장음표시 사용
81쪽
attonibus communiter omnibus mulieribus intense frigindus potus racuus est , si autem singillatim de quolibet mulieri tatu agendumsit,in primis certum es virginibus frigidum potum non conducere , quia in aliquibus me iura est uxum omnino prohibere vadet, in omnibus autem dimin ere poteki, ct duplici ratione, primo quia uias omnes per
qaa anguis effluere debet,angustores reddit. Secundo,quia ratione, id potus, sanguis frigidior, ct crassior reddi
tus fuere di culte pote t. Viduis non confert, quia cun uterinis aspectibus prae ceteris sint obnoxiae ob Aminis potissimum retentionem, ut placet Galem sexto de locis assetis cap. 6 quo semen fugidius , ct humidius erit, ratio;le frigidioris potus, eo magis huiusmodi affectibus corripientur , exfrigido enim potu, cum janguis refrigeretur,f igidum etiam emen gignatur nece, ee i, a quis cum frigida quesitas non tum tero sed vasis etiam permaticis com-mAnicetur, ex teri tandem, ac partium id inseruientiu refrigeratione sevissimis teris thomatibus viduas mu ripi conti=git. Inter nuptas mulieres sterilibus primo olidus potus valde noxius dicendus Ll, quia uterum refriges
rando erilitatem confirmat, adauget, idque facile odigi potest ex Arisot. lib. . de generatione ammatirem cap. a. ubi aserit aquas crudas frigidas, aut sterelitatem, aut partum foemineum lacere. Ex Hipp. etiam conas S. Aphor. Aph ca. biferilitatis causas asserens dicit, quaecumque frigidos, spissos uteros habent, non concipiunt χXtii ou ur enim in eis genituriti Ex uicemia et orni paret, L . 13. traD. I. cap. . de causis serilitatis agens, inquit; Causa autem,quae est in matrices, aut est malitia comple-: Nionis corrumpentis sperna , cuius plurimum est frigus
congelan eam, sicuti accidit expotu aqua stigiata Hac
82쪽
eadem ratione, nec uterum gerentibus frigidum potum competere viserendum es, quia ipsarum rerum refrigerat eo tempore,quo natura ibius caliditatem pro fetus conse uatione, perfectione valde de Merat, quare Hipp.tib de octimviri partu inter causas,quas assen, ob quas pueruli recenter nati vari, morborum generibus obnoxysint, hanc etiam connumerat, quia scilicet locus iquo egrediuntur, calidior H quocunq; alio, quo contineri possint. Parturientibus is puerperis adeo gelidus potus aduersatur, ut mortem asserre post parturientibus quidem, quatenus partum valde laboriosum incere valet, puerperis autem, quatenus puerperiorum, vel tardationem, vel omnimodam retentionem ingerere potest Lactantibus mulieribus gelidum
potum conferre non posse, hinc pate quia impossibile est, ut
mulier quae gelido potu utitur, optimum , ac temperatum
gignat,anguinem , dpotius frigidum,pituitosum scilicet,
vel rinum, ex pituito autem, ac Meremo auguine, temperatum ac infanti conueniens generari non potes' quare iure merit)Hipp. lib.de aere,aquis,ct loci de crudis, frigidis aquis loquens,a j omnia pranarrata accidentia mulieribus contingere a rmat, ct certe eadem ratione non
abs mili de gelido potu fatendum es Vltimὼ tandem loco
idis, qui in iuuente vigore , ac in con Nenti aetate consistiti sunt, gelidus potus aduersatur, o, licet ob maximum *forum naturae robur, de repente non assciantur, accedent tamen temporis processu occulto at latim supra arratis
morbis corripiuntur,im quandoq; istis Vs ita augetur, ut eam extinguere nec EO niue,nec glacie sent, idque proptereast,quia ab intenso frigido eorum viscera, ct praec pue iecur comburuntur frigidum enim,lice non ut calidum calefacere, irere posit, ut dicit Aristi tes quarto; e-
83쪽
teor. cap.a tamen ut congregat, ct circum obesiuit calidum,
O calefacere , ct urere potes', quinimo temporis proces iecur afrigido ita indurari potes, ct densari, ut breui temporis interuasso homo ad atrophiam , vel chachesiam, vel hidropem deduci possit, eiusque venae ob eandem causam adeo durae quandoque fieri obsunt,ut scindantur,propterea Galenus lib. . de locis affectis cap. S.inquit, frigidum Venas frangit. Atqui ipsum per se rupturas non facit sed quia Venarum tunicas frigiditate sua duras , ad extensiionem contumace reddens, ut rumpantur, paratioreS reddit ruptioni vero causa est, aut vehemens motuS,aut ii morum abundantia . uomodo autem huiusmodi induratio flat, docet Aristoteles lib. s. degeneratione animalium cap. I. inquiens: Indurat igitur tum calor,tum frigus,namque euenit,ut ab utrisque humor evaporetur, scilicet a calore per se , a frigore per accidens, frigus enim indurat, Propterea quod cogendo exiccat, cum enim calor egimitur, humor etiam evaporatur , ex eodem etiam Galen hoc idem demonstratur lib. . de simplic meaefacult. cap.a his verbis. Est vero, oculis,& naribus, ori, eXternis partibus animalis frigidum mordax nec minus interita S, Uentri,& intestinis: ut dissicile sit nonnunquari discernere, an a frigore quis, an ab humorum mordicetur acrimonia , . Eueniunt autem haec non abs re si quidem, cum frigidum quaecunque contingit, eorum extrahat substantiam .
& condenset, constringatque primum tenue S tum eXcemnantur humidirates necesse est, sicut ex oculis lachrima , ex naribus muccus postea vero etiam mordax apparet , Iicet alia ratione quam in calido . Nec enim erodendo, quod continuum est, sed diuellendo, molestum, ac mordax est frigidum auare manifestum vi, summe calidum,
84쪽
O summe frigidum, imme Irigidum, sionis causam esse , quod quidem Galenus loco supracitato se expertum Dis asserit his verbis. Memini me quandoque per nivem iter fecisse tam altam,& copiosam , ut nulla terrί pars nuda conspiceretur Aer exactissime purus erat, spirabatq; a nive quidam ventus adeo frigidus, Ut non Oculos modo, nareS,&4O- tam adeo faciem mordicaret , verum etiam si quis sorte manum protulisset, similiter illam alii ceret. At quae a summa frigiditate , aut caliditate absunt, cutem non mordi cant Plinius etiam lib. IS. cap. a S.facile intellexit frigus msionis causam esse , cum eo iaci dixerit omnem redinem frugibus frigore euenire, lib. ao. cap. S., alijs in locis doceat quomodo corporis partes frigore adusae curandae ni. Ex die Iis itaque fummo iure contra gelidum potum bibentes hac nos a tempestate ea dicere potero, quae Galenus lib.I. de sanitate tuenda cap. I. contra eos qui cibis malifucci vescebantur profert, cum non secus gelidus potus,ac cibi mali sicco, immo magis,eadem mala in plura etiam afferre Nonnullos, is i quibus licet salubre admodum, firmumq; natura corpus erat , per multis morbis afflictos vidi, ac postiemo immedicabilibus malis in senectute saltem opprestas quos tamen fas erat, quod cenaturali habitu fuit, tum scias1bus omnibus illaesos , tum reliquis corporis partibus sanos ad ultimam usque durasse senectutem Quonam igitur pacto turpe non sit, qui optima natura sit praeditus, hunc ob podagram ab alijs gestari, aut calculo iam cruciatum,& colo, Mnephriticis doloribus,&vrina difficultate ob summe frigidum potum doloribus
contabescere Quomodo rursus non turpe sit , propter articulorum moibum suis ipsius manibus uti non valentem,
alienis egere,quibus cibus ori adnaoueatur cuique sedes infima
85쪽
infirma est,eo, qui in deiectionibus subministret , satiuς enim sit , si cuique ullum omnino pectus est, sexcenties malle mori, quam tali vita viuere . Quod si quis tam impudens, simul delicatu' est, ut turpitudinem suam negligat,& dolores , quos noctes, dies' ex viiij suis susti
nent, non aliter,quam qui a carnificibus torquentur,ce
te non ille a nobis deserendus est, sed haec omnia tamen, Vel intemperantiati vel ignoranitie, vel utrique imputat da sunt. Consequens es itaque illam aquam innoxiam ese, quam probatus fons quolibet anni tempore in quolibet habitabili loco,ut plurimum subministrare solet , talis autem aqua,qualis 2,defribitur a Galeno lib. Io Meth. medenda cap. II.his verbis. Esto praeparata in labro aqua fri- gida, ea frigiditate, quae nullam euidentem qualitate nec prorsus frigidarum, nec tepidarum aquarum praeserat, sed qualem eam, quae fontana vocatur, quae Trigoris, quod -ferit, teporis,qui resoluit, est in medio. quod infecundo de facultatibus uelicium medicamentoru libro comprobauit, dicens 'oreo si nec insigniter calida nec frigida, ad moueatur, sed veluti, quae fontana dicitur, huiusmodi enim aqua,ut ibidem Galenus docet, propriam aquae facultatem exercet, cum autem ab ea frigiditate recedit , quam optimus fons ei subminintrat, non amplius agit , ut potabilis aqua, d quatenus frigidior condensat consipat, contrahit, confringit, ac repercutit quatenus tepidi, vel calida laxat, rarefacit, fundit, digerit quatenus feruens adurit, hinc Galenus praecaeteris aquis intanam aquam omnibus hominibus quolibet tempore, ct in quacunq; aetate consituti sint , suadet id enim de renum a Fectus ignotione,
medicatione cap. . inquit Qua tu autem commode, quouis, tempore, modo uti possis aqua sit purissima, de
86쪽
fccata,leuis, Tontana, cuius natura est frigida. Quod si etiam cito a praecordijs descendit , potiorem non dessiderabis. Haud vero sicut vino, cibis,exercitijs , vigilijs, somno secundum aetatum temperaturarum diuersitarem alijs, atque alijsiti commodum est sic etiam aqua non eadem semperiti est existi: Immo quam utilem es t modo diXimus,ea uti audacter poteris, puer, adoscens in senex , quacunque naturi disserentia sis p
ditus primo vero desanitate tuenda cap. o. haec habet cuius ad orientem solem fons erumpit AElNae ille per meatum aliquem mundum, aut puram colatur terram Cademque calefit,&refrigeratur Ocyssime, hanc omni aetati utilissimam csse sistimandum est . Non enim sicuti vino, cscis, eXercitatione, vigili, , somno, tenere alijs alias uti pro ratione aetatis eXpedit, ita de aqua quoq; statuendum est, sed quam nunc optimam indicauimus , hac uti puero, iuueni, seni conducit. Nec ob superius allatas au- cIoritates exiHimare quis debet Merninam,putealem, fluviatilem aquam adpotum ineptam esse , nam huiusmodi etiam aquae optimae sunt fleas conditiones habuerint,quas capite I a. de aquarum bonitate, ct vitio docebimus, praesertim siquo ad frigiditatem , O temporem a Symetro non disent, quod demonDIrat Galenus lib. I. de temperamentis cap. 3.hoc exemplo . Nam mediocri nobis flamma non nunquam opus est , eaque si,plurimum e ea iuvamur, cum tamen immodica flamma nos urat ad eundem modum , frigida potio inlice mediocris est,consert, quae immodica est, maximam affert laesionem, quod uicennas etiam insinuare videtur, dum in secunda p. cap. I 6 UArmat aquam temperate se idam fanis meliorem es se aquis omnibus, nam huiusmodi qua appetitum excitat,
87쪽
Llomachum fortem e scit . Vinum etiam eiusmodi e quale optima cella vinaria quolibet tempore subminis are solet, aestate scilicet satis frigidum, alijs anni temporibus
O hyeme praesertim temperatum optima autem erit cella vinarii, huiusm di conditiones habebit,Primas iubterranea satis erit, Secundas cressis, ct dens sparietibus erit munita, ac desuper optime fornicata Tertias ad septentrionem ver fuerit, uari a fornacibus,vaporatordis,DIabulis, gaΓinari s rebusq; omnibus strepentibus, aut concutientibus ita distabit, vi inum nullam noxam recipere ualeat, cuius conseruationi plurimum etiam intererit ex Galeno com. . in lib. 6. Hipp. de morbis vulgaribus,s dolia picata,aut nota fuerint , habet enim Gai eo loci. Inuenies itaque picata, aut gypsata dolia diutius vina sincera conservares; sed quae solo corio , sicut 'uae cuneis obstruuntur breui tempore durant Quocirca obstructa prius cuneis , aut corio dolia, gypso deinde,ac pice oblinunt Inter supra narrata celia vinariae conditiones ex Plinio lib. I . cap.a I plurimum conducit , ut fenestrae ad septentrione pos t. ni,hac enim ratione frigida fatis es cella Anaria,cum ex solis diritantia , tum etiam ex frigidi venti persatu; Nec pauci momenti ex timari debet cellae inariae disantia intrepentibus,ac concutientibus rebus , ,
perius dictum est, quia in Urbe praesertim vina pe acescere arbitror ob frequentem curruum transitum , cum omnes
fere cellae infrequentatis is curribus vj con Iractae ni, cloius etiam rei causa me videtur quod doliorum materia subtilis nimium ent, quemadmodum Romae in f eni, ita mi facile contingere possit vinum diuolibet extri=seco, praesertim vehementi calore alterari, eo magi s vina optime desecata non fuerint Arisotiles enim tertio dege
88쪽
seratione animalium, dum obiter causam assert, ob quam defecanda sint vina, dicit,propterea idfaciendum, quia 'perueniente calore aestatis olent feces subuerti, ac ita Ana acescere , hoc enim cause H ut deprauentur ob faecis subuersionem praeterea deprauantur etiam Dina ex Plutarcho lib. 3 Sst offacon,quaesi. . ex favoni atu, is enim
ventin omnium maxime vinum mouet , quod vinum
hunc subterfugit, id iam perduraturum videtur Mani sum itaque ex dictis figidum potum talem me debere
quasem natura largitur in autem ex niuis, vel glacie et naturae limites excedat, nuda in re homini prode e poterit, quin potius multos pariet morbos, vel repente, Vs, qui debili junt calores, vel temporis processu occulto, ijs, qui validi ncalorem habent; licet negare non possim , quemadmodum etiam verius de calido potu maui , medelae =atia summe Digidum quandoque conducere , Ut omnes Mediciterilantur in Galenus praesertim, Methodi cap. s. mul- iisq; aliis in locis gloriatur calidas intemperantia , aqua prius calefcta Romanorum more, deinde niue re se grata curasse, licet, Methodi cap.3 doceat, maxima cum praemeditationestigidam in morbis exhibendam esse, me intempe Iiue sumptam multa incommoda asserre, praesertim vero 3 de locis assectis cap. 7. inquit ex intempestiua aqua frigidae potione iecur affatim refrigeratum, statim aquam inter cutim inducit, absq; eo, quod in durum tumorem attollatur . Nulli igitur dubium e e debet sanis tueminibus frigidum potum ita conuenire, ut superius dia Ium H, si in autem)rigidum plurimum obesse . Aeet Alcolaus Monardes ii anus medicus grauisimorum Doctorum auctoritatibus Dadere nitatur, nivis sum , ac simme frigidum potum conducere, qua ratione multi non
89쪽
Molum ex Hispanis, sed ex alijs etiam Nationibus eius opinioni libenter adhaerentes non solum frigidissimo tuntu,
potu niue inquam i a vinum diluunt, vel aqua e gelu et tuntur sed etiam acetarium,ac fructus omnes,sive horari 9 fugaces sint, ut pepones, mel epones, Ac umeres,
o alia huiusmodi ue ex arboribus colligantur,ct lidae sintsub tantiae,ut Dra,poma,punica, ct similia nive refrigerare curant, ct nihil ipsistati rigidum videtur Tamen si diligenter quid Monarde dicuntur, perpendantur , clarum si plurima ex ipsius scriptis praeter rem me, aliqua
vero veritati repugnantia, quare iure merito as mandum
puto , magis Chri sophori Mega Hi pani pariter medici celeberrimi, qui Regis Philippi Regia ipsius uia medicus fuit, sententiam sequendam esse, qui haec scribit in
secundo de arte medendi lib. LI. 3. cap. I. dum obiter nitiis abusum detestatur Aqua ex gelu, aut niue perniciosa est, ideo in sanitatis custodia oninino fugienda est , praeter quam valde aestuanti stomacho , quem potius curare , quam conseruare sit opus . nam nec his est satis tuta, ob circumstantia membra Verum hac nostra tempestate, in ter magnates,veluti pestis quaedam perniciosa,suborta est consuetudo . apud quosdam aestate tantum , apud alios omnibus anni temporibus diluendi vinum nive cum tamen ex frequenti niuis usu, aut solius, aut vino ista maiaximum imineat periculum hydropis, ac mali habitus exiecoris, ventris imbecillitate, coli dolores quod si eolum aliqui ab his , similibus malis liberantur, hac una tantum ratione sibi euenire putent quod pari modo incontinentes sunt in usu calidorum, ut piperis, gingiberis, cinnamomi,& mellis, quae omnia nivis malitiam alia quatenus corrigunt sed Vtrumque excessum, ut mortifer o rum
90쪽
rum damno, doleo tamen nostri arui calamitatem Video enim luem epicuream deuastasse primu Germanos, deinde Belgas,& Gallos, nunc Hispaniam quoq; in Tyrannidem tenere , antiqua Hispanorum continentia sepulta His omnibus addofucatam Aetoluptatem illam, quam hie immodica potus frigiditate percipere a maut Isura quia multorum malorum ipsis causa esse solet , ut superius dicIum fuit, cum etiam quia gu tus sensorium ita asscit, ut eius operationem impediat , ct gelidum potum non ut gu-Habilis,sed potius prout tactilis Ll, percipere valent. uomodo enim aliquis veram potus voluptatem se e percipereni mare audet , dum gusus operatis,quae e Liaporum ap
prehenso A fummo frigido laesa es, quatenus ipsius en
rium ob huiusmodi seliditate obstupescit, ct tamen ea potus ratio esse debere praefertim in ianis, Ut suauissit, et modice potens Dauitate enim gestum delectat , potentia, .
Eiui gratus redditur, ventriculumq; roborat . Concludendum itaque prouidam naturam in potu sequendam Ge,qNAE non desicit in nece arijs,et ita frigidum potum quolibet anni tempore submini irat, O ad extinguendam sitim fui Dciat,nec minimam noxam asserre valeat, d quoniam contingere let,ut e liuo tempore figidus potus u nattira b-mini ratus ratione calidioris ambientis fuam nat&ralem
frigiditatem amittat, refrigerantium usum ita nece arium esse puto, ut huiusmodi naturalem frigiditatem conseruare valeamus, vel iratione calidioris ambientis dimi atur frigidorum et si res tituamus, ct si accidas, ut aliquibus in locis figida aqua,ut probabilis fons subminis Irar. Iet non inueniatur,ut ex Hipp. lib. de aere,aquis, ct locis pari. a. In meridionalibus regionibus contingit , ita aqua refrigeranda erit , ut inter teporem , ct ferientem frigiditatem