장음표시 사용
141쪽
cus permittat, quaepermittenda non sunt, praesertim ero ἀChrinlianis medicis.Galenus pracitato loco, inquit. Equidem qui non adeo delitijs affluunti sunt hi maYime pauperes ut plurimum obtemperantes nobis habemus: Diuites vero,& presertim Potentes admodum illos,vel aegre obtemmperantes , vel prorsus immorigeros Xperimur Optimum igitur fuerit nec ipsis mederi. Haec Galenus i-cet optimi Principes, nempe qui Principis partes, ac genium quoddam in tum habent , praesertim st ChriHiani ni medicis semper obremperantes praebeant dum aduersa valetudine detinentur siuam salutem credant, ut de Alexandro magno apud uintum Curtium legitur, qui orinum uium ingressus, ut puluerem , ac sudorem dilueretratus id populare,acspeciosum coram exercitu facere repente aquarum rigore exanimatus magna mortis si picione
uniuerses fecerat.Erat ei Philippus medicus, quem L. Igacedonia adduxerat us in paucis, O gratus egi taui cum marijs prae dijs labentem spiritum ad sua munera reuocasset , pollicitus ni praeterea se intra triduum pharmaco propinato lutem illi redditurum , neque Ne quamuis impatiens , atque ob aduentatem Darium sollicitus moram tr dui abnuit a Parmenione interea purpuratorum amplis' militier A exandro dantur; quibus monebatur, caueret
Philippo medico salutem fuam committere, quippe cui Darius Rex mille talenta, sororis fus nuptias obtulisset,prymia necis su futura,qus licet ingenti dicitudine Regem diu ancipitem fecerint , non tamen cuiquam rem aperuit, non trepidum suspicione animum V se tulit, sed tertium diem anxius expectauit . Vis dies illuxit cum Philippus Regis cubiculum ingressus,medicinam illi obtulit Alexander corpore in cubitum sublato dextra quidem oblatum poculum
142쪽
eulum accepit , nsra vero eodem tempore litteras quas a Parmenione acceperat,Philippo dedit, nec ab eius vultu oculos dimouit, donec eas perlegisset,obseruansigus interim corrupti ammi nors, ex eius motibus deprehenderentur. At Philippus maxima iracuria commotus vultu interrito proiectis litteris, lus tua Rex, inquit, has spiciones abolebit, Rex nihil moratus medicinam hausit , ct quamuis ob immedicamenti deliquia usdam de aliquando si picionifacerent, nihilominus vi morbi ex venis eiectassero die Rex exercitui o incolumis apparuit, omnibus Regis luti gratulantibus , non minore ob Alexandrum recuperatum stitia,quam gloria Philippi,quem veluti Deum intuebantur.
Ex hac itaq; soria facile quiuis conjcere potes quanta fuerit Alexandri Mes in Philippum eius medicum non obstante maxima iuspicione quam Parmenionis litterginiecerant, altera ex parte facile etiam colligi potes Philippis delitas, ac do Irina delitas inquam, quia nullo inuitatus prymio quamuis maximo deliinimus Alexandro fuit; δε-LIrini, quia iuxta illius Armam, ac solidam pollicitationem us medicins exhibitione ipse sanitatem resiluit. Vnde exemplum bi Principes sumere posunt ut facta delis,ac periti medici ele Iione,illi obtemperantes ni , tuamue salutem intrepide committant , sermiterque credant ob medicis delitatem , ac do Irinam ianitatem ab assumpto pharmaco se consecuturos , se enim causa es , ut medicus maioricum diligentia,amore,ac promptitudine ea peragat,quipera agenda junc e contra, tum Principes , a 4 Magnates titubant, medicum adeo titubantem reddunt ut multotis quad eorum salutem necessaria jum omnino prstermittant An
143쪽
DIs SERTATIO. 123 An aestiuo tempore magis expediat aeris aestum
corrigere , vel arte potulentam materiam refrigerare, Cap. X. V M potus refrigeratio stivo tempore non alia ratione ab hominibus ta-rijs artibus, ac summo, dio Hratur, quam ut eorum corporata calidior ambiente tueantur , a quo facile euenit , ut valde incalescant , acre ccentur fatius existimandum esse
puto ambientis temperiem curare s
quam frigidiorem potum querere ex Galeno enim lib. de inequali intemperi cap. 6. Aer, qui nos ambit, non ante offendit, quam ad immodicum calorem, frigusue en immutatus. Curandum itaque est, ne aedium, cubiculorumq; in quibus .esate egimus, interclusus aer ab externo calidiore aere nimis incalescat, hac enim ratione naturalis no rorum corporum calor mitis conseruatur, ct non ignescit, ita ut ingentisit cruciemur, ac gelido potu, qui spe suos, ac incurabiles morbos parit, indigeamus. Verum illud prius ex Galeno, ct in monere voles, Ut purus aer eligatur , in cuius electione,quanta diligentia adhibenda sit , ex his Gai te, bis primo de sanitate tuenda cap. . colligatur . Eorum vero quae extrinsecus incidunt. Vnum certe est , quod separari ab homine non potest, quodq; illi perpetuo,&,ut ita dicam, veluti connatum adhaeret,ae ipse ambiens Alia nec necessario in certis temporibus nobis accidunt. Ille , nempe,qui circumfunditur aer, nos laedit, vel quod calidoS
144쪽
dos immodice , vel quod frigido , vel quod siccos , vel quod humidos efficit auare maxima cura adhibenda e tin aeris electione, qui qualis se debeat idem Gai eod. libro
cap. . docet his eterbis: Optimum aerem censeo, qui prorsus sit purus; eiusmodi vero fuerit, qui nec stagni, nec paludis halitu sit perturbatus, nec ex profundo specu pesti lentem auram spirante infectus. Nec qui eX cloacis , qua magnam aliquam urbem, aut numerosum Xercitum purgent, vitium contraXit.Nec qui eX animalium, Olerum,aut leguminum putredine, aut fimo coinquinatur. Nec qui ob stagnum,uel flumen vicinum,nebulosus est. Nec qui editis undique montibus, in cauo loco clausus nullum recipit perflatum Suffocans enim,putris' est, similis ei, qui in domibus quibusdam est inclusus, in quibus ob putredinem, ierflatus defectum plurimus aceruatur situs Huiusmodi ergo aer omni plane aetati est noxius sicuti ediuerso, qui purus omnino est, nulli non aetati est utilis at Vero quae ex calore, frigore, siccitate, humiditate diuersitas aeris contingit,non perinde se ad omnes homines habet sed corporibus, qua optimo temperamento sunt, Optime temperatus aer est saluberrimus; in quibus vero aliqua exuperans qualitas dominatur ijs utilissimus aercst,qui ei qualitati maXimc est aduersus, frigidus calidae, calidus frigidae, humidiori siccus, sicciori quam par est tanto humidior, quanto siccitas ipsa modum excedit. Haec Galenus , In quibus omnibus Hipp. adamussim sipulari videtur,qui lib. defatibus,de aere sermonem habes, haec inquit Mortalibus autem vitae, morborum aegrotis, solus is est Auctor . Tantaq; omnibus corporibus spiritus necessitas extat , ut si quidem omnibus alijs abstineat homo, neq; cibum sumat, neque polum,possit tamen
145쪽
dies duos, vel tres, plures ducere, si cui vero spiritus in corpus viae intercipiantur, in breui tempore unius diei in tereat,ut vel hinc quato usui spiritus corpori sit, liceat existimare . Amplius autem ab omnibus operibus aliquando immunes quiescunt homines multa enim sunt mutationes in vita,verum ab hoc opere nulla omnibus orta libus animantibus requies contingit, ut cesset spiritura adducere, rursum exhalare. Vides ergo e his, qua di- XL, quanta communio omnibus animantibus in aere existat.Subij clam igitur mox, illud, quod non aliunde via- quam verisimile sit morbos euenire, quam inde , si is aut Plus, aut minus, aut cumulatior, aut morbidis sordibus in- . quinatior in corpus se ingerat Omni itaque diligentia aeris puritate quaesita, de modis, quibus aedes ac cubicula in summo aestu temperate frigida conseruare, vel ad temperatam frigiditatem redigere valeamus,agendum s.lico igiatur quatuor modis aedes, a cubicula refrigerari posse, nempe frigido externo aere , humidorum irrigatione , germinibus ac ribus , ac denique prohibendo ne aestuosus ex rinsecus aer aedes, a cubicula ingredi valeat . Aere tribus modis refrigerare possumus Primo modo eum ita excipiamus,ut fursum seratur, nempe ubterraneis locis, in
quibus olivo tempore alis frigidus ei solet, in aedium cubicula ensem recipiatur. Secundo fab alto deorsum feratur , ut apud Aegyptios mos es, qui altissimas Curres extraunt , quarum d culminibus per canales apte conHrus Iosirigidum aerem excipiunt, quo aedes, ac cubicula refrigerent. Tertio,aere aedes 9 cubicula fatis refrigerare possumus, ita excipiatur, ut a lateribus per angusos, ct obliquos anfractus, ue ab imo sursum, siue e contra ad aedes,ac cubicula serueniat. uomodo autem humidis irrigando.
146쪽
germina,ac fores per aream projciendo, ac suos aeris ingressum prohibendo, cubicula refrigeranda ni docet Gal. s. Method. cap. I . his verbis Sedulo i itur agendum est, ut ambientem, quoad fieri potest, quale esse eXpedit,pra pares,scilicet humidiores, frigidiores'. domus, tum deligens, tum Vero praeparans . sicuti diuerso, si frigida sit,
humidaq; morbi species, quae calefieri siccari l postulet, eligendae, praeparandae domus sunt, qua calefaciant, exiccent. A deligendas quidem dico, tu ex se ipsiis
eiusmodi sunt ira parandas vero, cum arte nostra molimur , per aestatem subterraneas eas, ad seprentriones Versas. ac pauimenta earum assidue humore aspergentes. Tum ut ex Euripo aliquo aura inspiret, machinantes: fO- res praeterea, ac germina, litiae frigidae, humi rq facultatis int,per aream proij cientes Per hyeme micro contraria horum molientes, praesertim, ubi morbus ut praedictum est suadet ubi non suadet, excessus tantum utrius que temporis remittente. Lib. Io.Meth. cap. S. se eadem exactius docere et idetur, dum de eligendo,ac prsparando aere, qui ecficis febribus conueniat sermonem habet, inquies.
Hic igitur, si temperatus est,qualem se X laibet, utique tali nobis est tendum nihil amplius de eo sollicitis in admodum calidus est, vel admodum frigidus, pro calido
inducendus arte contrarius est, subterraneis inuentis domibus,quar frigidissuati sint, maxime perfata'. ad Septentrionem versae. tum auris quibusdam, i tu ipsis sint propriax, Opera nostra paratis, alias ex Euripis, in quo se deiiciant multi aquarum fontes alias aqua frigida de vasis in ala transsu a . Iam lio statim etiam somniferum est. Praeterea clamo assidue aqua, tu prorsus frigida sit, aspersa: ac rosis plurimis humi fusis, aut vitium capreolis,
147쪽
aut ruborum summitatibus, aut lentisci ramis, aut deniq; reliquarum,quae refrigerent, stirpium aliquibus Turba quoque hominum ingredi prohibita nam id quoque domus calefacit , atque ita quidem calidissimum aerem refrigerare,qui in state calida si ca accidit,est tentandit: quandoquidem in hyeme calidissimus esse non potest , sicut nec frigidissimus in aestate . At si quis modice frigidus est, hoc esse contentum oporten, nihil aut machinante S, aut de temperie eius alterantes. uemadmodum igitur ex Gai supracitatis locis ad corrigendas varias corporis intemperies rigidas, vel calidas ah ones eligere, vel arte parare debemus, ita etiam ad aeris aestum corrigendum aeritu tempore i dem uti debemus , ne nostrum corpus is calidior aere nimis incalescat, ac re ccetur 9 inde vehemens sitis oriatur,vel viscera ex sHuosi aeris ini iratione, calida intemperis corripiantur, ct febris, vel aliquis alius calidus morbus excitetur. Sed ex dictis di cultas oriri potes, quonamodo ex GaD-n ubterranes domus ad eptentrionem verse ad sanitatem reHituendam, vel conseruandam insummo su conducere possint,cum experientia contrarium adeat, quis enim est,
qui hisce temporibus suadere ausus fuisset cellas minarias ad septentrionem versas habitabiles esse, etiam si ita construe is essent, ut elegantissima quoque cubicula super terram consistis olent, umbilud indubitatum apud omnes sit, ob solis priuationem frigidiores,ac humidiores esse, adeo ut
potius morbos fouere , ct augere, ac ianitatem corrumpere pesse rationi consonum sit, qu m ut prodes e aliquo modo valeant, et eo magis ut docet Galenus frigida aqua aspergantur,germina a fores p r earum aream projciantur, O
e Euripis siue aura inspiret , siue ex ij se dei ciant multi
148쪽
aquarum fontes, vel aqua de Dasis in vasa tras fundatar. Huic obiectioni respondeo,Galenum per subterraneas δε- mus intelligere subterraneas illas porticus, quibus nobiles Romani uti co=nsueuerunt, θὴ grs a Uuce Ῥογαια appes labantur, licet enim huiusmodi porticus subterranes magna ex parte essent, ron tamen omnino sub terra erant,quod ex ks Galeni erbis colligere licet subterraneis inuentis domibus quae frigidissimae sint,ac maxime perflatae: M verba, maXime perflatae, manserie dicant non omnino fab- terranea uisse, quia hac ratione maxime persari non potuissent. Dicendum igitur huiusmodi domos licet subterraneas, ita tamen confructas fui e vici ventis valde persari, ct sole commode illastrari potuerint Mecus enim ob nimiam frigiditatem, ac humiditatem inhabitabiles fui Ment,quemadmodum cellae inariae nostri temporis eandem ob caseam inhabitabiles sunt. Nunc autem cum horum Porticum sis exoleverit , loco ipsorum cubicula terram aequantia eligantur, us Hate frigida tis sunt, presertimsi domus crassis parietibus constructs fuerint, quorum ratione extraneus calor facilius
arceatur. Pryterea conducet etiam plurimum, externi aeris
ingressum clausis fenestris, ac extrinsecus Horeis appositis , Ut mos H, prohibere, O quando opus t ea etiam addi po- termit, quisuperius dis Ia sunt; praescrtim vero in maximis caloribus, ut quilibet is motus bHinea consulo.
149쪽
Aqua ne,an vinum frigidus naturalis potus dici debeat. Cap. XI.
M a ius determinatum fuerit, frigidum potum ita sanis hominibus conuenire, ut natura tua appetit,ac bminiserat, quae in Doctore omnia perfecte agit te descit in necessaridis Videndummodo e i, qui nam potus metatae bibendi appetentiae propter frigidae ct humidae sub tantiae reparationem tisfacere possit, an aqua magis an vinum . Et quidem cum huius odi appetentia nihil aliud t,quam ipsa sitis, quae secundum omnes Philosophos, Medicos est appetitus frigidi tumidi, ut superius diectum e I; affirmandum videtur aquam magis, quam vi num frigidum, O naturalem potion dici pes e, cum aqua ex fui naturis frigida Iumida sit, et in autem, vel calidum siccum,ut aliqui volunt,vel calidum Humidum,
quibus vini qualitatibus tantum abes, ut tim extinguere valeamus, ut ea potius augeatur, propterea Gai lib. . de s meae facultatibus dicebat,ssitienti aqua leniens remedium est. 9 com. . de victus ratione per ext. primo hoc idem tentari idetur dicens, Scio equidem me aliqua do ex aestiuo itinere siticulosum redditum,bibisse vini veteris paulo meracioris calicem unum, atque eneo sitim auxisse, non placasse: itaquesumma cum ratione affirmandum videtur initium vitae hominis panem, ct aquam fuisse, t apiens Ecclesias i ase quasi indicare voluerit vitam hominis his duobus potissimum fulciri, ct consare , aqua enim quod resolutum VI de humida sub tantia re Iituere
150쪽
Ualemus pane quod desicca. Idem Toetius de prima aetate quo ad aquae potum tentatur inquiens. Somnos dabat umbra salubres, Potum quoque lubricus amnis. Hoc idem Vibullus lib. a. elig.3. a mat, inquiens. Glans alat, prisco more bibantur aquae Verum quoniam aqua per se sola etiamsi optimasit, omnique culpa vace tarde meat, difficulter coquitur, aegre δε- scendit, suctuatione hin ventriculo parit , propterea ex
Gal. lib. de bonitate aquae cap. I. veluti manus quaedam i quae addisributionem aquam rapiat, minimum omnino uini immisendum es , quo nimirum aqua sincera es desinat quod enim sincera aqua supranarrata omnia accidentia asserat, manifeste docet Galenus in lib. Hipp. de victus ratione in morbis acutis com 3 stipe tex. s. his crbis. Aqua quanquam optima sit,multo tamen tempore in Ventriculo manet,fluctuationesq; plurimum parit quo fit , ut cum biliosus ventriculus suerit corrumpatur,xilla preterea , cum eX ventricula, ad ei unum intestinum Greperueniat, non facile distribuitur , neque in hepar mi nus in renes, thoracem, pulmonem. quo fit, Vt neque νVrinas mouere nata sit, neque sputum educere, imo neque per totum corpus molitur tras pirationes id namque substantiae quae tenuium sit partium opus est, calidaeq; non frigidae, crassarum partium. neq; praeterea sitim sedeat, quod in amplis tum ventris , tum intestinorum animalis instrumentis, plurimo maneat tempore: neq; prorsus imas ipsorum penetrat partes, neq; ariditatem humectet quod autem non alat, antea est di tum quo fit, ut neque sacvltatem vitalem roborare possit. Atque ea est causa, propter