장음표시 사용
171쪽
Primus aratra, manu solerti fecit Osiris, Et teneram ferro solicitauit humum Primus inexperta commisit semina terror, Pomaq; non notis legit ab arboribus Hic docuit teneram palis adiungere item, Hic viridem dura cedere falae comam. Illi iucundos primum natura saporeSExpressa incultis uua dedit pedibus. Secundum Graecos Bacchus vinum reperit , ut Athenaeus refert lib. Is his r Philonides medicus lib. de Coronis, unguentis Auctor est, translata e rubro mari vita in Graecia a Baccho, ct paucis interiectis. Quapropter Grae'
ci, cum temetum inter coenandum insertur merasse, elato clamore bonum Deum inuocant illum a Venerantes, qui reperit fuit autem is, BacchuS. Atio s. Secundum Latinos Saturnus vitisator fuit, viniq; Auctor, ut Plutarchus in parallitis te latur, Saturuus, inquit,
apud Agricolam diuersans,eius filiam Oenotriam insigni forma compressit, dilios ex ea genuit quatuor, quibus Saturnus Pater serenda vitis, coliciendi vini rationem demostrauit, ut alios hoc idem edoceret permisit. Idem ex Virgilio colligi videtur lib. 7. Aeneidos, dum is canit. Quin etiam veterum effigies ex ordine Auorum Antiqua ex Cedro talusq; Paterq; Sabinus, Vitisator curvam seruans sub imagine falcem, Saturnus', seneX, Ianiq; bifrontis imago. Servius enim verbum illa rivitisator nterpretans, viti- fator, inquit, non inuentor vitis, sed qui genus vitis Italis demonstrauit populis, ex cuius scilicet fructu vinum con
172쪽
Concludendum itaque hac in re, relictis antiquorum ambagibus,exsacra riptura Noe primmn fuisse, qui terram exercuit , uneam plantauit , vinumq; conisecit, licet enim Deus in mundi creatione necessaria quaeque, eaque valde
bona creaverit, inter quae vitis etiam genus esset, tamen cum in prima illa aetate humanum genus uuam exprimere , Uinique consciendi rationem adhuc non didici et titis fru-Eiuret cibo tebatur si ut etiam 9 herbis,alij seu Iibus vescebatur post autem diluuium incipiente secuta mundi aetate, Noe terram excolere cum caepisset . par pluribus in locis ites in num collegiset quod nihil aliud fuit,
quam Uineam plantare ex eius tandem ris Iu vinci in primus confecit, ex quo etiam inebriatus es', ut superius aicrum it , ortas lio suo Cham posea im feretur , Ut pracitato Gens loco legitur. Iam de Dinorum d ferenti's, Galenus tertio de ratione victus in principio duas proponit de omnibus vinis genera les intinctiones, quarum ni inorum diserentia sectandam, rum propriam naturam comprghendit, Altera differentias, quae vinis ex accidenti contingunt, explicat, dicet accidentales disserentiae , circumcum tantiae extrinsecae Vit Uina tamen una cum annis saporem, di colorem, facultates non mediocriter uirian propria vinorum natura ninque eliciuntur di sterentiae. D ma e colore. cunda ex pore, eugusatu, tertia e con Hentia, quarta ex odore,quinta ex virtute,seu facultate vinorum. s. 'ae in colore ea disserentia,ea in album, nigrum uiuum , Gum, rubrum diuiditur , ac in id quod medio modos habet, ut in colore, o etiam in virtute, quatenus scilicet diuersis inter se qualitates quandoq; permis entur . uae ex Natu a sapore es diserentia, ea in dulce, auserum di-ιiditur,
173쪽
uiditur. 9 ex his medium, tum quod nullam,quae manife- Iast, habet qualitatem um quod ex utraque consa qualitate. Praeterea ct in id, quod acre appellatur: co sentia aut desupta disserentia, in aquosum diuiditur, ac tenue, in alae crassum, et in horum medium,atque in ea, qu medium hoc, ct extrema interiacent ob odore alia quidem mina boni odoris sunt, alia ero non boni odoris, se erientis, quandam ct insuauem nacta sunt qualitatem e alia nullo pacto odorem habent, Uunt aqvs nota sine odore. Di merentia denique is virtute, uefacultate es, secundum quam aliud quidem potens vinum dicitur, aliud ero imbecillum, alitid medium, atque aliud quod medium hoc,
ex rema interiacet Vinum potens vehementer, celeriterq; caput calefacit atque ferit imbecidum contrario agit modo quae vero medium obtinent, nota evadunt ab extremis disinguantur. Potens vinum, Dinosum appellatur , imbecillum,aquosum,nempe in quo vinum aquam euincit, id, cum
in aliquo vehementissimum esse videbimus, iure vinosum
appellabimus sicuti contrarium, quinum, quod aquae maxime in omnibus mile existi, tenuitate ilice ct calore, ct odoris carentia, ct non manifesta calefaritione. Hae igitur in inis secundum propriam eorum naturam diffe- Mentiae reperiuntur. uae vero ex tempore disserentiae fumuntur,secundum quas vina quaedam vetusa junt Lmodum, alia recentia in alia quae in medium horum con-ANuni,eiusmodi ut, quae extrinsecus adueniunt,quatenus scilicet Dina temporis interuallo acriora, ct calidiora uno O Ona cum his calorem etiam, ubniantiam,ac odorem variant,quae non per se, d quatenus simul cum annis acu tatem commolirant, eatenus disserentia facere videntur. Caeterum inter proprias, issentiales vinorum disserentiass
174쪽
tia , aliquae iuuant, laeduntq; propria ratione , quemadmo m sunt , tum duised , ct auferitas, tum potentia, imbecillitas, tum denique tenuitas ira pties . Sed disserentiae , quae tum a calore, tum ab odore desumuntur semper per accidens demonsrant quatenus scilicet haec quidem mina, aquosa, ct alba, fulva, ct nigra, alia quo , inodora , ut aqua, vel instar aromatis, Unguentique bene olentia. Hae igitur, inquit Galenus sunt v norum differetis,qus 9 cundum eorum propriam naturam, ct per accidens de mi debent. Sed quo ad accidentales vinorum di ferentias,praeter temporis differentias allatas, aliae multae afferri possunt,ne es Regionum, ac terrarum proprietate,ὰ locorum tu, i vitium diuersitate, certo coeli in xu,prg- fertim vero uore solis, ab anni consitutionibus, ab imbribus, ventis, i mari, ac suuiorum incursi,ac deniq; proprio vine arum cultu . Proprietas Regionum, ac terrarum
tanti momenti esse olet, ut refert Gal. 3. de Sy tb causis
cap. a. ut ratione vari nutrimenti, quod iterra Daridis tu locis,ubmini rari , et, ob particularem eius proprietatem, UItes eiu dem pectet, cum locum mutant,diuersum afferant
vinum inde mirum non es , quod de lethali per co malo in Per de traditur, quae cum ex Per de in Aegyptumbi erit translata, suitiam mi t adeo ut iure merito Princeps
Non eadem arboribus pendet vindemia nostris, Quam Methymne carpit de palmite Lesbos. Sunt Thasiae vites, sunt& Marotides albae, Pinguibus e terris habiles, leuioribus illae. Salsa autem Tellus,& quae perhibetur amara, Frugibus inscii X, ea nec mansitescit arando, Nec Baccho genus, aut pomis sua nomina seruata Plinius
175쪽
Plinius idem affirmat lib. IV cap. 6 dicens vini bonitatem ex Patria, ct Terra prouenire , eandemq; item aliud alijs in locis pullulare. Idem docet Plutarchus lib. de Placi tis Philosoph. cap. 26. quinimo vina longam iborum conseruationem a terra habent, unde Strabo lib. a. haec inquit, Atlans Asiae Regionis pars est Arachosia, optimi vini fera , quod in vasis non picatis ad generationes tres perdurat. Situs quo vites plantantur , plurimum etiam refert, ut vinum A vino disserat Bacchus enim ut ait Poeta colles amare let, non campesrem regionem , ct ideo eiusdem speciei vites in collibus longe melius vinum , quam in planitie generant . Ex vitium diuersitate,diuersa riri in omnibus patet, nam quaelibet vitis proprium suum genimen habet,cuius ratione hoc, vel illud υintim producit,itaut Albanum vinum , non nisi albanae producant vites , falernum falernae . Ex certo coeli in xu , ct praesertim solis fauore,maximum discrimen inter vina oriri manifestum Ll, si quidem ex ori Iotile primo Met Mundus is inferior juperioribus lationibus en contiguus,ut omnis eius virtus inde regatur, o gubernetur cum itaque diuersae regiones diuersorum Mirorum praedominio subiaceant, ac diuersum lis a pectunt habeant tuis vina diuersas qualitates sortiuntur; β sole autem potissimum diuer tas hae econ gere potia , quatenus suo accessu vegetalem calorem Matrici terrae magis , vel minus insuit , ct prout diuersa loca magis,vel minus ad tuum vergunt. Anni cons titutiones ita conferre lent, visiquandoq; accidat quaeda specialis anni conLIitutio , quam vulgo annatam vocant, non lum vitium,sed stera omnia perfecIissima oriantur, Guperius ex Plinio demonstrauimus cap. 3 fol. o.
Ab imbribus 9 ventis, is mari ac suminibus ina differre
176쪽
Ierre maxime possunt mamsi vites temperato imbre,ac leni aura persatae fuerint, ct vel mare propinquus t vel ab aliquo sumine terra irrigetur , haec inquam omnia magna efficaciam conferrepossunt vinorum naturae, praecipue ἀκnari hoc qui potes, tum quia per terrae porositates ab ipso propinquis regionibus humor communicatur, quo terrae vegetali omes adstuges nutriendas irroratur, tum etiam quia benignas,ac puras auras exhalare solet, ex quos letia, ut homines, qui marinas incolunt terra coloratiores,ac robustores exsant Deniq; diuersus vinearum cultus quanti momenti sit ad hanc vel illam vini naturam gignendam qui Ruri incumbunt, optime norunt certum erit enim optime aratam terram magis mansuescere, ac vites ex vario cultu non solum 'cundiores, vel infecundiores fleri sedis Oinum melioris, vel deterioris naturae afferre. Haec de i
norum dissereniijs dicta fusiciant. Quomodo vinum diluendum, ac de vini usu secun
dum aetatem,temperaturam, consuetudinem, CXercitium, anni tempus,in corporis
OT V S, cum nulla alia ratione requiratur, nisi ad tis extinctionem , certe eo maxime potu quilibet ii de beret, quo huiusmodi sinem consequi facile posset Clarum itaque eLI ex modico vino multae aquae adminio facilius sitim extingui, qua multum vini addatur. Si quidem ex huiusmo-
177쪽
iusmodi mi Iione corpus magis refigera i , ac humectam par LI. uod Gai adam sim nos docet lib. primo est Lmed. facultatibus cap. as. Ut perius diximus, quae Gai nitententia manifeste demonfra vino eatenus nos uti δε-bere, quatenusfacit ad aquae intributionem,non atitem ad extinguendam sitim,quia tis extinctio ab aqua, qua rigida, ct humidis,prouenirepotes,non autem ivino, quod calidum omne alentur.Et quoniam,vi in praecedenti cap.
dictum erit , vinum facultate maxime differt, quatenua aliud si potens , aliud imbecillum,aliud medium atqu aliud quod medium hoc , ct extrema interiacet, fecundum quas userentias, vel calidum, vel mediocre, Astigidum, ides parum caliditatis in se continens dici potente hinc manseritum L quae An tionem ex V us vini facultate desumendam esse, namsi vinum potens, ct calidum sit,modica vini quantitas aquae permisex debet, si mediocre,plus vini aquae augeatur, si bidum des aquosum minus cadidum sit vinum, maior adhuc vini quantitas ad-d debet. Praeterea ex hominum etiam stat ac temperatura huiusmodi inlio perpendenda est, quippe pueri ita dilutum minum bibere debent , ut potius aquam, quam vinumisia , quinimo cum Galeno co=sulerem , vici vino penitus absinerent , ct aquam boni fontis biberent; Galenus enim lib. . de sanitate tuenda cap. 0.haec dicit sane vinum ,
quam diutissime , qui ea natura puer est, ne gustare quidem suaserim , quippe quod haustum, humectat nimiit,& calefacit corpus, tum caput halitu replet ijs,qui humido, calidoq temperamento sunt,quale est huiusmodi puerorum. Atque nec repleri his caput est utile,nec ipsos supra quam par est , humidos, calidos' fieri: Quoniam eo caloris, humorisque peruenerunt, ut si paululu tramque quali-
178쪽
qualitatem auxerint, iam modum eYcesserint cum autem
sit omnis excessus fugiendus, maxime hunc fugere eXpe dit, ex quo non corpori modo, verum etiam animo damnum accedit quare neque aut adultis vinum, nisi modice sumptum,cXistimandum est utile esse Quod videlicet ad iram praecipites, ad iniuriam incontinentes facies, partem anim erationalem hebetem, turbidamq; reddit. Hoc idem res docet Plato a. de legibus dicens pueri circa duodevigesimum annum a vino prorsus abstineant, causamq; docebimus, quod videlicet ignem super ignem in ,
corpus animamq; antequam labores capessere incipiant, inducere non conuenit atque ita iuuenilis habitus in furorem ueropensi rationem habebimus . Postea vero ad trigesimum usq; annum , vinum quidem mediocre gusta re conuenit, sed ab ebrietate, ac vinolentia iuuenes penitus abstinendi sunt . At quadraginta iam annos nati in conuiuijs epulantes alios Deos, lacchum precipue invocent,ut seniorum sacris usibusque intersint. Qui caeteris mortalibus subueniens, aduersus senectae acerbitatem, vinum ut remedio esset, largitus est ut nos repubesceremus,etegritudines' animi obliuisceremur, atq; animi mo res duriores, tanquam ferrum igni impositum ire molleste rent,& melius lingi, informarique Valerent , Avicenn I. primi DOD. a. cap.X. is inquit in pueris quidem vinum .
ad bibendum dare, est sicut ignem igni addere in lignis
debilibus, sed seni quantum tolerare potest da, Miuueni bus da ipsum temperat . uod alite Dini ac ignis ea de si vis, legitur etiam apud Athenaeum lib. a. Aristotiles
lib. desomno ct vigilia cap. . a rmat , vinum pueris nutricibus non conferre, 9 nil orsitan disserre ipsos bibe
179쪽
lib. S. de hi 2. Animalium cap. 6 asserens, idcirco in infan tibus, i utricibus interdictum esse vinum, quod eos ad epilepsiam, quam caducum vocant morbum, reddat ob-nOXiOS, Et non mirum s lac nostra tempestate hoc praecipue uisimo morbo petieri vexentum, ac multi repente intereant , quia tam genitores ibi quam puerorum nutrices ii center nimium vino indulgent. Ex jiserius dictis clare patet et que ad xxj. annum iuuenes a vino penitus abstinere debere, summa et idem cum ratione, nam cum Z Ihuiusmodi aetate semper eorum corpora ad incrementu tendant,etunum bis maxime aduersa fur feruentem enim ' forum naturam concitato motu conturbatia calefacit , ct in immodicas 'ehementesi mutationes furore correpta in pellit. Ab hoc autem ic ore linque ad quadragesimum annum inlim mediocre usare conueni, A quadragesimo anno,quo tempore, Ut plurimum vita hominis mani esse declinare incipit argius vinum exhiberi potest, ita ut concludendum videatur, in tres aetates,q; ad vini exhibitionem, vitam hominis di pertiri pol e, in iuuenilem aetatem , quae ita protrahatur donec homo increinentum sciscipi quo tempore nullo pacIo vinum ex Gal. 9 Platone competere posset. In aetatem con, sentem fue medio modo, habentem, huiusmodi aetatis hominibus mediocre vinam Ausare liceat,ac deniq; in nitem aetatem,cni elativis m maxime idoneucen eri debeat.Praeterea Gal. F. Cianitate Aenda cap.J.ais
ferit, sicuti pueris vinum est alicitissimi ni, ita senibus est
aptissimum , cuius rei rationem asserre videtti lib. δε- pracitato cap.vltimo quia ilicet senum natura rigida, Acca existit. Praeterea ex codem Galeno quo ad vini potum, naturas etiam fue temperamenta reficere debemus , lib.
enim de bonitate i. vitio succorum cap. 6. c loquitur. In
180쪽
In cibo omni , ac potu praestiterit, non simpliciter ita unoquoque uti,nisi distinctis utentium prius naturis.Naturarum itaq; ex eodem Gai tib de dis olutione continua cap. I. quaedam et temperatae, quibus dominatur naturalis anguis purus, ct mundus, ct quaedam non sunt temperat , dominatur phlegma , aut una ex holeris; temperatis naturis mediocrisiacultate vinum conuenit; quibus phlegmai, siue melancholia dominatur, potens visum requiritur; quia hus bilis, tenue vinum exhibendum ent, vel etiam aqua ex Hipp. 6. Epid ubi asserit calido naturaliter,frigidae potionem conuenire, ct quiescere Gai autem lib. se bonitate, vitiosuccor c. II diuersas hominia naturas respiciens di-eebat, corporibus billsioribus, siue naturalis inteperatura ea suerit , siue qualitercunque tandem acquisititia, dulce vinum Modorum non conueniunt,quia huiusmodi Vinae calida sunt. Nec biliosis igitur vinum tale concedendum est, nec perustis, neque in labore multo, aut inedia, aut moerore, aut anni cpore, vel coeli statu calido. Idem e diuerso in j probatur , qui ex calefactione opus habent , ac pituitosis figidis' inteperaturis, crudiorumq; humorum copiam colligentibus , vitam ducentibus otiosam, in regione frigida, hyemis tempore , caeli statu frigido, atque
humido:his omnibus satium vinum, dulceque bonum est, malum,qui contrario modo se habent, non quatenus sit cos vitiosos creet, sed quod calefaciat, quos refrigerare conueniebat; facile namq; hi si tale biberint, caput d lent,& febricitant,& nerui aliquo pacto tentantur. Co; sat etiam ex Galen lib. de attenuante dista cap. a vina
quae odor uni, calidiora esse alijs mi , ct caput tentare, itaque praecipit huiusmodi vina ab ijs vitanda esse,qui ce