Life Of Agricola And Germany

31쪽

Tho mo of Agricola.

turmae fugere covinnarii peditum Se proelio miscuere,

et, quanquam recentem terrorem intulerant, densis tamen

hostium agminibus et inaequalibus locis haerebant; minimeque equeStris ea jam pugnae facie erat, Cum aegre cli V astantes simul equorum corporibus impelle rentur ac Saepe agi currus, Xterriti sine rectoribus equi, ut quemque formido tulerat, transverso aut obvios incursabant. XXXVH. Et Britanni, qui adhuc pugnaeeXperte summa Collium insederant et paucitatem nostrorum acui Spernebant, degredi paulatim et circumire terga Vincentium coeperant, ni id ipsum veritus Agri cola, quattuor equitum alas, ad subita belli retentas, Veni entibus opposuiSSet, quantoque ferociUS CCUCurrerant, tanto acrius pulsos in fugam disjecisset. Ita consilium Britannorum in ipsos erSum tranSVectaeque praecepto ducis a fronte pugnantium alae a Versam hostium aciem invasere. Tum vero patentibus locis grande et atrox Spectaculum; equi, Vulnerare, capere atque OSdem

oblatis aliis trucidare. Jam hostium, prout cuique

ingenium erat, CaterVae armatorum paucioribus terga praestare, quidam inerme ultro ruere ac se morti offerre passim arma et corpora et lacer artus et cruenta humus; et aliquando etiam victis ira virtusque. Postquam Silvis appropinquaVerunt, identidem primos sequentium incautos collecti et locorum gnari circumveniebant. Quod ni frequens ubique Agricola validas et expeditas cohortes indaginis modo, et, sicubi artiora erant, partem equitum dimissis equis, simul rariores silvas equitem persultare jussisset, acceptum aliquod vulnus per nimiam fiduciam foret. Ceterum ubi compositos firmis ordinibus sequi rursus videre, in fugam Versi, non agminibus, ut prius, nec alius alium re spectantes, rari et vitabundi inVicem, longinqua atque avia petiere. Finis sequendi nox et satietas fuit. Caesa hostium ad decem milia nostrorum trecenti

32쪽

Eventae fur thes fatues. 23 sexaginta cecidere, in quis Aulus Atticus praefectus cohortis, juvenili ardore et ferocia equi hostibus illatus. XXXVII1. Et no quidem gaudio praedaque laeta victoribus Britanni palantes istoque Virorum mulierumque ploratu, trahere VulneratOS, Vocare integros, deserere domos ac per iram ultro incendere; eligere latebras et statim relinquere miscere invicem consilia

aliqua, dein separare aliquando frangi aspectu pignorum Suorum, Saeptu Concitari satisque constabat saevisse quosdam in conjuges ac liberos, tamquam miserarentur. ProXimus dies faciem Victoriae latius aperuit vastum ubique silentium, secreti colles, fumantia procul tecta, nemo Xploratoribus obvius. Quibus in omnem partem dimissis, ubi incerta fugae vestigia neque usquam conglobari hostes Compertum et Xacta amaestate spargi bellum nequibat, in fines Borestorum exercitum deducit. Ibi acceptis obsidibus, praefecto classis circumvehi Britanniam praecipit. Datae ad id

UirOS et praecesSerat terror. Ipse peditem atque equites lento itinere, quo novarum gentium animi ipsa transitu mora terrerentur, in hibernis locavit. Et simul classis secunda tempestate ac fama Trutulensem portum tenuit, unde proximo Britanniae latere lecto omni

redierat. XXXIX. Hunc rerum cursum, quamquam nulla Verborum jactantia epistulis Agricolae auctum, ut Domitiano moris erat, fronte laetus, pectore anXius Xcepit. In erat conscientia derisui fuisse nuper falsum e Germania triumphum, empti per commercia, quorum habitus et crines in captivorum Speciem formarentur; at nunc Veram magnamque victoriam tot milibus hostium caesis ingenti fama celebrari. Id sibi maxime formidolosum, priVati hominis nomen supra principis attolli; frustra studia fori et civilium artium decus in silentium acta, si militarem gloriam alius occuparet; et cetera

33쪽

The wes of Agricola.

utcumque facilius dissimulari, ducis boni imperatoriam

virtutem esse. Talibus Curi eXercituS, quodque SaeVae cogitationis indicium erat, Secreto Suo SatiatuS, optimum in praesentia statuit reponere odium, donec impe tu famae et favor exercitu langueSceret; nam etiamtum Agricola Britanniam obtinebat. XL. Igitur triumphalia ornamenta et illustris statuae honorem et quicquid pro triumpho datur, multo Verbo rum honore cumulata, decerni in Senatu jubet, addique i insuper opinionem, Syriam provinciam Agricolae des tinari, vacuam tum morte Atilii Rufi consularis et majoribus reserVatam. Credidere plerique libertum exsecretioribus ministeriis missum ad Agricolam codicillos, quibus ei Syria dabatur, tuliSS Cum praecepto ut, is si in Britannia foret, traderentur eumque libertum in ipso freto Oceani obvium Agricolae, ne appellato quidem eo ad Domitianum remea Sse sive Verum istud, sive ex ingenio principis fictum a Compositum est. Tradiderat interim Agricola Successori suo provinciamo quietam tutamque. Ac ne notabilis celebritate et ire quentia occurrentium introitu esset, Vitato amicorum officio, noctu in urbem, noctu in palatium, ita ut praeceptum erat, Venit exceptusque brevi osculo et nullo sermone turbae SerVientium immistus est. Ceterum, ut os militare nomen, graVe inter otiosos, aliis Virtutibus temperaret, tranquillitatem atque otium penitus auxit, cultu modicus sermone facilis, uno aut altero amicorum Comitatus, adeo ut plerique quibus magnos viros per ambitionem aestimare mos est, ViSo Spectoque Agricola,so quaererent famam, pauci interpretarentur. XLI. Crebro per eos dies apud Domitianum absens accusatus, abSen abSolutu est. Causa periculi non

crimen ullum aut querella laesi cujusquam, sed infensus virtutibus princeps et gloria viri ac pessimum inimico-as rum genus, laudantes Et ea insecuta sunt reipublicae

34쪽

tempora, quae Sileri Agricolam non sinerent tot Xercitus in oesia Daciaque et Germania et Pannonia, temeritate aut per ignaviam ducum amissi tot militares viri cum tot cohortibus Xpugnati et apti; nec

jam de limite imperii et ripa, sed de hibernis legionum

et possessione dubitatum. Ita cum damna damni Continuarentur atque omnis annus funeribus et cladibus inSigniretur, poscebatur ore vulgi u Agricola, omparantibus cunctis Vigorem et Constantiam et Xpertum bellis animum cum inertia et formidine Ceterorum. Quibus sermonibus satis constat Domitiani quoque aure Verberatas, dum optimus quisque libertorum

amore et fide, pessimi malignitate et i Vore pronum deterioribus principem exstimulabant. Sic Agricola simul suis virtutibus, simul vitiis aliorum in ipsam gloriam praecep agebatUr. XLII. Aderat jam annus, quo proconsulatum Asiae et Africae sortiretur, et occiso Civica nuper nec Agricolae consilium deerat, nec Domitiano XemplUm.

Accessere quidam cogitationum principis periti, qui

iturusne esset in provinciam ultro Agricolam interrogarent. Ac primo occultius quietem et otium laudare, Ino operam Suam in approbanda XCusatione offerre; postremo non jam obscuri suadentes simul terrentesque pertraXere ad Domitianum. Qui paratu Simulatione, in arrogantiam compositus, et audiit preces CXCUSanti S, et Cum annuisset, agi sibi gratia paSSus est, nec erubuit beneficii invidia. Salarium tamen, proconsuli consulari solitum offerri et quibusdam a se ipso Concessum Agricolae non dedit; sive offensus non petitum, si V e conscientia, ne quod vetuerat Videretur emisse. Proprium humani ingenii est odisse quem laeserit Domitiani Vero natura, praecep in iram, et quo obscurior, eo irreVocabilior, moderatione tamen

prudentiaque Agricolae leniebatur, quia non contumacia

35쪽

Tho ines of Agricola.

neque inani jactatione libertatis famam fatumque provocabat Sciant, quibus moris est illici ea mirari posse etiam sub malis principibus magno Viro eSSe obSequiumque ac modestiam, Si industria ac Vigor adsint, eo laudis Xcedere, quo plerique per abrupta, sed in nullum

reipublicae usum, ambitiosa morte inclaruerunt. XLIII. Finis ita ejus nobis luctuosus, amicis tristis, extraneis etiam ignotisque non Sine Cura fuit. Vulgus quoque et hic aliud agens populus et Ventitavere ad domum et per fora et circulos locuti Sunt nec quisquam audita morte Agricolae aut laetatus est aut statim

oblitus. Augebat miserationem Constans rumor Onono

interceptum nobis nihil comperti affirmare ausim. Ceterum per omnem Valetudinem ejus, Crebrius quam e more principatu per nuntios Visentis, et libertorum primi et medicorum intimi Venere sive cura illud sive inquisitio erat. Supremo quidem die momenta ipsa deficientis per dispositos Cursores nuntiata Constabat, nullo credente sic accelerari quae tristis audiret. Speciem tamen doloris animo Vultuque prae se tulit, Securus amodii, et qui facilius dissimularet gaudium quam metum. Satis Constabat, lecto testamento Agricolae, quo Oheredem optimae Xori et piissimae filiae Domitianum scripsit, laetatum eum Velut honore judicioque tam

Caeca et Corrupta mens assiduis adulationibus erat, ut nesciret a bono patre non scribi heredem nisi malum princii Cm. XLIV. Natus erat Agricola Gaio Caesare tertium

consule Idibus Juniis, excessit quarto et quinquageSimo anno, decimo Kalendas Septembris, Collega Pris- coque consulibus. Quod si habitum quoque ejus posterinOSCOre Velint, decentior quam sublimior fuit nihil metus et impetus in Vultu, gratia oris Supererat. BO-num Virum facile crederes, magnum libenter. Et ipse quidem, quamquam medio in spatio integrae aetatis

36쪽

Deat of Agricola. 27

ereptus, quantum ad gloriam, longi SSimum aeVum peregit quippe et Vera bona, quae in Virtutibus sita sunt, impleverat, et consulari a triumphalibus ornamentis praedito quid aliud adstruere fortuna poterat ' Opibus nimiis non gaudebat, Speciosae contigerant. Filia atque uXore superstitibus, potest Videri etiam beatus incolumi dignitate florente fama, salvis assinitatibus et amicitiis futura effugisse. Nam sicuti non licuit durare in hanc beatissimi saeculi lucem ac principem Trajanum Videre, quod augurio votiSque apud nostra aures ominabatur, ita festinatae mortis grande solacium tulit, Vasisse poStremum illud tempus, quo Domitianus non jam per

interValla a spiramenta temporum, Sed Continuo et velut uno ictu rempublicam Xhausit. XLV. Non vidit Agricola obsessam curiam et Clausum armis Senatum et eadem strage tot consularium Caedes, tot nobilissi marum feminarum exsilia et fugas. Una adhuc victoria Carus Metius censebatur, et intra Albanam arcem Ontentia es salini strepebat, et assa Baebius tum reus erat. o nostrae UXerem OlUidium in Carcerem manus, nos Maurici RustiCique Visus, nos innocenti sanguine Senecio perfudit. ero tamen subtraxit oculos Suo jussitque Celera, non Specta Vi praecipua sub Domitiano miseriarum pars erat Videre et aspici, Cum suspiria nostra subsCriberentur, Cum denotandis tot hominum palloribus susticeret saeVus ille Vultus et rubor,

qu Se contra Pudorom muniebat.

Tu vero feliX, Agricola, non vitae tantum claritate, sed etiam opportunitate mortis. Ut perhibent qui

interfuerunt novissimis sermonibus tuis, Constans et

libens fatum eXcepisti, tamquam pro virili portione inno centiam principi donares. Sed mihi filiaeque ejus, prae ter acerbitatem parentis erepti auget maestitiam, quod

assidere valetudini, fovere deficientem, satiari vultu compleXuque non contigit; XcepiSSemu certe man-

37쪽

The w of Agricola.

data VoceSque, qua penitu animo figeremus. Noster hic dolor, nostrum Vulnus nobis tam longae absentiae condicione ante quadriennium amissus est. Omnia sine dubio, optime parentum, SSidente amantissima Xore, superfuere honori tuo paucioribus tamen lacrimis comploratus es, et OViSSima in luce desideravere aliquid oculi tui. XLVI. Si qui piorum manibus locus, si, ut sapientibus placet, non cum corpore eXStinguuntur magnae animae, placide quiescas, nosque domum tuam ab infirmo desiderio et muliebribus lamentis ad contemplationem Virtutum tuarum VoceS, qua neque lugeri neque plangi fas est. Admiratione te potius, quam temporalibus laudibus, et Si natura Suppeditet, nemulatione decoremus. Is Verus honos, ea conjunctissimi cujusque pietas. Id filiae quoque uxorique praeceperim, sic patris, sic mariti memoriam venerari, ut omnia facta dictaque ejus secum reVolVant, formamque ac figuram animi magis quam corpori complectantur; non

quia intercedendum putem imaginibuS, quae marmore aut aere finguntur; sed ut Vultus hominum, ita simulacra vultus imbecilla ac mortalia sunt, forma mentis aeterna, quam tenere et Xprimere non per alienam materiam et artem, sed tuis ipse moribus possis. Quicquid ex Agricola amavimus, quicquid mirati SumUS,

manet man Surumque est in animi hominum, in aeternitate temporum, fama rerum. Nam multo Veterum,

velut inglorios, et ignobiles, oblivio obruit Agricola

posteritati narratus et traditu Superstes erit.

38쪽

NOTES

40쪽

NOTES.

CHAPTER . l. a. usitatum this participi qualisies the laus clarorum

. . . Tactere Where, might rathe expect a relative clause. t is a Common construction in Tacitus. - ne noStri Quictem, ita, 'eventur generation indifferent ascit is V3. quRmquam inCurioAR: his se of quamquam an someother Conjunctions illi adjective o participies that is, ithout any complete predicate, is common illi Tacitus and the writers of his age. So in Englisti, Phou it S inii erent. - Suorum, iti rea men objective genitive after incuriosa, indis rent. 9. xatia, partiali partisanshis, destre to gratij amlaitione Sely see in , destre o ge favori reputation or them selves. 11 fictuciam morum con ence in their ωn character, Onsciousnesio rectitudes in apposition with Suam . . . RTTATE. II. Rutilio P. Rutilius Rufus a friendi Laelius an Scipio a States man, orator, and Stoic philosopher, a man o unblemished