장음표시 사용
81쪽
fides, id quod a deo sancitum est, non temere mortales subvertere conantur. Itaque ubi opinionum humanarum discrepantia tolli nullo alio modo potest, ibi nihil restat nisi ad deum provocare, idque inevitabile adeo ac necessarium est. Ante Omnia autem divina illa vis poesi est utilissima, quia animum excitat et sensus commovet et elatum animum ad agendum impellit. Ita hiloctetes, postquam odio irritatus omnibus placandi modis pertinaciter restitit, longe praeclarius ac gravius, dei jussu audito, repente ab odio desistit et popularibus suis ad violatam hospitii sanctitatem et scelestum adulterium ulciscendum auxilio prosiliscitur, quam si reputatis commodis inde ad se redundaturis, ratiocinando eo esset adductus Ι). Nullus autem deorum hcroumve aptior erat, quem hic induceret poeta, quam Hercules hunc enim maxime colebat et admirabatur Philoctetes ob virtutem, qua etiam ad deos erat evectus ab hoc jamjam rogum conscensum auxilii praemium acceperat sagittas illas, quibus solis Troja capi posset;
1 CD praestans liber, qui inscribitura Dieaieben Tragodiendes Sophokles. Erriarangen Von onrad SchWenis. Frankf. a. M. 846. f. etiam doctissimi et acutissimi viri Seholli opus eui titulus est e SophoHes. Sela ebenon rhen. Nachden uellen dargestetit vo Adoli Scholi Frankf. a. Μ. 1842. 5.
82쪽
idem denique hic ut Graecis eximie earus erat, ita Trojanos maximo odio habebat; quare par erat, hunc heroem et Troiae excidium maxime cordi h buisse eundemque apud Philoctetam summa valuisse
Herculea igitur ex aethere apparens Philoctetam
domum navigare vetat, priusquam sua audiveritvσba. OScito autem,' inquit, ote Herculis vocem naudire laciemque adspicere.' Assirmat se Philoctetae gratia coelestium sedes reliquisse, arcana Jovis consilii ei aperturum et dissuasurum prosectionem, quam paret. Ac primum quidem suae ipsius eum commone-
facit ortunae quo laboribus exanitatis immortalium deorum honores ait adeptus. Ita illum quoque aerumnas pati oportere, si immortalem aliquando gloriam adipisci velit. Jubet autem eum cum Neoptolemo ad Trojam proficisci, ut primum ipse liberetur morbo, deinde arim, horum malorum auctorem, suis telis interimat et Trojam exscindat spolietque virtutis praemia a Graecis accepta domum mittat ad patrem quae vero spolia suis sagittis de Trojanis ceperit, ea sibi ut monumentum in sano quod in monte Oeta Herculi sacratum erat dedicet. Tum utrique
commendat, ut, quoniam neuter eorum sine alterius ope ardam capere posset, ambo tanquam leonum
83쪽
par I sibi invicem auxilientur. Addit se Aesculapium ad luna missurum, qui hiloctetae vulneri medeatur 2). Nunc enim iterum suis telis Trojam
eapi in satis esse. Postremo eos commonefacit, ut capta vastataque Troia pietatem erga deos servent qua Iupiter cetera omnia ducat inferiora. Divi Herculis monitu, ut par est, permotus, hiloctetes respondet se illi dicto audientes ore, cui assentitur Neoptolemus. Ad haec Hercules eos hortatur, ne diutius cunctentur opportunam enim esse navigationem. Huic
I Cf. min. V. 554 sqq. O- τό γε λεουτε δυω ρεος κορικρῆσ ἐτραρετη υπὸ μητρὶ βαθε ς ταρρεσει is ς' , . . i. Diad. X. 297 sq. de Usse et Diomede βα μ ιμεν, στε λεovτε δυω, διὰ vυκτα miritvαv, αρι ovou ivvέκυας, διά τ' Aτεα καὶ ριελα. αιμα. 2 Ne hoc pugnare putes cum iis, quae supra pag. 23. De Heleno narrata sunt, quo auctore ab Aesculapii filiis sanatum iri Philoctetam retulit Neoptolemus. Nam illud non sic dictum est, quasi Helenus diserte Aesculapii filios significaret, sed quum ille sanatum iri a medico Philoctetam dixisset, Neopto- Iemn id de laris illis, qui in exercitu erant, Asclepiadis interpretatus erat. Nune autem Hercules, quo certius illi de restituenda valetudine persuadeat, ipsum a se Aesculapium missum iri significat divina enim arte opus esse ad expugnandum Vires hydrae Machaonis cura restitutum esse Philoctetam L sehes in Diade parva narraverat. D. Butimann ad h. l. v. 4373.
84쪽
quoque monito obsecutus Philoctete postremo valedicit antro, in quo tot annos moratus erat, et Nymphis irrigua prata incolentibus, et alluentis maris undis, quibus toties caput suum irrigaverat austrissatus. Salutat et Hermeum montem, qui saepe gemitus suos reddiderat valedicit sontibus, hi sitim
suam levaverant, Lemnia denique terrae, quae ut se incolumem ire sinat eo, quo Fatum et amicorum sententia et dei numen Vocent, optat. Postremo chorus Cuncti igitur , inquit, uisanabeamus, Nymphas marinas, ut itineris comites onobis servatrices adsint, precati. His expositis, si jam quaeritur, quodnam sit sabulam primarium argumentum Sive quam sententiam Ioeta ea exprimere sibi propositum habuerit, is cum e totius dramatis contextu, dum etiam parere mihi videtur is oss.1412-1415, quibus Hercules hiloctetam Neoptolemumque graviter hortatur, ut postquam ditionem Τrdanam devastaverint, deos colant et revereantur: patrem enim Jovem cetera omnia posthabere pietati, quae non pereat cum mortalibus, sed maneat, sive moriantur homines sive vivant. His adhortatio utrique, et Philoctetae et Neoptolemo, admodum salutaris erat: uterque enim divinis rebus humanas an-
85쪽
tetulerat quippe qui humanis assectibus commoti,
suam unice voluntatem, Suum commodum, Suum
studium odiumve spectantes, id quod a diis praeceptum erat neglexissent. Nunc vero moniti discent in posterum deos vereri iisque debitum honorem tribuere, agnoscentes, deorum numen omni in re dominari et homines servire deorum consiliis, ita ut per illorum ministerium deorum voluntas et con
Itaque sententiam, quam poeta nostro dramate exposuerit, hanc fuisse existimo : humanam mentem, quam Vis ex hominum judicio pura atque integra in eo, quod jus et ossicium praescribit, exsequendo esse videatur, tamen vitiosam esse et ad delicta pronam, nisi mortales deorum voluntatem agnoscant eique obsequantur; βive pietatem erga deos omni
1 Soholiasta ad s. 4I3 -Αιvιττεται τουτ εις Morpro-λεμου ε γαρ ἡ 'Iλιο αλωσε απεκτεω του Πρίαμον προς- ρυγουτα τω βωμω τοὐ Dκειου Διός Praeter Neoptolemum, qui caedis Priami expiandae caussa postea ipse ad aram Apollinis Delphici necatus est, Hercules etiam Ajacem Oilei filium spectat, qui Cassandrae Vironi In templo Minervae stuprum intulit. Ceteram Neoptolemi scelus poenaque insecuta adeo inter Graecos percrebruerant, ut auctore Pausaniare 173. inde ductum sit proverbium : Morreoivinis τισις , h. e. παλινοποῖόν τις και ἔδρατ .
86쪽
humanae virtuti et prudentiae anteponen-
dam esse. ertinet hoc non tantvin ad Neopto lemum, sed etiam ad lyssem, qui mentis judicio l
fretus mandatum sibi negotium suo arbitrio exsequi maluisset quam deorum monito, ut persuasione rem perficeret, sus. 606 cf. supra pag. 23hobtemperare.
87쪽
V. Iοιανυς υἱου - νοσω πιασταζοντα Hae verba bifariam explicant interpretes. Quaeritur enim, utrum καταστάζει ποδα intransitive accipiendum sit, ita ut tota tanquam accusativus partis sit additus, hoc sensu stillare sanie quod ad pedem, an vero transitive explicandum sit ita pedem facere ut stillet, sive pedem habero stillantem. Priorem explicationem sequitur Scholiasta interpretan : καταπάζοντα, οἷον καταρρέοντα, τηκομον λ μενον. underus contra transitivo sensu accipit 'abere pedem stillantem sanie com-6
88쪽
parans Soph. Mao. 10 κάρα στάζων ἱδρωτι et Eurip.
Similiter sere stenditus, Lex. Sophocl. s. v. nΡα- facile,' inquit, νκαταπιάζειν ποδα νοσω dici potuit, cum hypallage pro vinetis i τε του ποδα διφρον exesum καταστάζειν, scit. πυ-καὶ ἀματι. Citat Soph. Laoc fragm. 342. Dindor . - 138 Grens.):
πατέρα - νωτου καταστάζοντα βυσσινον φάρος.
Loci tamen allati non valent ad probandum id
quod volunt. In Macis versu certe verbum στάζειν intransitive positum est, addito accusativo partis κάρα et simili plane modo hic construitur compositum καταστάζειν. Universe verbum στάζειν adjunctum tantum habet accusativum similis significationis sive ejus rei, quae liliando suendo emittitur. Sic dicitur ex gr. σταζ id ιμ, δάκρυ, aanguinem, lacrimaδ, filiare vel suere Deio: ex gr. Hom. Iliad. XIX. 38 Πατροκλω θ'αυτ'αμβροσινὶ και νειτα ἐρυθρον στάξε κατὰ ivsv. Aesch. Choeph. 105ω κἀξ ομμάτων σώζουσιν αἶμα. Ρind. m. X. 82 : δε σπέρμα λατο ει ρὶ taστάξευ Καταστάζειν etiam subinde accusativum vel genitivum adjunctum habet, qui suspensus est a praepositione, ut v 806 ἱδρως - παν καταπα -
89쪽
accusativus autem φάρος suspensus a V. στάζειν, Mesensu allium suere solo de tergo. Sed transitivo significatu cum accusativo objecti, ut hoc loco positum sorat, usurpatum non videtur. Itaque Scholiastae interpretationem praeserendam arbitror, quam etiam Hermannus probasse videtur, qui conseri tantum Ajac. v. 10 κάρα στάζων δρῶτι. Praeterea animadvertendum Sehesiastam unxisse videri accusativum πόδα cum διαβόρω explicat enim τῆ ον πόδα εσΘιουογὶ σηπτικ', τὶν διαβιβρωσκουση, quae explicatio, quamquam similibus poetarum dictionibus quodammodo comprobari possit, subinde enim, etsi raro, adjectiva verbalia construuntur cum casu Verbi ex gr. Soph. ni. 787 rix Pribi' ἀλκυάet- λυξ μος ουδεις. Iph. A. 1265 Ἀγω
plicitate prae altera haud sane praestat. Animadvertendum tantum, Sophoclem vocem διαβόρω ita collocasse, ut hujus cum nomine πόδα necessitudo
90쪽
Matthaeius in Edit Philoctetae ad hunc logum n scire se diuit an σῖγα rectius jungatur imperativo σημαινε,
quam partieipio τραε θυον. Sed non opus erat, ut Neoptolemus uelle lyssi rem renuntiaret, verum ut locum indicatum Mite adiret, ne sentiret hiloctetes. Junge igitur cum προ λΘων. Neque hoc monitum supervacaneum erat : etenim Mysses, homo callidissimus, nullam rem, nullum consilium praetermittit, quo, ut inceptum bene succederet, OPUS Sepoterat. - Ceterum de verborum junctura adhuc sub judice lis est. Multi editores verbum εχει pro κατοικεῖ dictum putant, verba sic jungentes racila
αυτον τόνδε. Aliis vero hoc durius Visum est, X. gr. Butimanno, qui recte statuit Brunckium χει male interpretatum esse abel, abitat, e mas asserentem glossam, κατοικεῖ, cujus nulla auctoritas contra constantem tticorum scriptorum usum, apud quos nullum, credo, reperiri poterit exemplum, ubi hac significatione ἔχειν absolute ponitur. Praeterea προς-
ελθη. absolute poni potest, ut infra V. 42 προέβαιλ. Errat autem uti in eo, quod Philoctetam sacit subjectum verbi εχ ei, quia si ἔχει quoquo modo