Acta ex iis decerpta quae apud Sanctam Sedem geruntur in compedium opportune ...

761쪽

Addebant motore iidem Deputati in re praesenta sui favore, non solum vigere observantiam plusquam centenariam, sed eamdem observantiam confirmatam fuisse decreto visitatoris postolici , qui duclaraverat, se id decernere ex facultatibus S. Sede habitis.

ex piscopi administratoris relatione, sequentia in contrnrium adnotabantur. Observabatur nimirum, Congregationem urticularem a Sino constitutam, statuisse deputationes Seminarii esse faciendas ad formam Concilii, quare eontra duplicem praescriptionem tum dicti decreti, tum Concilii ridentini inductum esse De- putatorum congregationem proindeque piscopum undatoremutpote evidenter potesιate destitutum, id statuere non potuisS , eup Cum semper 23 de Osf. Deleg Pitonius de Controv. alleg. 47. Praeterea dictam deputatam congregationem non videri admodum rationi consormem, tum quia nullam ossiciorum distinctionem servabat, idest distincta in ea non erant membra, quae discipsinae, ab iis quae oeconomiae praeesse debent non constabat per Sonis, quae ex Capitulo, et ex Clero assumendae sunt; neque electioni normam neque perpetuitatem servabat. Maximo cum illi qui in hac deputata congregatione sedent, essent iudices et partes,

eensores, et censurae obnoxii.

incommoda vero ex hac institutione prodiisse satis coniici posse cum ex aliis, tum ex facto, quo constabat, non semel Seminarium ad difficillimas rei domesticae angustias suisse adductum.

Hisce autem adnotatis, iam apparebat quonam in pretio habenda esset observantia. Consuetudinis enim ususque longaevi, licet non vilis auctoritas sit, tamen non usque adeo sui valitura momento, ut aut rationem vincat aut legem, . 2 C. Quae sit knga consueιudo praesertim cum dicta observantia adversus Tri dentini Deeret invecta fuerit, quae contrariam consuetudinem respuunt ex Const. Pii IV. In Principis ApostoL, Benediet xl V. Insιiι ecclesiassic. 60 n. 7, Card. De Luca de Canon et Capiι. disc. 33 n. 3. Circa decietum vero Visitatoris Apostolici inter alia adnotabatur, ipsum robore censendum esse destitutuna, utpote emissum contra ridentinum Concilium, qui ii sucultates speciales

762쪽

ad illud emittendum ostenderentur. Credi enim non potest S. Ρο tificem, qui Visitatorem Apostolicum misit ad abusus evellendos, qui contra disciplinam ecclesiasticam irrepserant, effraen ta laculiates eidem tribuere voluisse ad legem ipsam, quae disciplinae custos est, evertendam vel corrumpendam.

Praeterea ad ostendendam in hac re disciplinae canonicae firmitatem, in examen revocabatur Decretum Τridentinum sera. 23 c. 8 de Reform. Hoc enim Decretum duplicem Deputatorum Speciem commemorat, quorum prima christianam educationem alumnorum Seminarii respicit, circa quam statuitur: Quae omnia disciplinam nempe respicientia in atque alia ad hanc rem 'porιuna et necessariu Episcopi singuli cum consilio duorum Caninnicorum seniorum et graviorum, quos ipsi elegerint, prout Spiritus Sanctus stagesserit, constituent, eaque u semper observentur,

saepius visitando, operam dabun eιc η Alterii ero species quae Seminarii erectionem et dotem respicit, quatuor Deputatis constare debet, scilicet duobus de Capitulo, quorum alter ab Episcopo, alter ab ipso Capitulo eligaιur, itemque duobus de Ciero civiιasis, quorum quidem alterius electi similiter ad piscopum,

alteritis ero ad Clerum pertineat. ο0uoniam autem post plura alia in eodem capite iterum fit montio de Personis opulatis hisce verbis: Rationes autem rei diιuum huius Seminarii piscopus annis inquiis accipiaι, ram sentibus itobus a Capitiuo, e ιοιidem a Clem essitatis deputatis ii disputatum suisse observabatur, an nova Deputatorum species hisce verbis indicaretur. Quamvis autem Auctores in diversas abirent sententias, . Congregatio Concilii in Causa Arboren. Deputatorvm Seminarii die 1 arti 185 controversiam Lremit. Proposito enim dubio u an et quomodo eligendi sint mi, putati ad excipiendam rationum redditionem Seminarii in casu: sresponsum prodiit a stirmative et redditionem rationum eaeripiendam esse per quatuor spusatos, quorum duo eae Capiιuis, unus electus ab Discopo, alter a Capitulo et duo electi ea Clem, unus electus is piscopo, alter a Ciero. Plures insuper adiiciebantur antiquiores Besolutiones, quibus ostendebatur S. Congregationem firmiter et constanter acta

sisse citat Concilii Decreto l).

763쪽

uisti m.

I. in pro rebus tam spiritualibus, quam temporalibus Sex uinarii retinenda sit unica congregatio quae a l. me Epi-ηs p N. instituta est, et a Visitatore Apostolico restituta; seu potius eligendae sint epulationes ad formam Conc Trid.

in casu. η Et quatenus negative ad primam partem, affirmative ad se cundam.

II. et An Deputationibus ut superius electis adiiciendi sint quinque Lectores Seminarii in casu. RESOLUTlo. S. Congregatio Concilii die 27 Augusti 1864 causa cognita respondere consuit: Ades Nequιine ad primam partam, stirmative ad secundam. Ad Il. Provisum in primo.

IURIS OPTANDI ET ATTENTATORUM.

Dis si Aug. 1861, 14 Iun. ει 2s Nov. 1862 et 27 Apr. 1866. Sess. 23 c. 8 de Ref.

C.-Paema mam meta. Vetustissimum et nobile Pragae si Bobe morum Cathedralis Ecclesias Capitulum duodenario Canonicorum numero constat, quorum septem antiquioris sunt institutionis, remeantque ad antiquum Capitulum S. Viti est una canonicalis praebenda quae suporvixit e clade Collegiatae S. Apollinaris, et Capitulo Cathedralis adnexa peculiarem tribuit possessori titulum Deoani ad S. Apollinarem reliqui quatuor tractu temporis instituebantur in honorem S. Ioannis Nepomuceni, unde Ioanne dicti sunt Quos inter Canonicos quatuor dignitari recensentur videlicet Praepositus, Decanus, Archidiaconus, atque Scholasticus De natura Scholasticae Dignitatis lis exorta est; num esset scilicet conserenda per ιμιionem an per optionem.

st Inter celebriores causas agitatas reperitur, eamque publieae Germaniae, penes S. Congregationem Concilii volven- a GalIiae ephemerides retulerunt tibus annis i 86 et Im praesens causa Disj1jgod by

764쪽

Sane non dubitabatur binas Praelaturas Praepositi atque D cani nunquam aliter collatas esse, quam ope liberae capitularis electionis usque dum per novissima pacta inter Apostolicam Sedem et pientissimum imperatorem Franciscum Iosophum anno 1855cOn Venta, Praepositura, tamquam prior Capituli Dignitas, collationi Romani Pontificis est roservata, firma manente ut ante Decanniis Dignitatis electione peno Capitulum. Non vero tam liquido fluitius de Scholastoria conserenda. Quod ut intelligatur, sequens historia praenotari debet. Antiquitus iuxta pracscriptum Concili: Laternitensis It c. l, tituL de Massistris, in s apitulo otropolitano Pragonsi instituta suorunt Scholito pro Canonicis aliisque ecclesiae clericis, quarum praefecturam habebat alter o Canonicis, qui ex hoc munere Scholasticus est appellatus, qui quo scholi: deinde totius Dioecesis praesuit, et peculiarem pro munere praebendum obtinebat. Vorum iniuria temporum hominumque improbitale accidu, ut et nivorsitas studiorum rugonsis tib ista cholastici directione se subduxerit, Romanaequo Ecclesiae defecerit obedion tin, ita ut scholastoriam modo liossidens retineret dum taxat munus Cancelluria et Custodis tabularii capitularis. Modus provisionis Scholastici, prout erat priore tempore, apyaret ex rubrica constituti mi in Capitulurium ab Archiopiscopo rugonsi anno 1350 ud prohaturum, quae posten pontificia S. M. Pii L sanctiOno 458 roboriitae sunt, in quibus sancitum fuit Pi Myosituram, Docanutum, Archidiaconatum et Scholasteriam per electionem conserendas esse. Sod modus electionis quoad Scholasticum per aliquod temporis spatium in desuetudinem abiisse dicebatur.

Verum dies Ianuarii 1681 congrcgatis omnibus Capitularibus,

uno excepto, ante electionem novi Decani, ad praecavendas oblisiones et servandam charitatem fraternam, sunt sequenti r

soluta et conclusa quod Archidiaconatus, Scholasteria, Seni ratus, Domus ut Residentia Capitulares, undationes et alia Altaristica, deinceps non sint electiva, sed secundum Senioratum optativa, et sibi in posterum gradatim succedant. - Reapse talis stylus et adscendendi modus usque ad annum 1787 viguisse videtur. Hoc enim anno imperator osephus Secundus per universum Austriacum Gubernium tuli Decretum 2 Februarii,

765쪽

quod praecipiebat, ut Scholasteriam Capituli deinceps acciperet

quoad praebendam et dignitalom qui ab Imperatore regius Scholarum Dioec eos Inspector designatus esset, et Sacerdoti laret insignitus; sin autem esset laicus, huic integri traderentur praebendae proventus, suspensa manente scholasteriae dignitate Ηο decreto licet M. Canonibus inlauso, restitui quodammodo Ecclesiae incoepit officium inspectoris quod erat in Pragens Capitulo praebendae Scholasticae adneXUm. Verum Capitulum adversus intrusionem inspectoris extranei multiformiter protestatum est obstititque, et suis repetitis ac laudabilibus instantiis obtinuit, altor scilico Loopoldi I Decreto emisso die I Dec. 1790, ut firmo manente priori edicto, in inspectoris nominatione praeserrotur Canonicus Capitularis cuivis extraneo presbytero Capitulum itaque post eiusmodi dispositionem per Archiepiscopum imperatori propbnebat plures proprio gremio, unde unus ab illo nominaretur inspector Scholasteriae, praebendam et dignitateis occupaturus reServata tuntur amodo Capitulo nocessaria Canonici nominati immissione. Hac ratione locum habuerunt tres provisiones, quae in vacationibus annorum 808, 1824, et 1834 contigerunt. Auspicatus tandem illuxit annus 1855 in quo inter Sacratissimum Pontificem Pium IX. et Imperatorem Franciscum lOSephum de Catholica relesia optime meritum subsignatum Stconcordatum, insensasss. anonibus legos abscindens in articul autem octavo, qui ad rem nostram lacit haec caventur: Omnes Scholarum elementarium pro catholicis destinataruma, magistri inspectioni ecclesiasticae subditi erunt inspectores Scholarum Dioecesanos aiestas sua Causarea ex viris ab ni tistite Dioecesano propositis nominabit η

acavit sub die 20 Iunii 1857 Scholasteria, et Capitulares Sessione habita atque indicta iuxta consuetum morem dio 23 unii

eiusdem anni, absente curandus valetudinis causa canonico N , rogarunt Archiepiscopum, uis disponeret de eo quod neceSSa- rium esset pro novo Scholastico, et ut hoc etiam casu, archie

η piscopali protectione Capitusum seuoretur, quod sese reserebati ad imperiale Decrotum dioi 15 Decembris 1790, ut sua Mari testas dignaretur rationem rauci pilam habere alicuius ex ea nonicis Capituli iugonsis Cardinalis Archiepiscopus sup-

766쪽

plicatione Capituli benignissimo excepta die 5 Septemb. eiusdem

anni apud Caesaream Maiestatem institit, ut Inspectorem premum Scholarum per Archidioecesim Pragensem Ioannem M. Canonicum Capituli nominaret. Interim Canonicus N. qui absens erat, rei notitiam habuisse dicebatur eorum quae gessit Capitulum eodem mense Iunio, qui tandem die 2 Octobris una cum duobus aliis Canonicis, iis quae gesta erant sese assentiri non posse, Capitulo denunciavit. Quin imo expresse, ne Scholast ri Inspectori a Caesarea Maiestate nominando traderetur, eadem die 2 Octobris protestatione emissa conteodit, adhibito tuo brato undique voto cuiusdam professoris quo demonstrabatur, Scholasteriae usurpationem vi aulicorum Decrotorum anna 1787st 1790 nullitate irrefragabili laborantium per pacta providemtissimo anno 18b inter Summum Pontificem et Imperatorem conventa cessasse ideoque optionis ius etiam quoad Scholastoriam, uti in usu erat ante annum 1787, procul dubio revixisse. Archiepiscopus tame di s Novembris Imperatoris nominationem Canonici M. in Scholarum Inspectorem sua exit itione nuntians Capitulo, insinuat, ut nominato chorusteriae tribuat immissionem. Id iniquo serentes tres Canonici, qui nejectos et in iure suo laesos se existimabant, postquam Card alia Archidipiscopus sententiam die 30 Decembris tulit, qua institutio C nonici confirmabatur, atque praebenda tamquam electiva decim rabatur, ad Sedem Apostolicam rem suam defensuri se conve

terunt.

Ter causa haec S. Congregationi Concilii proposita est, subdubiis in calce positis. Prima vice qua causa proposita est, nempedis 3 Augusti 186l, S. Congregatio distulit resolutionem rescripto dilata et ad mentem, eamque definivit diem Iunii 862, ac domum die 2 Novombris 1862 stetit in decisis adiecta lausula, e amplius.

Rationes praecipuas, quae per Defensores ampla eruditione linadducebantur in tota hac causa, tantum indicabimus.

1 Causam illi Arehispiscopi defen- Fanunt, ausam vero canonioorum indendam suseepit et Admeatus Angelus Advo tua Carolus vidisti.

767쪽

IURIS OPTANDI ET ATTENTATORoal. 665

DEPENfio CANONIcoadu. - optio sicuti favorabilis et laude dignissima bifario introducitur citra Apostolicum privilegium; vel peculiari Statuto Capituli, vel consuetudine. Utrumque a te mira quadam concordia in praebenda Scholasteriae C

pituli Pragensis confluit. Quidquid enim fuerit de antiquis Capituli Statutis saeculo XIV conditis, quidquid diei lubeat doipsius observantia saeculo subsequenti, ad rem pertinere dicebatur id, quod ortis inter Capitularos dissidiis circa inaequalem adscendendi mothodum ad Archidiaconatum atque Scholastoriam, ne fraιem charitas turbaretur, capitulari doliberatione diei Ianuarii 1681 cautum est, ut Scholasteria, electione abiogata, deinceps esset optativa. Neque eiusmodi ego vitiosam dici posse contendebatur Ob deficientem S. Sedis ac Archiepiscoporum expressam adprobationem Nam pro validitate Statuti capitularis sussicit consensus tacitus piscopi. Praesumptus insuper et actu vigens consensus adfuisse Sed is Apostolicae dicebatur; nam cum assatur de observantia centenaria non solum praesumitur Statutum suisse ab omnibus pro tempore Archiepiscopis ratificatum et adprobatum; sed etiam inducitur praesumptio beneplaciti Apostolici; cum centenaria praesumat meliorem titulum de mundo, et per consequens confirmationem Statuti factam in sorma specifica por Sedem Apostolicam, ut saepe firmavit S. Rota. Caeterum addebatur, Capitulum plenam potestatem habere statuendi etiam sine Episcopo vel interventu S. Sedis, quoties Si tutum non est diminutivum cultus divini et muneris ecclesiastici: proindeque tenendum esse dictum Statutum optimo iure conditum suisse. Neque vero uni huic Statuto optio Scholastoriae Pr gensis innititur, sed etiam longaeva consuetudine es observantia firmabatur. Nec obsorvantia ista destructa est posteriori consuetudine ab anno nempe 78 ad annum 1857 in quibus electione Capituli tres provisiones locum habuerunt. Nam hoc factum est propis iniunctiones Aulicorum hinc si quid egit et secit eo

tempore Capitulum, necessitato adactum peregit; porro, quae propιer necessuatem recepta sun non deben in argumentum risi,

ut docet Paulus iurisconsultus L 162 is de Regidis iuris.

Se posita otiam nova consuetudine prior ea non tollitur; quia regula est in foro vulgatissima centenariai non tolli nisi

768쪽

666 ivstis opTANDI ET ATTENTATORUM.

per aliam centenariam omnino cumulatam, quae in casu locum non habebat.

Post haec gradum aciebat Desensor ad repellendas dissicultateS, quae opponebantur. Aiebat nimirum actum Capituli, quo in hac ultima Scholasteria vacatione provisio Em Archiepiscopo

commissa fuerat, ut anto Concordatum fieri solebat, non pomeconsiderari tamquam compromissiιm l). Observabat enim Desens'r eiusmodi Compromissum suo robore esse destitutum, tum ex desectu potestatis, tum ex defectu formae Ad valide enim compromittendum, necessarius est omnium Canonicorum consenSus: in facto autem constabat, duos ex Canonicis ad coetum capitularem Vocatos non fuisse. Neque poterat allegari illa iuris regula quod maior pars trahat ad se minorem. Haec enim regula obtinet, quando omnes, qui vocandi fuerant, reapse Vocati sint: at in casu facta non uerat intimatio duobus dictis Canonicis atque idcirco irritum renunciaridum erat Compromissumo defectu pol tatis. Ex desectu insuper formae, resoluti illa capitularis neque Compromissum dici poterat, cum neque emiSSa, neque recepta fuerit tamquam Compromissum. Quoniam autem in articulo octavo laudatae Conventionis Sancitum est Invectores scholarum dioecesanos Maiestas sua Caesarea eae viris ab Antistite dioecesano propositis nominabit non inde erui posse Deserisor contendebat, provisionem Cunonici scholastici huic logi osse subiiciendum. Munus enim dicti inspectoriS, non necessari conserendum est Canonico scholastico; quod ostendere eurobat exemplo aliorum Capitulorum eiusdem Austriaci imperii. Num in eiusdem articulo octavo, nulla fit mentio decanonicali Scholasteriae praebenda proinde cum ipsa, labente saeculo decimo septimo, ex desectu direxi Osficii, in purum personatum 2 transierit, ea conseretida erat eo modo, quo ante insitustas Osephinus leges consorobatur; scilicet per optionem Maximo cum, si uti ter iteret, osophiae legis effectus in ragensi Capitulo adversus Concordati intentionem perduraret.

si Compromissum est eonventio, qua 1 Tum dicitur aliqua Capituli di

dissentientes suam controversiam rati gnitus in personas Ur IrφηSire, cum, cuius et aliquorum iudicio subiiciuiit, ante iurisdictione, quam prius obtine- Spondentque se iusdem, vel eorumdem bat, retinet tantum praerogativam ii

sententiae parituro, noris

769쪽

obiections insuper repollobat Dosonsor, quae erui poterato Capite 8 sess. 23 Concilii Tridentini de Reform. in eo siquidem statutum est ui caeter vero spcia, vel dissilitates illae, quae scholasιeriae di fur, nonnisi Doctoribus, vel ast stris, aut Licentiatis in Sacra Passina, aut in iure canonico, et adiis personis idoneis, et qui per se ipsos id munus e Iere possint, conferanιur et adiιer facta provisio nulla sit, et invalida non obstantibus quibusvis privilestiis, et consuetudinibus, etiam immemorabilibus. ii Aiebat enim Dosonsor, Concilium ridentinum loqui de Mugistris, qui docere actu debent; non vero de moris Inspectoribus, qualis esset scholasticus Pragensis. Quod si ideoneitas, Inam in Canonico Scholastic Tridentinum Concilium exigit, in praesenti casu requireretur, eiusmodi idonestas non potest deesse in Pragensi Scholastico, quamvis haec praebonita per optionem conseratur. Nullus enim in Capitulo Pragensi Canonicus esse potest, qui non sit octor ut Licontiatus in Theologia, vel in

iure canonico. Hisce aliisque consideratis, concludebat Desonsor, provisionem Canonici M., eo modo lactam , quo supri diximus, adversus ius optandi, rescindendam esse, atque inSuper attentata purganda. Contendebat enim attentata purganda osse non solum per viam nullitatis; sed etiam per rigorosam fructuum restitutionem expensarumque litis etiam extra iudiciulium damnis nimirum omnibus refectis. Dupliciter namque nitentata perpetrata esse in tinebat, tum ante appellutionem Curionicorum, propter immisionem Canonici M. in stultum et pruoliendum scholastici, priusquam decretum immissionis appellantibus nuntiaretur tum quia pendente appellatione, insertum fuerat eiusdem Canonici . nomen in catalogo Cleri dioecesani, Super reliquos quinque Canonicos, qui antianitatis ordine ipsum

praecedebant. DEFENSlo ulNENTISA A RculEpiscopi. Inter plura quae copiose disputata sunt per Emi Archiepiscopi Desensorem nonnulla tantum sas At delibare in statutis cupitularibus a Romano Pontifice Pio II. confirmatis, legitur u Archidiaconatu Pragensi, a Schon lastoria vacuntibus, Capitulum posso libero eligore de ecclesia, Vol extra, personas idoneas, quas honori sit utilitati ecclesiae melius noverit profecturas , Porro contendebat Defensor actum capitularem diei Ianuarii l68 , quo ex adverso praesumeba-

770쪽

668 ullis OPTANDI ET ATTENTATOR E.

tur scholasteriam ex Iectiva redditam esse optativam, nullitate laborare, cum ex aliis rationibus, tum praesertim, quia actus capitularis derogare non potest Statutis Apostolica auctoritate roboratis. Quin imo adductis documentis conicitebat Defensor non firmam iuris normam Capitulum eo actu constituere Voluime, sed omnino arbitrariam, seu facultativam ac pro certo dumtaxat ponebat Dosensor optionem habuisse locum ab anno 17 4 ad annum 1763, eo scilicet tomporis intervallo, quo officium Schoelastici Inspectoris in suspenso mansit ob bella nempe intestino, es vilesque perturbationes, ob quas silere in scholis incoepit, donec iterum reviviscens o Inspectoris officium, illico per electionem fuerit collatum, ad tramitos Tridentinae legis cap. 18 seM. 23, quae sanxit aliter geι provisio nulla sit et invalida, non obstantibus quibussis privilegiis et consuetudinibus euam immomoriant, bus sinationem vero huius Tridentinae legis ex eo Defensor repetebat, quia scholastici motum idoneitatem personae ac industriam requirit. Quapropter sicuti nemo pmebendam Theologo aut Poenitentiari destinatam optare potest ita neque Scholasteriam assequi quis potest per optionem, sed tantum per electionem. Propugnato hac ratione iure lectionis prono alveo uere

animadvertebat Defensor canonicam renunciandam esse capitularem resolutionem, qua omnium Canonicorum comens , uno

abSente excepto, conclusum sui ut in lection novi Scholastiei mos et consuetudo per annos sere quinquaginta iam invecta ser

varetur.

De legitima vero Capituli convocatione dubium oriri non

posse propugnabat ex eo quod Canonicus N. non statim, sed post longum temporis intervallum a notitia habita resolutionis Capituli reclamaverit; et maxime ex eo quod iuxta consuetum illius Metropolitanae ecclosia morem convocatio indicia suerat. Proindeque nec Canonicius . tunc absens, multoque minus alii tres praesentes ac suffrugantes, conqueri poterant de contemptu. Maxime cum negotium quod Capitulum Archiepiscopo commisit, iam incoeptum ac executioni mandatum, uti a se gestum agnoscere debuisset. Quidquid enim agit mandatarius id mandantis nomine egisse censeri debet. Sod proposito insistens Defensor contendebat etiam ex novissim iure, tum consuetudinis, tum praesertim Concordati lin