장음표시 사용
61쪽
bamus, latet , non nunc prunum, sed jam dudum misericordia viri se tactum esse. Quod ut audivit Philoctetes, nova, ut par est, concepta spe, ore ut suis precibus obsequatur, iterum eum ad misericordiam impellit simulque monet, ne nomen Smmignominia inter mortales dedecoret. Ille vero incertus haeret, optans, ne unquam patriam Scyrum quisset adeo se has res aegre ferre. Philoctetes, perspecta jam juvenis indole pergit talia loqui, quae quam maxime animum illius percutere debebant assimat, eum non natura 'SSe pravum, sed a malis viris edoctum videri. Indulgeat his quodcumque lubeat, modo sua sibi reddat tela. Jam in eo est, Ut Neoptolemus ad Philoctetae preces o- cedens arcum ei reddat percunctatur chorum, quid sibi suadeat. In summo hoo rerum discrimine aptissime intervenit Ulysses, qui e latebris jam dudum speculatus quis agatur subito prosilit. Neoptolemum increpat, sibi arcum tradi jubet. dita Ulassis voce, Philoctetes statim eum agnoscit, quippe quem e mercatore resciserat mox esse adventurum nVae mihil' inquit, νquis ille est Uyssem audiop Quod ut assirmavit Ulysses, Philocteta periisse se exclamat: illum igitur fuisse, qui armis se spoliaverit. Etiam hoc .sses inr-
62쪽
et Philoctetam coacturum, ut volens Olens e Sequatur.
Ille indignatione elatus, Lemni numina inVocans, clamat, an haec serenda sint, ut Ulysses se vi abducturus sit. Ulysses, ut certus victoriae, Jovem dicit esse Lemno imperantem eundemque, qui ista us- actit hujus se administrum esse. Ad haec magis etiam irascitur hilocteta, quod praetexto deorum nomine, deos fingat mendaces. Alter autem, eum minis victum iri credens, iterat progredi jubet; sed quum hic recusat et minitatur prius se de rupe, quae in scena conspicitur, deiecturum, ille veritus, ne ita omnis spes se frustretur, a pedisequis suis eum comprehendi jubet; quo sacto hiloctetes in acerbissima lamenta erumpit, quod manus suae arcu destitutae tam instigna pati cogantur tanquam constrictae I); circumveniri se ab eo, qui ipse nihil generosum, nihil liberale sentiens, ingenuum hunc juvenem tanquam clypeum sceleribus suis praetendat, manifesto
I me non proprie intelligendum, quasi vincula ei injecta
sint: nam nec συνδήσας s. 98 e spectat, et s. 1036, αρετε
dicit Uysses, non λυσατε Indignum hoc futurum fuisse Philocteta et vero etiam Uysse, recte docuit ut annus.
63쪽
declarantem, tam suo se peccato quam aliena miseria dolere. Ulyssi exprobrat, quod insidias semper rimans I juvenem simplicem nolentem edocuerit in mala re prudentiam exercere. Scelestum eum dicit, qui nunc velit vinctum se abducere ab eo littore, ubi quondam amicis orbatum, solitarium, extorrem exposuerit Berniciem ei imprecans, queritur, quod dii illum spirare et luce Dui sinant, dum
sibi nihil nisi dolorem et dedecus impertiant 2 . Se ludibrio esse Ulyssi, qui tamen per vim et dolum cogi quondam debuisset ad militandum 3), dum ip-
ν που πολυ γελωF p ηδoνης γε . 2 Hoe quidem loco illa querela magnam habet vim, quia ab ipsius Philoctetae arbitrio pendet, utrum secundum numen deoram sanari et gloriam sibi comparare velit necne. 3 Nota est allacia a Palamede inventa, qua hic simulatam Uyssis insaniam coarguit. Hanc rem a Sophocle tractatam fuisse in fabula, quae inscripta erat 'Oδυσσευς μαιυομενος, te tantur Sehol. Pindari Isthm. V. 86. Hesychius, . V. ηιπε- ρης. ημα αὐαι, Θρεκτοῖσι ομοις, Θριαζειv. Photius. Lex.
64쪽
se sponte cum septem navibus 1 ad Trojam esset prosectus. Quaerit ex Ulysse, cujus rei gratia se abducat, quippe nulli rei utilem et Graecis jam dudum mortuum; quidni nunc quoque ut claudus et laetidus spernatur quomodo nunc, se praesente, diis litari possit - In toto hoc loco inest amara ironia et acerba prioris injuriae exprobratio. - ergit deinceps, hanc addens exsecrationem: 'Male perenatis peribitis autem qui injuriam mihi intulistis,osiquidem diis justitia curae est esse autem certonscio, quandoquidem nunquam hoc iter instituissetis,onis divinitus immissum mei desiderium vos eo ade-
Duo in his verbis animadvertenda sunt: primum quod nunc deorum justitiam agnoscit hiloctetes, quo sacto reprehendit atque expiat, quae s. 441 seqq. et s. 1022 seqq. impie in Deos locutus erat deinde
voce μαγυου. ρῖ. Proclus apud Photium, qui eam fabulam inter Cypria carmina habet. Hyginus, sab. 95. Hom. Odyss. TU. 115-119. Ovid. etam. XII. 34 sqq. Cic. de me. m. 26, 7. 1 Secundum Homerum, D. H. I sqq. O σαρα ΜηΘωνη και Θαυμακίη ἔνεμοντο, καὶ Μελιβοια εχο και 'Oλιζωvα τρηχ si , τωvδε Φιλ--ἡτης ηρχε , τόξω ευ ειδως,
65쪽
quod nunc demum id quod saepius monitus erat intelligit, deorum numine impulsos Graecos ad se a
Jam in spem erectus ore, ut non semper divina negligatur justitia, apposite transit ad obsecrandam patriam deosque injuriarum vindices, Orans ut, si sui misereantur, ulciscantur illos. Denique iracundia et ulciscendi cupiditate inflammatus, acerbissimum hoc dictum addit AES illos mortuos adspincerem, liberatus mihi morbo videreri''Vehementer haec omnia chori animos commovent: gravem virum Philoctetam praedicat gravemque ejus
orationem, non cedentem malis.
Ad ea omnia lysses respondet tali oratione, quae propriam ipsius naturam et indolem declarat. Est hic locus unus ex iis, unde, qualis sit persona Ulyssis, optime cognosci potest, idemque cum iis, quae Homerus de illo canit, egregie conspirat. Respondet nimirum, se ad hiloctetae verba multa quidem habere dicenda, si sibi opportunum esset nune tamen unum tantum proferre argumentum. Ubi enim callidis et versutis hominibus opus sit, talem se esse; ubi autem justorum et bonorum hominum sit contentio, nullo item se inferiorem esse Vincendi vero studium natura sibi esse in-
66쪽
in ssitum, praeterquam adversus Philoctetam huic uni
Simulate haec ab eo dici, quum Philoctetae praesentia non minus quam sagittis egeret, Vix opus est monere. Jubet ergo hiloctetam dimitti; ipso jam non opus esse sibi arma ejus habentibus, quum Teucer adsit, sagittandi peritissimus, ne minus dextra ipse arcum se tendere confidat. Valere ergo jubet Philoctetam, his additis, illius donum jam sibi pariturum esse gloriam, qua illi huilicuisset. Nihil aptius excogitari poterat ad obstinatum Philoctetae animum permovendum, ut ad Trojam proficisci quam capiendae urbis gloriam homini invisissimo permittere mallet. Incertus quid agat, indignatur;
quaerit, num suis ille armis matus Graecis se ostensurus sit. At lysses, inanem verborum coutentionem evitans, plura loqui eum vetat. Interim Neoptolemus tacitus toti huic scenae interest, ad quem conversus hiloctetes Achillis filium orat, ut ne se deserat. Ulysse Vero, cavens ne Neoptolemus clementia sua abripi se patiatur, interpellans eum, Neoptolemum jubet abscedere, ne suam fortunam perdat. Ille tacitus obtemperat. Ab hoc quoque repulsus, postremo Philoctetes con-
67쪽
53 fugit ad nautarum chorum, quos miserabili voce rogat, num hi quoque solum se relicturi sint, nec ulla misericordia moveantur. Sed hi, quum et Myssem prorsus negasse et Neoptolemum silentio ei assensum esse intellexerunt, intercedere non audent; respondent, Neoptolemum esse navis dominum, cujus voluntati obsequendum sit. Attamen Neoptolemus, generosi animi adolescens, misericordem se, ut est, ita a Philocteta nosci cupit jubet igitur chorum, si lubeat, apud eum manere tamdiu, donec omnia ad iter parata diisque preces actae sint. Sperat nimirum, Philoctetam eo temporis spatio mutaturum sententiam denique, ut vocati praesto sint, imperat. ΕΟΜΜΟΣ. Vs. 1063 s. 1193. Ρhiloctetes, Ulyssis et Neoptolemi discessu omni jam spe destitutus, vehementissime queri lamentarique incipit, atque in suae calamitatis cogitatione ita defixus haeret, ut, quae chorus eum admonet, prorsus non animadvertat. νNunquamne I exclamat, olim cavae rupis con-- vallem relinquere mihi destinatum est, sed idem
68쪽
oantrum, quod vivum me recepit, etiam morientiis tum erit ΘΠ Locum ipsum, gemitus sui plenum, compellans quaerit, quae sibi sit vel unde victus parandi spes, quum arcus sit ablatus 1ὶ. Στροφη I. Chorus docere studet Philoctetam, nemini nisi ipsi culpam tribuendam esse, quandoquidem, quum ei optare liceret, meliori fortunae antetulerit peiorem.
Philocteta queri pergit, quod miser, laboribus consectus, mox etiam omni hominum consuetudine privatus, hic periturus sit, nullum amplius cibum sagittarum ope adepturus occultis dolosi hominis verbis se deceptum queritur, optatque, ut contingat sibi eum, qui talia consilia inierit, similibus aliquando cruciatibus aspectum adspicere. 'Avetur ορη β'.Iterum chorus disertis verbis admonet hilocte-
I Est hie unus e difficillimis locis ab omnibus eritieis varie tentatus Hermannus tamen IeViore correctione adhibita commodum sensum restituisse visus est, licet Staneide in quoque sententia haud omnino sit repudianda.
69쪽
tam divinitus immissa calamitate, non suo dolo eum ad hanc necessitatem adductum esse odiosas igitur diras in alios vertat sibi cordi esse, ut hiloctetae animum benignitate conciliet. Ρhiloctetae vero luctui accedit indignatio cogitanti,
Ulyssem nunc ortasse in littore maris considentem sibi irridere, dum arcum manu quatiat, quem nemo unque attrectasset. Nesciebat enim Neoptolemum arcum illi haud tradidisse. o dilectenarcus,' exclamat omanibus meis extorte si quo 'Sensu praeditus es, vides me, Herculis Socium, nonnamplius te usurum; sed in alterius es possessionendomini, vasti hominis, cujus turpes haudes et in-nnumera mala inde orientia adspicis. Chorus, non desistens a conatu hiloctetam ad meliorem mentem revocandi oportere ait, id quod
utile est justum dicere, neque invidiose calumniari quibus verbis significat, non oportere hiloctetam maledictis invehi in lyssem, ut qui utilia secerit; quippe qui unus e multis ad hoc negotium electus,
70쪽
Neoptolemi ministerio commune Graecis tulerit auxilium. Philoctetes, auis in rebus abditus, seras insortunii aut testes dicit. o Vos,' inquit, oquas haesi terra A montana alit, non amplius me fugiatis necesse est; ιν careo enim pristino telorum auxilio, infelix Liberea huc accedite, nunc vobis vicissim licet meis satiariovisceribus, quippe qui mox cinedia et fame sim operiturus. 'fluetis Ῥοφη θ'. Chorus veritus, ne Philoctetes animi desperatione adductus finem vitae imponat, quo acto omnis Graecorum spes irrita laret, eum per Deos obsecrat, ut iram mitiget, idque sua ipsius caussa, ut liberetur a morbo, tam per Se quam propter magnum
malorum comitatum intolerabili. 'Ανομοιόστρο α ι). Nunc demum ad postrema chori verba respiciens
i Jure Lachmannus in libro de Choricis systematia tragi-
eorum Graecorum, p. 258, haec in id carminum genus reseri, quod nulla antistrophicorum lege constrictum est; quem secutus Hermannus, quum in priore editione totum carmen in προωδου, quinque στροράς et αυτιστροράς cum επωδῶ, distinxisset, in altera od inscripsit nomine volaotoστρυγων.