장음표시 사용
121쪽
eis o dicens confert autem adhuc ad celeritatem congeis lationis,&praecalefactam fuisse aquam, citius enim refri geratur. Quapropter multi cum aquam refrigerare cito voluerint, ad solem ponunt primo, qui circa pontum cum glacie habitacula factu't ad piscium venationes venantur enim intercidentes glaciem quam calidain arundinibus circumfundunt, propterea quod citius congelatur, tuntur enim glacie,tanquam plumbo , ut quiescant arundines; haec Ari Ioteles Mirum itaque non sini ovante homine excalefactis iam spiritibus , sanguine, O visceribus ex gelidi potus ingessione celeris congelatiosequatur is perinde naturalis caloris per arterias diffuso
prohibeatur, ex quibus tandem improuisa mors His omnibus accedit rationi consonam esse, ex vehementi motu,ac labore maximam fieri spirituum resolutionem, ac calorem tum is uentem, cum imp tatum adeo labefactari, Ut ex repentina, ct maxima refrigeratione, eo facilius extinguatur . Hinc Hipp. a. phor. 3 I. asserebat plurimum, ac repente refrigerare periculosum , quoniam omne nimium ea
naturae inimicum , quod ex ab in Com .huius Aphor contingit, quia cum natura in elementorum commoderatione con sat nimium omne, huiusmodi commoderationem δε-
Diruis, ac animalis confisentiam dissoluit , o, eo magis hoc
accidere potest, cum aliquis ex fui natura imbecidior es. ix Galeno enim S. Aphor.Aphor.II. aquifrigidae occursus, Aut vincit natiuam calorem , aut coiligi , vincit quidem
dum debilis fuerit,colligit autem dum fortis. uilibet igi- ur, qui sibi vitam acerbam non putat,gelidum potum caleat, pr sertim vero post balneum .po I laborem , OLI OLsum, O dum ieiunus e I, 9 si accidat , ut aliquis ex ve
lementi motu suans, o, valde sitiens frigido potus abG sinere
122쪽
stinere non possit,ut pe contingeresolet, Galen praeceptum sequatur Commento in lib. de salubridieta per tex Ia et bihoc docet. Non tamen frigida post exercitationes potio nisi calidami aebibas, noxa vacat, offendit enim, ct haec non obscure ventrem, ac iecui nonnullis etiam neruos.
Minus ne obsit aquam, an Vinum refrigerare.
O leuis oriri potes controverssa , nunquid sanitati magis snati ataquam , vel vinum refrigerare , quod, dilucidum appareat , animaduertendum Prius erit, an inter potandum neces ita postulet i aqua , vel inum refrigerentur flenim eos frigiditatis gradus habuerint , quos optimus n. ac optima cella inaria e liuo tempore tribuere Blent, utique nulla refrigerationi necessita acerit, si autem accidat, ut ob calidius ambiens, di aqua, vel vinum aliquos frigiditatis gradus amiserint,stac pei contingere olet, lique in hoc casu eo et,que aqNam, et e vinum refrigerare expedit, donec ami os nati ratis rigiditatis gradus resiluamus hac enim rations nec aqlia, nec ψ- num minimam noxam sanitati asserre poterit , cum frigiditatemferientem non habeant Ad naturalem, qualem natura γ calida anni consitutione ad extinguedam sitim tribuere solet , dum itaq; is refrigerare opus erit, nihil interes,aquam ne,an vinum refrigeremus,cum aeque virum-q- ab Io aliqua disscultate refrigerare possimus, Ied con-
123쪽
trouersia e se potes infrigiditatis excessu . An ilicet dum
aqua, ac ino mul misi adsitis extinctionem utimur, gelida aqua, vel gelidum inum maioris sit detrimenti. Et quidem rationi consenum iritar, gelidum vinum noxium magis esse, quam gelida aqua , nam cum vinum aqua Phiculum sit , eamq; per omnes corporis partes addi Iriba
tionem promoueat, ut corpus refrigeretur 9 hume Ietur,
quod e Istis extinctio, hoc praeuare non potent, dum gelidum est,tum ob nimiam crassistem, quia nec e e I, ut in congelatione tenuiores V us partes refluantur, cum etiam quia potentialis eius caliditas ab intersi frigiditate ita refrangitur,praesertim sivinum ollophorum t. Ut nec naturali sua tenuitate , re potentiali calore vehiculum esse pol it, ct hinc si , ut aqua cuius ratione Eutaxat iis dari potes,ut quae frigidae naturae sit, ct humidae,aegre di Iri bui possit, ct in praecordys suspensa remaneat, ita ut vel ob eitu corruptionem bilescat, ct sitim maiorem asserat, vel insatum vertatur, ventremq; inse aut tormina faciat;
vero vinum poliphorum extiterit, cum ex fui natara nutriendi vim non mediocrem habeat, ct hanc ob causam di sicilius ἀ naturali calore actuetur, quam aqua ratione gelationis, ct crassitiei eo dulcilius alcctuari poterit si autem ollophorum fuerit, non olum eius modicus calor nmastigiditate valde admodum diminuetur, et , perius dixi, se acili negotio corrumpetur, cum summa frigiditas glaciei, el niuis in refrigerando potens ita it ut imbecillis oli-gophori in i calor resinter non valeat se pervincatur,adeo mi huiti modi vinum non solum vehiculum esse non possit, Ced ehiculo indigeat , te ob eius corr&ptioγrem cibi coctionem impediat, quod accidere non pote lor clidae qui vi
124쪽
huiusmodi vino gelida aqua ita corrigi potes, ut longe minorem noxam a serat,idque tum ob mediocrem ipsius frigiditatem, cis etiam ratio=re tenuitatis, ac potentialis ibius caloris; id autem contingere non potes, gelido vino aqua naturaliter frigida ad iamr, quia licet ex huiusmodi aquae additione, intensa ini frigiditas paululum rorangantur non tamen talis aqua gelidum vinum ad disributionem promouere pote I, cum fui natura frigida sit, ct humida , ne vini tenuitatem, ac potentialem ipsius calorem habeat , quare concludendum ent, exosum frigiditatis in vi ,magis obesse quam in aqua, dum simul adpotum vinum, aqua misentur, ut communis est ybs, ct optimum esse , quoadpotum mediocritate=n inter jumme frigidum, ct teporem eligere, qui extra noxam es. Ne it, qui ob ciat ex mistione vini te=nperate frigidi cum gelida aqua, vel vice vero, misium quoddam resultare , quod geli noron sit, cum temperate frigida aqua , vel temperate frigidum vianum respectu gelidae assus, vel gelidi vini rationem contra-rj obtineat,adeo ut aqus,vel vini summa rigiditas, ita remittatur , ut inii temperate frigidum cum gelida aqua, vel Θ contra simul inta noxia se non possint. Huic obiectioni respondeo in isto temporis insanii, quo aliquis bibit, gelidumq; vinum aquae temperatefrigidae addit, non fleri aliquam ipsorum inlionem, sedpotius partium iuxtapos tionem misio nim ex risotile sit . . de generatione corruptione cap. Dimo es miscibilium alteratorin unio qus in tempore si, non in insanti hinc fido si gelido ino aqua temperate frigida incisso bibendi momentaneo interualis addatur, nihil pryntare possit ad elidi vini correctionem, ita ut aquam per omnes corporis partes promoveat, uisus partessunt, hoc enim indubitanter quilibet bi
125쪽
persuadere debet, pro sanitatis cu Iodia, eam tantum iniqua=rtitatem aquae addendam se, quae facere possit ad ipsius disributionem; ab aqua enim, ut quaestigi f. , i midae naturae sit, tis extinctio oritur,non a vino,quod vel calidum, O sccum es,vel calidum, tumidum, cuius ratione sitis cum frigidi, o humidi appetitus sit, potius augetur, nec aliam ob causam exisimo hac nostra temperitate homines disidationibus adeo obnoxios esse, ac renum messo calculis frequenter admodum isticitari , ni quia vino abutuntur, ex cuias nimio potu , dum sitim extingue
re credunt, eam augent, ac eorum hepar renes ac venarum s
ambitus incalescunt, caputq; magna vaporum copia repletur, ut mirum non sit, si juperius narratae assectiones δε-
An summe frigidus potuc calidus, vel tepidus possit unquam sanis hominibus conuenire, quomodo aliqui perperam uincerenitantur gelidum potum aestate
conducere . C ap. IX. EGRO WANWIBU S hominibus
immodicefrigidum potum,calidum etiam, tepidum quandoq; conducere prout eorum corpora varijs intemperiebus detinentur, dubitandum noues. Si quidem ex Gal. lib. 3. est l. med.facultatib. cap. Ia quicquid curari debet, tanquam quod ab immoderatione eu ametria ad comod rationem in immetriam
126쪽
re citur; non id, quod bene temperatum sit , requirit verum id,quod contrariam habet intemperaturam, propterea fra tratus, ut refert Gai in lib. Hipp. de ictas ratione in morbis acutis cDm. 3. super tex. o. asserebat, quod fortes potuum facultates, tempestiue quidem assumptae maximum iuvamentum, intempestiue vero,maximam offensam asserunt, sanis autem hominibus de quibus in hoc opere sermo habetur, supradi Darum qualitatum potum nulla tempore conuenire manifestum est, nam cum eorum vitas
ex eod. Gal.a Aphor com S I. In elementorum commodera
tione consentat, huiusmodi commoderatio, ut conseruetur d, quod bene temperatum es, requirit,non autem quod ab optima temperi recedit, quia smmetriam,quae sanitas Di, dissoluit, ita ut iure meritὼ idem Gai in lib. I. de morbis uia garibus com I. asserat, tres me causas a quibus morbi auspicantur, una quidem in js, quae o feruntur,in cibo scilicet, O potu , Altera vero in js, quae sunt O tertia in iis quae
extrinsecus incidunt; cui enim non olum ea quae ni hominum scilicet citones, ue ab animo , uera corpore pro- Aciscantur stimmoderato motu prodeant, corporis omme triam interturbant,sed quae extrinsecus incidunt, continens scilicet nos aer in immoderatius calefiat, vel rigescat , vel humescat, vel siccescat,idem prestat. Ita cibus , ct potus, prout refrigerandi nimis , vel calefaciendi, vel humectandi, et ccandi im haben eandem hominissmmetriam confundunt,atque corrumpunt. uare homo, qui ex Platone lib. de legibus in animantium genere , ut ditiinum miraculum Il, ct cuius natura, ut ait risotiles lib. a. de partibus animalium cap. Io non lum visendi , sed etiam bene
vivendi rationem obtinuit , quippe quod ut ipse ibidem dicit aut unum ex omnibus animalibus nobis cognitis di-
127쪽
uinitatis particepssi aut omnium maxime eum potum etiagere debet , quisanitatem conseruare valet; ut modi autem erit, quem natura Usa in quolibet probabili fonte subminiΠrat hic enim potus, cum inter noxiam frigiditatem, O noxium teporem medium teneat , corporis I ymmetriam tuetur, non autem de truit,ut gelidus potus. Hinc Hipp. lib. de humidorum et si pari. defrigido , ct calido potu verba faciens,docet mediocritatem extra noxam GaI lib. de bonitate, o vitio coorum cap. 3. O lib. de renum assectus dignotione, O medicatione cap. 7. nisi corporis qua orex magnis laboribus Liate vigente adsit, fontanam probat, relicta nivali aqua , idq; propterea quod fontana, cum in ter frigus,quo serit, ct teporem, qui resoluit, in medio sit ,
Ut idem Gai docet 1 o Methodi cap. II. corporis symmetriam coon seruat, nivalis autem, O glacialis iue niue , vel
glacie refrigeratus potus, cum ferientem, ac taxiam figiditatem habeat,smmetriam de Iruit . ideo Galenus f pracitatis locis huiusmodi potum probat tantum ad corporis,quassorem curandum, quod magis co=1Ideratione dignum est, in js, quifrigidum potare co=fueuerunt Avicenn. in a primi cap. 6. manifeshailfirmat aquam temperate frigidam fanis meliorem esse omnibus aquis, o insecum asen. I. lib. doct. a.cap. S. inquit in complexionibus temperatis aqua conuenientior es, us in frigiditatis fortitudine temperata existi hs omnes auctoritates rationi valde consons funi, cumδει Andum omnes medicos illa axiomata seneti sima, certfima sint, nempesmilia milibus confruari,contraria contrari, curari quare nudo modo audiendi sunt is, qui te mcre ac perperam istus, tum medicortim , ac philosophorum au Ioritatibus probare ritunturiummebrigidam potam,su gelidum Aliso tempore conuenire, cum . m
128쪽
ex auctoritatibus omnibus,quas ad hoc comprobandum adducunt facile colligatur gelidum potum non ratIone potu- lenis materis ijs, qui ianitate fruuntur,a medicis, ac philo I bis commendari sied prout magni pressus rationem habet ad eos morbos debellandos , qui a calida admodum intem perie oriuntur, quod ut manifestum flat,ati Ioritates quibus tuntur ad eorum sagam opinionem fulciendam in medium asseram, easq; deinceps cuius roboris sui demonstraho. Et primo loco a auctoritates adducunt, quarum prima desumpta eL ex lib. de alimentorum facultatibus cap. 6. Ubi calidam ventriculi intemperiem curare docet his verbis. Ventriculi iusto calidiores,sive ab initio tales duerint, siue a quapiam causa in eam temperiem sint adducti, preterquam quod nihil ab oxygalaete, ac alijs huiusmodi edulijs laeduntur, commodo etiam aliquo fruuntur. Quin hi quoque Oxygala circumdata nive refrigeratum indolenter ferunt,quemadmodum, alia pleraque id genus edulia, atque adeo aquam ipsam niue ii praῖpatam. Secunda auctoritas percipitur ex ptimo Meth. cap. mbi dum de Centriculi curatione sermo habetur, inquit Galenus Verum ratio me docuit octo imbecillis ventriculi curationes. Vidisti igitur tu quosdam uno die, vel potius hora, frigida potione leuatos . quorum alij non is aquam modo dedi fontanam recentem , sed etiam , iis niue esset refrigerata,veluti Romae praῖparare solent, calefacientes scilicet prius, quam ipsi decoctam appellant. Tertia audioritas habetur, Methodi cap. 3. Ubi Galenus loquens de ratione curandi continentes scires per vens δε- Dionem,a rigio exhibitionem, inquit. Nunc enim altera continentium febrium ex sola obstructione est orta: Altera Ver etiam cum putredine per omnes Venas.Cum er
129쪽
go coctionis humorum iiij notas videris,de quibus di-etum in libris de crisi est, audacter frigidum dabis paulo
inferius hoc eodem capite asserit , maXima autem continentium febrium remedia haec duo sunt, detractio sanguinis ac potio rigida. Irim habet II Meth.cap. s. ait enim si x res cuncta valentes sunt & febris ardentissima, ac coctionis notae plane euic lentes, frigidam homini dare audacter debebis . uarta auctoritas aHruitur ex lib. de bonitate, et vitio fuccorum cap. I. Ubi dicunt eundem Galenum non solum frigidos cibos,sed quam niue refrigeratam concedere . uinta auectoritas assertur ex lib. e renum assectus dignotione, o medicatio=; cap. . ubi asserunt Gai frigidam non interdicere hae sunt praecipue Galeni auctoritates quibus aliqui ex recentioribus quaerunt Principum arimos ac alioram al7icere , ut credant summe frigidum potum aenitu tempore conducere.
Hipp. etiam auectoritatem asserunt ad idem persuadendum, quam desumunt ex lib. e salubri Hetinum. 13. Ubi inquiunt Hipp. praecipere in calidis temporibus, calidisque temperaturis frigidi simum potum exbibendum esse. Addunt uicennae auctoritatem,qui lib. I. n. a. doct. a. cap. 16 frigidum probare videtur his verbis . Ni vero , aqua glacialis, cum munda fuerit,&non commista alicui rei virtutem habenti malam inue soluatur, ut fiat ex ea
aqua, siue cum ea des oris infrigidetur aqua, siue ipsa in
erunt praeterea duas Rasis auctoritates, dicunt enim primo Rasim in . cap. 3. tract ad Almansorem , nisis aquam super cibum assumptam ventriculum roborare, appetitum augere, ea vero, quae et que adeo frigida non fuerit, ut epota non iucundast ventrem instare, sitim non
130쪽
=ninuere,appetitum destruere, corpus dissoluere,nec si modo conferre . Secundam auctoritatem accipiunt ex tract. q. ad Almani orem c. p. a 3. Ubi assertini Rasim in praeseruatione , peue potum aquae niuis laudare. Vocant etiam in tenIem ad eorum opinionem con mandam Cornelium Cebum,quem in primo lib. cap.a praecipere dicunt, Ut is, qui Petriculum imbecidem habent, post jumptum cibum, frigidam in potu assumant, quam ct exhibere dicunt in biliosis adies uxionibus , necnon in calidis di-Hissationibus ad prohibendum idarum de xum. Ad Amatum etiam Lusitanum confugiunt , quem in .eenturia curationum medicinalium curatione 1 S gelidam
Praeterea n aliqui recentiores , qui ab experientia ratiocinantes dicunt in Messana Siciliae Urbe ac tota Sicilia poli sim niuis .imm in tota Lur a longe pauciores homines mori, quam ante et sim idius. Addunt etiam animalia ipsa irrationabilia frigidum potum sequi, calidum autem aduersari , ct seu Irata natura frigidas fatis aquas ubique aestiuo tempore paratas fuisse, nisi frigidus potus ad naturg conseruationem conduceret. Hs sunt auctoritates, ct fundamenta eorum , qui serigidam, elidum silicet potum extollere conantur, perstigidam enim gelidum potum niue admodum refrigeratum DD. omnes intelligunt . Ex quibus auctoritatibus longe etiam plures λ pracitatis Auctoribus Vsertim vero ab Hippocrate Galeno habere potui cnt, cum sexcentis in
locis frigidam extollant, spe a mantes stibundos plurimos,)ebricitantes, alia si internarum partium calidas intemperantias frigid exhibitione curasse, licet maxima semper cum animaduersone eam exhibuerint. His