장음표시 사용
741쪽
ee endae, sed onsiderari solent tamquam legata pia e modo, quo supra diximus. Non raro aceidit, ut inspectis Testatorum verbis non elare appareat, an Testator iusserit Capellaniam lai- ealem erigi , an potius seelesiasti- eam in hoc dubio, prout Auetores docent, Capellania iudicanda est ecclesiastiea. Ad instar exempli ad-dne potest causa capeuanias, quae apud S. C. C. agitata est die is Aprilis 863. estator anno 187i testamentum condens iure legati de pluribus suis bonis disposuit, quae tandem reliquit, altari S. Francisei,
in ecclesia S. Mariae. . cita ut constitui beat capellanus amovibilis cum Onε-- eelebrandi se Bosas quotannis in perpetuum pro anima Testatoris, et ω- Abrandi solemniter diem festum s-oti Franeisei. Voluit autem ut Capellanus nominaretur a viro . . et a suis. Disputatum itaque est an capellania ita instituta, reputanda es et ecclesiastica, vel laicalis, gravi-hus utrinque allatis rationibus. Patroni qui contendebant, Capellaniam esse laicalem aiebant, ex adducta testamenii partieula satis constare Testatorem, non aliud voluisse , quam sim icem Missarum officiaturam, maxime eum nulla mentiori
eta fuerit de piscopi auctoritate; tantummodo enim Testator dixerat, ut capellanus ad nutum amovibilis
nominaretur a viro N. N. et a suis.
Aiebant insuper Testatoris mentem apprime declarari per factum,
quo nunquam eanonicam erectionem
intervenisse contendebant, et usque ad annum 8l0, piseopos, Bom, nati Capellanis,nunquam institutionem canonicam contulisse. Quae solemnitates intervenire necessario debent, quando agitur de ecclesiastica capellania, et quemadmodum harum solemnitatum interventus est criterium ad ostendendam Capellaniae alicuius ecclesiasticitatem ; ita earumdem desectus ostendit Capellaniae lateitatem. Neque opponi poss iidem Patroni contendebant theoriam, quam tradant Auetores de ultimo Benefi-eiorum statu AEiusmodi enim theoria asserri potest quando agitur de quaestione, quae in possessori agitatur;
non ver de quavilone, quae in petitorio movetur, euiusmodi erat praesens quaestio, in qua non quaerebatur de ultimo Capellaniae statu; sed de natura eiusdem Capellanme. curia episcopalis e Ontra contendebat Capellaniam esse ecclesiasticam, verumque ecclesiasticum beneficium, illudque sine speciali dispensatione Apostolicae Sedis possideri non posse nisi a Clerico, qui
incedat habitu et tonsura Bationes autem, quas Procurator iscalis adducebat, ad sequentes reducuntur rnempe , ex Canonistarum sententia, Capellaniam in dubio praesumendam esse ecclesiasticam Licet autem erectionis decretum auctoritate Episcopi emissum in Curiae Tabulari non
periretur hi adscribi debere aiebat vicissitudinibus, quas archivium passum est. Huiusmodi autem decretuo
742쪽
'640 APPENDIX canonicae erectionis adsuisse dieis tur, tum quia Testatoris verba non refragantur piscopi interventui; tum quia in antiquis actis SS. Visitationum eiusmodi Capellania appellata est Benefletum de iurepatronatus: mentio fit in iisdem actis de iure
nominandi, et praesentandi amuanum amovibilem ad nutum ad dicium simpleae beneficium. Hisce autem argumentum adiungebatur ex paritate:
nimirum, idem estator iisdem testamentarii tabulis, alteram Capellaniam instituerat iisdem sere verbis iure legati, eamque habitam semperfuisse tanquam ecclesiasticam , nemine contradicente.
Proposito itaque dubio 8. Con- gregationi concilii: α an constet de Capellania mere laicali, ut retineri, valeat a lateis et coniugatis in ea- su; responsum prodit negative in omnibus Censuit nimirum 8. Congregatio non constare de laicaliis tura dictae Capellaniae, neque eamdem a lateis posse possideri. Ex hactenus dictis liquet, quaenam sit praxis, quae obtinet apud 88. Congregationes, eum agitur de indole harum Capellaniarum; quantum discrimen inter utrasque interponatur; et quaenam sint criteria quibus utraque earumdem species
dignoscatur. censetur Capellania
latealis, quando exeluditur a Testatore eccletiastica Auctoritas in erectione eiusdem , et actibus collationis, quo in eas Episcopus sua a ctoritate intervenit dumtaxat ut defensor, et executor piarum Testat rum voluntatum. Si autem exelusa non sit isthaec episcopalis auctoritas, capellania praesumenda est ee-elesiastica, ac proinde cononicae ereetioni, et collationi vel institutioni fit locus.sicut evenit in beneficiis eeclesiasticis, sive Iiberae ollationis, sive iurispatronatus. Quemadmodum autem eiusmodi solemnitates intervenire debent, cum
agitur de Capellania ecelesiastica ita iisdem solemnitatibus intervenientibus, deduci optime potest Capellaniam esse ecclesiastieam maxime
cum nihil impedit quominus Capellania, quae forsan tu sua institutione reputanda erat laicalis, per eiusmodi
canonicos actus decursu temporis evadat eeelesiastica. Cum autem Capellaniae merelaicales aequiparari soleant legatis piis, non subsunt illis legibus, quae
in inre statutae sunt dumtaxat pro ecclesiasticis beneficiis subsunt autem legibus , quae communes sunt
legatis piis, aliisque ex voluntate Testatorum impositis legibus.
743쪽
FUNDATRICIS PRIMARIAE INSTITUTI
Rem gratam Lectoribus nostris sacere putamus I ex sapientiae thesauris acta respiciontibus, quae Canonigationi Servorum vel Servarum Dei praemittuntur, nonnulla decerpamus, prout huius ephemeridis instituto convonit, quae sapientem praxim commemorent, quam in huiusmodi amplissimis causis pertractandis tenet Apostolica Sedes quaeque praxis ad instar no mae data opportunitate haberi poterit. Ut autem a S. Sedis iudicio incipiamus, quod sertur super Signatura Commissionis pro Causae introductione, occasionem nobis ossor opportunam praesens causa servae Dei Bartholomaeae Capitanio. Quid autem sit faciendum antequam eiusmodi causae S. Sedi proponantur, quinam sit modus quo institui ac confici debeant in spiscopalibus Curiis primi processus, qui ordinarii vocantur; quaenam sint normae servandae et alia id genus; non est cur hei dicamus, quae longam requirerent disquisitionem, quamvis ea cursim innuere vellemus de qua re Loctor benevolus, si quid quaerat, consulere potest ingentia volumina, quae Benedictus XIV. conscripsit. Nostri porro est nonnulla summis labiis delibare, ex iis quae proponuntur causis, quaeque in practicam cognitionem unius, alteriusque rei observandae ducant. Exponemus linque, vel indicabimus in praesenti causa, quid ex ordinario processu in Curia episcopali peracto scripserit in Urbe Procurator lavore Servae Dei; quid autem fuerit discepta-
744쪽
tum inter eiusdem causae Procuratorem, et Fidei Promotorem circa nonnulla, quae processum ipsum ordinarium respiciebant,
antequam limen huius prioris iudicii causa ingrederetur l).
in Bergomi provincia dioecesis Brixiensis nata est idibus Ianuorii anno DCCCVII. Bartholomaea, Modesto Capitani et Catharina
Canossi parentibus. Domi primos pueritiae annos transegit, quibus statim acre supra aetatem ingenium patuit et memoria tenax Quamvis mobilis natura et imprimis servida, obsequi tamen et amore plurimum erga parentes assecta, eorum Voluntati sacillime obsecundabat. Egregia profecto de ea auspicari licebat si bona institutione usa esset est autem optima in Scet ri Monialium, quod anno aetatis duodecimo ingressa est. Brevitis omnibus quibus honestarum puellarum aetas informari solet erudita, christianae persectionis assequendae studio Vehementer exarsit. Cum enim, nobili quadam aemulatione virtutis, paleis imparibus extrahendis decertaret quaevis ex alumnis, ut sibi a Deo veluti mandatum daretur alacrius ad sanctitatem enitendi, hoc munus, adductis paleis, Bartholomaeae obvenisse compertum est 2ὶ Gustii enimvero Dei Serva quod votis annuerit Deus, eique gratias et egit et habuit. Inde novus in ea exor tu proficiendi amor in Sanctorum scientia in coercendis animi cujiditatibus et perturbationibus quibuscumque diligentia, comtenato maior; alia in sermone, alia etiam in statu, in inceSSu, in vultu , in oculis, in corporis totius motu visa est. QuaProepter Dei Servae Bartholomaeae in hoc christianarum virtutum
curriculo cedere aliae omnes palmam coactae Sunt, eamque Sthac non aemulam, sed persectionis exeinplar quod imitarentur habuere.
i Causae Servae Dei defendendam imen exhiberet, die quadam alumnariim suscepit Advocatus Laurentius Lauri, ad moderatrix, velut per iocum iisdem p versus quam animadversiones fecit R.P.D. posuit, ut cui e variis collectis stipulis Petrus inelli S. C. Advocatus S. F. Pro longior contigisset, illam prae aeteris motor ad Sanctitatem enixius contendere podi 2 Ludit propemodum Deus in orbe tere. ductis collatisque paleis, Burre terrarum. Etenim cum arti olomaea lomaeam tulisse punctum apparuit, quae duodennis adhue inter puellas sceleri a Deo hanc sibi in posterum provinciam Sanctae Clarae Luerensis oppidi institue demandatam censuit, ut veluti persectio-retur, et asperioris nonnihil ingenii spe nis christianae exemplar aliis praeluceret.
745쪽
Altiora ipsa mente semper repetebat. Sancti Aloisii, quem iam
sibi tanquam patronum adlegerat, mores, ac praecipue integritatem et puritatem animi res re statuit Modestiae propterea et christianae abstinentiae assidue studiosa, saeva etiam in corpuS, quod catenulis et flagellis euentabat. Illudere vero aliis salsae ostentatione virtutis non poterat; nam pertentandi saepe eius constantiam Monialibus Occasio non defuit, saepe etiam ab ipsis studiose causa conquisita Aoriter non semel Bartholomaeam insectata est puellarum Magistra, deque aliarum culpa non obiurgavit modo, sed et poena mulctavit, ipsa ver serena fronte tum obiurgationes tulit, tum poenas, quin suae defensioni studeret, libenter subiit. Nihil ipsa quod ad moderandos appetitus pertinet praetermisit. Eo Daeno coercebat assidue animi cupiditates, ut ne inopinato quidem motu mens praeoccuparetur. Calculos etiam in os iniecit, ne quid subita commotione ex eo imprudenter excideret quodque Graecus Orator ut rite pronuntiaret, Dei Serva capitani ut bene sapienterque ageret, firmitato eadem esseest tanto profecto haec illo praestantior, quanto animo pluris est imperare, quam linguae. Pr eius ergo et pietate et in omni muliebri exercitio ει ritia qua caeteris anteibat ei Serva, aliarum puellarum institutioni praesecta est quo in unoe sic se cunctis probavit, Sic animos alumnarum sibi amore devinxit, ut punctum temporis ab ea divelli non sinerent Verbis itaque explicari vix potest,
quo dolore et fletu eam prosequuta omne fuerint, cum paterinam domum reversa est, in qua Bartholomaeae immutatus parumper exterior vivetidi modus, non mutuis animus quo quiadem nescio an magis ei opus fuerit, quam domi cum Versaretur cum suis. Patre enim perditissimo, ac mor a Supra modum asperaque Sorore utebatur, qui tamen cum ea in simultatem
quam suerit, nec patri quidquam ovorentiae, quae filiam decet, vel omel detraxerit. Magis utrumque sibi benignitate et patientia devinxit patrisque, quod potissimum est, labore et
industria charitatis plena, mores emendavit, cuius extremum vitae anhelitum de sutura eius sorte iam tuta suscepit. Interim ut Praesulibus obtemporaret, domi etiam puellarum institutionem suscepit quod quam utile fuerit, desiderium illud Probat quo quisque ardebat, ut suae filiae a Serva Dei in-
746쪽
stituerentur; ac puellarum prosectus, desiderium illud longo e
Sed hoc tantum negotium agere ei quidem turpe Visum, et, hementiorem tandem de aliorum salute ardorem cohibere ulterius non valuit. Quare sapientiam et auctoritatem eius secula cui animi secreta omnia aperuerat, erigendae congregationi operam adhibuit, auspiciisque S. Aloisil, B. Mariae Virginis ac Iesu
Christi, cuius opem non defuturam pro certo habuit, Institutum aperuit Sororum, quae a Charitate dictae sunt ita, quod Ogn mento iam praeserebat, ad christianae reipublicae bona propaganda aliis dux et auctor esse coepit Tanta autem brevi eius Instituto accessio honoris facta est, ut praesidum magisterio, necnon alumnarum frequentia et eruditione lacile caeteris antecesserit. Quo Dei aperto favore recreata et erecta mirum quo conatu Dei Serva aliorum saluti adlaboraverit. Nec solum in scholis puellas bonis artibus et pietate informabat, sed etiam aegrotos in Osocomiis pro sui instituti ratione alloquio auxilioque solabatur, ad religionis officia alliciebat Sentit luerensis oppidi gens, sensere remotiores etiam Pingiones, quae civitatibus emolumenta ex Instituto Dei Servae prinventura essent. Hinc late excitari multorum rogatu ad mentem Dei Servae sceleria complura hinc etiam magis de sanctitate Bartholomaeue famam augeri. Verum octo elapsis mensibus hinitiato Instituto, vitae cursus ei morte interruptus est. Doluit quidem quod parum de divina bonitate promerita esset, RV tamen est quod compagibus corporis expedita Deo in aevum fruendo coniungeretur; apud quem assidue se causam Instituti prom turam spopondit. Itaque lento morbo qui sensim subrepens vir attriverat, postquam rite Sacramentis Ecclesiae se muniisset, consumpta est ill Kal. Augusti anno DCCCXXXIII, cum a num aetatis vigesimum sextum explevisset. Non deserbuit erga Dei Servam post mortem populorum studium, qui additis a Dcto eius honori portentis magis flagravit. Ipsam vero exsolvisse in coelis quod promiserat, augescente in dies magis Instituti somtima et gloria, demonstratum est.
Post hanc ita Serva Dei adumbrationem, o more Pr curator gradum aciebat ad ostendendas distinctis articulis vi tutes theologales, heroicam nempe fidem hemicam spem , h
747쪽
roicam in Deum charitatem, heroicam haritatem in Proximum. Deinde Vero virtutes cardinales, heroicam nempe Servae Dei prudentiam, heroicam iustitium, heroicam sortitudinem, heroicam temperantiam tum heroicam bedientiam, heroicam castitatem, heroicam humilitatem. Huiusmodi demonstratis articulis, Sermo flebat de donis supernaturalibus, quibus ditata est Dei Servadum viveret, ac insuper de fama Sanctitatis in vita de postrema infirmitate et pretioso eiusdem obitu de ama sanctitatis post obitum et de signis post eiusdem obitum. Antequam autem Causa ita elucubrata S. Congregationi prο-
ponatur, ad effectum de quo diximus, remittitur cum suo integro ordinario processu, ad Fidei Promotorem, qui pro suo ossicio, ad trutinam eo processu revocato, Scribit ea quae ad Versuri videantur dictae signaturae commissionis pro causae introductione, Sive respiciant causae extrinseca, idest modum quo itastitutus fuerit processus, caeterasque solemnitates observandaS;
Sive respiciant causae intrinseca, videlicet ipsa Servae Dei vir tutes, Sanctitatis famam etc. Ea autem quae Fidei Promotor ex officio scribit appellantur Animadversiones, ex quibus ad rem nostram facientes, sequentes seligimus.
ANIMADVERSIONES PROMOTom pingi. - Animadvertebat initio Fidei Promotor observata non videri in praesenti cauSa, ea quae
Benedictus XIV. in opere de Sero . ei Beatis . lib. 24. 36 ser
vanda tradit, videlicet quod petitio, sive instantia pro signatura commissionis non proponatur in S. Bituum Congregatione, nisi remsι operibus conscriptis a Servo vel Serva Dei, si scripsisse consιiterit Innuebat enim Promotor, dubium saltem esse, an haec fuerint observata Constabat enim ex testibus, a Bartholomae plurima esse scripta, aut aliis dictata; neque epistolas modo, verum et suae vitae methodum, pias commentationeS, novendialia, preceS,
atque id genus ulla. Haec autem non omnia . Congregationi suisse Oxhibita ostendebat Fido Promotor ex testimonio unius testis,in iii conqueri videbatur, non omnia Servae Dei scripta ab alumnis instituti exhibita suisse et nonnisi post recentior Episcopi edicta in lucem prodierunt multa eae suis scriptis. Quare Promotor novam inquisitionem indicendam esse aiebat, ut quae adhuc laterent, in lu-
748쪽
com prodironi de scriptis autem iam exhibitis vel documentum assorri portere, quo plane constaret, iam ad trutinam ea suisse revocata, et nihil obstare quominus procedi possit ad ulteriora;
vel Apostolicum exhiberi rescriptum, quo id in posterum fieri
secti processus animadvertebat Fidei Promotor, quod quamvis in hac iudicii sed rimandae minutatim non sini proceSSu tabulae, cum sussiciat si eae nullo patente nullitatis visio laborent; Benedictus xl V. l. c. n. 2 nihiloniinus nonnulla Satis graviamin poni videbantur praescriptae rationi conficiendi eiusmodi pro- ιessus Namque haec iudicia, criminalibus iudiciis aequiparantur; iuxta autem criminalis iuris axiomata testes omnes interrogatos non suisse Promotor aiebat. Doctores enim iuris criminalis docent, Suggestiva esse non debere interrogatoria ita Luduvi- S a Pegnera, Decis crim. c. I, 2 scribit Interrogatio dii, et fieri in genero, non autem in specie seu in individuo. ...i, et est ratio, quia si in individuo fieret interrogatio esset pina, ius incitare, vel suggerere, quam quaerere. Item Cyriacus Controvers. forens 150 n. 97 Debet animavi s vertere ludex ct cavere omnino, ne per suggestivos in te η rogationes ita proponat Iactum qualificatum, quale pra
, tendit esse et habero Curia sed interrogare in genere iuxta teαι. in lege l . qui quaestionem is de uuaesιionibus, cuius sunt verba oui quaestionem habiturus es non debet specialiser interrogare an Lucius itius homiridium fecerit, sed generat s ter quis id fecerit. Alterrum enim massis sumerentis, quam quirentis videtur Alias ut ipso Cyriacus subdit n. 102 consessio rei per suggestionem extorta, quam de se, quam dea sociis, est ipso iure nulla et neminem afficit. Quod confirmat et ampliat Farinacius quaes 83 c. 4, 84 et 86 Conses Si per suggestionem extorta non sufficit ad condemnandum v et Omnia inde secuta sunt ipso iure nulla o Et n. 6. Ἀ- plia : propositum huius quarti capitis regulam etiam procedere in examine testium, in quibus etiam a iure prohibitam esse suggestionem dixi in tractatu de testibus etc. η0uaonam vero pro suggestivis interrogationibus habendae sint,
idem Farinacius docet, si asser exempla ibid. n. 4. Iudex
749쪽
non debet reum interrogare do cireumstantiis, et qualitatibusi specialibus commissi delicti an scilicet inter secerit Titium in , tali loco, tali die, vulnerando in pectore cum ense, et Sic dei, singulis; sed debet ipsum generaliter interrogare an a tanto, tempore citra secerit aliquam rixam, cum quo, in quo loco, 3 qualiter, in quo tempore , an illata suerint ali lita vulnera, , qua parte corporis, et his similia ηHac exposita doctrina adducebat Fidei Promotor ad instar exempli septem vel octo interrogatoria, quibus dictum qualificatum testibus propositum fuit. Adducam unum, vel alterum. Interrogatorium L lV. sic propositum esse contendebat: u Determinata a Su- perioribus forma Instituti, optavitne Serva Dei sese reciperen in parata domo, et piam operam incipere; a tu haesitne paulisper anceps cum careret alumnis ps De quibus nullam suisse in antecedentibus interrogatoriis habitam mentionem, Censor affirmabat.
Item interrogatorium CLXXVII, conceptum hisce verbis seretiatur testibiis fuisse propositum Habesne factum aliquod, vel dubium opponendum illi, qui arguere praetendat servatam Sem per bina fuisse baptismalem innocentiam, quique innitatur l. innocenti Eiusdem rationi vivendi priusquam Ipsa duodennis, monasterium ingrederetur II. etc. et , Ex his aliisque similibus concludebat Fidei Promotor nihili facionda esse eiusmodi
interrogatoria utpote suggestiva, et inquisitionem omnem adeo vitiare, ut nullius prorsus momenti sit habenda. Iterum adnotabat Fidei Promotor elanguidas apparere, ac pene exangues testium responsiones iuxta dicta interrogatoria. isti namque uno alterove sese expediebant verbusculo, scilicet id audivi a sariis, sic se ostendebat is imasivm verum est etc.
Porro ait Benedictus X lV Quidquid scripserit ignateli con-
, sult. 90 . 1 ubi ait non esse reiiciendam testis depositio nem, qui, lecto sibi articulo, super quo inducitur, respondet, ii articulum esse verum nulla profecto talis depositionis habendus est ratio. , Hinc ad instar exempli idem Pontifex memorat Causam Papien seu Felιrens Canonigationis . ornardini do Foltro, in qua S. Congregatio die a Iunii 1664 declaravit - unu
, tam rationem habendam illorum testium, quos adnotatum est respondisse per solum verbum recte, seu diaeisse, articulum esse
750쪽
Ac caeteris omissis animadvertebat denique Fide Promotor, tostes neque id intellexisse de quo rogabantur, Sic eX. gr. cum quaereretur a teste qtιomodo Bartholomaea Dei iustitiam, exercuit ipse respondit a stirmative. Item cum quaereretur: ostendebat ne et quibus signis animum vehementer exosum
Serva Dei levioribus quoque Dei offensis cui interrogationi testis rospondit: si irmative. Eiusmodi porro exempla frequentiora esse in processu Censor aiebat; neque scientiae cauSam testes assignasso. Porro ut ait Glossa in c. 6 de Sent et Re iudicaι. . de causis, si non sumici testi dicere se scire, nisi assi- gnet causam Scientiae suae, cum multa sint genera sciendi. Post haec et alia, qua circa processum subtiliter diliζgenterque adnotaverat Fidei Promotor ad alia procedebat animadvertenda adversus sanctitatis famam post obitum et nonnulla adversus Virtutes quae cum specialia omnino sint, et ad rem nostram minus pertineant, brevitatis causa relinquimus.
PROCURAToltis Espo sto Es. - Ampla oratione disiicero curabat Procurator oppositas animadvei siones, ex qua nonnulla desumimus.
Et circa primam adnotationem, quae examen respicit Scriptorum Servae Dei, respondit peractam suisse perquisitionem iuxta instructiones truditas; eaque scripta insimul collecta per processum, qui diligentiarum dicitur, in Urbem fuisse transmissa, et ad trutinam revocata; et rescriptum a S. Congregatione exiiSSe, di i Augusti 1860 hisco verbis conceptum nihil obstare Φιλminus procedi possit ad ulteriora, referrato iure Promotori Fidei opponendi prou et quatenus de iure. Atque ostendere curabat
ex adducto a Promotore testimonio, argumentum sumi non ΡοSSe, quo ostendatur alia adhuc superesse Servae Dei scripta e quirenda. Deveniens Defensor ad ea quae obiiciebantur adversu processu consectionem, ante omnia adnotabat, in praesenti iudicii sede, agi de processu Ordinaria auctoritate dumtaxat consecto, non vero auctoritate Apostolica. Et licet optabile admodum osset, ut et processus isti ordinarii iisdem prorsus servatis solemniis conficerentur, ac processus Apostolici attamen non raro secus se habere contingit Epistolam circularem S. R. Congregatio didit die et arti 163l, qua conditiones in is pro-Ce8Sibus exarandis servandas constituit quam tamen pistolam