장음표시 사용
131쪽
Hi itaque omnibus supra allegatis aucIoritatibas , ets Unico Derbo ut superius dixi respondere pes sum , dicens supracitatos Dos Iores frigidam in morbo o corporis sati, ut remedium exhibuis , nec propterea eliciendum ad nitatem tuendam conducere , tamen ut veritas magis elucescat , allatas omnes auctoritates perpendam, eoque ad rem non facere aperte demonstrabo. Ad primam igitur Galeni auctoritatem ex tertio de alimentorum facultatibus respo=ideo, ideo ventriculos ius Io calidiores ex Vsius sententia Oxygala nive refrigeratum , aliaque huiusmodi edulia indolenter ferre ac ex ijs commodo frui , quia, O remedia , calidam ventriculi intemperiem corrigunt , nec Eropterea inferri poteLi fanis hominibus huiusmodifrigidas potiones siue gelidum potum conue
Ad fecundam aucuritatem ex .Method resoriosummo iure Galenum imbecidem ventriculum in aliquibus fontana recenti,in aliquibus autem aqua nive refrigerata curasse , quinimo cibos etiam ad eundem modum refrigeratos concessisse , quia ibi loquitur de ventriculi imbecillitate ab intemperie calida , ct ideo , prout maior , vel minor e lintemperies,ita etiam , vel fontanam recentem, De aquam niue refrigeratam pro curatione exhibuit, ct hoc eodem loco paulo inferius imbecillitatem ventriculi ob frigidam intemperiem calidis curare docet , ct vinum vetus exhibet ex eodem genere ,sus facultate valde calefaciunt,ut puta falernum, auisurrentinum, nutrimentum etiam quod calefaciendi vim habet cum largo pipere concedit,ct ut insumma dicam eo loci Ga morbosas ventriculi intemperantias curare intendit, non autempotum sano hominiprocribere. Ad tertiam auctoritatem σν. II. Methori eadem mili-
132쪽
mili a re pon o Dio enim Gal. pracitatis Iocisfrigidam p vinare in ardentibus febribus t renneium si signa
coctions appareant , imm eas auctoritates retorquendo
objcer m, si sua ibus hominibus ob ardentem febrem
frigida competit, ergo ijs , quorum natura in limentorum commodi raIione conse Ii frigida noxia erit quia commoderationem de ruit.
Ad quartam au Ioritatem ex lib. de bonitate , ct Ditis sacco; Vm cap. I desumptam, dico, solutionem ex capitis titulo patere, qui es uomodo in corporis qua ore diuersis restigeratio quaerenda, deque niuis ad rem hanc et u soluit itaque est, eo loci Galenum agere de conuenienti potu ad corporis quai rem coercendum, in tis hominibus, qui ex magnis laboribus eum contraxere , quod facile patet , ex eo quia pos plures refrigerandi modos, quos ibidem docuit habet baeo erba Atque haec ego ijs consulo , qui vitaiano negotij plenam degunt, cuiusmodi sunt , qui gentibus, ac Ciuitatibiis regendis praesunt, horumq; in primis ministri: nec sane ni inus , qui militiam exercent, aut iter longinquum ingrediuntur. At quicunque negotij his soluti degunt, ij si quidem , ut soliti sunt se exerceant, per quam raro frigida usus necessiarius fuerit: Quod si non Xerceant, ac caloris multum persentiant aestate vigente, tuto ij sontanam biberint repudiata nive . Nam tametsi ipsa statim nix noxa sensibili non videatur iuuenum corporibus ossiceres, increscente tamen temporis processu occulto,paulatim noxa , Vergente nempe aetate, articuli his, nerui l ac viscera morbis corripiuntur, ViX aut nunquam sanandis: ac verisimile certe sit,ut unicuiq; ea potissimum corporis ear assiciatur, cluae naturae omnium maXime inlunia suerit Patet itaque in hoc copite frigidam a Galeno
133쪽
probari ad corporis qualiorem curandam , fontanam au tem ad sanitatem tuendam Ad quintam aucIoritatem ex lib. de renum assectus dignotione, o medicatione cap. 7. respondeo eo loci Galentim aquaefrigidae potum ijs hominibus suadere, qui supra modum calidifunt,pingues, ct carnosi, ue naturali habitu, ne acquisititio ct ijs,qui vehementer exercent, qhtir cor Demueruntirigidam potare, ut ibidem clare patet, deinde subdit quod si aliter aliqui se habeant , minus bibant X ea qui vero iuuenili sunt artate, in rebus ciuilibus versantur negociosius, quam ut eXerceri ordinate, & victitare queant, fontanam sument,relicta nivali aqua. Haec namque tametsi iuuenilia corpora mox offendere non idetur, noXa videlicet qua paulatim increscit, non percepta: tempore tamen procedente cum aetas declinat, difficulter sanabiles, aut incurabiles plane morbos inducere nata est,
in neruis, articulis,& visceribus . Quam affectionem pars aliqua corporis percipit, qua cuinq; debilissima est natura. Quamobrem uti debes fontana, ea desecata, de qua plus assumas, quam de vino . Constat itaque fontanam aquam eligendam, non frigidam fue gelidam Ad Hippocratis, seu Ut melius dicam ad Polybi eius discipuli us Ioritatem,respondeo Polybum lib. de salubri dietanum. 13. loqui de morbo siti ex calida intemperi ortia , in qua quolum vinum, ct frigidissimum probat, nam his verbis utitur . Quoscumq; vero sitis corripuerit, his tibi,& labores detrahendi sunt, linum bibant aquosum, quam frigidissimum. 5 gemis autem hoc eodem lib. nu. I. loquens de diei idiotis, ac priuatis hominibus condecenti, et morbos a ti non laborantibus, inquit. At vero aestate ma-
Za molli nutriantur, potu aquoso, multo, obsonijsq;
134쪽
omnibus coctis. sic autem his, ubi aestas fuerit, uti oportet,vt frigidum sit corpus , ac molles Tempus enim calidum est,& siccum, iacit corpora a stuosa, ac squallida.
Patet igitur , quam frigidissimum potum fano homini ex
Polybo non conuenire, cui etiam nec ab Hipp. probatur, licet in libris de morbis, de victus ratione in morbis acutis, ali que in locis plurimos acutos morbos frigida curare
Ad uicennae auctoritatem dupliciter respondeo, primo eo loci Avicennam non ab olute nivis aquam , glacialem adpotum commendare , ,ed comparative, resperii scilicet niuis, quae malam qualitatem contraxit a locis, in quibus cecidit, ct respes Iu glacialis aquae,quae ex prauis aquis congesa fuit Secundo dico uicennam ibi non probare niuem, o quam glacialem , prout ad quotidianum potum fanis hominibus competit, sed potius ut medicamentum, quia ibidem concludit aquam temperate frigidam fanis meliorem e Pommbus aquis , idque ex eius verbis manifeste patet, sic enim loquitur . Nix vero, Ma tua glacialis cum munda fuerit , non commista alij rei virtutem habenti malam , siue soluatur, fiat ex ea aqua, siue cum ea deforis in frigidetur aqua, siue ipsa mittatur in aqua, erit bona , cinde addit, suarum quidem diuisionum dispositiones non diuersi cantur diuersitate multum CX tranea , sed est spissior quam omnes aquar, iocet dolores habentibus neruorum, sed cum coquitur, ad bonitatem redit. Quod si aqua glacialis ex aqui malis uerit, aut fuerit niX virtutem contrahens malam , i X traneam a locis , in quibus cecidit, erit melius, ut cum ea in frigidetur aqua, CXterius
prohibendo plana a permistione eius . quail terea temperate frigida sanis meliorist omnibus aquis quod
135쪽
autem aqua temperate frigida ianitatem tuatur , docet idem uicenna tertia sen eiusdem primi libri doctrina a. cap. compleXionibus , inquit, temperatis, aqua conuenientior est, quae in frigiditatis fortitudine temperata existat. Idem format secunda parte canticorum, dum de sani corporis regimine verba facit, dicens aquam temperate frigidam conuenire, nimis vero frigidam Xhibendam , non esse, quia neruos laedit. Ad Ra sprimam auctoritatem ex quarto cap. 3. tracta tu ad Almansorem cuius verba sic fonant . qua Veroseu niue refrigerata, seu talis suapte natura sit , ventriculum percutit , si a ieiunis bibatur hepar multum infrigidat, quam nulli ieiuni bibere audeant, nisi forte sint cales icti; quo in casu ipsis confert super cibum autem as sumpta ventriculum roborat, appetitum auget, dummodo parua sit illius quantitas. Aqua vero quae usque adeo frigida non fuerit, ut epota non iucunda sit, ventrem in fat,nec sitim minuit sed appetitum destruit, corpus dis luit, nec ullo modo confert. Respondeo hoc in loco Ba m quatuor facere,primo prohibet aquam niue refrigeratam fanis, ac ieiunis hominibus, quia ventriculum dis hepar refrigerat, ita ut hydropem asserat. Secundo eandem aquam probat hominibus calida intemporis asse iis ad huiusmodi intemperiem corrigendam,per illa enim verbum, calefacti,non intelligit Rasis, D, ni calefacti ex laboribus, idis enim quisso calefarsi sunt, figida si exhibeatur repentinum interitum asserre pote i it pluribus dictu uit. Tertio asiumpto cibo paruam frigidae aquae quantitatem concedit . uarto O mataquam,quae adeo frigida non erit, ut epota iucunda non inulta modo conserre L his omnibus, quae primo, jecun-H do lo-
136쪽
do loco dicuntur reso= one Don egent , quia nihil probant pro θ qui frigidam tuentur ire e tertio loco firmantur
frie aliqui pro ipsis concludunt, quia parua frigidae quantitas poscitam assumpta lice ratione antiperis L coctionem iuuare possit , prandi tamen,a coenae aestuo raesertim tempore sufficere non pote I. quae trario loco habentur,circo enuntiam o, ram con 3rmare, rationi Ualde consona ef e ex se enim eterbis manifesIe patet ex mentem is, illam a ream adpotum abanis hominibus eligendam , quae epota in canda non it, qualis erit tana recens, quae adeosti-gida est, ut babensi grata Aventrem non gelida, sitim auferat, appetitum con cruet, ac cor res m metriam non isoluat. Ad jecundam Rasis auctoritatem ex qua infri: r gelidum poti m non improbandum esse , ex eo quia Eois eo loci
in preseruatione , pes nivis aquam commeta fat. Redipondeo Ra m , ut remedium nivis aquam coIIra pe-LIe; ad extis Itonem prohibendam admittere, non ipsiu- lenta materia , ct in qualibet temporis conItitutione in i-ycriminatim sed in ea tantum , caiu, Vis me=rtionem fecit, dum inquit Quando autem in sine aestatis multus fuerit calor, autumnus autem valde sicciis. multum puluerulentus X iterit, ac frigus, pluuia venire tardaverit mansiones tunc in frigidandae , lumectanda pannis crastis aqua aspersis, atque appensis, aqua in domus pauimento roratione erunt a labore quoque coitu abstinendum erit Norpus preterea aqua frigida lauandum, aqua nivis in potu sumenda lauich etiam coctum mane non multa aqua,&pauco saccharo bibendum erit in aqua in niue in frigidata potanda. Ad Corneli, ebi avectoritatem ex lib. I. cap. a. Ubi circa
137쪽
principium se scribit , qui crudum sine praecordiorum . dolore ructat , is ex interuallo aquam frigidam bibere debet; c circa eiusdem capiti nem, haec habet ubi expletus est aliqui , facilius conquoquit, si quicquid assumpsit potione aqua frigida includit, tum paulisper vigilat,deinde
Respondeo Celsum in huiusmodi capite, cuius inscriptio est,quaestomaco imbecillo seruanda sint , nullo pacto frigidam sanis hominibus suadere, sed eam ex interuallo , Ut remedium,ij consulere, qui cum ventriculum imbecillem obcalidam intemperiem habeant,crudusine praecordiorum dolore rus Iant,quo cas rigida morbi cae cause occurrit. quod in imbecillitate entriculi ob frigidam intemperiem non accideret, quin potius maximo detrimento esset . In ne autem huiusmodi capitis propterea assumptum cibum aquae frigidae potione includendum docet, ut ratione antipersa simbeccillis ventriculus iam expletus facilius concoquat, cui rei placidum etiam somnum remedio esse a mat; dum autem addunt, Celsum in biliosis alui fluxiombus, calidi δε- sillationibus frigidam concedere,nec propterea colligitur ex ipsius mente rigidam ad quotidianum potum ex et si esse. Ad Amati Lusitani auctoritatem respondeo, eo loci gelidae potum non fano homini,se ebricitanti concessisse , quod ex huiusmodi ipsius verbis clare patet . Blanquiniis cum grauissime febriret,& non quiesceret, cibum non retineret, aqua illi a medico denegata esset ad eum cum peruenissem, Minirinis coctionis notas contemplare ,
aquae appetentiam inextinguibilem cum lingua nigritie Mariditate notarem, illi gelidam ad satietatem concessi, qua illico vomuit postea copiosissime sudauit , post quem febris ex integro delituit, eger non amplius si
138쪽
tiuit, imo quae comedebat, ea retinebat. Ad illud autem , quod ut experientia comprobatum adducitur , dum dicitur in Sicilia niuersa pos tuis Usu Olonge pauciores homines mori, quam ante sum illius . Respondeo primo certum es illis in regionibus nivem elglaciem potulentae materiae non permseri,sed tantum circumponi. Secundo dico ijs in locis cum maior vigeat calor cito potulenta materia Dacalescat, nivis D m non solum ad conseruandam naturalem aquae 9 vini frigiditatem nec arium valde esse , sed ad augendam vini praesertim frigiditatem , cum vita de dignis illarum regionum incolis audiui, in Sicilia inculpabiles celia inariae non reperiantur, ct propterea vinum e te itastigidum nonis , ut humana exposcit natura . Addo praeterea in Me an Urbe perpaucos potabilis aquae puteos reperiri quapropter ciues omnes ad fontes aquae vivae, sed rem ae admodum frigiditatis consuunt unde domum cum redeunt , longissima vi plurimum via , ac ambientis eri aqua vehementius incalescit. Hinc itaque es,quod Siculi pos niuis usum magis nitate fruuntur , cum potulentam materiam aquam scilicet in a natural rigiditate aduersassummum aeris .cHuconseruare is vinum ad eam rigiditatem, quam optimae cellae a ferre possent, reuocare niuis v facile valeant. Ad illud quod dicitur de irrationabilibus animalibus qus naturaliter frigida aquas sequuntur, calidas autem aduerjantur. Re 'ondeo , Ut in primo huius operis capite dixi, frigidum potum omnibus animalibus cundum naturam ei e ct ex necessitate, ct propterea omnia animantia eum equi, is appetere,ctiprudentissima natura, quae in necesssari, non descit, es tuo tempore ibique locorum se minis ari,non enim frigidus inaturalis potus improbandus
139쪽
dus ea, im fatis laudandus sedilis qui immodice frigiadus arte paratur u niuis, vel glaciei disolutam aquam
potulentae materiapermiscendo Aue nimis eorum et is deforis refrigerando quare ex superius dictis patet perperam ci nonnuliis recentioribus gelidum potum cum antiqui mis, probatissimis medicinae Auctoribus comprobarI, Cum contrarium prorsus ab ijs tradatur . uare unusquisque,qui propriam sanitatem tueri cupit, refrigerantibus ita uti δε-bet, Ut potulentia materiam, vel sua innaturali frigiditate conseruet et fleam amiserit reuocet, vel deniquesicontingat ut quibusdam in locis frigida satis aqua, vel vinum a non reperiatur, ut me idionalibus in locis ex Hipp. lib. de aere, aquis, ct locis numerosecundo euenire let, eos frigiditatis gradus introducere valeat, quos natura i a in quot
bet probabili fonte exhibere solet quod si quis id executioni
mandare non aegre ferat,4 multis morbis tutum se redderepo e credat, o non aliam ob causam exinimo irrationabilia animalia non ita facile morbis corripi , ut homo, nisi quia is naturali o Dorum appetitu non recedunt, ct cibo,
potuque utuntur, Ut naturae placet; homo autem, qui non
solum naturalem appetitum eiusmodi habet, ut exsul natura cibi, b potus quantitatem,qualitatem, O assumendi horum cognoscat, ut Gal. lib. de di olutione continua cap. r. ormat sed inter omnia animalia bene vivendi rationem ortitusfuit, ut Arsoteles, inquit , partibus animalium cap. Io .m sepe ratione abuteretur , eiusque loco sensus imperaret,continentior circa guntum esset, ct longiorem salu-hrioremq; vitam duceret, cum illud semper prae oculis habendum Lex Gal. lib. de bonitate , ct vitio succorum cap. 10. vi eripo e ut homo unquam aegrotet, ni cruditatibus is quibus omnia morborum genera oriuntur Materet, ad
140쪽
quarum generationem nihil certe gelido potu Macius reperiri potes', nam De latim naturalem hominum calorem si imbecidior fuerit incit , vel temporis proce u occulto si fortior extiterit; quare audiri non debent illi medici,qui tPrincipibus , ac nobilibus adulentur, elidum potum extollunt, ad hoc comprobandum dos It imorum virerum auctoritates , genum senisu detortas perperam adducunt, di tamen inti iunt, qui in praetio apud Magnates habensur, o quibus nec insano, nec in morbosi corporis tu sides denegatur, o non alia certe ratione, qud quod in rebus omnibus V serum oluntati blandiuntur,ita ut hac nosra tempeHate summo iure ea dicere possim,quae Gai. I Iseth. cap. I. dicuntur. Non optimi medici, sed illi medici sunt vo cati,qui ipsis maxime adulantur, qui' frigidam dabunt, si hanc proposcerint, lauabunt, cum iusserint, ii uem vinumque porrigent. Postremo quicquid videbitur, mancipiorum ritu facient. Contra,veteres illi Medici ab Aesculapio oriundi, qui tanquam Duces militibus, Reges sabditis, imperare aegris voluerunt, nequaquam Vero Getaruio in Tibiorum Phrygum in Tracum emptorum ritu parere, atque obsequi. Itaque non qui melius artem callet, sed qui adulari aptius nouit, apud istos magis in pretio est huic t omnia plana praeritia sunt:hula aedium sores patent, hinc breui esticitur diues, plurimumq;potest. Haec Galenus sed aliquis forta e medicus excusare e posset, dicens, Principes aegre medicis obtemperant, vel etiam prorsus immorigeri sint quam excusationem sit verum fa-sear veritate alienam non exiHimo , ct haec etiam fuit Galeni quaerimonia lib.3. de compositione medicamentorum per genera cap. a. adeo tamen EIud potius peragendum