장음표시 사용
41쪽
cardinatatum impetrauit,eiusque opera sutiunis rebus, maxime in petitione imperat riae dignitatis vias est Hoc ego me animaduertiste memini, qui aliqua re offensii a rege desciuerunt, eos maxima damna intulille: quorum c numero fuit iste episcopus, princeps Aurangius,marchio Mantuanus, lux Borbonius,dc Andreas Auria. V T ad rem redeamus,comes Nastauuius collecto exercitu Lonias obsidet, quod .
oppidum e ditione cst ducatus Bullionensis, sedecim passuum millibus Leodio: simulctiam Focticem mittit qui Mus curium eiusdem ditionis obsidione cingat. Lollias Nastatiuius acerrimc oppugnat,ut Nilesius,qui oppido praeerat, quum suos exanimatos cerneret, quod necopinantes oppresti errant, ut sexaginta tantum illic essem milites, noque ulla spes auxilii daretur,sedc scios hostis fidci de porustati commisit: quae res infisi- idiciter illi cessit, hunc enim cum duodecim delectis silipendi iustit. Oppido exciso Musan
curium exercitum ducit,ubi Foelix iam aliquot dies nequicquam consederat: verum simul atquc accellit Nailauulus,praefectus oppidi proditione nonnullorum ex suis in illius venit potest.uem Qui viginti e militibus in crucem sublatis, quum idem de ipso duce staretere plurimi ex praecipuis totius exercitus necem illius deprecantur, & periculo iniunt. Nastatiuius etiam Musancurium delet, de Ianaesum ire contendita Qua re cognita Florengius Roberti primogenitus&Saussius minimus nam ea diligentia utuntiar, ut noctu in oppidum ingrederentur, parati ves fortiter mori vel arcem lucri. Militibus commemorant quam crudeliter Caesariani Lonienses de Musancurianos interfecerint: itaque praestare ut sortiter pugnando occumbant, quam turpem mortem oppetat, dum νγ vitam ignominioso pacto conarentur redimere, ut illis accidisset. Horcngius intellecta de collaudata militum voluntate callium summa diligentia vallo munire,& quae necesiciria essent importare coepit. Nassa uius quatriduum commoratus utar in specular tur,ubi obfirmatos videt oppidanos, abducto exercitu iter Florengiam institui t: quod oppidum etiam Roberti crat,octo pallidum millibus Metis. Huc se receperat Iamesius secundus Robcrti filius,certus illic mori,aut ab oppido hostium vim defendere. Verum triduo post a militibus Germanis quos intus habebat, proditus in Nassaiauit manus v nit, quem captiuum firma custodia Namurcum abduci iubet: Germani in Caesaris par tes transeunt.Hoc etiam oppidum ubi solo aequas lethSaullium progreditur,ubi idem facitideinde magnis itineribus Bullionem,totius ducatus caput,ire contendat: quod oppi- dum,quia nonnullos inciis suis partibus studentes habebat, statim illi traditur. Robertus quum videret totius Germaniae vires in se ruere, rationem iniimit qua a Caesare indi citas sesqui menstruas obtineret: quas studio Francisci Serkingeni, cum quo fraternam necessitudinein habebat impetrauit. HIC multa cocurrebant cur rex coniecturam faceret, Caeci rem in animo habere longe aliud bellum moliri quam quod tractentis gestum suerat. Cur cnim, si cum Ma canis tantum res illi crat, eis tantumnon bello coniectis inducias peteret Cur victor,satis valida manu qua Robertum prorsus deleret, copias in dies augeret Quamobrem Rex quum hominis conatus fatis exploratos haberet,quibus bellum sibi denuntiari ii telligebat, exercitum comparatriaeque tamen prius quicquam aggredi statuit,quam An plum amicum A socium ccrtiorem taciat. Legatos itaque mittit qui illum doceant, a Caesare turbae initium fieri, a quo magnas vires coactas esse, orent praeterea ut a se qui locessitus sit,stare velit,quod inter illos in colloquio Ardreano conuenerit. Anglus, qui ab ipse etiam Caeciae literas acccperat,ambos monet ne facile graue hoc bestum ingredi tur Regi separatim suadere conatur, ut nisi apertius bellu indiceretur, illud a se avertat: cuius rei una cile ratione,si postulata Caesaris quae tamen ab omni aequitate ali cna eranti non recusaret Dum haec fiunt Rex Sanccrra Diuionem profici Qitur quum interim sesarianus exercitus nouis in diem accessionibus cresceret. Copositis omnibus quae opus csse videbantur in ora Burgundiana, magnis itineribus Trecas Campanorum vcnit, ubi ne tatillus quidem exercitus erat. Nam Andream xium Asperrestum miserat ille qu, Iadem,qui Hispanis in Nauarra bestum inserret:cuius expeditionis exitum antea comme' morauimus: regnum enim illud totum quum recuperestet, per sunt inani imprudctiam puncto tcmporis rursus amiserat. Quare Guliesmum Gosterium Boniuetum Galliae , .miralium cum exercitu in Nauarram misit, qui iniuriam quam Asperrestus acceperat,
ulcisceretur Ipse tantu virium duntaxat, quae ad conatu Caesaris sustinedum citis citent,
42쪽
pirat. Ad quod sex e suo comitatu nobiles dcligni, qui singuli millenos pedites eonscribba his Franciscum Borbonium comitem Sampauli praeficit. Hi erant Fracisicus Moi gomerius Lorgius, rolus Moaeus Mallcraeus,Carolus Refugus cognomento armiger Bocartus,Piralius Malgeronus, Hercules Delphinas baro Mommorarus.Sed Messer no Diuione interfecto mille illi quibus praepositus fuerat, Asinario attribuuntur: is aure signifer crat vimus ex turmis regiis,in quibus simi ducenta quos nobiles domus regiae appellant. Borbonio etiam cones lablio mandat octingentos equites S peditum sex millia conscribat:idem etiam Carolo Vindocino praecipit. Equestres copias a Borbonio conscriptas ducebant procomes Lauedanus, Philippus Bol inviilerius comes Daminarii, ro nus,vicecomes Thurennius,Rupebaronus Arvemus, Listenaeus de Latieritis. Vindocinianis praeerant comes Bricimus e familia Lucenaburgica, comes Brennus e gente Sal lebrucana,Humcrius,Vidamius Ambianus Haplincurius, Bergerianus 6c Rentius. P dites ducebant. nepe singuli quadringenos,Scrcutius,Strataeus,Ruffimanilius,Bumoi villanus Hellius, Lalcuuius, Bursus, Bellogardius, Pretouallius, &alij. Amiratio autem sex millia Germanorum peditum attribuuntur, quorum dcleetiun habuerant Brandhecus de comes Noli angus Germani,Vilicrius de Franciscus Tauanius Galli: apud quos etiam summam imperii tenebat Claudius Lotaringus comes Giuilius. Equites porro ad hanc cxpeditionem erant, turma miralij centum grauis armaturae, turma ducis Albaniae is autem in Scotia era .rcgnique gubernacula ob regis aetate tenebat turma Salmio tandraei cui ipsemet praeera Sammemmius cum suis equitibus 5 nonnulli ex turma Sones challi Armeniaci rei machinariae praefecti. Denique amiratio negotium datur vi cxVasconibus Se Celtiberis peditatum quantum opus cilc videretur,cogeret. R E A v s taliter compositis monasterium Ramosum id coenobio propinquo ii men esu proficiscituriinde Oli uerium Veri dum Bastiae dominum cum mandatis ad Anglum mittit,ne sibi vitio detur quod inuitus Se protiocatus bellum cum Cς are gerat Anglus se arbitrum recipit inter illos fore: quod si legatos uterque mittent Calciam, se iussurum vi illic praesto sit Thomas cardinatis Yorcanus, adfirmam pacem concilias dam. Conditionem Rex accipit, modo papae Leoni quicum foedere coniunctus crat, probetur. Ad hanc rem dictus cst dies quartus mensis Augusti insequentis: rex etiam ad 3o papam scribit.Dum crebri; illae ultro citroque itiones fiunt,Sampaulius iam impcratum cxercitum conscripserat, lux meraconius una cum inuitam ad Amnium erat, qui par cis diebus Remos accessit Rex interim dum ad Argiliacum ducatum comoratur, alias praeterea copias cogit tum Gallorum tum Helvetioriim, quas in Italiam mittit auxilio Thomae Foxio Scutato,qui prorex in ducam Mediolanensi loco fratris Laut reci reliactus eratiaudiebat enim Hectorem Viscontium Λ Hieronymum Moronum cum aliis aliquid illic machinari,ut postea exponetur. Eodem tempore Rex ut negotiorum administrationem distribueret, in prouincias quatuor regnum diuidit. Alcnconium Campaniae praescit Vindocinum Picardiae,Oderum Foxium Laut recum Mediolani,cui etiam praeera Gulielmum Gosserium Boniuetum Aquitaniae.Boni ucto de Laut reco copi rum strarum partem quam vult attribuit: liquas apud se rctinet, quas Caesari opponu-rcuquibus consectis Laut rectis Mediolanum, Boniuctus in Aquitaniam proficiscitur. Comparantur tota Picardia de Campania machinae Se pecuniae ad sumptus bellicos. Micconius interea cum militibus i Sampaullo collectis de equitatu ad Musonem accessit, quod sit spicaretur Caesarianos debellatis Marcanis illuc vires suas primum conuersuros: ubi novemdecim dies commoratus,Remos se recipit. Vindocinus quoque in Picardia erat,&Vna cum eo mareschallus Chabannius,Palissaeus, Ennius senes challus Rulla nus.Per id tempus nuntiatur Liquaeum nobilem quendam Hannonium cum nonnullis ad flumen Scaldi m non longe Valencenis consedisse: unde prima belli denuntiatio extitit Erant impiidem graues inimicitiae Sr contentiones inter Ludovicum cardin lem Borbonium de ipsum Liqua uni ob abbatia Amandi quae cardinali obtigerat. Hanc Liquaeus occasonem captans oppugnare coepit, ubi tum erant Campi rufius Regis , pud Nervios legatus,&L Ogcsus Tornaci praefectus. i quiun locum infirmum tenere non possent,simul quod imparati essent, ut qui nihil minus quam bellum geri suspicabantur,ea conditione deditionem faciunt,ut cum impedimentis abire liceret. at prinrerca arx de oppidum Mortania, quibus Angitis non aliter quam Tomaco de Tora
43쪽
censi agro Regi cesserat, ut plane Regis essent, atque adeo nulla erat causa cur incurs ni pateret: sed Liquaeus dictitans se quondam hoc oppidum possedissse, obsidere coepit. Tandem Pranetius Tomacesis praetor quum intus esset, desperato auxilio pactione Orpidum dedit non Liquaeo Ad Porciano ea lege ut ille cum suis, armis Sc impedimentis incolumibus egrederetur.Dum discedunt, ab insequentibus hostibus contra ius belli spoliatur,vix ut salui euaderent. Eodem tempore Piennius urbium Flandricarum prinsectus e gente Luccmburgica,equites mille, 'edites ad octo millia collisit,sex item in cliinasaeum his copiis duobus passitum millibus Tomaco castra ponit,sibi in animo eo se ostendens oppidum ipsum obsidere.Id quod fecit, Sc quinque mensium spatio o sessim tenuit. I INTER lM Nassauitatis inducias ciun Marcinis fecerat, neque bellum adhuc imdictum erat inter Regem & Caesarem. Verum coenobio illo dc Mortania captis, quamuis Caesar negaret ista suo iussu vel consensiti fieri, potius priuatas esse rixas cardinalis Borboni j cum Liquaec, Rex sibi verba dari non diutius strens,statuit non cunctandum cile quin ad bellum,quod satis aperte inserebatur,propulsandum se pararet. Instabat autem tempus quum legati conuenire deberent Caleti: quo Regis nomine venit Ani nius Pratensis Galliae cancellarius S Ioannes Selva togati, ex militaribus Viris Iacobus Chabannius Galliae mareschallus. Interea Ardrea a Burpundis obsidetur, dc quum n quaquam munita cilci, loditur:hanc solo adaequant, idemque de Morinis facere cogia tant, proptereaquod nonnullos ex oppidanis sibi studentes habcbant. Sed proditio pG iotefacta cli interceptis literis quas anus quaedam ad hostes perserebat: itaque coniurati
debitas poenas dedcrunt.Commissa sunt etiam aliquot praelia casu Sc occursu: in primis innius sexcentos Bragundiones adortus, qui regnum ut praedam agerent,ingressi ran plurimos eorum cecidit, reliquos captiuos abduxit. Rex ad se principes concat guineos cum aliis belli duciboes Remos, ut de summa belli cum illis ageret,accersit. M reschallus Chabannius cum collegis Caletum venit,ut de controuersiis regiis discept return verum Caesariani legati se moderatos minime praebuerunt, sed iniquis suis p stillatis mordicus haerebant, ut qui ducatum Burgundianum restituendum censerent, de Caesari onus remitti clientelae quam erga Regem Belgis causa agnoscebat: iniquum enim este ut Imperator apud Regem fidem de obsequium profiteretur. His causis collo Dquium dirimitur,& omnes re insecta domum redeunt. D v rus habetur hoc colloquium, sariani Musoni appropinquant. Rex illius oppidi rationem habere statuit eoque mittit Mommorencium,qui praeter Mommortium is cum quinquaginta grauis armaturae equitibus oppido praeeratὶ Lassinium ducit, qui aequam cum illo imperii autoritatem teneret, cum mille peditibus, Pede solium cum totidem: Grando datur negotium ut primo quoque tempore quingentos milites imscribazPraeterea ut firmior esset equitatus,denuo grauis armaturae equites ex turmis lenconij, mareschalli Castillionaei S ipsius Mommorencij accipiuntur. Monticlauius cum v cx Pede iij cohortibus de triginta cataphractis collocatur ad custodiam po tae Remensis, Radimontius cum altera cohorte praesidio constituitur Iuaesum versius, qua itur Lucem bursum, cum turma Mommorti, Grangio committitur seruandum
propugnaculum ad numen Mosam. Haec quum sic fierent, Naslauuius Duzij castra nabebat: est autem magnus pagus infra quod flumen Cherus in Mosam influit, cimque partim regiae ditioni idque ratione Musonis oppidi, panim BullioncnsisItide Crisariani traiecto flumine ditionis regiae agrum Musoni propinquum incursionibus & populationibus vexabant. Mommortius millis nuntiis quum apud Nasi uium coquor retur, respondet ille sic neque iubinte ncque sciente ista designari,si ex suis nonnulli d prehenderentur,se iam supplicium non deprecari quod ipse vellet sumere: neque enim Regi bellum inferre vella, sed solum illic tantisper commorari, dum induciarum cum Marcinis putarum tempus praeterireti Mommortius cum suis huiusmodi responsum soaequum iudicat: vcrum mox longe alia nuntiantur,Caesarianos Mosam transsile, de si gnis infestis fines regios ingredi His vi in ipso transitu obsisteret,Philippum lcgatum suu cum triginta cataphractis cie pcditibus trecentis illuc mittit: at hostis iam exercitum Mosam traicccrat,& oppidum ex improvise opprimere taeniabat. Quod fecisset, nisi Lassint; virtute impeditus iiii siet, qui ad portam accedens hostis impetum tandiu de fortitersiisti,
44쪽
sustinuit,velut alter Cocles, ut porta a tergo clausi,& ponte versatili sublato, hostis aditu prohiberetur:ipse postea istam trabe iniecta transit, S salinis in oppidu cuadit, multis tamen machinarum M siclopeiorum ictibus appetitus. Philippus, qui egressiis uti dictu est merat vi hosti occurrere ubi audit tumultum de pugnam ad oppidum, illuc se citari suis siluis omnibus alio itinere recipit. POSTRIDIE Nallauuius mos omnes instructa acie in planitie mille passuum ab oppido interuallo collocat. Dum ibi moratur, Franciscus per literas Monunortio suadere conatur,dedat oppidum antequam bona barda murum percutiat:respondet itule se aRege potentissimo ad oppidum defendendum collocatum est e,idque se facturii. io Accepto hoc response,liostis propius oppidum copias promouet, macilinas locis commodi illinis ad oppidanos voandos collocat,duobus simul locis murum concutit, tum ex prato quod ad portam Rementem vcrgit, tum ex colle qui I vatium respicit. Duae itulo: oppugnationes sic erant constitutae, vi glandes cx illa pratensi cinissae, supra totum oppidum delatae cos a tergo S in ipso solo peterent qui ad muri ruinam est cra oppugnatione factam concurrerent,& ita quidem ut flume interesset. Nostri pedites statim pem terr tur,tyrones nimirum,necdum bello assi icti,& rem insolitam vidctes Momino tium cum hoste agere de compositione cogunt. Mitto ille tubicine petit ut hostis c tapultas inhibeat, sum aliqua ineatur pactio: quod quum negaret se facturum, Mom- mortius&Lassinius ipsi se in castra conserunt, hisque conditionibus paciscuntur uti Lo grauis arinaturae equites singulis equis minoribus inermes, arcitenentes quos vetusto vocabulo appellant,abi luc equo inermes,pedites itidem scipionem album manu g stantes egrederentur. Hoc vehement crRco displicuit, quum se oppidum seruaturos tanta iactantia confirmastent,in primis vcro damnabat quod ambo Regis legati in hostis castra ad colloquium venissent:quod nullo cxemplo corum qui arma Vnquam tractarunt factum ierat. Ex ista Musoniana compositione tantos sibi spiritus hostis sumpsi ut idem se reliquis locis facturii in confideret: vcrum cineraria spes illum longe i s ellit. Etenim quum relicto Notho Nasi iuuio, qui Musoni praeesset, ad obsidedam Mas- seriam exercitum duxisset,oistendit illic capitancum Badium virum intrepidum, & rei bellicae usu praestantistimum, quem illuc Rex principem legatum miserat. Paucis post 3o diebus eodem venit Anna Mommorencius, excelsi vir animi,&summi erga Regem studit,qui cum multos secti iuuenes aulicos rei sorti tergerenda cupidis imos,tum vero Caudium Annobaldu Lucaeum,Villaciarii ducebat:quom aduentu milites valde sunt confirmati Cuin Badio erat turma Antonii ducis Lotaringi centum cataphractis constans,cui ipse Badius praeerat, turma item Orvali, in qua totidem erant: pedites mille habebat Bocutus cognomento Restigiis,& baro Mommoraeus totidem. Huius vero milites machinis ad oppugnatione collocatis tanto metu corripiuntur quippe qui nullum huius rei usum ha bebant vi inuitis ducibus alij portis dilaberctur, alis muros traim
silirent Badius reliquis palam affirmat se de illorum fi a laetari,neque enim magnae laudi de existimationi sibi futurum fitille, si quum tam magno essent numero, urbem de- o senisulcnt,deinde illam etiam tot ignauis viris liberatam esse. Nastauuius ubi ad oppiduaccessi tubicine millo duci Sc praesectis imperat ut oppidum Caesari dedant. Badius spondet sperare se antequam illum de relinquenda urbe suae fidei comitia verba sacietem audiat,tantam ex hostibus cadauerum stragem editum qua tanqua ponte retturus uteretur. Tanta Badii costantia& firmitudo magnum militibus animum affercbat. OPERAE PRET ivxs factitrus videor si Masteriae situm desicribam. Flumen Mosa Musone de Sedano fluens illius moenia alluit, deinde ambitu circiter duo millia passuum facto,siubito reflexu Varcam cxiguum valde oppidum petit, alterum Maseriae latus attingit ut instila sit fluminc tanquam circino cincta, ad quam unicus sit terrestri itinere aditus, instar Peloponnesi. In eo aditu porta est Burgundiana Arduennos versiis: so de quicquid inter duas fluminis ripas quae murum utrinque alluunt interiacet,id totum nroenibus urbis occupatur, quae mille ducentos circiter pedes in longitudinem patcnt. Ita cincto oppido Mosa Castellorinaldum, Dinandum, Namurcum & Leodium printerlabitur&in Rhenum deuoluitiir. Nastatiuius accepto per tubicinem response, stra ad portam quae A rduennos respicit caetcris enim omnibus locis flume oppositum
habui stetὶ collocat, deinde machinis dispositis bipertitam oppugnationem instruit.
45쪽
i 1 α L Principio totius tridui spacio cotinenter muros labefactauit: deinde remissus agere cinpit postquam sibi rem cum viris cilc intellexit qui non facile terrerentur, sed longe alio esciat animo quam Musoniani. Nam cruptiones isti crcbras in hostium castra faci bant,quibus laudem & praedam subinde refcrebant, sicque circiter mensem sic gesserui. Rex interim Diuione sui exercitus supplemctum expectabat: quod quidem ubi a Bose. H. bomo de Vindocino nam illis hoc fuerat mandatum audiit esse paratum rccas Cam- Et panorium proficisci coepit ,&cis quo loco conuenire vestet ostendit. Hoc eo faciebat, quod certo sciebat,etiamsi Maseriae Grtillimi ciun duces tum milites essent,tamen cibariorum copiam,quae illuc primo belli nuntio inuecta fuerat,non diu tanti hominum multitudini satis este futunam. His causis adductus iubet quamprimum cogi exercitum: rointerim aliquot equitum turmas in oppida ad flumen Axonam dimittit, qui terrori h stibus,auxilio obsessis,totidenique agro illi praesidio ab incursionibus citent. Ibi egregia aliquot facinora gesta sunt:ex quibus unum libet commemorare, quo primum n liri cum hostibus a bello incepto conflixerunt. Pagus quidam cst inter Attini v &Maς seriam, quem comes Riiii rhetus G rmanus populari decreuit, quod putaret omnem Gallorum virtutem extinctam este: ad eam rem cquites circitcr centum & pedites di cctos ex toto exercitu delectos cducit. Hoc pago dircpto quum neminem habcret obsistentem,totum Retesium comitatuin, qui duobus fluminibus Mose de Axona comprehenditur, percurrit, de totam illius tractiis praedam colligit. Dum receptum parat, Franciscus Sillius prςtor Candornensis Aleiaconij legatus & alii casu Retelum veniunt, 2 Qui postquam ex rusticis metu hostium iugientibus rem intellexerunt, statim suis utcquos denuo conscendant praecipiunt,&rusticis itineris ducibus per sylvas Rctetanasusi,hostes praeda onustos anteuertere conantur: cursores aliquot aὸ illos rctincdos prae mittunt,ipsi lentiore gradu subsequitiatur. Rifurhctus qui minimc sperabat se ullos o uios habiturum, ubi clamorem audit,suos statim dispersos signo tuba dato colligit, qui
quum nostros curseres exiguo numero vidcnt,neminem pono cste rati, ut illos ad pugnam elicerent & delerent, tardius progredi coeperunt. Postea animaduersio agmine octoginta circiter cataphractorum, aciem equitatus δί peditatus, quantus tum aderat, instruunt,& impetum fortiter sustinent,ut victoria aliqtamdiu anceps tact. Tandem
quitatus ille Gallicus cui gens nulla parem habetὶ tanta vi in cos serri coepit, ut turbatis ordinibus comes aduertiam videns praelium,in fugam per sylvas sic coniiceret.Hunc ex nostris quidam conspicati insequuntur, & ubi latebat deprehensum capiunt: reliquos per sylvas palantes rustici quorum opes diripuerant, consequuti interficiunt, praeter
quinque aut sex,quos equites rusticis creptos Rcmos cum comite captiuos abducunt. MAssERI AN i qui postquam obsidionem incnstrua toleraslcnt, cum aliarum rerum penuria laborabant,tum etia virorum numerus coepit imminui. Alui enim profluuium ita grassabatur,ut vix satis multi ad stationes S custodias obeundas suppeteret: quoniam totum illud muri spatium ab hostibus quatiebatur,quod a turri quς angulum tenet Attinium versiis ad turrim venustam qui; ita vocatur pertinet,& inde ad portam Burgundianam. anquam quo Alciaconius Remos venerat, & pedites Sampauli j ψοPonti fauergium,equitatus item Rctelum dc castrum Portianum, non tam acriter promebaimur:propterea lubd Franciscus,qui castra cis flumen habebat, quique eos to mentariis ictibus grauiter vexabat,veritus inopinatum nocturno tempore aduentum, flumine transmisio se cum Nasiatiuio coniunxerat. His rebus animastuersis Badius &Mommorcncius communicato cum reliquis ducibus de summa rerum cosilio, omnibus accurate disceptatis,statuunt, ut quoniam exeundi potestas dabatur qua fuerant castra Franciscana,mitterentur qui I Uc certiorem faccrct, quo loco res oppidi essent,
quibus rebus praecipue merent, quae denique facultas submittendi auxilii esset. Dei guntur ad hanc rem Malbus Ilo nobilis quidam domesticus Mommorencii, & Brini cius, bo cataphracti ex turma Badis.Qui noctu custodias hostium praetergressi, sum sonia diligentia confecto itinere Trecas ad regem veniunt, cui sigillatim omnia quae ad obsesses pertinebat exponunt,de quantopere ipsis viris egerent Rcx omnibus intellectis, cos statim remittit,vinuntiet propcdiem adiimirum auxilium: simul ipse, ut promissa praestaret, I cmos magnis itineribus contendit. Ibi belli ducum maxima pars
praesto fuit, ut de belli gerendi ratione statueretur: in primis Alciaconius, Orvalius, Mare
46쪽
mare hallus Chabannius: is enim Caleto redibat,ubi adiuerat cum cancellario Praten si de delegatis a Cesare S Anglo: quum conarentur ut stipra demonstratum est ince dium illud inter duos potentissimos principes exortum restinguere. Adfuit etiam in res allus Camillonaeus, ius consilio res magna ex puic administrabantur: limius item seneschallus Ruergulae rei machinariae praesectus. Postridie adiuit Sampaulius qui sex millibus peditum praeerat:hi autem ad Ponti faucrgium consederant, octo passuum millibus Remis. Huic Rex iubet ut suos postridie medio itinere iotcr Remos 3c Pontis vergium sistatQua re persecta Sampaulius in castra rediit, ubi suis ad quictem circiter horis quinque concessis Attinium contendit, quod oppidum cst ad Axonam, millibusio pastuum octo Masseria. Illuc prima luce quum venisse uos ad noctem usque continet: quo tempore Lorgium iubet proficisci cum mille peditibus quorum tribunus cra cum aliquot etiam plaustris vini de reliqui commeatus: his quadringentos equites cataphra- s praesidio attribuit,ductoribus Tel innio quem Rex praesectum castroru creaucrat de praetorc Candoniensi mencoiiij legato:ipse cum reliquo tum equestri tum pedestri. exercitu,ad quatuor palluum millia Masteria,ut illos meretur,accessit. Equites postquaLorgiiun cum omni commeatu Masseriam tuto introduxistent,ad Sampaullum reuertuntur,qui mina suis omnibus Rctelium ad flumen Axonam redeunt.Interim accedunt Helvetii ad Regem,qui biis obuiam procellit Trimollius,Sedanius de nonnulli alij. MAssERi A Ni sui ad eos redeamus cal.oαlaeti ob subsidium acceptum, crom briusquam antea tormenta disiplodere, contra Caesariani omnia remissius agerc, NI de expugnando oppido desperare coeperunt. Vcriam ne deficere animo viderentur, millo tubicine ab oppidanis petunt numquis illic est et qui congredi equestri certamine auderer, comitem qiudem inmundum ex suis paratum in insula Masteriam sore. Mommorentius se ad hoc certamen offert, scque praesto sore loco Sc tempore cofirmat. Lorgius ignominiosiim esse arbitratus, equitem Gallum a Germano prouocari, peditemn ligi velut Germano imparem, petitsi me qui in singulare certamen longa liasta velit descendere se ad illum excipiendum paratum esse:tum cx castris Caesarianis Valdrarus cognomento Pulchcr concitioncm accipit. Mommoricius equo insidens, lanceam in procinita habens locum designatum petit, Lorgius item cum hasta longae ubi aduer3o sarios paratos inueniunt. Mommorencius& mundus infinis equis cocurrunt. M morcncius loricam aduersarii assecutus traiicit, sed lancea fracta nihil amplius nocet. mundus siue equi vitio, siue alia de causa,aberrat, aut leuiter certe attigit. Lorgius de Vald iis sese mutuo hastam ictibus quot conuenerant, petunt,sic tamen Vt neuter alutem superior es letipostea se utrique ad suos recipiuLPostridie Ioannes quidam Magnus Cognomento Picardus miles veteranus qui Regi omnibus Italicis bellis ductore Mola tostipendia meruerat, quum tamen genere est et Sequantis ex comitatu Burgundi no sed paulo ante ad Caesarem transierat: ut intelligeret quae cibariorum copia citet in Vrbc,mistb tympanista petit a Lorgio pro veteris contubemit necessitudine,Vtrem vini mitteret. Lorgius duos mitti unum veteri alterum noui:& tympanistam in cellam du o ci iubet in qua magna crat doliorum multitudo, quorum tamen plurima aqua plena Grant: ut inde intelligeret illos vino abundare: quum reuera tria tantum plaustra illuc a Lorgio ipse es lent introducta.Nasi uius ubi videt oppidanos fame non posse confici, multo minus vi cxpugnari,tum propter missum subsidium, tum propter regias copias ad serendum obsessis auxilium paratas, praeterea quum suos videret viribus exhauriri, quod diu iam sub pellibus degerent: abducere exercitum statuit.Itaque maximam partem grauiorum machinarum nauibus impositam flumine Mosa Namurcum squae urbs est Caesarianae ditionis ut minus esset in receptu periculi,d clii iubet. His Comcctis castra motictaac nequis illum insicquens molestus estet,iter per medias sylvas instituique si is Monticornunim Arduennorum,Malberfontanum de Albentonum,ut recta Verviruso num de Guisam pergeret,& summam ubique incendiis vastitatem c lit. REx audito hostem discessisse de illac iter facere,anteuertere illum ad Guisiamst mitiproinde omnes illuc copias iter coucricre iubct, magnum equitum numerum prPmittit,qui hostcm adequitando latius ad populandam regionem vagari prohiberet. Hostis quum Guis iam proficisti statui siet, certior fit Vindocinum, qui Fervaqvij erat est autem coenobium unde oritur flumenSomona lapsisse Nicolaum Moaeum legatum cu
47쪽
i s 2 r. ccntum cataphractis, simul Strataeum quingentorum peditum ductorem , Long uallanum δί Rui enitium,quibus parcin hominum numerum attribucrat, qui Gui, Al -- siam detenderent, praetcrea mareschallum Chabannium cum ducentis cataphractismi Verrinum, ut illum cohiberet. His de causis mutato consilio Albentonum exiguum oppidum diripit,ctu promiscue omnes nullo neque aetatis neque sexus discrimine imicrnecione per si immani crudelitatem interfecit. Hoc fuit initium tot immanitatu quae bellis postarioribum per totus triginta annos designatae si int Exciso & incense hoc oppidulo,iter Stratipontium adilumen Osiam, relicto ad laniam Vervino, conuertit. Rex posteaquam cum Helvetiis venisse exercitum iubet ad Femaquium cogi:indo ad montem Sammartinii, quod coenobium est sub Belloreuiso,unde flumen Scaldis oritur.Ibi io Rcx Badii virtut remunerari volens centum cataphractos illi attribuit, quibus cum imperio praeest et,& in equitum torquatorum classcin accenset. Dum hostis pedem roferret, antequam copiae nostrorum collcctae essent,Sampaulius cum suis peditibus S
liquot equitibus ad recipiendum Musonem proficiscitur. Quum ad sex passuum millia Μ,'. M. et appropinquasi milius Nasiauuius quod perspiceret non satis firmum este oppidum . - mliis. ad tolerandam obsidionem, porta Burgundia Ivaesum ad duo pastuum millia se recipit igne prius tectis de aedificiis immisso. Ibi Grangius, qui unus ex ducibus eius oppidi
filerat quum hosti dederetur,tam attente temporis articulum obseruauit, ut quum hostis una porta egrederetur,ille alia intraret. Ita oppidum ab incendio seruauit, nonnullis incendiariis intersectis.Sampaulius hac re intellecta firmissimo praesidio imposito in ca- 1ostra ad Fervaquium sic cum suis recepit. Ain t in iis D v M haec apud Picardos & Campanos sunt, amiralius Boniuetus missus a rege in Nauarram cum quadringentis eataphractis de peditum numero quem supra comm morauimus, cxtremo Scptembri San-lanum Luzaeum peruenit: unde Santandraeumbum bis mille quingentis peditibus Germanis mittit, quibus praecrant Brandiaccus de Villerius sic tamen ut summa autoritas penes Guilium esset, attribuit ei praeterea mille Vascones,Nauarros S Cantabros: hos mittit ad oppugnatam urbem M am. Ipse quatriduum ad San-janum commoratus arcem Pungentiam in monte Ronccualli sitam,
sibi dedi imperat. Recusentibus oppidanis aliquot bombardas nothas quae Vocantur, subuchi iubet,& medio itinere Gilecto arcis moenia percuti:quo significat se, si in ipsum 3o iugi mi ascenderet,neminem in deditionem accepturum. Itaque territi illi deditionem faciun sic tamen ut cum impedimentis abire liccat. Erant autem illic praesidio Hispani circiter quinquaginta,quibus Mondrago quidam Hispanus praeerat. Arce capta amir lius stini dat se pampsonam proficisci,sed biduo post conuerso itinere cxercitum mi innis itineribus ducit,ubi coacti sunt equites spatio unius diei pedibus iter facere.Vespe ri accessit ad quingentoru passuum spatium Maya, ibi totam noctem machinas instruit, nonnullis ignem immittit, ut sit spicionem hostibus praeberet se illic morari constituisse. Interim Germani pedites alio itinere progrediuntur, quos ille insequutus sub noctem
in pagiun quendam Sm-jano Luzaeo proximum, quingentis passibus citra riuum n mane Stagnarum peruenitivbi biduum commoratur. Die martis prima luce tota acies sinstructa per montium iuga iter facit ad pagum Biriatiam mi quum flumen transire cogitarent, periunt Hispanos non parua multitudine,quorum tamen numerus ob loc rum dissicultatem perspici non poterat. His dolis de simulationibus utebatur miratius' ut hosti omnia incerta essent, sicque Fonti rabiam opprimeret. Erant hostes trans flu- . . Incia Belialbiam, nostri citra:quae causa fuit ut dixi) ut eorum numerus sciri nequiret. Labitur hoc flumen ad radices montium qui a Nauarra incipiunt, de prope Fontirabia in mare influit.Totam noctem cxercitus noster ordinibus instructis transegit, proptereaquod plenil visum erat, aestus vero maris tam altus, ut flumen nequc ab illis neque a nostris transiri post et Postero die circiter octauam inanii am,post recessum ςstus Guisitis suos Germanos pedites instant, deinde caetcri pedites Scequitatus totus acie dispo Osta ad fluminis ripam acccdunt. Postquam Germani pedites terram deosculati essent qui illorum mos inquum praelium commissiiri sunt Guisitis omnium primus hastam manu tenens aquam ingressiis suis comitatus in hostem vadit. Eum reliqui tanta alacimtatc insequuntur,ut Hispani licci pares numero,de eo superiores squemadmodum facile intelligi potest quyd quieti in arido nostros transiniso flumine madentes exciperet, illorum
48쪽
illorum tamen impetu & audacia perterriti fugae se montibus superatis darent praeciapites Huic exercitui Hispanico praecrat Diegus Veraeus: ex quibus nonnulli tantur diam se recipiunt. Α M i R A L i v s vesperi cum exercitu Sammarium magnum pagum aduenit ubi nemo est repertus, quod tum viri tum foeminae montes petierant: illic nostri triduum commorati re fiumentaria laborarunt. Hispani enim arcem Belialbiam tenebant, in ipso itinere sitam quo nostris commeatum convehi necessc crat:quare an ratius iubet Ut quactinque ratione transuetiantur aliquot machinae, & noctu muris admoueantur. Imperata nostri faciunt,& quatuor cannae cum aliquot nothis prouehuntur. Huc postam quam venit an ratius, videt machinas suo iudicio nimium procul a muro collocatas esse:itaque media luce trecentorum sexaginta pedum interuallo illas ad murum ol uertit. Prima emissione machinarum glans quaedam irrumpit in infimam fenestram tormentariam,quo idtu effracta cst una ex praestantissimis illorum machinis, simul tormentarius magister interfectus una cum duobus aut tribus quorum opera ad eam to quendam utebatur. Ea res tantum terrorem uniuersis militibus iniecit, ut ducem c
gerent se in fidem ac potestatem amirati j pcrmittae. Ex his qui maxime insignes crat, captiui Bayonam ducuntur,caetcri inermes dimittuntur. Amiralius huius arcis compos,quae maxime omnium Fonti rabia obsidionem ob rem filianent. uiam impedi bat, ex suis relinquit qui tum eam custodirent, tum praesidio cibariis essent: ipse reclaio Fonti rabiam contendit,quam inexpugnabilem esse omnes iudicabant,& vnum est ex claustris regni Hispanici tam,quia exigua est, undique cingit: est autem sta ad ipsum fluminis ostium,ubi mare ingreditur,hinc mari illinc flumine, reliqua ex parte monte circundata. Eb postquam peruenit, ipsemct ad promouendas machinas operam n ua Guisio locum in castris attribuit, singulis cataphractorum ducibus torquendam catapultam igniariam committit ipse quoque unam sibi tanti. Res tam cclcriter ritur, ut paucis diebus muri pars deiiceretur. Quae ruina cis iusta non cra tamen pedites nostri Vascones, Cantabri & Nauam sibi potestatem succedendi muro ficti deposcunt: quod etiam conceditur. Vbi si illorum impetus in aggrediendo maximus fuit, non in nor certe extitit in propugnando aduersariorum virtus: ut tandem signum recci tui in 36 aliud tempus daretur.Oppidani tamen quod scirem miralium aliquot tormeta in edi tum locum sit buehere decreuisse,quibus illi postridie latcre apoto, dum nostri irrumperent peterentur,simul quod nostrorum virtutem nossent, cuius pridie cius diei periculum secerant,deditionem faciunt,sic tamen ut cum impedimentis abire liceret: quo tempore Rex Valencenas vetius iter iaciebat. Huic oppido Iacobum Dalionem Ludaeum praeponit:qui fidelem operam praestitit, ut postea constabit. NuNc ad Regem quem Fervaquis& ad montem Sammartinii reliquimus, nostra redeat oratio.Illic quo ordinc progressurus esset crcitus constituit: Alenconio primu agmen committit, & mareschalio Castillionaeo,qui secundum illum silminam obtine rei autoritatem. Borbonius sibi adimi primae aciei curam,quae illius propria crat quip- , peconnestabiij, iniquiore animo accepit quam prae se serebat: tamen rem tolerauit, Minmedia acie una cum Rege ipso collocatur. Vindocilio extremum agmen traditur. Regi nuntiatur hostes Bapalmia excivientes est autem oppidum in colle in planitie Artesiana situm toti orae regni quae est ad Peronam, Corbiam de Durienum molestissimos esse.Quamobrem Sampatilium cum cohortibus quas ducebat mitti siqui illam ad deditionem compelleret: ei marcschallum Chabannium & Florensium cum suis quenque equestribus turmis adiungiliat tributo etiam aliquo machinarum numero. Illi capto oppido & arce, tuum non satis firmum locum esse viderent, cui imponeretur praesidium, portas deiiciunt& incendunt.Inde quum recederent, plurima castella euertunt, unde aduersarii limites regni incursionibus vexabantitandem ad regem primis a monte saniso martino castris redeunt. Est etiam exiguum oppidum Landrisium nomine ad flumen
Sabim, inter stagnum Osaeum unde flumen illud oritur 5 coenobium Marollanum, quod Hannoniam versus a sylva Mormaliana iactu bombardae abest Galliam versus est in ipse egressi sylvarum Terininarum Illuc Vindocinum cum extremo agmine mittit. Qui quum eb sub occasum solis venisset, luatuoraut quinque ex cohortibus Picardicis sese a commilitonibus a lunt, & absque ullo imperio, absque bombardis aut scalis eo
49쪽
impetu in muros de portam seruntur , ut duo signi seri in summum pontem versatilem aderent sed mox in sollas deturbantur, ubi alter ex iis moritur Submouentura muto opera Germanorum peditum, qui illic octingenti sere praesidio crant. Ipsi tamen pc specta nostrorum virtute, simul veriti ne diluculo desectis muris impetum oppugnat tium sustinere non postera te noctu tuto in sylvam abdiderunt: quo scilicet nostris obp- - interiectum flumen quod medium oppidum perlabitur,tnuasitus non patebat. Vid citatas ubi mane oppidum ab defensoribus vacuit offendit, illud delet Sc incendit: postea ad suos se recepit,quos castra habentes ad Catellum Cameracorum offendit. Adric simum secundum octobris Rex quum castra ad Happrum haberet, sest autem ni nusvicus de prioratus imitasticus medio inter Cameracum S Valencenas itinere) certior rosectus Caesarem exercitum statim Valencenas reduxiste, pontem ad Scaldi m insta B lis fugae ellet. Ail umpto satis firmo ad praesidium equitatu locum ipse ad eam rem id neruii speculatu que Nouauillae ad Scaldi m csse iudicat, etiamsi utruique paludes cxtarent Sampaullo dat negotium vicum suis sex millibus tota nocte pontem faciendum cure simul illos flumen traducat,& castra muniat dum resiquus exercitus transiret. CAESAR Valenccnis ubi lsaec fieri ex nuntiis audit,duodccim millia peditum Germanorum cum quatuor equitum millibus mittit, qui nostros transitu prohiberent. Sed non latis mature profecti, quum ad flumen. acccdcrent, reperiunt Sampaullum trale ccum exercitum iam acie instructa in loco palustri illis oppositum collocaste,Regem cu lo reliquis copiis quamcclerrimc transire: itaque Sampaullum adoriri non audent,qui l co murtito de potiori conditione consistebat, de de reccptu cogitare coepcrunt. Id vero priuiquam illis iacere liceret reperiunt primam de mediam nostrorum aciem transiste, ubi equites cataphracia sere mille sexcenti, peditum viginti sex millia erant, una Cumi uiori equitatu Sed nebula lsublata quum numerus hostium nosci non possiet, nonnulli ex prima nostrorum acie non censebat in hostem inferri signa oportere, alii quod sciret
ad octingentos hostium equites collocatos este qui peditibus sui recipiendi iacultatem praeberent, cum equitibus mille sexcentis illos adoriri statuuntacos enim, siue in fugam agerentur, siue in peditum agmen compellerentur, quid animi haberent satis ostens i- s.Quinetiam Trimollius cum suis equitibus & primae aciei signis is se rem aggressu- 3orum recipit,idem quoque facit Chabannatas. Quod sit sectilint, Caesareo die maximo damno S summa ignominia ait echiis suisset. Sed plurimis res non probabatur. Quamobrem hostis,cui sexies mille pessuli iter conficiendum erat, idque patenti planitie, i gua admodum iactura se recepit, neque quisquam celebrior desideratus cst, praetcrNo thum Emerium & aliquot equites captiuos. auum Valencenas rediis lent, ibi Caesar rebus plano desperatis ioctu se cum centrum cquitibus in Flandriam relictis suis recepit. a. Eo die hostes nobis manus diuino nutu te consilio traditi suerant, quod beneficium quum non accepissemus, magno nobis postea constitit.Qv I enim praesentrum Dei ope, quam tempestiuὰ offert, asperitatu hanc postea,etiamsi maximo optet, adipisci non potest. Extremum interim agmen flumen transierat,& Rex galea induta ante Helucti orum agmen consistebat. Hi summis precibus orabant praelium committi, sibi nillil oditatius este quam ut sutim erga Regem studium declararent: proptereaquod post pugna Marinianam de scedus illic conciliatum sub illo militas te non contigerat, nisi quum C sat Maximilianus ad Mediolanum cisset: sed nondum erat confirmani in foedus. Verum nihil eo die amplius factuin est praeterquam quod ex nostris quidam valenccnas usquc procurreriant. stex vespcri ad flumen castra ponit eo sere loco ubi transierat: postridie Borbonium ad oppidum Buchanium mittit, quod statim deditione accipit. Vindocinii cum extremo agmine Summantia mittit, quod oppidum non procili est a flumine Ca po.Hoc fiuinen transire ad Marchiannas abbatiae nomen est cogitabamus, ut auxilium Tornaco obsesse terrumas. Oritur autein Do i,& ad coenobium Viconium inter V lencenas de Santam dum in Scaldi m fluit. D V M haec geruntur,adsunt regis Angliae legati, Missorius Chamberlanus &sui ν--mus San-jani prior,qui de pace agant. Quae corum diligentia&studio ea constituitur, uti Caesarexercitum a Tornacensi obsidione abduccret, urbem liberam relinquer
ρ -- copias item quas ad Mediolanum liabebat dimitteret, viique Rex idem facereti utique
50쪽
squo de oppido controuersia villa esset Angli iudicio ambo starent Rebus ita compositis Rex coepta persequi desistit,quum omnibus pax esse confirmata vide tui .sed lania . interim astertur Fontirabiam quod oppidum est in Qua labria Caesarianae ditionis ab
iratio Boni ueto captam es te. Quare Caesar in pacis conditiones non prius iurare vo- v bait,quam redderctur:quod quum siex negaret se facturum,irrita fuere pacta& bellum redintcgratum. Dum quinque aut sex dierum spatio in illa regione moramur inter Scalium de Carpum,tanta pluuiarum copia extitit,ut flumina nulla ratione transiri pollent. Itaque cxplorari placet transitumaci Marchiannas, qua Rex transire decreuerat. Ad cam rem mittitur Monaorcncius, qui nuntiat altiora cile flumina quam ut vado transiri io queanta luamobrem statuut in altiorem Artesiae partem reducere exercitum, fum
que quod Vico & stagnis Olaeis ortum in Artesiam labitur, dein Scaldi m ad Bucla nium influit, transire Clusae,qui transitus Doaco quatuor passuum millibus abest Is dies
erat panagiorum vigilia. Eo dic vesperi prima S media acies transeunt cum nonnulla extremi agminis parte. Ad solis occasuin pontibus qui ad aggerem costructi erant fractis nonnulla plaustra' dccidunt,quae aegre propicr loci palustris naturam attolli poterant. Ita qui reliqui erant ex nostris, trans flumen Doactam versus&Valencenas pernoctare coguntur,occo quia dem loco ubi a stiis auxilium ferri non posset. Prima luce erat autem dies panagiorum)Doaco prodeunt magno numero equit & pedites tum ex Belgicis Caesarianis tum exi, Ciuiensibus auxiliaribus, qui nostri exercitus statum explorarent.Equites nostri quos ducebat comes Brienniis, Moms & reliqui duces, quum duo pcditum millia ad comnua constituissent, in Beciem aciei praebuerunt,ut quantum turbae esset ad transmi tenda impedimenta hostis nunquam potucrit deprehendere. Quod si rem nouissent, Δί vires suas tum Doaco tum Valenccnis cito siciat, actum plane crat de iis qui transflumen substiterant.Transmissis circa meridiem impedimentis, extremi tandem trans. eunt ut mediam aciem subsequerentur, relictis ad cxtremum aggerem aliquot pcdititibus cum sciopis de longis hastis, qui hostem cohiberent, si sorte postremos adoriretur: quod tamen non accidit.Coniunctis crgo omnibus copiis in campo Artesiano,nunti tur nullum esse praesdium Hedini lis nuntius allatus est Vindocinoi postridie magnamue, hominum multitudinem illic adfuturam ad celebrandas nuptias filiae tribuni aerarii Artcsani, proptereaquod suspicarentur omnes exercitum nostruim adlauc trans flumeneste. Rex Borbonium illuc summa celeritate cum iis quos adduxerat, mittere statuit, Vindocinum cum cxtrcino agmine, Sampaullum denique cum sex peditum milli bus quibus praecrat. Profecti Andinferro, quod sex passuum millibus Attrebatibus abest, tanta diligentiaci iam iugi pluuia utuntur, ut oppidani nostrum cxercitum ad moenia prius videret quam proscctum esse audissent. Statim oppugnatur oppidum, & aliquot machinariis glandibus muro impactis vi capitur: ibi ingens fit praeda, quippe quum oppidum commercio abundaret, in quo ex omni vetustate duccs Burgundiae comine tum ut plurimum habebant.Roxii uxor&Bellanius cognomento Saccaraeus, quum in '
, oppido essent,in arcem se recipiunt, ubi quum tormentariam oppugnationem in laui vivent, ea lege paciscuntur ut Roxiae & militibus qui praesidio illic cile consiliciae Mit, cum impedimentis abire liceret, oppidani qui se illuc receperant captiui essent: deducitur illa tutoqub proficisci libuit Dum Borbonius& Vindocinus arcis oppugnatiotro expediunt,oppidia a quibusdam praedatoribus igni corripitur: qua in re maxima iacti ra facta est. Priusquam enim ad restinguendum concurri possct,nonulla pars cum multis opibus absumpta est.Hcdino capto multa per totam vicinia oppidula & arces, ncmpe Rentium, Balliomontium cum aliis in Regis potestatem Veniunt. Quia in Andiferro Borbonius discederet, rex Durleno Ambianum exercitum reduxerat Itaque Bori, mus de Vindocinus arci Hedincnsi praeficiunt Dubctium, qui tum Pondormii lcg so tus erat is autem Italico bello intererat cui ad arcem custodiendam attribuunt cat phractos triginta cum ducentis statuariis militibus Vrbi praesidium mille peditum in ponitur, tribuno militum Lorgi de duobus legatis Hutino Manlio & Barraeo,quorum uterque quingentenis praeerat. His consectis rebus Borbonius M Vindociniis Ambi num viniunt. Tum ReX cxercitum seiungere statuit : maximae parti nobilium qui in equitatu Bostoniano ordines duxerant,vicenos quinos cataphractos attribuit, comiti