장음표시 사용
191쪽
septimum diem 1udidati . S i vero ec quarta dies tertiae diei similis fuerit,Wsebris quodammodo Esubmersia,neq; facies aut reliquum corpuS collabatur quicu, huiuscemodi febris ad Iongius teti pus extendi con eui Tales quidem sunt differentiae earum febrium, quae accidentibus carenta Curatio autem earum deinceps scribetur, primum quidem intermittentium, deinde corinuari Ex intermittentibus vero breuissima quidem ac mitissima est tertiana.Longissima ausia quan tum in ipsis es, haudquaquam periculosa, quartana. Quotidiana vero, longa;& sine periculo. Quare ab initio statim ad Universum aegritudinis tempus inspicietes,ronem victus instituemus: nam fgritudinibus,qus acuis sunt,ac celeriter adflatan niurii vi valde tenuem victu exhi A. li.4. fhueris,haud magnum afferes detrimentum. De vero sunt diuturniores, nisi ab initio grandiori 'cibo reficias, homine cum morbo pariter perimes: aut intempestiue Victus modum comutabis: neq; enim oportet statu aduentante grandiorem,Φ prius,cibum offerre, sed intra potius,tenuisse simum victum,qui in toto morbo exhibeatur,ad statum reseruare. Hoc igitur in omnibus febri
hus comune praeceptum. Sed oportet praeterea,quae singulis febribus intermittentibus propria sunt,considerare. Veluti confestim in tertianis neq; enim maleab his initiu sumendum primudistinguas,si exquisita sit febris,ct ut quispiam diceret legitima:aut non inquisita,sed velut notha. am,que exquisitaesi,in septem,quod longissimum est,circuitibus iudicatur, prster id,* et Fminime periculosa est alteram ruerO,quae no est exquisita, vidi quq3, cum in autumno inceptuet,
in vere desinere.Deinde vero, Vt Par est,in tempore adeo longo,tum quia aegrotus medici praece e. sptis parere noluisset,sed in aliquo deliquisset: tu quia ex hyeme lesus esset:lien valde intumuit,ct prccordia flatibus sunt oppleta,oc iam subtumida quaedam erat decoloratio in facie, ac praesertim
circa crura: adeo ut nobis de iuuene dubitare contigerit,ac maioribus uti remediis fuerit necessa rium. Sic igitur nihil simile habet huiuscemodi tertiana cum exquisita. Quare & ab initio eas distinguere oportet: quantum enim natura disserui, tantum rationabile est rationem victus permu tare. Vt igit eas optime sciamus distinguere,qus adolesceti acciderint, mihi sat erit scribere: quae, veluti quoddam exemplum ac monumenta tibi futura sunt earum, quae non exquisitae tertianae /sunt. Erat tempus anni medium inter occasum pleiadumec aequinoctium antecedens. Incepe rat aute febris cum horrore adolescenti circa aurora fere, Ut neq; in caliditate similis tertianae vide
retur,neq; in pulsibus: sed neq3 vomitus bilis subsecutus est,neque sudor sufficiens, prstem Q in
die secundo tantumodo circa horam tertiam quidam pauci humidi vapores exierunt: ex quibus sebris quide transpirabat,atita pedetentim, Ut vix circa Vesperam expers sebris videretur: nam fel bris signum satis manifestum in pulsibus manserat: in reliquis vero circa vesperas satis bene se habebat, per totam pariter nocte. Rursus vero circa tertis diei auro ram secuda accessio facta est, omnino,prstera in tempore,similis prims: nam nocte superueniete paululu ante diem vaporest humidi exhalarut,ac circa quaris diei aurora febris cessauit. Ac reliquo deinceps autuni tempore atq; hyemis,quo snotauit,alia ota 8c hora accessionis Sc solutionis febris eundem moda seruauel runt. Agebat aut adolescens circiter decimvoctava aetatis annu,albus aspectu,& pinguis,qui iste i pius ante in ocio degerat,ec crapulis balneis * plurimis ec repletionibus usus erat: quare neq; hel ne cibos cocoquebat.Simul aut aduenit ei durus pulsus, in prima quidem die atq; secuda medio criter: in tertia aut oc quarta atq; sequetibus Vsim ad septima,ad tantam peruenit duritiem,ut quici piam,qui soli crederet pulsu multoru sore mensium aegritudinem iudicaret: talis aut perdurauit . usq; ad vernusquinoctiu, in quo coepit mollescere.Et rursus postea quadragesimo die omnino ,- aeger a tertiana est liberatus,tendente paulatim ad mollitiem pulsu, ac minore quotidie sente ac icessione,vrinis q3 bonam habentibus subsidentiam, etenim iis quom in priore tepore erat admol idum crudς. Talis quidemetaertiana; qu lterioquisitsmaxime contraria existit.Reliquasve , l l ro intermedias haud numero paucas, ex extremis determinatis haud dissiculter inuenies. Quael l enim in principio sermonis tertianis1 febriu indicia scripsimus, si omnia assuerint, exquisita red Hi dunt tertiana: cuius accessionis tempus breue est,quatuor nimiru horarii, aut quinq3, aut sex, aut
quod longissimum undecim ut duodecim. Huiuscemodi prsterea febriu Urins tertio die,
aut ad summu quarto,coctionis signuostedunt. Hoc pacto quidem exquisita aut non exquisita tertiana cognosces:eade quoq3 mne ec quartana ec quotidiana. Cui enim ola insunt indicia,qus di h in quartanis febribus antea scripsimus,haec vera atq3 exquisita quartana est: cui vero minime,spuria est,ct nequaci exquisitaret quotidiana quoq3,cui ola,qus diximus,insunt,exquisita est: cui aut non,non exquisita.Non igitur sicuti exquisitae quotidiane Sc quartans,ita et non exquisits suntldiuturns,sed,quemadmodu exquisita tertiana breuis est temporis, sic re quartana oc quotidiana musits,diuturni. Hscude in iis,quip circuitss quenda febricita oportet cosiderar In aliis autei l febricitantibus urinas atq; excremeta atq3 Vniuersum corporis habitu inspicere oportet: calorem l 'quoq3,atq3 arteriam motu,S quscunq3 alia prester haec Hippocrates,& longus usus inspicerei bent, liveluti regiones,anni tepora, stitutiones,ec stateS,corporu teperaturas, cosuetudines, re 'P008 eausas antecedentes,& qus stimesca morbis inuadunt,ct quae in medio tepore apparent. Iam to-
tu,ut cuiq3 videatur,admonitu est,non in re vera ita se habet: na quoddam maximum etinter lischia,breue tamen dictu,no dum scriptu est.Quid vero hoc est morbi qualitas ac virium,res, quae
192쪽
nulla alia re adlatum psectionis venit, qu1
A ad eam explicandam uno indiget Verbo, ad Usum vero permagna: neque enim bene praenoscere possumus,nisi horum singulorum magnitudinem diligenter pensitemus. Nam,vtru morbus sit exitialis an non:& qn magis debeat mori,aut sanitati a grONS res itui: nisi di su,quaediximus, quantitatem dilMentius animaduertenS,ad duo redegeris capit ad ipsius L ini magnitudine, loc iginti vires, non poteris vere praenoscere. Nam, si vires adeo validae fuerint, ut possint mor thtim superare,necesse est aegrotum euadere: si Vero contra, omnino morietur. Non igitur solum lmspicias,qualis sit morbi species ac forma, sed re eius magnitudinem adueite. Non paruam autehoc exigit experientiam,tum alias ob causas, tum quia neq3 scribi,neq; omnino sermone edoceri singu/orum quantitas potest.' Et, siquid in nobis est, ex nulla re adeo possumus ad exquisitam tABEtsi id, qaperuenire notitiam, quantum ex crebra eXercitatione circa quatitatis coniecturam: hoc quidem R. 'in ipsis operibus 8c discere Sc docere possibile est: quaecunque vero in qualitate determinantur, haec diligenter ac manifeste,Φ breuibus poterimus verbis transigemus.
Tmianae Exquisiitae febris curatio. CAP. 9.FXQuisitam ergo tertianam,ut quae ex flaua bile comota inualescat, quato magis fieri potest, fid Ekana
refrigerare oportet ac humeetare: nam contrariorum contraria remedia sunt, quae quidem uynem StephaB quod superfluum est,reprimant: quod vero deficit,suppleant. At flaus bilis humor inter oes,qui in corpore sunt,humores siccissimus calidissimus in existit. Hunc igitur, cu ad ventriculu repit,
per vomitu educere oportet: cu Vero Uergit ad inseriora,per inseriore excretione: hoc quidem oci sponte fieri solet in tertianis exquisitis. Per Vrina quoq; resudores oportet diuertere. ' Iuuat auteit ALIuuatenet inferiores partes bilis expurgatio. Venter aut mollibus Uysteribus exinaniedus. Urina vero potionibus,in quibus 1pium aut anethum maduerunt, prouocanda. Et, si tibi coctionis si- ὸ b is, EEgna monstrantur, iam cum fiducia absinthium potes exhibere: quod alioquin summu est remo purgatiαdium more irationum stomachi,quae a bile proueniunt,si praesertim ex ipsius com quantu sussiciat,accipiti melicrato intinxeris. Balnea vero calida ex aqua potabili prosunt,tum quia aliquidibilis educunt,tum eiquia sua qualitate plurimum iuuant: na huiuscemodi ola balnea humectat, ac poteritia refrigerant.Μarinae aute aquae Oc salsae,nitrosae atq3 sulphureae,plus quidem bilis educunt,sed multo minus,* potabiles,prosunt: prs stat vero neq3 ipsas utiles dicere, quandoquidem plus qualitate nocent,Φ euacuationibus iuuent. Equidem noui quendam corrupto iudicio hisce halneis uti persuasum,deinde extenuato corporis habitu ad tanta venisse perniciem,ut tabe con-l sumptus interierit: reliqua vero victus ratio ad bilem etiam 'excernenda exhibita fuerat. Sema A' Quida ebd. C aute oportet contrarias qualitates illis,quae praeter natura inuauerifit,opponere,cum hoc h mula hiarat γDε'l to plus iuue Φ quomodolibet euacuare: sed neq3 hoc ipse nouerat, neque alio docente didicerat.
ioitur in halneis intentio sit ut cornus madeat atua humectetur: atus iccirco neq3 nitru, neuet iam iam
f-Haec igitur in balneis intentio sit,ut corpus madeat atq3 humectetur: atq3 iccirco neq3 nitru, neq3. sal,neq; sinapi inspergere oportet, quod genus mali coplures fgrotis afferre videntuc at pluri nium olei calidi infundentes ad aqua perducere ac madefacere: S ,si in ea natare voluerint, quan id facere possunt,permittendum. At,qui balneis admodum delectantur,si etiam bis in die la B multoties c uari permiseris,non aberrabis: sed illud semper habeto in memoria, ut in tepore id faciant. Si ve ro etiam coctionis signa ostendantur,tunc, etiam sit saepius laueris, nihil deliqueris. A vino vero V ante,Φ morbus concoquatus, omnino abstinendu: at, i co qui coeperit, dandum est ab initio 'tenue aquosum,& paucum: ubi vero iam Prope est, Ut morbus soluatur, amplius est oneredum. mi Cibi aut,quicunq; humectat atq; refrigexant, Oes Vtiles sunt exquisitis tertianis: quantitas vero in ipsis sit tanta,quanta optime concoqui possit. EX Oleribus quide atriplex, blitum, lapathum, Libidem. re malua,ct lactuca,S cucurbita: ex aliis Vero reptissanae succus, ct ex alica sorbitiones.Et exin l scibus, laxatiles: ex volatilibus aute, quae molliBUS costant carnibus: quae aut talia non sunt, eoru latae.Testiculi quoq; galloru95 Iuu pedes, ct cerebra: paruorum Verosi etiam dederis carne lique
Amdiu g Diacta,nihil nocebis. Sed&oua ad sorbendum sunt concedenda, ct praesertim vitelli eoru : hi facilius, Φ pars alba, cocoquuntur. Ex fructibus aute permittedum est, ut illos degustent,qui no lsunt omnino dissiciles concoqui. Oportet aute abstinere a melle,sinapi,& salius, atque omnibus lν acribus: aea inis&satis vetustis,ct quae natura sunt calida. H quidem sit victus ratio in pluris hus veluti ad coniecturam exposita. Qui vero non sunt deliciosi, iis talis victus est instituendus, qualem nosti me aliquando instituisse in exquisita tertiana secudum sermonem Hippocratis, ex liucco pussanae usq; ad cris . Haec quidem in exquisitis tertianis seruare oporteta l
Tertianae Nothae curatio. CAP. IO. l
IN iis vero,quae non exquisitae sunt,prouidendum est pro viribus,ne morbus augeatur: ne te aegrotantis vires prosternantur,quae longiori tempore debet laborare. D cile vero est seruatre utrunm,quoniam inediae quidem,quantu prosunt ad morbi coctionem,im vel etiam am*iuslossiciunt viribus: cibi vero,quantum aegroti robur adaugent,tantu coctiones impediunt. Sed Scid quoq; noscere opus est,ad quantam magnitudinem perueniat morbus, ac quantae sint aegroti: vires: ut ad ea,quae maius auxiliu exposcut,inspiciens, inedia quide in valetioribus audacius via iris viribus,ec morbo coctu dissicili: largiori aute cibo, Vbi vires sunt debiliores, neq; morbus ad modum cocoqui columis. Haec quide re in O1buS aliis morbis considerare oportet. In tertianis
193쪽
i vero non exquisitis,neq3 statim circa initia balneare expedit, sed cum iam cocctionis signa appa- E G1uer1nt:neq; quotidie cibum oportet exhibere, sed satis est alternis diebus. Quies Uero ec calefa diis circa praecordia iuuant, Sc Qrbitiones concoqui faciles, re clysteria non admodum molles. Qtiord si sanguine mittere oporteat,neq3 hoc quom omittendia, sed ab initio statim adhibita earureria,quas scis, d1stinctione im mittendum, quantum praesens exigit status. Sit aute totius vietust ratio,non quae humedietatq3 restigeret Universum corpus, qualis in exquisitis exhibetur tertia nis,sed & aliquem modum assumat ad calefactedum, atq; incidendu. Plurimum igitur eos iuuati piissas succus pere adiecto: vel etiam hyssopum, vel origanum, vel spicam nardi mulsa aqua insundens ec decoquens,adbibendum propina:& quscunq3 alia,quscient urinam,praeterquam illa,quae supra modum calefaciunt atq3 exiccant: maxime ruero post diem septimam danda est iul giter absinthii cona-Et quidem oxymeli potione plurimos iuvat:& aliquid ex iis, quae molliters ventrem subducunt,quibus me assidue uti nouisti.Vomitus autem post cibum adeo iis, quibus haec febris perdurauerit,utilis est, ut multos sciam solis vomitibus statim prorsus fuisse curatos.
Einceps de quartanis dicemus,quas etia ipsas ab insim emocriter ac leniter traelare opor te ullum sorte medicamen aut euacuationem exhibentes, nasi sorte 'sanguis vehemeter Fl superabundans appareat.Et,si vena incita is tqui flui niger videatur ac crassus praecipue vero in iis, qui liene laborant, huiuscemodi visituo audacius mittendus est: q, si flavus aut tenuis appa-l ruerit,statim supprimendus. Venam vero secare oportet vel interiorem, vel mediam sinistricti l hiti: Et victum deinceps instituere minime flatuosum, di optimum: ventrem, quantum posti l l hile est,mollem facientes iis, quae usitata sunt: Quord si haec nihil proficiant,clysteribus utendumi est,i principio quidem mollibus, postmodum vero acrioribus. Arcendi sunt autem l carnibus porcorum,atque ab omnibus eduliis, Vae tenacia sunt,ec tardum habentexitum,ac quaerese e Codiere gri trant exiccancque corpus. mo Uero utendum in albo ac tenui,ac mediocriter calido: re volatilal bus,quae boni succi sunt,ec non in paludibus degunt. Pisces autem adhibendi concoqui ficiles,l π Ah h, Tu mollibus carnibus nihil tenax habetibus praediti. Vtendum est autem sillis, ec sinapi. Et certis Ius, Aetius, Ridiebus id medicamen,quod Dia trion pepereon vocatur, vel quod Diospoliticu,est assumedum: prehenden, la ambulationibus, x balneis,aim aliis Vsitatis non sunt penitus prohibendi. Et,si omnino possentor humeta Mne1s abst1nere, iis cotenti frictionibus,a plurimum ex eo iuvamen admitterent. Et, si quar, id τό se. itana febris breuis si neq3 admoduViolenta,nihil nocuerit, si diebus interiectis ad consueta exerta Glaea insanet. 'citia lebransserant.Haec quide ab initio ocismad statum sunt peragenda. Si vero in statu morbi' minis--- . lprscipue fgrotus esse Videatur,tunc subtilioris usirius ratio est adhibenda, Φ ante vel postea. Sta tim vero precipiendum est,ut diu conquiescat,ac visceribus prouidendum ungendo atq; empla strando iis,quae mollireac laxare possint:deinde medicamentis Vtedum,quae ciendi Urinam vim habent.Et,si coctionis morbi indicia apparuerint,tuc purgare oportet iis,qus humores atros exinaniendi vim habent,non semel tantum,sed Φpius, si fuerit necessariu. Vtendum autem Θc vomitibus post cibum tunc continue: di ,si nihil prohibuerit,elleborum 'alb'est exhibendum,pria A itata s...' At infixum. mum quidem permistum radiculis: Q si nihil secerit, elleborumipsum. Qui vero nequeunt euomere,hi per inferiora valentius sunt purgandi.Et his postea medicamen cosed una ex viperis in potu dandum,ec alia,quae ad huiustemodi febres commendantur: ex quibus est oc illud nobis familiare prs csteris laudatissimum,quod succum cyrenaicum recipit.Quicunq; vero ab initio ali quod ex his medicamentis exhibuerunt,aut omnino ante statum, quartanam, quae erat simplex,sspius secerunt duplicem,aut omnino maiorem ac dissiciliore: ex duplici aute triplicem, aut omnino ambas difficiliores maiores reddiderunt. Novi aute medicum, qui ausus est homini, qui phei uanaeia aborabat,medicarimen ex viperis exhibere, quando non dum morbus in statu emi sthdeinde culpar est auctis omnibus,sebris continua subsecuta hominem occidit.
QVotidianam autem cum volueris curare, utere o melite, ' post primos di ,γ 8c illis,qus
possunt urinam valide ciere:& uniuersum totius victus caput sit ad incidedum eiscacius. Circa statum vero,de ventriculo est habenda solicitudo, ac de eius ore praesertim.Dein ceps iubendumest,ut post radiculas ec cibos assumptos evomant: iis etia, quae pituita subducat, utendum.Reliquam Uero Uictus rationem ad communes intentiones inspiciens inuenies.
Curatio Febrium Continuamm,quae Carent accidentibus. I
I: N continuis autem febribus,quibus quidem status morbi non vItra septimam futurusest, revires validae sitnt,atq; aetas praeterea consentit, iis quidem admodum exquisitus 8c tenuis viactus est instituendus. Quibus vero vel status totius morbi ultra septimam,vel vires inualidae, hi ab initio selidiori cibo sunt reficiendi: prope vero statum,tenuiori. Cum aute iamadest status,tenuissimum victum seruare oportet: deinde rursus assidue solidior ac si1mile augmentum effice re illi,quodante statu ficta decremeto. San8uine vero mittere oportetjoh morbi magnitudinem:Et quibus rubor multo plus,l naturae ueniat: Zc maior, i pro cosuetudin totiuscorpo At primis
194쪽
Α ris tumor: 5c vens eminentes atqῖ tensae: his omni bus est auserendus,nisi vires,aut aetas, aut alia quid eorum,quae supra commemorauimus, prohibuerint. Q Iord vero hunt idus victus in febria . bus acutis omnibus iuuat,dudum recte di qum est. Succum igitur ptistanae iis, Quibus non a re scit,eiuribere oportet: Sc mclicratui quibus non lassesciit: & sorbitiones ex alica,& pane ex aqua,&quaecunque alia eandem aut similem Vim habent. In iis vero, quae praeter modum calid: ct estvota sunt,cum primum videris coctionis signa, tunc audacter aquam frigidam potandam ex hibe: modus vero in quantitate seruetur,quemadmodum tempus anni,regio, aetas, ct natura reconsuetudo etiam exposcit. Talis quidem est Ut in uniuersum dicam,febrium, quae accidetibus
Febrium,quae cum ccidentibus a Pigunt,Curatio. CAP. I . Vae vero cum accidentibus sunt, non aeque simplicem ex ut curationem. At pro viribus metiendum cst,quanta sit febris,inrantum ue ex accidentibus periculum immineat: atque ad id,Quod vehementius ac dissicilius est,intendendum,non posthabita omnino etiam alterius cura. Age enim siquis sebricitet, et adsit plethorica dispotitio, verum ex recentibus crui B ditatibus sit, ac morsum sentiat afflictum que os ventriculi: vel si etiam humorem aliquem ma tum euomuerit, ct in huius transitu non parum fuerit omensus, adeo ut grauiter se habeat atque anxie: nunc quid hic ad febrem respicientes solam multitudinem euacuare tentabimus, quod alioquin sine molestia faceremus,) an prius Ori ventriculi prouidebimus,ac deinde, postquam circa hoc bene se habuerit,quam contigerit, totius corporis euacuationem faciemus c Mihi quideita agendum videtur.Multos itaque sepius vidi, qui ita affecti erant, quosdam interiisse non nul Ios ad extremum periculum fuisse perductos, cum medici eos euacuare tentassent, antequam os ventriculi corroborassent. Sed neque,si fuerit febris cum profluuio ventris, alia est opus euactiatione: verum hec sola sufficit, quamuis non sit pro multitudinis ratione: quicunq; enim his plus
adimere forc necessarium putantes,aut sangUinem mittere, aut Ventrem mouere tentaverunt,in
grauiora pericula duxerunt. Sed 'neqr, siquis simul 5c distentione neruorum laborauerit,& sanguinis eguerit missione, huic tantum semel mittere oportet, quantum exigit morbus: sed ali quid etiam accidenti est relinquendum: cuius causa sispe sudores eueniunt, re vigilis molestant, re vires aegroti debilitantur. Ita etiam, si vehementillimae vigiliae aut dolor intensius aegrotum infestant, cauendς sunt subitae ac multae euacuationes. Ipsa praeterea ambientis aeris temperatu C ra,loco accidentis cuiusdam habenda, quando exquisite calida ac sic fuerit, ' qualis est temporei medio, inser Canis ortum bc Areiuri. Atque ideo omnes,quibus medici nihil omnino de tem porum statu cogitantes, sanguinem abstulerunt, interierunt. Si etiam valde frigida fuerit, tunc
quidem sanguinem mittere est formidandum: cum non ignoremus non parua ex similibus se qui pericula. Interierunt autem non nulli, qui in calidis admodum constitutionibus non recte euacuati sunt,ex syncopa vocata, re dis lutione: in frigidis vero, cum accessiones incipiunt, ni natum restigerati non amplius releuantur. Ob haec igitur neque in locis supra modum calidis aut frigidis sanguinem mittere audemus: sed, si regio ipsa re temporis status consentiunt,omni no abstinemus: cum vero non consentiunt, euacuamus quidem, sed multo minus, quam si neu trum prohiberet. Tanquam etiam accidens quoddam, inrotantis ad patiendum facilitate comsiderare est necessarium: multi enim ' neque Unquam sunt evacuat γ neq3 cuacuationem ullam integram,aut inediam longam possimi perferre: sed alii quidem ex his in omnimodam corporis imbecillitate facile incidunt: quidam vero statim os ventriculi male affectu habent, adeo ut cibos abhorreant: quo)d si eos cogantur assumere, aut non retinent, aut male concoquunt. In hac di gno tionis parte etiam inrotantis temperaturam contemplari O portet: quicunque enim calidi re' in sicci natura iunt ii omnes facile ab integris euacuationibus otienduntur. Et consuetudo quoq; 'non parui momenti est tum ad omnia alia, tum prscipue ad euacuationis indicatione: ' quidam enim nuna antea suere euacuati,nem Una euacuationem integram pertuleruti Sc multis cibis usi sunt: no nulli contra,neq; multis cibis viii fuerunt, ct euacuationibus sunt assueti: hos igitur intre Pide euacuare oportet,quado reliqua etiam consentiunt, csteros vero nempe insolitos) nec si omnia alia id suaserint. Eodem pariter modo re corporis habitus cossiderare oportet: nam, qui densia&solida carne constant, his habitus haudquaquam facilis pati quare non oportet Vereri
ipsos euacuare ex toto,si quidem Sc alia id iubent.Sed qui mollem,& humectam,& diffluentem
habent carnem,hi mirum in modum sunt ad patiendum habiles: quare,& si reliqua omnia san guinem esse minuendum persuadent, non tamen id facere audendum est: sed & aliis euacuatio nibus,quantum moderate 8c caute fieri potest, Vtendum est. Eodem modo, re quicunque supra, modum crassi sunt aut macilenti: nam his Venam incidere cauendum est, alias q3 euacuationes integras vereri oportet. His etiam 8c aetas annumeranda est veluti accidens quodda, quod pro hibendi integram vacuatione vim habet: neq3 enim pueri,neq3 seniores hanc sine noxa tolerant. Hosce igitur omnes,quos diximus,ubi dispositioneS hortentur, non semel, neque ex toto, sed paulatim oportet euacuare inediis moderatis,& frictionibus, ct clysteribus mollibus, humecta
di. graecis haec lnon habetur.
ltione integral pertulerunt, Sci multis cibis usi
lenim nec Vua leuacuationem lintegra pertulet Iut, nee multis
cibis sunt usi.qdam contra, dc multis utuntur
cibis,& euacuationiae sunt assuetis
195쪽
tionibus 8c cataplasmatis, re balneis: quorum singuloru indicationes rursus ab iis, qui antea Ediximus,sunt assumendae. Ita etiam, si quando tu contraria a douraxonsequantur, inspicere' i oportet,Vtrum eorum sit sortius. Eodem modo . si duo morbi eudem hominem obsederint,qui inuicem pugnantes habeant indicationes: nam se tunc quoque aduersus illii, qui magis Urgear, instandum,neque alter Omnino negligendus. Eas vero, quae habentur ex accidentibus & morbis indicationes, non simpliciter, sed secundum causam, a qua singula fiunt, considerandum; qualia sunt desectus animi, ct dissolutio: nam consueuere medici de una re haec duo nomina di cer Est Unum quidem res ipsa, cuius sunt plures causae: nam animo deficiunt S ex choleris no minatis,ct ex profluuiis ventris, dissicultatibus intestinorum ac iquitatibus,&muliebri fluxa, i ct vulneribus: dc sanguine per ora venarum,quas Greci hemorrhoidas appellant,eman ante,auti Per superiora educto, aut per nares auratios meatus: et ex enixara purgationibus immoderatiS. Non nunquam vero re vehemens cruditas animae desectum attulit: tunc praesersim,cum Uen. trem supra modum soluerit. Et, qui buli--ipetat Misali est quam artimae desectus.l Omnem praeterea,quae ex Vtero prouenit,si rangulatione,dese Rus animi antecedit, sicuti ad Ute i ri versiis superiora recursus,& ad latus inclinationes, atq; inflammationes, plerunque consequita Antecedit autem morbum attonitum, & comitialem, cum malignus existit, re diuolutiones, re F syncopen,& tabem. Sed in principiis febrium non admodum paucarum aduenit,& tunc Pr i sertim,cum supra moduni aut1iccum, Ac squillidum, aut plenum immoderate corpus extiterit. M Ex esi ardent δ' Et no nunquam etiam simul cum febre incendente atque mali a inuasit.Et quibUS extrems
, quibu cessionum non nunquam animi desectus adueniunt,illis praesertim,quibus humores crudi re inii, C. fi de redundant,aut qui aliquam praecipuam partem obstructam habent. Animo etiam deficiun poti s debli quibus os vetriculi male affectum est, aut humoru vitio mordicatur: aut crassis,vel lentis, Vel
l intelligi, qui l suasionies caul si maligni ev tremis corpis
humidis, vel frigidis, humoribus aggravatur. Quidam etiam in vehemetibus animae assectibus animo desecerunt, sed praecipue senes, δέ qui alioquin sunt imbecilles: etenim plures eorum tri stati aut laetati aut irati,animo defecerunt. Sed ec roridae humiditates quaedam aliquando his ital Py t . : όl haud in tempore superuenientes, animi defectum inducut: sicuti, Sc qui magis robustol si euiluti sunt corpore, immoderatis sudoribus idem patiuntur. Et, si abscessus quispiam rumpatur Ve t ut videre liceti hementeret,qui non admodum robusi is sit viribusiactum piaecipue, cum materi imul tota adl P '' ' V ventriculum,vel ventriculi os, aut thoracem defluxerit. Et, si quando etiam nos abscessus secan- GAE δ' ς l tes totum simul emittere pus tentaverimus,animi defectum subsequi est necessarium. Et,si quan' j doq3 purgantes,aut clystere abluentes, aut quomodocuq3 euacuantes,id aliquo modo Uehemen et ista hali tirus,quim oporteat,egerimus: neque enim in morbo intercute tota simul superfluitas, quamuis praeter naturam, potest sine noxa euacirari: sed tunc quoq; necessarium est hominem deficere animo. At Vero ex vehementia dolorum veniunt dis Iutiones, cum morsus quidam ac tormia
na,aut ile aut intestini crassioris affectus,subito accidunt. Sed &nenuus perculsus,& musculi cal put animi desectum intulerunt,& maligna in articulis ulcera, omnia ha gangrsnosa re depascent immodςrata stigiditas atq; calidita vitalis * roboris distatutio. Hae quidem sunt desectus amni causae. Singulae vero earu propriam curatione desiderant, re de omnibus quidem non contingit nunc scribere: na,qus passionibus assident, sine illis curari no possunt. Tantum igituri in praesenti sermone deipsi dicenius, quantum quispiam de eis edoctus, possit iis, quae repente M
i ingruunt,accessionibus occurrere: Veluti quord eos,qui ex choleris Sc vetris profluuio ec multis aliis uniuersim sectis euacuationibus dissoluuntur aqua frigida spargere oportet, ec nares ap- tPrehendere,& Og nt ictaeiserfricare,ac iubere ut evomant,stomachum iritando digiti vel pen ne immissione: sed neq; malum manus Sc crura alligare.Oportet autem ' ' nexus fieri plures ac sor Hl etiores circa manus, quando per inferiores partes fiunt evacuationes, quemadmodum, quado peri ora Venarum hemorrhoidum sanguis profluit, aut ventris profluuia adstini, aut cum per UterOS exeunt in mulieribus menstrua: nam,si tunc crura sortius ligentur,cipius aliquid ad partes inse j riores attrahitur: Contra autem fit in fluxibus sanguinis faetis per nares atq3Vomitibus, inqui ibus crura sunt vehementius alliganda. Et quidem. quibuscunm in vulneribus sanguis emanat, i eode modo, si ex superioribus partibus accidit,inseriores: sit ex inferioribus, superior', VinculiSi sunt astringendae. Situm quoq; aliquem in aduersum tendentem parti expedit inuenire,no tame hoc multum fiat: nam,si nimium tendatur,atq; ex hoc fatigetur, nihilo minus iritatur, in si incli inaret ad eudem loca. In uniuersum asst,aut ad comunia membris patientibus in aduersum retrat here Oportet,aut ad ea, in quibus est evacuationis'rigo. Atque ideo vehementes euacuationeS,
Vtriq3 visceri sunt adiiciendae. Vinum etia aqua frigida temperatu curat eas,quae eX magniSeuacuationibus,dis lutiones,ec tunc praesertim,quando ad ventriculuiluunis humores. Sed ad uerrendum est,anali quid si1t,quod prohibeat huiuscemodi exhibitione: veluti si aliquod unu ex
196쪽
Avisceribus inflammationem patiatur: aut caput vehementius doluerit: aut passio aliqua, quae de Iirare cogat,affuerit: aut febris incedens in morbo crudo: magna enim Zc quasi insanabilia ex potu vini in huiuscemodi affectibus nocumentaproueniut. Quord si nihil prohibeat, postmodum aegrotantis naturam, de cosuetudinem,re aetatem,& ambientis aeris temperaturam, distinguere oportet: ad haec enim respiciens, vel frigidum vel calidum potum exhibebis. Nam, qui assueti non sunt potare frigidum,aut manifeste ex ipso ostenduntur, & quicuq3 natura sunt frigidiores, jre qui in extrema sunt senect uae,5 loco naturae degunt frigidiori, tempore hyberno, cauere friagidum oportet: at qui contrario modo se habent,hisce intrepide offerendum est. Sit vero vinum influxionibus,quae ad ventriculumsunt, calidum tenue, quale Lesbium: in sanguinis autem lfluribus crassum ac nigrum ei acerbum. Ipsis Vero locis imponere oportet, veluti ventriculo, dc lutero,& stomachin thoraci,quae Grro randi vim habent: capiti autem oci fronti,praeterhaec, lilia etiam,quae refrigerant. Et,quibus in summis partibus, ct in naribus vena aliqua dirupta est, medicamen aliquod ex iis, quis anguinem supprimere possunt, imponendum. Balneae vero in lfluxionibus uide ad ventrem aptissimς sunt, languinis vero fluxum acriter tritant. Et,quicu
ob sudoris multitudinini animi desectum pariunturbiis etiam plurimum nocent: horum em m-- iri ' λ ς B adstringere oportet acres igerare,non laxare cutem:& vinum trigidum prscipue his exhibere, lae nihil omnino caliduosterre.Se eq3 etiam drura ac manus ligare oportet, neque cogere ad Uoel Mitrum,necvvllo mo i mouere: a enim restigerantibus aditum praeparare;aerem quoque do lmus alterare frigida atqueastringente qualitate, myrtorum foliis, virium capreolis,ac rosis,pauia mentum coiisternentes. Nit1il vero horum conseri , Vbi ad ventrem fluxiones fiunt: nam, quo lmagis cutem oen aueris,lanii ς mygis augeatur. Iis igitur,qui ex euacuationibus distatutin- tu ita confestim succurrendum est: fAsi qui multitudine, non ita: Verum in illis artus,quam plurimum fricare oportet,calfacere atq3alligare: a vino vero S cibisabsi inedum, & balneis etia, lsi febricitauerint: sufficit aurem,si eis dederimus melicrati potum,in quo ebulliuerit thymus, vel origanum,uel pulegium, vel hyssopus: conuenit quom oxymel , ct ligare ac fricare manus puetius,Φ crurais Et,quae etiam eae utero laborante exolvuntur, non aliter curandae sunt, excepto oxymeliae: fricare etiam ait alligare magis crura oportet, ' manus. Et, queadmodum in multo effliivir cucurbitas iuxta mammas imponimus, siC, quibus sursum aut in latus tractus est uterus, inguim se coxiς adhibebimus Et naribus quidem ea, quae scelidissimumUdore habet: utero
autem odorata,86 ea,quae laxareac calefacere Possint, medicamenta asseremus. Si vero os Uen .
C triculi fuerit imbecille,atq; ideo animi sequatur desectiis, , quae roborandi vim habent, oportet emplastra adhibere, quale est, quod fit ex palmulis; vino, farina hordei, croco, aloe, ac mastichemadefacere aut iis,quae constant ex absinthio M olao melino,& mastichino,& nardo,& oenathe, re vino : Et,si ipsum ςstuet,miscere ex refrigerantibus aliquid, veluti cucurbitae succum, atq3 la
plurimu obest. Atq; iis,qui ventriculi os imbecillum habent,vinum calidu potius oportet extis hercisi nihil sit aliud, quod prohibeati Plurimu Vero iuuat eos,qui ita laborant, etia siri filo extre mor m. bd si1 ex his remediis nihil meliuςse habuerint, exaestuantes quidem * primu ad baLineas ducere oportet: qui vero aliquid frigiditatis sentiunt,medicamen dia trion 'pepereon nominatum,aim ipsum piper solum,atq; absinthium bibant. Qui vero ex vitiosis humoribus os veni triculi mordicantibus dissoluuntur, hos postaquae calidae aut hydressi potum fac evomere: in si l difficulter evomant, prius concalefacere Oportet, quS OS Uentriculi circustant, loca, manus,&: pedes: γὰd si nem hoc modo posssunt euomere, digitos aut pennas demittendo tritare oportet: , Q si neq; sic evoman rursus his oleum calidum quam optimu exhibendum. Solet autem saepiust D eseum no solum ad vomitum iritare,sed etiam uentrem molliorem facere. Est autem dc hoc prs . sentibus rebus non parum utile: quare nisi sponte accidat, arte procurandum est: praecipue uero glandibus tappossitis hoc tentandum est facere. Qu6dsi exis iuncilius fiat etiam absinthii co mci in melicrato decoquens ad potandum exhibeas , atq3 deinceps uinum: ac omnibus modis membra oportet corroborare partim iis,qus extrinsecus apponuntur, partim absinthii potioni-hus. Non tame id in principiis iaciendusuadeo ea postea,quando partes, qus circa aluum suis fuerint expurgate: quado uero adhuc humores in ipsis continentur,no dum adsi ringere,sed tin. ii ebnc efacere ut antea diximus, uenit: Ubi Vero multa pituitafrigida in ore uentriculi fuerit aceruata,fouere quide plurimum oleo,in quo absinthium ebullierit, postea uero etia melicinium. exhibere,uel hyssopum,uel aliquid simile infundendo: dandum etia Oxymeli,aut piper, aut dia trion pepereon,aut d politicon medicamen: ec uniuersum uictus rationis caput incidendi uim i re habeat. Quae uero ex nimia frigiditate ueniunt exolutiones,eode modo curandae sunt,quo b limi,omni modo calfacie Ninu igitur eis exhibere oportet calida temperatu,ac cibos,qui cale ι 3 faciendi natura habe fricare q, ac caleiscere ad igne simul. Quae uero ex nimio calore accidunt, iis,qus restigeradi,ac corroboradi uim habesicurtas sunt: lis uero maxime eueniunt us,a in aere
suffocante ac balneo comoranti Statim igitur ipsos corroborabis, si aqua seigida spatiaris, Septima Classis. niantinnn iij bellaueris
197쪽
hellaueris adventum conuer s,5 os ventr1culi persticueris atq3 agitaueris,acppo od vi inno cibo quereseceri s. At, qui Oh mflammationis magnitiadinem; aut vehementis sebris mali 'gnitatem animi defeeium patiuntur ibo in principiis accessionum refrigerantur, his artus fricaere fortite re calefacere,crurae ac manus alligar ac Visi stias, cibύque & potus omnimodam ab istinentiam, prscipere oportet optimumxero inhis;quid futurumse,prscognostere,atque haeci ante accessionem facere Inticipare. Eovetiam qui ex siccitate in principiisi accessionum synae pam sunt incursuri,oPrimum est Pa idere iam, si duabu&auctribus horis anteaccessionem l exhibito cibo,manus ac pedes consastingi iusseris, non inierintanti Oporter aurem cibos esse con
in exhibueristident talabit. A si mediocris lynco expectatur, uino parcendum: 1ussicit enim tunc mala punica, aut pyra aut Ma, vel aliquem alium studium astringentem cibis admiscere: di si ad haecmediocritentulerintaccessionem, eum rius cibum tuleris, non erit necetarium
tracti suu Hec quide facienda sunt,siquidsuturino Midetis. Ah qui ex inopinato in peri culum inciderint inum scalidum cum pane est cxhibondum,26 paululum liliquid cum eo alicae . A. calidae:nam,si iis qui ilaatacti sun amplius obtuleris; au b d tam concoqui, non modo F ' Ri
id inruptis. syncopane alienturi Verta etiam penitusstrangulabunturo a At, qui animo deficiuntomembri
principaligobstru ne; his p meidare oporiet atquEo hyssopo or ano,pulegio; ec melle potum: cibos si ii Mendi naturam habentes,nam crassi ac tenacesinagnas in similibus asserunt noxas.Sed neq3 detortu; fuerit artus verfricareatq3 alligare. dest 'etiam illis potibus uti, quae urinam ciendi vim7habori , veluti qui messium semiculum; ec apium, & petroselinum,ecami, ec daticum, & spicam nardi recipium:quae ubi maius esidesciveriniuiamsino utendum est albo ecitaui,non admodum antiq-ιλNosces vero huiusce diobstructiones cum ex aliis in squalitatibus pulsissim: tum ex his prscipue,quae secundu magnitudinem,paruitatem,ac vehementiamo debilitatem fiunt bi syndronio id est ncursus quam plethoricam yocant,non adsit: nativistius quoque communes sunt. 8Fiunt vero ecdii huiuseemodi dispositionibus, cum ve hementes fuerint,pulsus intercident .Haec quidem in libris depulsibus anobis latius expilican , tur Nunc vero transgrediamur adeum semicinem qUi superest de reliquis exolutionibus,ve luti,quae exubscessuum ae trisse, aut sectibiae contingunt aut superflua euacuatrone in iis, qui aquam inter cutem Patiuntur: confestimqui mutiloprimis dotibus fouendisiunt, paulo post alitem sibinitionibus coracoqui facilibus iunt reficiςndi. . : Si vero obaristitiam aut gaudiu, G u aut timorem,auc iraem aut terrorem exoluant Iodoribus de harium apprehensionibus sunt re , t I uocalidi;cogendrque ad Momirum. Eodem pariter do j qui ex vulneribus, aut purgationi hus,aut doloribus,qui in articulis,neruis,&muscularum tentionibus eueniunt, exolvuntur,sta olrim sunt reuocandu p6stmodum vero conueniens passioni curatio est asserenda: Animi vero ldesedius,qui intcstini laxioris doloribus, auisset, aut similibusvehementibus cruciatibus fiunt, ex patientium locorum concalefactionibus diri stionibus que extremorum praecipue curantur. At,quaeexpropria becillitare Vixtam,quae regum corpus, eueniunt olutiones, ex intempe rati avidelicet laeis partium,de quibus vires proueniunt , ontrariis curare inteperaturis Opor in ltet: frigidas videm, nealefacientes: c lia Niso; refrigerantestato in aliis eadem ratione Vir .,
te cognoscitur: At,qus ex hepateoritur,ac natur dicitur,ex sanguineis egestionibus ab initio. laquosisatque tenuibus,postmodum vero crassis admodum faecisi At, quae ex cerebro originem li ducit,quampraecipue non nulli animalem appellant, ex motuum voluntarioru imbecillitate de OlprehendituriSed de his quidem dispositionibus Proprio tractatu separatim tibi scribemus:per se linulta enim ab ipsis medicis sunt praetermissa./. i , aT FI
Voniam vero sermonem de accidentibus hucusque secimus,rursus ad primum institutum redeamus,unam in omnibus communeri intentionem habentes, causas nimirum, a quibus fiunt eorum singula,considerare: hae iiiquidem tibiconuenientem curationeindiricabunt: Meluti siquis doleat caput,si quidem bs ventriculisti mordeatur,& fastidium sentiat,iu μhendiim est,ut evomat nam Vel bilem euomet, vel pituita, vel utrunq;. Quod si nulla insignis appareat in vetriculo passio,consideradum,nunquid multitudo, vel obstructio, aut inflammatio: aliquarum capitis partium adsit.Inuenies vero primima quidem,siinterrogaueris,nuquid dolo Per totum caput extedatur,aut alicui particulae fortiuS infideat: d de nunquid cum grauitatri: ive tensione, vel mordicatione, Vel Pulsu. Nam,qui cu grauitate dolores fiunt, multitudine ostendunt: qui aute cum mordicatione,Vel Uaporis Vel humoris acritudinem: cum pulsu vero, inflanx mationem:at cum tensione,si quide sine grauitate ac pulsu , si iritus crud1ac flatuosi multitudo: si vero cum pulsu, corporis membranosi inflammatiorat si grauitas adsit, multitudo intra membranas colenta significatur. Cum igitur omnia distinxeris,causam,ex qua horum singula fiunt, eonsiderare oportebit: illa enim tibi mota curationis Ostendet. Veluti simultitudo vaporis atm
198쪽
Α humoris contineatur,aduertere oportet, nunquid ob magnitudinem febrium humores diffusi ac veluti effervescentes ad caput ascenderint, an propter eiuS partis imbecillitatem, an ob totiust corporis plenitudine.Hanc enim totiuS eo oris euacuationibus haud dissiculter curaueris: euvero,qui ex partis imbecillitate contingit, partim quidem in contrarium retrahendo per tota cor
pus partim ipsi parti remedia adhibendo. Ac retrahes quidem, clysteribus acribus, & nexibus,5c frictionibus in partibus inserioribus plurimis, ec,si expedierit, aliquid etiam sanguinis abdu lcendo. Partem autem fanabis eo tempore,quo ψ niuersum corpus retrahis, iis utens perfusio lnibus, quae a capite vim repellendi habent, ac deinde euacuantibus, postremo vero cprroboran, tribus .Repellit aute oleum,quod Omotribes,id est immatura, nominatur, aut tale aliquid simile: ire quod Oxyrhodinu,& rosiaceum vocatur, ipsum per se ipsum: Sc qusCuq3 ex capitibus papaue ris re teneris olius germinibus,oc hederae corymbis, nieta qj viridi, re sisymbrio parantur. Vten ldum Uero ipsis in multitudine quide crudiore ac frigidiore, tepidis: in calidiore aut A biliosiore, M affectu.frinidis Euacuat autem alua dissoluit oc olea calidum ipsum per se ipsum, magis cs,si antiquum . fuerit,uel licyonium aut aneth m in ipso ebullierit: nam multitudo humorum, qui non admo-j dum sunt crassi atq; tenaces,sumcienter per huiuscemodi euacuatur. Sed, Sc si spodylion, vel se B pyllum intus decoxeris,aut pulegii comam,vel calamentii Vel mentae,vel si1symbrii, ita etiam id, iquod crassius est,euacuabis. Haec vero ipsa, Virium etia aliquid membris adiiciunt, re,quae debi lita sunt, roborant: utendum igitur ipsis deinceps usqet ad integram sanitatis restitutionem. Et, si l oportuerit, per nares etiam ct palatum expurgabis: ct sternutamenta excitabis. Et, si ad balneas
hominem induxeris,siccis sindonibus caput est perfricadum, sal q; 5c nitrum 8c sinapi sine oleo limponendum. dilae quidem sunt ex particulae debIlitate doloris capitis medicinae. At, quando ip ex magnitudine febrium accidit, ct medicamenta adhibere est necessarium, frigidae qualitates ac lvires,&, ius ex hydrelso,& oxyrhodino,& papauera capitibus constant, infusiones expediunt.. In dolore autem capitis, qui sanguinis fluxum aut vomitum decretψriuni sietnificat no sunt re lmedia quaerenda: neq3 enim accidens quoddam, sed bonum signum potius tale quicu est existi li mandum,sicuti BC multa alia,quae ante cristes contingunt: quae plurimis quide terrorem incutitit, jl honum tamen quoddam ostendunt. Optimum vero estposse dignoscere hi corpus perturbatur,natura cum alias excretiones, tum praesertim vomitum, & sanguinis fluxum moliente, quo l rum inseparabile indicium est capitis dolor. Diximusautem Plannisaiahitae omnibus alibi: nuc li vero,quantum poterimus, primum seruantes institutum,breuiter de ipsis transigemus. Conside C ra igitur primum quidem species febrium,si calidae sunt atq; Vrentes: nam hae per excretiones tu i dicari consueuerunt,quemadmodum, quae molliores sunt ac veluti submersae, diu durant,Wsar l pius seruntur in abscessus. Secudo loco,si morbus sit ad salutem decliuis: quis enim bona crisim: in morbo pernicioso expectauerit c Tertio ad haec, totius morbi tempus cosiderandum: si enimi principq vel augmenti fuerit signum,non dum autem status neq3 cococtionis signa apparuerint in urinis,vel sputis,uel alui excrementis,non expediandum est bonam fieri crisim. Haec sunt,ex liquibus sperauerit quispiam morbum per excretiones crisim habiturum. Eius vero,quod iam in li stat,neq; iam etiam futurum est,hsc signa sunt. Dissicilis qusdam tolerantia omnem crisim ante cedit, Sc ,si quidem in die crisis esse debet,noctu: si aut noctu, in die. Si igitur tale aliquid videas, si considerandum est, quotus sit aegritudinis dies. Sunt enim, Sc quiad crisim apti sunt, vel paruo li etiam motu a natura accepro: multi vero in magnis motibus nequeunt omnino magnituainem li perturbationis inspicere, nunquid sit secundum diei natura. blam septimus dies etiam ex paruo fl naturae apparatu ad crisim per euacuationem mouςtur: seXtus vero magno apparatu indiget,ct Qt saepe neq; vlla in eo sit crisis: quord si fiat,neq; sitne periculo,nem fideliter accidit. Sic autem re vit1 j cuiq; dierum aliorum quaedam inest propria natura,quam,ubi de diebus decretoriis agitur, desi in niuimus. Age,iam sit dies pro magnitudine perturbationis: deinde oportet considerare,qualis lerit crisis. De aliis igitur nihil impraesentia dicere oportet. At, si vomitus aut fanguinis fluxus lex naribus suturus est nam huiuscemodi crisibus unum diximus esse signum, dolorem capitio li ex his maxime distinguere oportet. Primum quidem,si statim ab initio non inuasit,sicut quod si dam fgritudinis accidens,sed in perturbatione,qus ante crisim fit. Secundo loco, etiam si ceruix is compatiatur,& hypochondrium retractum sit,aut anhelitus dissicilis repente superuenerit,ilio l race veluti angustiore facto: si enim post haec omnia pulsus in tumorem subito elati non recide ,-l rint in paruitatem,nem debiles facti fuerint, statim crisis expectanda est.Si vero non modo non l/ l deciderint, sed etia in altum attollantur,ct Vehementiam assumpserint,iam facie egrotantis inspit cere oportet.Nam,si aliqua ex iis,qus in ipsa sunt,partibus palpitet aut vens, quae sunt in tempolribus,pulsent: aut gena,vel nasus,vel oculus rubidior factus fuerit: magis et crisis expectacla est. l Si vero ec inuiti lachrymet: aut marmarigas, id est splendores viaere imaginentur: ac manus natribus veluti scalpentes admoueant: tunc non iam fluxurum,sed iam fluentem sanguinem insipi is cies: nam, ubi semel aut biis scalpserint,statum erumpit.N 3 vero ex his perterrearis, si hominem desipientem,aut resiliente inspexeris: nam re haec humorum repentiu ad partes superiores indi lcia sunt, queadmodu re anhelitus dissicilis,& hypochondriu retractu, oc collum simul cu capite Septima ciam. nnnnnnn ii 3 ag auatis.
199쪽
aggravatum. At tibi una cum his indicio etiam sit desipietia. Et haec quidem sufficere signa pos Esunt. Sed accedit quandoq3 8c aegrotantis stas,8 natura, quae spem magis confirmat, ac Praetereat anni lepus, oc prssens constitutio. Nam, si egrotus fuerit adolesces, aut alioquin natura calidus, aut multo tinguine abudauerit,magis adlauc de hoc sperandum erit: ct ,si etia sepius antea, dum sanus esset aut aegrotaret,sanguis ex naribus fluere visus est, hoc .el solum sussicit fluxus sanguianis spem afferre.Si vero ec tempus anni sstatem videris,uel non quidem sistatem,alioquin in calidam praesentem constitutionem,non ne ex his aliquam indicationem assumes Quord si oc plures eo tempore crisini ex fanguinis fluxu habuerint, & hoc tibi spem vehementius augenit: dc lil corpus plethorica extiterit,ec consueis excretiones fuerint retentae.Mihi quidem no modo non videtur dissicile eu, qui tot re talia habuerit indicia, futuri sanguinis fluxus prscognoscere, eruetia absurdum & magnae imperitiae,non praecognoscere. Nostri veto nemporis medicorum i 1iigentia ea admiratur, quae admiratione digna non sunt nam, siue ex dextra nar siue ex finiitra, fluxurus sit sanguis,nihil dissicile ex nuper dictis prenoscere: plures vero medicorum hoc no foeium dissicile,sed neq; omnino possibile existimat.Tametsi has Sc alias excretiones Omnes prenoscere licet,si hec duo tantum considerauerimus,& unde naturae motus agatur, S in qua partem li nam,& qus ' 'deficiunt adiuuabimus,& quae immoderate serunt coercebimus, si ita nouerimus- ν ά. l veluti,verbi gratia sanguinisfluxus ex lene,magnae cucurbitae sinistro hypochondrio supposite facile retrahunt: ahqui cine patefredem Heraro i--ab aliis membris ,rde ratione nal ex uno de omnibus colligere poteris,uniuersale contemplando. Quare ego hoc in loco praerii sentem finiam sermonem: deinceps autem de sebribus, quς ex inflammationibUS accidunt, fibI transigam,de m aliis passionibus,quae in singulis partibus corporis constituuntur. Ublegmstinc lautem,id est inflammationes,a veteribus vocabantur,que sunt veluti phlogωλs,ideli indammi ina,vel incensiones : a iunioribus autem non omnes: nem enim herperas, neque cryisPelata, neq3l tale aliquid quicquam inflammationibus annumerant: sed uni tantum aflectui eX calidis , qui ne Hl cum tumore duro atq; dolore pulsatili,hoc nomen accommodant. Non tamen adlunc solum lel hres 8c dolores sequi videmus,sed ad omnes simpliciter calidas, ac veluti est,uescetes palliones. De his igitur,atque aliis similibus morbis sequenti libro verba faciemus.
Ratio curandi omnes praeter naturam Assectus,qui communi nomine Inflammationes dicuntur. De Generibus ac Disserentiis Inflammationum. i
E iis aute,que in singulis corporis partibus fiunt passiones,or Glauco,deinceps dicemus, ab inflammatione incipientes. Etenim Spius hec hy plurimas hi habet disteretias,ex quibus Oibus solent febres c6 tingere. ComunIS
igitur in caliditas,& velut1 phlogia, sis, id est inflammen, Vnde oc phlegmones A aniationis, nomen de ips1s afferre antiqui cosuC luerunt.Propriam aute in singulisdisserentia inuenies, ex qua eius speciem agnosces,& conumente assequeris curatione.Aliter enim qui herperes,in Hier qus erysipelata,atq; aliter qus phygethia vocant, ac reliquas innam I nis species curabisataq; hoc et in loco antecedit ea lacultas,qua possumus recte agnoscere palliones: tibiq3 hoc primu conabor scribere,oes ab initio distinguens inflammationum disserentias. cPrima igitur inflamationis disterentia est, secudum qua hanc quide humidam, hanc vero licca, esse contingit: humidam quide, us ex calida fluxione membru occupante contingit: sicca Vero, qn nullo humore influente calor naturalis ignescit. Hoc aute usqed aliquid qui Sye si te is
est membri cu vero ia ad immoderatam caliditate ac siccitatem peruenerit, corruptio atm exim
o omnimoda fit.Quare neq; in plura secari potest, queadmodum disserentia altera, sin quam, quosda influere humores particuis dicebamus. Mulis enim sunt huius speciesinam fluente sanguine,altera:flaua bile,altera:ambobus sta simul humoribus, alia tertia. Et quide in cam singulis Vel ia putruit id,quod influit,aut in membro constrictu putrescit: & vel crassum est, uel tenue: O
vel optimu uel acre. Sanquine igitur optimo ac mediocrem crassitudinem obtinente ad parti A lib. .sculam aliquam uniuersim fluente, atque ob multitudinem conculcato, vehemenS dolor arvit hominem,nisi membrum sensum omnino hebetem habuerit: pulsus que in profundi moleiIus accidi tendi q3 omnino ac cotundi membrum apparet:*uehementem calorem Persentit adeo,
200쪽
. A ut comburti rideatur,& refrigerari desideret: talis q3 rubor per summa viget,qualis ex balneis adis luenit, aut ex igne,aut quouis alio modo calefactis. Hec quidem passio totius generis nomen a lcipit,atq; Inflammatio nominatur, sicut multaealiae species nome generis accipiunt: sit q3 assidue lCt re ex omni fere occasione.Na UVlneribus,& couulsionibus, Oc contusionibus, re diruptionibus, r-& defatigationibus ob exercitationem,& exarticulationa bus,atq; fraeturis,& spontaneis ulceris thus aduenit:&praeter haec Omnia, quando ad immoderatam humorum repletionem venae per- letingunt,tunc superfluum est undunt ad aliquam partem, quae eo tempore recipere apta siti Omin inino autem haec reliquis omnibus est imbecillior,vel rarior, aut ad attrahendum paratior, vel im lmobilior, quacunq; causa fuerit ad has perdueia dispositiones: neque enim de hoc dicere propo- liuimus. Flava vero bilis, quando sui seruans naturam una cum sanguine per totum corpus de fertur, morbum facit, quiIeteros,id est regius,appellatur. Sola vero,quando secreta est,se in alia lquo membro consistit,Hex ς vocas . SD Idem crassasit secundum substantiam, totam exulce l
rat cutem usq; ad carnem suppolitam: atq; h0nc assectum Hippocrates nominat Herpetem exo identem Si vemdenuior fuerit,id, quod in superficie est,tantum veluti deurit: atq; haec species ge lneris sortitur appellationem,cum simpliciter& sine additione Herpes vocetur. Nam ex duabus l B altis speciebus,quae quidem nuper dicti est,Herpes exedens no1atur: rAiqua vero altera,miliaris, iri qm in hoc astectu pustulae paruae ac multae per summam cutem similes miliis excitatur fit autem
Herpes huiuscemodi ex bile quidem Zc ipse,sed minus calida 8c acri, Φ sint priores. Quod si ex lsanguine & flaua bile calidioribus, ψ oporteat, mista fluxio fuerit: vel ex sanguine quidem, sed lseruescente & tenuissimo secadum substantiam: Erysipelas passo vocatur, multo inflammatio- lne calidior, magis in colorem flauum repraesentans. Et, si tetigeris, facile sanguis subterfugii,rur sus ei; illabitur exquisite tenuis,& aspectu rubidus. Non tamen dolet hoc, veluti inflammatisi ne l que,ut aliqua inflammationis species, pulsum, aut compressionem, aut tentionem invehi imi llem: sed quandoq3 Valde parum infestat,ac tum prssertim,quando per solam cutem distusum suerit, nihil inseriorem carnem molestans: A tale saepius accidit, atq; hoc est exquisitum erysipelas. Quemadmodum,quod attingit subiectam carnem, neq3ex Uere tenui fluxione cosistit, neq; tan tum est erysipelas, sed iam dispositio permista ex erysipelate atq3 inflammatione. Exuperant a V rem in ipsa quandoq; propria erysipelatis accidentia, atq; hie aflectus a iunioribus medicis crysi pelas inflammationis participans, nominatur: non nunquam vero inflamationis, re tunc ipsum nominant inflammationern erysipelatis participantem. Quod si neutrius accidentia manifeste C obtinuerint,sed equalia apparuerint. tunc erysipelas ad inflammatio misceri dicuntur. Exquisitum tur erysipelas cutis solius passo est, non tamen ipsa inflamatio partium tantum cuti subiectarum,sed harum quidem praecipue,no nunquam Uero etiam cutis. Et est ipsis quidem dolorem M. es t. λ- asserens nihilo minus,quam altera, pulsus tamen ei deficit. Ucum iero sanguis influens calidus sussicienis reximeris re crassus,quodcunq; membrorum subito occupauerit, hoc comburendo facit ulcus cum crusta: quicquid vero circumiacet, in inflammationem leuat, effervescentem gra uiter doletem:vocatur aute Anthrax,i.ca bo, huiuscemodi passio. Cum vero sanguis influes niger extiterit crassus q3,ac seculentus,ac seruens,qualis,quem antea diximus: simul autem Zc se nies non nullas tenues admistas habuerit: pustulas quasdam per summa cutis excitat, similes iis, quae ex igne fiunt, quibus diruptis crustosum sub ipsis ulcus inuenitur: hoc etiam Carbo est. Inflamationis quidem species tot sunt secundum ipsam passionis diuist naturam. Multas ve ro quispiam praetermissas putaret,deceptus multitudine nomina,veluti a Graecis bubonas,phy mala,phygethia,Ophthalmias,synan has,pervineumonias,pleuritidas,et multa alia similibus appellationibus dicta: haec enim dinma inflammationes quaedam sunt, in prioribus comprehensae speciebus. Singula vero diuersa sunt sortita nomina,qm,qui primi ea imposuerunt, Uno nomi
, D ne & passionis ipsius & patientis particulae mpositam intelligentiam interpretari voluerunt.bubon,phyma,& phygethlo,partium laxarum quas glandulas,id est adenas, vomν passtiones:Bubon quidem inflammatio: Phymiautem,quod statim augetur, atq; ad suppuratio festinat: Phygethion autem est id quod erysipelas particeps inflammationis, aut inflmma
1, 31 3 3. . tio erysipelatis nominatur. Sic autem 'oc Ophthalmia eius membranae, quae corneae inhaeret, est G- ' λδ g inflammatio: Pleuritis autem e1us,quaelatera succingit: Synanche autem faucium: Ferapneum
aeque discernuntur. At mihi videtur mente egere perspicaci eiusmodi agnitio, ac praeterea periaria naturς membrorum,quam ex sectione simul re exquisita scientia opEationum 43 atm usuum comparamus. De his quidem in alijs tractatibus diximus. Nunc vero no datur de his sermonem adiungere, quando tibi repente peregrinandi necessitas ingruat. Quo pacto vero quispiam eas optime curet inflammationes,qes in apertis partibus constant, hoc tibi primum transigere sata go, principium sumens ab ea passione,quae plurimum fit,atq; idcirco totius generis affert appellationem. In qua hoc in primis coiissiderandum existimo,quod oc in Mys omnibus magnam vim
habet,ut morbi occasionem inueniamus, ---- - - - - ' De Cosis