cuius ruina oppres si sunt ad reccentos partim nobiles partim milites, qui illic spatiabantur, in his ipse R Choburgus : eodem modo alij perierunt, qui extra arccm in platea deambulabant. Tanta pulucris vis extitit, ut muri part lidas ad ducentorum quinquaginta passuum spatium sublimcs cxtulerit,quibus loco movcndis centum boum vires vix satis misent. Hinc tanta solitudo sequuta cst, ut arx absque ulla custodia relinqueretur: ut Galli quia Iodam senatores cum suis domesticis cogerentur ad cam custodiendam statim concurrere usque dum centum cataphracti Nouaria venirent. Hoc casia audito papa Leo omen
arripuit tanquam sibi secundum, Gallis infaustum csset , aduersum illis Deum dictiatam : itaque opem diuinam sibi affuturam speram, Regem in hostium numero palam
habere dccreuit. c. - A D lacum Comensem crat nobilis quidam Mediolanensis Mansecdus Palvesinus, .
cuius summa crat autoritas. Is cum non exigua militum manu, maxime Germano rum .
,.. MA, peditiun, pridie cius diei qui natalis Ioannis ccicbratur quo etiam die Scutatus Rhegh
sucrat rceta Comum contendit,cui praeerat capitaneus Garroius Cantabcr rei militariris peritissimus.Thun crgo dum cxtra oppidum sinum diem pro more celebrarent,Gar dici rouius audito repente tumultu in urbem redit,& qua crat in rebus gcrcndis solcretia, C stodijs murum tum pro hominu numero quos habcbat tum ad praesentem usum sena re coepit, ita tamcn ut ciues SI milites alternis locis disponeret: co consilio ut siquid de
hoste intromittendo cogitastcnt,id irritum cssci. Palvcsinus ad portas oppidi acccssit: verum ubi pcrsipexit quanta industria nostri suis rationibus consuluissent,nihil amplius suscipere ausus est. Benedictus quidam Visaeus ciuis Comensis,caput SI administcr Co iurationis, Paluc sino confirmauerat Antonium Rusquium Civem , qui intus consili j particeps erat, effecturum ut aditus illi in oppidum daretur: noctu mim po posticum domus murum cstracturum, ubi expeditus esset homini armato transitus, Gallos porro qui tam pauci essent, ingressum non impcdituros. Verum Benedictum illum spes fefellit: nam Garrouius ut dictum est permixtis ciuibus de militibus emccit ut neque Rusqui- 'us neque quisquam alius se aperire ausus fuerit. Palvcsinus ubi videt irritum esse temerarium hunc conatum, locis circa oppidum qui vidcbantur commodissimi custodias dis ponit , ipsc cubitum concedit: sed non diutiarno somno illi filii contigit. Etenim Gur
uius ubi perspexit eos negligentius cxcubias agere, cruptione summa dcxwritate facta, . octingentos pcditcs tum Ccrmanos tum Italos somno opprcssos inuenit: quos ita pc terruit,ut ilico maxima confusione aufugocnt: ipsc cum ducentis amplius quadringentos ex hostibus interfecit. Quinctiam Palvcsino ipsi tantum terrorcin immisit,ut ambigere coeperit num lacu conscense nauigio, an vero terrestri itincre fugam arripcrct. Tandcm autoribus Germanorum ductoribus terrestre iter sequutus cst: sed tamen ut hominibus attonitis usuuenit in ex comitibus illius alij nauigio abierunt, alij montium iuga peucrunt. Garrouius animaduersa tanta hostium pcrturbatione, gustias occupare instituit qua illis transeundum csse nouerat: quamobrem cum ea hominum multi- . tudine quam colligere potuit, naui conscensa, celeritate nauigandi hostes anteucriit. Quum eo vcnit Palvcsinus nihil tale suspicans,in nostrorum insidias incidit, tanto timore pcrculsus vide rcsistendo non cogitaret: ita capitur ipse cum aliquot alijs ducibus Italis ,reliqui interficiuntur,praeter paucos qui montibus supcratis evadunt. Garrocius Gcrmanos pedites domum fide data redire Voluit, Palvcsinum cum firma custodia Me 'diolanum misit. Illic consessis coniurationes aduersus Regem initas & rcrum nouarum consilia in ducam Mediolanensi, maxime Hieronymo Morono autore haec a sc siisce pia filisse,causa cognita crudelissimo & inaudito gcncre mortis afficitur : obtruncantur
etiam Bartholoinaeus Arrcrius SI capitaneus Sotus. Caetcri Palvesini indici js proditi in . montes se receperunt,qui nobis postra bello infestissimi fuerunt. MAREsCHALLVsFoxius quum Rhmio Mediolanii rcucri et, ubi omnia ad ii sectionem spectare vidct, ad Heluctios mittit ad octo millium hominum dclectam habendum:
54쪽
COMMENT. LIB. I. ubendum deinde collectas aliquot peditum cohortes Parmam mittit, qud iam peruen rat ridericus BorYolus Illis etiam adluit Pondormius Parmae praesectus cum suis quinquaginta cataphractis: tui quum sciret hostis primum impetum illuc factum, vallo ceseriter oppidum munierat. Dum haec in Italia geruntur, Rex certior sit colloquium lia
bitum fuisse a Foxio cum Rhegii praesecto, & papae in sit spicionem venis te quasi oppiduillud occupare conatus futilet Id quod molestissime tulit, quod timeret ne papa ob eam
causula ad bellum inserendum adduceretur: nolebat autem sibi hunc hostem acced re , cui satis crat quod cum Caesare sibi res estet. His causis adductus Laut recum mar schalii xij fiatrem Mediolanum ut demonstratum est mittit. Is postquam eo perii ro nil,Palvetinum,cuius ante memini, crudelissime necauit, hominem summae inter suos autoritatis,qui annuo reditu habebat xxv M ducatorum in agro placentino &Patine sano: idq; ob eam solam causam quam commemorauimus, quum nullius praetcrea sic lcris conuictum esse omnes prcdicarent.Bona eius publicata fratri Foco dedit quod inrcssimam partem a plurimis est acceptum, quoque a nobis abalienati ad hostes transi runt Erat enim ille potentissimus totius regionis in primis Leoni papi; necessitudine co- iunctus.Ex iis qui in i udicio aderant plurimi non censebant necandum csse,quum illud hominis primum est et peccatum, sed potius in Galliam mittendui scenim obsidis cuiusdam instar futurum,ad retinendos multorum nimos ne deficerent augendum erga Regem studium,ut in gratiam hac rationc redirent. Certe pauci senat ' res ut capitali iudicio sit bscriberent adducti sunt.
55쪽
o tempore inita est 3c iureiurando confirmata factioi ter I conem papam S Caesarem, inquam asciti sunt Fed ricus GonZaga marchio Mantuanus & Florentinorum resp.Hi omnes uno consensit factionis principem Prosperum Columnam patricium Romanum creant, quem
superiore commentario demonstrauimusὶ necopina tem anno I s I s Villastancae nostri ceperantili Gom ga marchio Mantuanus ab adolescentia educatus fuerat in aula Ludovici duodecimi, eumque Franciscus quum regnum inire*praefectura ccntum cataphractorum orna- -- ucrat,& lcgatum Bocartum cognomcnto Resugum attribuerat.Bocartus in ipsos equites imperium sibi arrogare coepit, suum id ius esse, penes marchionem nomen tantum M ornamentum residere: atque adeo signiferum&v 'xillarium ipse constituit. Id marchioni acerbum valde accidit, sed dissimulandum tamesibi est e censuit deinde quum videret Rogi cum papa amicitiam constare, a Rege petit sout sibi per eum liceat honorem sibi a papa habitum accipere, qui cum vexillarium E Ecsiae creaverat. Hoc ubi a Rege obtinuit occasionem postea nactus, quum papa se li sicin Regis profiteretur torquem equestris dignitatis insigne Regi remittit, dc Ecclesii,stici exercitus imperator creatur. Caesar Ferrando Ahialotio marchioni Piscario, ut secum illis coniungat iubet cum quadringentis cataphractis, quos ex regno Neapolitano adduxerat. Eo tempore adluit Hieronymus Adurna cum tribus millibus Hispanorum, qui nuper aduenerant. Hi omnes vires suas uniuersas Bononiae congrcgant, de consilio communicato Parmam cotendendum csse statuunt, relicto Piscario cum trecentis c taphractis de aliquot peditibus ad limites agri Mantuani, qui quatuor millibus Germ manorum peditum S duobus millibus Rhetorum auxilio venientibus praesidio cissent, .nea Venetis angustiarum transitu prohiberentur. Laut rccus certior factus Caesarianos actorum auxilio venientibus praesidio essent, rentur. Laut recus certior factus Caesarianos Parmam versus progredi, mareschallum Foxium fratrem illuc mittit cum suis centum cataphractis & aliis quos cx tempore colligere potuit. Illic praesto fuit Federicus Bora
lus cum bis mille peditibus Italis, Pondormius etiam cum suis quinquaginta cataphr diis, contum item equites Scoti quibus praeerat Albinius, ductore Luca legato, equites Philippi aboli Bitonij,numero quadraginta cataphracti,ductore Paride legato Del-plunate,viro celeberrimo equites Ludovici Maei numero sexaginta cataphracti Sam- paulis equites cataphracti triginta: denique Ioannes Hieronymus Cincilioneus, Zc comes Ludovicus Bellijocus,qui peditibus Italis praeerant. Hos TEs Rhegio ubi sere sesqui mensem commorati fuissent, profecti omni biis copiis ad torrentem progrediuntur sexies mille passuum Parma interuallo is limes est Mediolanensis&Rheginiam, qui ditionis sacrae est)ita tamcn ut incursionibus abstinerent. Ad hunc torrentcm circitcr dies quindecim commorati, tandem transeunt, δίarmati in fines Mediolanenses impressionem faciunt: quae fuit aperta belli denuntiatio. Totus iste confoederatorum exercitus mille quingentorum pastuum interuallo Parma castra
56쪽
castra poni ad vicum Sammartinum.Inter hunc vicum de Parmam Giara planities in-terest, in qua pluuioso coelo magnae existum inundationes, sermo siccum cst solum, ut ob -- pote arenosum:spectatque ea planities arcein Parmensem. Illic velitationes tum pedestres tum equestres quam dici potest bcllicosistima: c5mittebantur:atque hoc fuit initiustioporum qui surca subiecta torquentur.Hostes ubi per aliquot dies in planitie consedisssent, dic mercurii qui Ioanni obtruncato faccrcst, machinas ad portam crucianam Mediolanum versus promouet,ubi tum suburbanae duntaxat aedes crant: hanc portam de reliqua lateralia munimenta postridie concutiunt. Postero deinceps die multas tum simplas tum duplas cannas ad oppugnationem collocant, tantaque diligentia utuntur, io ut meridie muri cilina quinquaginta palliis lata facta sit, in quam quum tribus cuneis irrumpere conarcntur,a nostris tum equitibus tum peditibus submovcntur. Qua pa te ruina huius muri ficta est,nullae erant sollae,&murus planc infirmus, ut quum utrii que noctu in excubiis ellent, alteri vicissim aliorum hastas intus & extra conspicerent. et Unde tantus terror pedites nostros Italos inuasit, ut plurimi per muri deiecti patentem ruinam egresti ad hostes transirent, atque ex sex sere millibus hominum non relinquerentur duo millia: sed illorum duces fidelem operam nauarunt. Mareschallus Foxius quum quindecim dierum fere spatio inserius oppidum seruas et, de sententia ducum exercitus noctu descrere decreuit,quod diurno dc nocturno labori serendo pares non client. Quare ubi tota nocte in urbem superiorem deduxissent machinas & quae ustii Lo erant omni illuc horae unius spatio priusquam diluxisset se recipiunt, relicto quodam peditum duce ex cohortibus Federici, quoad omnes intus coacti client. Is ubi videt tempus csse ut rcccptui prospiciat, egregio strategcmate utitur, ne hostes recedenti instatent. Sciopetarios omnes suos iubet cxtremum fimein accensum praecidcre, eumque certis spatiis interitiis lis vallo imponere, quibus locis excubias agere consueuerant. Ita
factum est vi hostes nostros in stationibus este arbitrati nihil de discessu prius senserint, quam horae iam spatium dies promouisse 5 nostris rebus suis prospicitatis facultas da,
retur Postquam constitit nostros pcdem retuliste, hostis machinas traiicit iis ipsis muri minis unde repulsus fuerat, easque media luce ad stiperiorem urbem promouet, pr pterea quod aedificiis suburbanis tanquam vimineis pluteis uterentur, 3c machinas col-36 locant pontem versus: quo die exiguam muri partem labefactarunt,sed capitaneus Lucas ictu bombardae interiit.Tandem hostis videns obfirmatos oppidanos, certior etiam factus Lautrecum cum exercitu appropinquare,in quo erant viginti millia Helvetioris, αδψ . die lunae mane aliquo machinarum strepitu edito,abducunt machinas, de duobus passuum milibus Parma secundo Pado abscedunt. LAvTRECus cum suis Helvetiis,equitibus grauis armaturae sere octingentis,&aliquot peditibus Gallis, quos hinc inde collegerat, adiunctis cum Venetorum copiis, quingentis nempe cataphractis equitibus visiorum mos fert de octo sere pedicii in milulibus hostem insequi coepit. Verum dum in arce quadam Rupebianqua oppugnanda suos detinet, ibi enim tridui fere statium absumpsit aduersariis sui colligedi facultatem praebuit,ut Padu transirent: quod minime profecto facere licuis let, si illis instare voluisset. Laut recus stat rem Foxium accersit quoscunque habeat ad se adducat: quanto rem quum Parmam nullo defensere deseruillet, ciues statim in papae fidem se dedunt. Mareschallus Forius Padum e regione Cremonae ad fiat rem transit: itaque coniunctis di Mnsu Mambo copiis Burdelenae duobus ab hostium castris pastuum millibus caitra collo ant, illi enim Rebecci ad castrum Pontiuium squod ditionis est Venetorum septem pastutimillibus Cremona consederant. Situm est autem Rcb cum ad rivum 'lucnda qui Mediolanensem agrum a Vcneto dilicrminatiTrans eum riuum loco edito est castru P tiuium desipectus habens in eam planitie ubi hostis castra habcbat. Quem si tum adorti millemus ibiduum enim ibi commoratus est, quum nos Burdelenae essemus non esti, dubium quin e loco superiori bombardis petitus de turbatus fuisset, ut ad instruendam aciem nulla illi facultas daretur. Tertio die aggredi illos decreueramus,scd tardit te nostrorum ducum effectum est ut elaberentur: itaque Laut recus co die Rebccci, unde illi disiccslerant,castra locat. Postero die eos insequi coepit,1 mille passuum interitatio eoru custris castra conscrt, tuum quidem loco munito cui Ostiana nonae erat in marchion tu Mantuano se continerent. Postridie Laut recus hostes e munitionibus clicere cupies.
57쪽
t 1 1 r. aciem explicat:at illi quod inferiores senossent,eastris se cotinuerunt,neque sui potest tem,quantumuis lacestiti secerunt.Quamobrem Laut recus copias Rcbeccum reduxit nescio qua causa adductus:nisi quod aiunt illi satis fuisse quod hostem ex agro Mediolaia nos i expulisset Rebecci exercitus noster octo circiter dics commoratur, quum interim mensis November appeteret noctes fierent productiorcs,pluuiosar de itigidae. Quam Helvetii taedio affecti venia non impetrata abierunt, stipendia non dari causati,ut ex viginti millibus circiter quatuor millia remanerent:hoc quidem constat, a cardinali M dica: o papae consanguineo ad hanc rem fuiste licitatos. Rebecco Pondormius cu si iis mittitur,attributo comite Hugone Pepolon qui legatus praeerat turmae ducis Genu sis,& circiter M C C peditibus, duobus praeterea falconcitis,qui Helvetios transitu proli, Iabocn quos cardinalis Medicos qui postea papa Clemens fuit S cardinalis Sedunensiis adducebant. Is transitus erat ad flumen in datione Venetorum, vergit aute ad lacum Istium.Hunc nostri biduum aut triduli occupant,postea hostra vi perrumpunt, qua Hugo cum suis aditum obsidebatdtaq; Pondormius oppidii petit ditionis Venetorum, ubi
biduum comoratus,ad Lautrocum se conscrt,quem etiamnum ad Rebeccum inuenit.
Helvetii qui a nobis defecerat, ad Prosiperii Columna,qui uti dictu est factionis imper
tor crat,transeunt Laut recus videns suorum numeru minui,hostiles copias contra tras.
fugis augeri, taminis Addat aditus munire constituit, simul Modiolanum missis nuntiis iubet cathelia dc vallu instaurari quae antea a Borbonio facta fuisse demonstrauimus. Caesariani Addae transitum quum tentarent,rande Franciscus Moronus Mediolanesis Hi toronymi Moroni nepos,& alij nonnulli belli duces,qui regionis situm persipectum habebant,Bembram adierunt,quod exiguum flumen est ex Bergomatum finibus fluens, de Vaurae in Addam labitur. Vaurae aliquot nauigia in arundineto nacti flumen circiter quadringciatos homines traiiciunt: hi comitem Hugonem qui ad hunc transitum a Lautreco constitutus fuerat in fugam coniiciunt: ubi capitaneus Cardinus qui quing tis viris praeerat interficitur, simul Gratianus Lucaeus qui parem dignitatem obtinebat. -- Μι LAVTREcus ubi aditum vi patefactum essit audiuit, firmum praesidium Ct mori reliqui opse funama celeritate Mediolanum,ucritus ne hostis anteuerteret redit. Vrbem dispositis custodiis munit auxilium quod e Gallia mittebatur, illic expectare statuit mense Nouembri. Prosper flumine Adda traiecto, certior factus Lautaecum M diolanies te operi accelerando dc muniendae urbi intentum, hominem insequi constituit & Cherauallem coenobium hoc Mediolano abest quatuor pastilium millibus, Lai da Mediolanum iter facientibus copias adducit.Ibi quum incertus est et, quidnam re quod magnam hominum multitudinem in oppido esse non dubitaret, adducitur rusticus quidam in excubiis marchionis Mantuani captus, qui Prospero de reliquis duci bus ait se a nonnullis ciuibus qui Caesarianas partes tequebantur ad Hieronymum M ronum mitti,qui cofirmaret eos,si recta pergere vellant, sine ulla dubitatione oppidum occupaturos este: sin cunctarentur, dc Gallis sui colligendi Sc vires explorandi facultas daretur,frustra illos postea rationem qua cos expcllcrciat quςsituros. His auditis coeunt duces ,&vicesimotertio Nouembris die statuunt ut marchio Piscarius cum cohortibus Α Hispanicis,quibus tum praeera recta ad portam Romanam sub occasum solis accedat, cuius portae de simul suburbiorum custo)ia comitia erat copiis Venetis, quibus The dorus Diuulsius cum imperio praeerat. Piscarius delectis M C c viris ad primum impetu faciendum,recta castellum petit,quod a Venetis inceptum nondum ad arcedum hoste satis firmum erat.Hi repentino metu perculsi hostibus non obsistunt, sed relicta munitione de statione sugantur.Theodorus Triuulsius,qui aegrotus decubebat,e lectulo su ton' impii. git,seq; hosti opponit cum paucis quibusdam quos ex suis reperit, &se ad hostium im-ς petum intringendum parat,ibos magno numero pone sequi arbitratus. At illis, qitonia nullus est in nocte pudor, dilapsis ipse impar victus capitur, & postea coronatorum x Mredimitur: simul et irata Iulius Sanscucrinus de marchio Vigcuanus capiuntur. I intro Focus ubi suburbia a Venetis absque ullo praelio relicta es le animaduertit, se cum suis quos reliquos habebat in platea rccipit quae cst c regione arcis:deinde quum videret nulla ratione oppidu suburbio amisia seruari poste,loco excedere costituit, de Comu versus adi Helvetios,ut auxilium e Gallia expectaret,proficisciti prius tame arci MalcaroneVM sconem praeponi LEpiscopus etia Conseranensis quum alios sequi non posset, remansit,quii
58쪽
quibquaginta item grauis armaturae milites & sexcenti pedites Galli. Cardinalis Medicos cum copiis papanis Piscarium sublequutus, Mediolanum prima luce ingreditur. Ibi inaestimabilis fit praeda:nam totos decem dies direptio militum, tametsi duces pro
imperio uctarent, ohiberi non potuit. CAEsARi Aui &papani urbe potiti, de conficiendo bcllo consilia inire coeperunt,& multis in utrinque partem sermonibus habitis constituunt Helvetios a isdere Gallico alienandos esse itaque ad eos mittitur Veronensis episcopus papae nomine S Iij a ciuibus Mediolanensibus, qui de ea re cum illis agant. Vbi ad confoederatorum limites ventu est, 1ediolanenses se ulterius nisi acccpta fide publica progressit ros negat: Vcronensis episcopus audacius institutum iter consci sed suo malo. Eum enim Heliae
iij quod in suos fines,qui Gallorum socii erant, absque fide publica ingrcssus csset, vii
ctum in custodiam tradunt. Lautrecus interim Comum proficiscitur,secum habens noamplius quingentos grauis armaturae equites,Helvetiorum quatuor millia cum paucis pcaitibus. Vciacus aderant quadringenti grauis armaturae tuo more, peditum sex millia cum impedimentorum no ita magno numero.Sub diluculii Comum pcruenit, ibi luctotum cxcrcitum collocavit: postero die quatuor Heluctiorum millia qui remanserant domum redierunt. I aut recus cum omni equitatu Leccam verius contudit,ubi flumine
traiecto praesidia in Venetorum oppida deduxit,Vandenos sum mareschalli Chabanni j fratrem L cataphractorum praesectum Como praepositit, eique capit lacum Bouctumio cum D peditibus Gallis attribuit Hostes cxercitum nostrum insequuti Comum obsi-dcnt, c oppugnatione x aut x et dierum spatio facta,Vandcnctius oppidii cerum non posse quum videret,cu Piscario Caesaris in ca obsidione legato paciscitur uti nulo impedimentis, equis& armis saluis abirent,& tuto in Vcnctorum finers deducerentur. Hac patitione inita & chirographo confirmata marchio pronuntiari iubct uti militcs domui e recipiant,& sarcinas cxpediant,se quidem ncqui) illis detrimenti inserretur, Hispanos capit ancos in parte muri desecta collocaturum. Vix hore spatium intercellerat, tuu
hostes passim domos ingressi tum milites tum ciues ipsos, te quibus etiam pactione cautum suerat,diripiunt.Praeda facta ingreditur marchio Piscarius, sibi dolere simulas haec sic gesta este,&militibus nonnihil ex praeda restitui imperat: verum ex iis plurimi spo-36 liati pedestri itinere abire coacti sunt Vandines Ilis inde profectiis quum ad Laut recti venis let,illius permis tu Piscario per caduceatorem prouorationem denuntiat,promitiis illum&datae fidei non stetisse quod si inficietur, se singulari certamine instare tactum
paratum cile Piscarius respondet,si se prudentc aut iubente direptionem contigille au-- det asserere cum se falsi reum agere.Multae utrinque denuntiationes fiunt, quum Pon- dormius Vandenesi fideiustar essetiverum antequam haec cotrouetita singulari cert mine dirimcretur,Vmdcnessus ad Romanienum moritur, quum miralius Boni uetus cxcrcitum reduceret.Paucis post diebus Veneti moleste serre coeperiit nostros diutius apud se commorates gratis ali. Itaque placuit omnem exercitum disicedere,&die dicto in duobus pagis decem millium interuallo Cremona conuenire: quod sine imora iactu est.Crcmonenses quod nostrum exercitum funditus Mediolani deletu esse arbitrarentur, a nobis dcficiunt,&suis portis Caesariana insignia imponunt. Quod ubi Laut reconuntiatum est, nihil ad celeritatem relinquere statuit quo urbe reciperet, ope arcis quae a nostris adhuc tenebatur,cui praeerat Ianotus Herbouillaeus Bunouius. In urbe homines erant undiqtie collecti pauci rei bellicae periit,qui tamen vallum dc sollam aduersus arcem ad impediendas eruptiones ducunt. Huc impctum faciunt fere C L grauis a maturae SI CCC quos sagittarios siue arcitenentes Vocant,quos oppidani sertiter repellunt. utim secundo illos adoriri pararent,hostes pertcrriti de deditione colloqui ccuperunt,modo saluis impedimentis abire liceat id nostri coccdunt caimc ut post duas h ras oppido excedant. Acccpta ab his conditione, Laut recus cum D grauis armatu 16 urbe galeatu, ingreditiir, illicq; cum suis moratur.Profuit illa celeritas qua usus est Lm-trectas, qui si uno die amplius cunctatus suisset, hostcs numero supcriores illuc proculdubio venis lent Lauti eos Cremonae triduum aut quatridula comoratus marcichallum Forium fratrem in Gallia mittit, qui rege doceat quo loco res Mediolanensis esset, quem Copendis inuenit. Hoc facto Laut recus Pis auctonem mittit, hoc im oppidii a nostris adhuc tenebatur.Hoc quide verum cst,si inulatque Mediolanum aini simu , qui
59쪽
i s L i. nostri antea studiosi videbamur, eos statim alienatos esse. Quare Lautrecus copias u
riis locis distribucre statuit, vicas dum e Gallia subsidium mitteretur recrearct. Cr monae praesidium imponit quinquaginta cataphractos,eorumque priscctum marchi nem Salussum Michaelem Antonium oppigo praeponit, attributis ccntum Foximis frauis innaturae,5 nonnullis peditibus Italis ex cohortibus Federici Boa li, aliquotcniam equites in oppida ipsius riderici dimittit:ipsum denique Federicum ad Parmam recipicndam mittit, quam defecisse a nobis meminimus. Id quod Mccre non potuit: ita omnia erant a papanis prouisa. Prosiper Columna qui cum suis omnibus Mediol --- num ingressis fuerat, id temporis certior factus Alexandriana a ciuibus teneri, studior' Gibellinorum fretus eo contendit .Quo quum venistet, ciues eruptione facta, Gibelli- tonorum dolo repelluntur,sicque Hispani permixti irrumpunt. Papienses quum apud se praesidio liaberent Sampaulianos equites, eos monent loco excedant, se enim illis se
uandis idoneos non este,quin ab hostibus deleantur. blivia sibi omnia infesta vident,
Astam se recipiunt. EODEM tempore papa Leo quum resciuisset nostros Mediolano expulsos in tantam ex eo nuntio laetitiam cepit, ut rheumate & sebri continenti triduo absumptus sit. Bene sane cum illo actum, qui prae gaudio obierit. Statim Rex cardinales Borbonia de Lotari reum cursoriis equis Romam mittit ad cligendum qui demortuo succed rei Dum iter faciunt,audiunt delignatum este iii cccitorem cui nomen fuit Adrianes patria Loiianiensem,Caroli Caesaris olim praeceptorem. Is tum Roma aberat in Hispa- 1ania,quum papatum obtinuit: itaque cardinatos conuerso itinere in Galliam reuertunturis dinalis porro Medicaeus,qui legatu agebat in cxercitu papano,audita pape comsanguinei mort exercitum dimisit, & ipse Romam se recipit. Laut rccus Cremona r cepta& rebus in tuto collocatis, clim duccntas cataphractis in fines Venetorum reuem titur,ubi propter rem ex sententia gestam amice excipitur. Verum deccm post diebus accepto sinistro nuntio de re Papiensi de Alexadrina ad morum sortunae se mouere cc perunt,de grauem sibi eum esse apud se demonstrarunt,cumque monendum curarunt diutius illic haerere aut in suis regionibus serri no posse, itaque illinc facesseret.Id facere coactus Cremonam redit Mortuo Leone papa Franciscus Maria, cuius res vehemcnter crant accisae,ut qui a Gallis in Leonis gratia ducatu Vrbinensi ut superiori libro de- 1. monstratum est spoliatus fuerat:tum pro optima voluntate, qua illum ut pote virtute bestica praestantem prosequebantur milites,tum etiam in Leonis inuidiam qui pro tantis Gallorum in se meritis hanc retulerat gratiam,vi regis hostem se apcrte profiteretur collegi tad sexcentos voluntarios milites, quibus ducatum paucis diebus recepit, de ad hunc usque diem retinuit. Prosper factionis imperator Sc Hieronymus Moronus, qui Francisci Ssortiae cuius causa bellum istud motum fuerat res curabat, ubi vident se ab incrcitu papano destitutos, in quo praecipuae illorum vires tum obequitatum tum ob repecuniaria positae crant,statuunt inuenienda esse rationem qua res partas tuerentur: in primis autem re numaria laborabant Et quonia hyems aduenera quo tempore non ita magno exercitu opus era ut sumptu leuarentur, Helvetios menstruo stipendio namc- .rato dimittiit,peditibus quoq; Rhetis 5e Italis idem faciut equitatum qui antea sumpti bus papae alebatur, cumniarchione Mantuano mittunt, ut in Placentino de Parmeniis agro arbitratu suo viverent, pedites tum Hispanos tum Germanos in oppida&castra quae subegerant eade conditione dimittunt,paucos quo da Mediolani retinent, qui Galeam los cruptionibus ex arce prohiberent. Moronus vi r m pecuniaria expediret, subornat imonachum quelida Augustinianum Andrea Ferrariensem,qui quum dicendo valeret, suis eiacionibus populum in hanc sententia pellexit ira Dei in Gallos cecidisse: ut cui vel duo suppeterent coronati, is alterum liberaliter in belli usium conserret. Huic monacho pollicebatur Moronus archiepiscopatum Mediolanenset sed promissam rem no prinstitit. Rex postquam Compendij sigillatim e Forio didicit quo loco res Italicae ecent, Nothum Sabaudiam praefectiam praetori nareschallum Chabannium, Galemum S seucrinum praesectum hippocomiae dc Mommoricium ad Helvetios mittit, qui sed cim hominum millia conscriberent ut Mediolanum subsidio duccrentur. D v M haec in Italia geruntur, nihilo maior in Picardia quies extabat. Demonstrarum est qua ratione hanc regni oram Rex dispositis undique praesidiis Valencenis r uersus
60쪽
uersiis muniisset. Tot.i hycmebcllum utrinque accrrimca praesidiariis gerebatur, ubi alias Galli alias Burgundi certamine superiores disic ebant. Inter caetera unum extat iaquod praetermittendum non videtur. Ad viccsimum quintum Martii anno I s 2 i in re a ante Paschalia nulle ducenti pedites Germani e praesidio Attrebatensi traiecto ad Dur lenum fluminc Othia, pagum Bernauillam cum aliis finitimis populati si int. Qua re ii te lecta Vindociniani equites qui Duricii crant praesidio, iliis autem praeerat Strataeusὶ nocte intempcll aequos concccndunt, ut cos redeuntes ad vadum fluminis praestolarentur , tam ili duntaxat triginta cflent cataphracti, cum arcitenentibus circiter quinquaginta:lcd tantam rem sit scipiebant peditum virtute steti, qui se dimicaturos confimio inabant:hos enim tarc trocinios voluntarios collegerant. Hostes iam vadum transiisse reperiunt,itaque illos adoriri statuunt: quod etiam tanto impetu faciunt, ut turbatis o din bus eos disiiciant. Vbi ex nostris cadunt Ricamaeus Sc Nothus Dampontius, equus stratari,qui autor rei suscipicndae fuerat interficitur, equus item Martini Bellais,Coqu icti de I calii. auu aute pedales subsiccuturos confidereia reperiunt illos, antequa ad teli iaci una ae stillent,fiagς sc mandalle quare quum denuo hostes adoriri statuerent,cu sum inhibere coacti sunt. Nihilominus tamen illos praedam relinquere cogunt :& cx Cermanis peditibus tum in conflictu tum in rcccptu centum quinquaginta interficiuntur,in primis unus ex praecipuis eorum ducibus. Illi postquam se Attrebrium recepi L H. strin,-- sciat, tam aduerib praelio se pugnasse dolentes,tatam iniuriam vindicare statuunt,& Durio lenum ex improuiso opprimere,ubi magna sblitudo praesidii crat: nullis enim peditibus '' tenebatur. Ad cam rem perficiendam comes Buranus princeps legatus Caesaris in Belgio,coactis omnibus tam peditibus quam equitibus qui in ora Belgica praesidio constituti crant,sex etiam tornaciatis aeracis, Durionum dic labbati x t x Martii paulo sub diluculum vcnit, de supra oppidum ea parte quae Ambianum vergit, Ubi nunc arx cst, castra locat, nil ut minus cogitans quam nostros in tanta paucitate cxpectaturos dum in cliinae murum percuterent. A t illi tam audaci facinore designato, quum mille ducentos pcdites Germanos asgrederentur, non dubitant cum aliud longo maius tcntare, quum vigintiquinque duntaxat equites cataphracti reliqui essent. Buranus ubi animo tam praesenti eos csic videt, machinis admotis murum concutit ad turrim Corneriam D Auchianum castrum versus: deinde sitos undique muro succedere etiam scalis iubet.
Sed obsessi ope diuina de ciuium diligentia tam strenuccos rcpcllunt, ut non pauci insonis occisi iacerent.Interca Vindocinus Ambiano Sam paullum fratrem Abbauillam mittit, qui duo millia Helvetiorum illic enim praesidio constituti erant adduceret: quitanacia nulla unquam oratione adduci potuerunt ut progredcrentur: itaque cxautorati domum dimittuntur. Accersit etiam Hedino mille quibus praeerant: lutinus Man- ν ista si lius de Barraeus,totum istin equitatum Montrolio,Corbia, Perona Se cx aliis locis: co- --μ consilio ut Burgundiones ab obsidione submoueret, aut certe dimicaret. Hoc audito t ' μ'
hostes, tuum iam advesperascere seque nihil perfecisse viderent, relictis in fossis oppidi scalis ignominiose domum se recipiunt. Parisini videntes quam propc ab exircino periculo abfuistet Durlcnum,mille accensos suis stipendiis illuc mittunt, ducibus Bur-4o barra o de Salculio,Lorgii lcgatis.Cur autem Burgundiones denuo ad muri ruinam noacccsserint, ea in primis causa fuit, quod haec obsidio suscepta maxime fuerat ad se ciendum illud detrimentum superiori martis die Germanis illatum: proinde censebant
Vallones ut Germani ipsi ad murum accederent, unde controuersia inter illos cxtitit. Nostri intus desperato subsidio,nisi forte ab Helvetiis,ut lcmpus cxtraherent,dum portas& aquae duci iam obstruerent, fide publica acccpta Mombrunium mittunt ad coli quium, non tamcn ut quicquam statueret, sed ut illos dctineret, de quid consilii caperent circunspicere maΣime autem cxploraret num ad longioris temporis moram ci- . baria illis ius poterent, ut scilicet cre nata suis rationibus prospicerent. Dum ille redi so tum quod nihil in colloquio actum ellet, parat, orta illa contentione hominem Sc col-I gas Attrebatum secum abducunt Ebpostquam perueniunt, cities & vallones suspicati aliquod I .ictum de Durieno intercessisse,eosque a nostris obsides datos esse, in mdcs ubi crant ad eos capicndos per vim ingredi conantur: ut Germani ad cos eripi ei