Iusti LipsI Manuductionis ad stoicam philosophiam libri tres : L. Annaeo Senecae, aliisque scriptoribus illustrandis

121쪽

AD EXERCENDAM IUSTITIAM SuhFICERET. Similia alij Doctores nostri: qui consensu damnant Maniciasorum vecordiam , duplicem Naturam statuentium , Sonam Malumque: iulam Spiritalem, hanc Farnassem. Abite. nos iterum cum Seneca: Trist xxi Consummatur hominu Σonum ,si id ad leuit , cui nusicitur. Muid enim ab isio Ratio exigit Θ rem scidimam, Secundum Naturam sVA Muiuere. Nota Suam, id est Chrysippi Fropriam. Quam tamen fatendum est, Dei quodam munere aut fauentia , vi aliis illu-1trem magis esse, aut certe se ostendere, ncc tam densa velut caligine circumseptam: quibus Docttina citius infunditur , Virtus adsciscitur, cottidie notandum. Idco Socrates olim interrogat tu, aeui Felices Respondit: οῖς χροι φρως ἀμειζε λουν αε : Auibus ommus Praestans , em Eatio adest. Omnino ita. ω -

ihil in vita boni, sine ea bona: &- ut in fabrica, si praua est regula prima, Omnia mentie fieri, atque ob pa, necessum est.

Has sententias ad Dei sequelam ire, in ducere : atque idum esse

primarium Finem. . .

A M absoluimus de Naturae sequeti, id est Dei: & ὁ tu ill

- ipse Deus, quam haec inter se, & cum vero,consentiunti Tu magnus ille, Natura Communis es: paruus hic in nobis,Propi . A v D. Sicne hunc appellas λ L I P s. Iam supra tetigit & Stoi- Epim xi ci ita passim . Seneca: Animum bonum m rectum, quid hunc abiud voces, quam D E v M in humano corpore ho pitantem Iterum que: Epi xvi. Sonus Nir sine DEo nemo est e hoc interno Pulchre, in Si cis

βουλvim: Esse hoc ipsum Peari hominis minute cum omnia fiunt comformiter consentienterqM DAEMONI siue Genio, qui singidis ad- aes, atque id ex arbitrio. voluntate SUPREMI gubernatoris. P ne mihi aliquem Sacrorum nostrotum praesidern : quid in haere verius altiusque dicet ξ Atque hoc etiam ante nostros Philo equi aperit, quis item ille Damon. Definiebat enim Bναι- ν,

122쪽

sequenduiri. Quam pium , quam utile hoc dogmal quam facit ad vita non sanitatem solum, sed tinctitatem l Duplicem enim sensum habet hcc Assecta : priorem, de Audientia, siue patientia, id est ut Dei Rationisque iussis ubique obtemperem US. Alterum, de Assimilatrone, ut eius per Virtutena imitatores si mus. Prior ille apertus est, & in prioribus satis adstructus: hic occultior, Clementem Alexandrinum habet adsertorem. Ille, ubi de hoc ipso Stoicorum Fine: dilaudar,& consonum diuino

enim Lex, Post Dominum teum vestrum ambulate, o mandata eius seruate. ASSIMILATIONEM utique Lex AS SECTATIONEM U'pellat. Iterumque: εχ perte dicit opostolus, Imitatores mei estote, sicut cin ego fhristi. ut idud e ciatur: Si Nos mei, ego autem christi christas vero iei: DEO ergo As SIMILARI, quoadpotest, FINI S est Fidei. Atque hic cst illo decatatus Platonicorum Finis quem doctor eorum & antistes s Platoὶ non uno loco ingerit, alleritque. Nam Felicitatem, smin μή definit r Deo dormitationem: in philes& hanc ponit ειν πέος ωροὶ πή-MI M sci quid nisi in dii Vi δὲ h plici Virtute primaria, Pietate Iustitia ovas Prudentia temperet & gubernet. Verba ipsa auro duria, viliore hoc liquore scri

tudem hanc nuturum,m hunc inferum locum, Malum circumstit necesserio G adhaeret.Ideo conandis, qua telerrime hinc illuc furere fuga aute Dei assis alio, quatenuspotest. . similatio porro, Iulium in Sanctum cum Prudentia esse. Omema,quatenus potest. Quidni addatὶ sequi,non assequi datur: atquς ita Homerus z. . .

123쪽

odyssi a.

Diui vestra pressit. . ' Prest dico, sed longo interuallo, longo Z immenso abiunctus, pusillus hic, finitus, mortalis, ab illo maximo,infinito, aeterno. Tamen imitatione aliqua, & quatenus forest: Iamblicho etiam

nFabiunctus. Itaque idem Plato aiebat, τὸ τελος-Tο μω

άρετὰς τε se αλη k γλοσοφιM: Dupsicem Finem ese. Vnum, Omm nicabilem Primarium,qui est in ipsis Ideis. Alterum,qui ab eo par ticipat eique communica insimssitu em ab eo capit. Auodsit in hominibus,qui vindicant sibi ιγ asserunt Virtutem, in veram Flatos phiam. Deus igitur, & in illo Ideς, Primarius Finis: alta & noster, Virtute & Sapicntia referre. Atque illud est ,-ἀγμεον , Contemplativum Sonum: quo Fus illa a corpore tendimus. Alterum,est ἐπο-i Actiuum m cuia quod in id minem cadit. Apuleius sintile dictum voluit, sed verbis quae De Philo- velum can & vitiumZὶ habent. Vna Peatitudo est, cum ingenii no- -'μ suipraesentia tutamur,quae perfici aerata, cum adperferitionem νιω- mihil deest psiquesumus fontemplatione contenti. Vtrarumque autem

Felicitatum orgo ex Virtute manat. ad ornamentum quidem Ingenialis loci, id est Virtutis, nullas extrinsecus eorum, quae Bona dici Gadminiculis egemus: admum autem Vitae communi corporis cur 'eorum,quae extrinsecus Neniant,praesidiis uuae est.Cetera concinnas

se mihi videor: in primis illis verbis haereo, nisi quid Cicero fa-

t Q.DeFin. cit&subuenit: Summum Sonum est in Ingenij praestantia , quam Hrtutem vocamus.Neque tui et hic insistere: magis,cum eodem

Apuleio, pro re nostra eloqui: Sapientem, pia equum σν imit rorem Dei dicimus, insequi arbitramur Deum, id est λαρο. A v D. Ita mihi quidem sequi Deum detur, ut haec praeclara, augusta, sanctat & unde ad profanos illos )elata, aut illapsa L IPs. Vtrumvis. vel delata a Scriptoribus olim Sacris: vel illapsa,non sine Deo commouente. Clemens ille, quem cepe advoco, velut pararium & conciliatorem utriusque Diuinae & Humanς Phialoso-

124쪽

losophiae: ille, inquam, ita censet. Tlato, inquit,hac a t.' Ty-

τΑΥΕM : siue idipsum e Sacris oraculis baHis, utpote qui semper omnis doctrins cupiens sitiensq- fuit. Quae postrema passim de Platone scripta, inspexistic libros nostros, delibasse, & in usum suum,an humani potius generis dicam, ransbilisse. Sed ila prior

sententia probabilis, imo mihi certe proba. Illustrat eiusmodi aethercas aliquot mentes Deus,secit ab aevo, facietque in aeuum. Nam Platonem Omitto. Pytha oram quis in diuersa regione, ΕΚ ante eum, ipsum hoc dogma docuit: Tόλe: πινειῶ: Finem esse, leo imititionem φ Quis i illeipse Deus. Sed iam finis de Fine, in Homeri diuino sita dicendum et' versu:

Quod breuiter & rotunde efferam: Deum audi, audendia. Fac, S: Felicitatem hic atquc alibi habes.

Solam igitur Virtutem suscere ad Teatitatem : nec Externa aut

RAdicem Decretorum panximus: ecce Truncum ab ea adsurgentem , In soti Virtute Summum bonum esse: imo Solum iEamionum esse. Haec dictio est,quae sortem & virilem hanc Sectam ab aliis mitioribus aut mollioribus abiungit: qtne a terra, corpore, externis omnibus, ad animum, ad interna & aeteria a ducit. Dij boni, quantum hic dissensus,&contentionis Agmine toto philosophi,& maxime Academici veteres, in quibus hac parte Aris toteles, incurrunt. Nam Epicureos,& totum id genus, omitto: quibus vel auditu exitiabile est hoc dogma. Nobis, bono sensu, bonum,optimum videtur: & siue cum Seneca , ma visum instrumentum Beatae Pae esse: 1me clim Catone Tulliano, continerι eo non magis .iplinam Stoicorum, quam iuitam

P fortuin

125쪽

II 4 I. OPSI MANvαVCTIONI sfortuna/que muras. Videamus, & ipsum nude primum pona sen. E.ust. muS, sine colore aut commendatione. Summum GPonum ese, quod

Honestum est: ζ, quod magis admirere,Solum zonum est , quod Honestum est. Ecce,utrumque illud habes, a me positum: & pri re ad firmato, alterum sponte consequetur. Insoia dixi. Qvidni Sen. Epist. Summum Sonum in Animo conuituamus : obsolescit,si ab optimά M- siri parte ad pes a transit. 'n est summa Felicitatis noLIrae in camne ponenda. Videsine, ut reliqua omnia bono suo constant λ item se tibias commendat, sapor , num, Nelocitas ceruum. In homine quid essoptimumἶ Ratio. hac antecedit animalia Deos sequitur: ergo ibi eius Bonum: ergo in Virtute. Itaque hominem, recto iudicio,ea H-la parte aestimemus, qua homo est: cetera in exiguo, aut nullo, in hoc tribunali habeamus. Secundo, Bonum quaerendum aD signandumque, quod nostri arbitrij sit, & quod casu non adi-Sen. Epist. lnitur, aut datur. Talis est sola Virtus. Adam qui alia Sonuiuia cat, venit in Fortunae potestatem, alieni arbitri' sit. Itaque ut ij qui in hostili regione versantur,circumspiciun timen agere auidi, aut pati anxij: sic isti, qui alibi hoc Bonum quaerunt, palpitantibus, ut sic dicam, praecordiis Vluunt: aut sollicite quaerentes, aut magis custodientes. Et quale istud Bonum meum est,quod mihi non adscribam Z quod industria, scientia, exercitatio mea non peperit Z Nihil stultius, quam aliquem eo Hiplacere, quod non fecit. Tertio,Nec data permanent: velut deposita apud nos sunt,& abitura. At Bonum illud verum, solidum certumque este quod nulla vis excutit, casus aut fraus stibducit. Vide mihi, si ab iis Felicitas, angorem nostrum. Habere satagimus, non ad pii dolemus,adepti timemus: mouent erepta, licitant eripienda. Euemadmodum aues etiam inanis fundae sonus territat , ita isti non ad ictum tantum exagitantur sed ad crepitum. Dij deaeque, ubi igitur Libertas illa & Securitas, promissa Sapienti Θ Numquam Locti rid. consistent, Epicteti illo scito suoverso : οπων σὰ ψεν mai '' U n οὐκ ἀφ' hi : Rerum aliae in nobis,aliae extra nossunt. In nobis, petitio , ieclinatis,'Virtus mitiumque. Extra nos, corpus. Possessio, Gloria, Magistratus. Et addit: Tοι - φ φdeni

aeuae in nobiis sint Natura sua libera, non prohibenda, non impediem da ; qua extra, imbecilia, seruientia, prohibenda, abena. O quam magna,

126쪽

magna, quam paucis, Sacrorum quodam ritu diciti Examina,& caput Sapientiae in istis habes. Sapiens inter viros et quibus tuta & quieta placent: pueri ad ludos, & ludorum missilia, curtarunt. Stat Fortuna & ea spargit: aliquis calcatur,opprimitur,eiicitur, pauci sine noxa capiunt, & nec illaipsa integra aut salua. Quarto, Ad indignos,illorum quoque iudicio,quam saepe ista eunt λ leno opes, meretrix sormam, improbus magistratum, latro valetudinem & robur habebit: & Bona haec dicam, quae saepe, imo plurimum, in malos tribuunturὶ Quinto, Animalia alia beatiora nobis, si ab his censemur. Certe corporis pleraeque dotes, maiores aut firmiores in iis conspiciuntur. Quid quod cibi, potus, Veneris voluptate facilius S sincerius fruuntur , sine pudoris aut poenitentiae metu i Sexto, Virtutes percunt, si ea sententia vivit. An ego Fidem, Iustitiam, Fortitudinem colam ; & opinata illa bona, opes, famam, gratiam, ipsam vitam relinquam 3 Incidunt enim hi casus : & saepe aut ab his abeundum est,aut illae deserendae. Quod ut fiat; parum prompte & a respectantibus sici, quasi ob maius bonum minora; sed tamen bona, omittentibus. Septimo, de ipso Deo & Proui

dentia male existimemus necessum est, si haec Bona. Huia mul- Sen. Epist. ta incommoda iussis miris accidunt: m item , quia quidquid nobis dedit, breue ω exiguum est, si compares mundi totiuae aeuo. Ita ingrati cliuinorum munerum interpretes erimus: dc cur huic, cur

hoc, dedit & non dedit ζ At qui illud Summum, solum etiam bonum habet: resistit,& ut plenus acquiescit, quia Vltra non est locus. Denique ut a Fine nostro argumenter, iraturam sequi, id est 'Deum volumus: at sola Virtute svi Stoice loquar) Deus cen-sctur: cxterna certe illa non habet. Quod si ea Bona: itane ipsi illi bono non damus' aut homo felicior erit, cui haec & illa damus 8 Plura dici possunt: dc quaedam obduci scio: sed nobis propositum Decreta explanare magis,quam adfirmare. Etsi hic quid dubitem ' sicut Solem illum, cum ortus est,uidemus Conuenire sua perfundentem omnia luce, conuestire, sed & demulcere : ita hic dixerim , sulgorem eius sentcntiae statim honestiores quasque animas peruadere,& persuadere. Itaque vetus ca, non nouitia est. Brachmanes apud Indos quorum hodie genus & nomen perseuerato ccnsibant:

127쪽

Strabo,

ultim nihil esse eorum, quae hominibus accidunt aut eueniunt non enim fore, ut iisdem abi angerentur. alij betarentur, somniorum similes

conceptus habentes. ali id Cynici Z aperte,Aυ μιη rta olet, gi us ια', -δ ις οδ εχ πω , ΟΠ ψη Σωκ-Mk-: Suspicere Vim sutem ad Beatam Ῥιtam,nusio indigente,nisi Socratico robore. Quam additiunculam interpretur, requiri tantum constantem Sapien

tiam , dc sapientem Constantiam, ad viri illius exemplar. Ipse Plato ita sensisse quibusdam visus : Ela Arim Stoicus cait Cis

α -': Auod tota Platonem, solum Honerium Sonum. Sed Hebraei, & nostri ctiam, non aliter. Quae mens, nisi ista, Psalm PNAEx iii graphi regis λ Beati,immaculati inviά: virtuti adiuncti, vitiis alie- -p ni eius filij Z Venerunt mihi omnia pariter tam Sapientia, innwmerabilis Honestas per manus ilhus. Planissime hoc dictu in quod Comicus etiam noster, voluit: - - . Virtus omnia in se habet, omnia adsunt bona uem penes est Virtus. Et alibi Hebraeus sapiens : Beatus vir, qui in Sapientia moraturis.

num Honestum esse, nouit o Gurbara id est Iudaea & nostra Alosophis itemque, Virtutem suscere ad Felicitatem. Ῥbi dixit : Ecce

D t. xx. HA ante oculos tuos Bonum m Malum, Vitam mortem eligeritam. Nam Bonum quidem Vitam appetiat, ω Honestam eius electionem. Vtriusique autem Finis idem, iri amantem erentem esse. Deitaque addit: ταλα θρυ'ος- οἰ Στ haec iactint alsidue. Stoici: ut videas cum nostris istis Sacra pariare. Quid autem.

o. In xosi in t SVpς etiam Stoicus, Ut obseruaui. hqc quidem pa- ,γ i inquit, SCRIPTURA, nisi quod Honestum, asserit : Virtutemque in OMNI RERUM sTATu beatam iud cur quae neque AVGEΑΤvR corporu Bonis, vel externis, Neque MΙ

NVATvR aduersis. An potuit Zeno capitalia ista Dogmata di-

128쪽

sertius efferre 3 Nemesius etiam, ab illo amo Emisiae Episcopus:

Virtutes cῖ oia,tum cum diis com ct hominem beatum reddunt. Libin Docum abis, in Alitudine: perse, in circumscriptione. Icam eorum qua sunt, partim circi ' cripte intelluntur ut Incubitum: partim in la- ιιιι titudine,Ῥt Aceruus. Nam de Aceruosi duos modios dema q-drelinquitur, iaceruus es e item Beatitudini in latitudine intesiectae, si detraxeris orporis Externa bona, setisque Virtutes retiqueris,

nubilominus Teatitudo mavet.

DIssERT. XX T. AIquid in hac re contra Academicos r stes non /venire in Boni notamen Externa.

MAGNiriCA igitur, atque etiam vera ista sentcntia: tcneamus , sciamusque Unam hanc esse 'Viam ad tuta viden- sen. Epist..

t Externa dejicere, g Honesto contentum esse. A v D. Inclino equidcm, sed Academiae veteris auctoritas ctiam rctinet: cui visum, In Nnά quidem Virtute positam Σeatam Nitam,non tamcn Bea- Cie.I.Am.

tissimam, nisi adiungerentur m Corporis bona, cetera ad irtutis usum idonea. Et hercules rationem haberc sententia videtur. Nonne enim Natupam sequi consentimus, in via hac Felicitatis 3 Atqui Corporis bona, siue in Toto eo, ut Ualetudo, & Robur siue in Partibus,ut Sciasuum integritas,Pedum ccleritas: illa,inquam, omnia & singula commendat conciliatquc mihi Natura. Iam Externa bona, Vsui virtutis an non palam necessaria, aut certe commoda , de decora Θ Itaque merito eorum adicetio, 'Beatae vitς adiicere videatur, 3 detrahcm,detractio. LIps. Non nescimus haec & Academicorum Sc Pcripateticorum esse: qui, ut noster ait, longe lateque Felicisatis humanae terminos ponunt. Ille De Benes idem de iis: Xenocrates m Speusippus putant, Beatum vel soti VP- 'tute feriposse : non tamen Vnum bonum esse, quod Honinum est. Id xx x' est, alia etiam Bona venire in numerum, ila pondus addere, attollere vel deprimcre Felicitatis hanc lanccm. Itaque Sapien- Epist xera. tem quidem beatum di summis tamen illa Tonum non assequi, nisiadi stu naturalia intumenta re pondeant. Quid, quod inter ipsos Stoicos aliqui in hauc paricincunt, aut Vcrgunt Z Antipater, ine Ibi LP ue , ter

129쪽

ter magnos sectae huius auctores, aliquid sie tribuere dicit Externis, sed' exiguum admodum. Ita vides,facile nos homines a vulgo aut opinione abduci, & cottidiano velut contactii etiam Sapientis studiosos attaminari. Quid autem veri illi nostri 3 obnixi resistunt,& nulla Bona, praeter Animi,agnoscunt. Nam si semel haec admittis, & vel rimam leuiter aperis: quis finis aut modus erit'

agmine irrumpent , dc minima momentum poscent de facient Ethie ait in Beata vita. Facientὶ iam secerunt. Aristotelem audi: AJ---

Fieri non potest , certe aegre, ut bona abiquis sciat sine ininum ,

apparatu. Multa enim et Autper organa scienda sunt, amicos, opes, cistilem ρratiam aut potentiam. AEM autem abquibus carent, maculant

in foedant Beatituamem : it qui Nobilitate, qui Prolium copia aut bonitate, qui Forma. Non enim plane felix es cie turpis , ignobilis, aut sobtarius in improlis. Deus bone, Nobilitatem, Proles, Formam etiam, venire in hunc censum λ Da veniam Lyceum, de tu cius antistes: parum generosi aut virilis sunt isti sermones,ut sint veri. At enim plenam Felicitatem quaerunt, & cui nihil absen epist. sit. Ios una. An non talis est quam fecit Virtus3 Haec nihil πυ- care patitur loci: totum animum tenet, desiderium omnium tot te sola satis ess. Omnium enim bonorum iis ω origo in ipsa est. Quid minuta haec congeris, quae melius aliquod altiusque ingenium vel Epist.xca r. sine doctrina contemnat λ Non potest in hac claritate Solis scintilia habere momentum. Simile de Valetudine, atque illis Corporeis Epiae dico. animi & Virtutis adspectu, rumpissilia esse, ut non conueniat Ε=JLE, . istas Boni nomen. Quid autem Fortunae Z magis: & nihil Sonum

nobis Nideatur,quo quis m male uti posit. Ambigua ista sunt, Mia , dubiae, ut sic dicam, sanitatis: nec nisi cum honese administrata sunt, Bona esse incipiunt. Quam multi viribus, opibus,sorma, in

suam alienamque perniciem sunt usiὶ At cnim, Secundum naturamsint, ut aiebas. Fateor: atque ideo etiam, si non expetam, Σpist-xςi i petam. Aviani' non quia Sona sunt, sed quia secundum Natutum sunt: in , quia Bono 2 me iudicio sumuntur. Auod erit in istis tunc Bonum hoc bene elissi. Valde ista notanda: non sunt, sed fiunt

130쪽

ΑD sTOICAM PHILO SOPH. L I B. II. ri' fiunt Bona a bene eligente & utente: id est a Prudentia mea de Virtute, quae sola perfectum 'Eonum est, cuius contaotu aba quoque Epist. . Bona fiunt. Neque aliter Plato censuit. pro cuius mente Apu- - 'leius: corporum sanitatem, Vires, Indolentiam, ceteraque eiu OH De PhilaCBona extraria, item 'Diuitias, in quae Fortunae commoda dicimus, ea

non simplSciter Bona nuncupanda e D. Nam siquis ea pos cui, usu se

ab icet, easibi inutilia erunt: siquis autem eorum apsum conuerterit ad malas artes, ea idi etiam noxia iidebuntur. Et contra est, in iis quae mala corporis aut externa cententur: quς Bona bonus animus facit. Ille est, ait Sallustius, dux atque imperator milae momtadium. qui 'Gι Virtutis πλά adisii iam grassatur,abunde posiens potensque est,neque Fortunae eget. Ag'oscis haec Stoicaὶ reponit: ciomporis Fortunae bonorum iri initium t a sinis est, omniaque orta occidunt, in auctasensunt. Animus incorruptus, aeternus, rector humani generis , agit atque habet cuncta, neque ipse habetur. O rectae& erectae voces caudacter dicam prae multorum, qui Philosophi titulum inscribunis audiamus : & cum Helvidio sapud alterum Historicum doctores Sapienti quamur , qui sela Bona quae T cirrit.

Honesti, mala tantum quae Turpia: Potentiam, Nobilitatem, cetera- 'μ' que extra Animum, Neque Tonu neque Malis adnumerant. D I s s E R T. X X I 1.

uae igitur Bona φ atque ea subissiter, o Στωικώς diuis AVD. Audiamus. qui tamen firmiter & secure possumus, nisi distincte Bona Malaque norimus φ Ea, meo animo, tibi explicanda sunt, & finibus suis limitibusque claudenda.

LIPs. Λquum oras. etsi Ethicorum hic proprie locus est: tamen notare hic opus, aut in his sequentibusque natare. Socrates ille olim hanc suMMAM dxit esse s APIENTIAM, BONA MALA Sen. Epist. QVE DIsΤINGUERE. Vere. quia sine ea notitia, nec illa appe- -

tere aut sequi recto pede liceat, nec haec fugisse. Itaque quod apud Homerum ille gloriatur:

라틴어 텍스트