장음표시 사용
261쪽
L Qui proximi sui custodem se esse recusat, instat Caini, is acharitate se esse alienum ostendit. II. Quamdiu secteratos Deus permittit esse superstites, contra illos priuatus gladius non debet insurgere III et Cum Deus valeat defendere quos diligit,& tamen illos interdum sinat opprimi, conficitur eam oppressionem illis ipsis viilem esse. IIIL Ex eo quod Deum credimus iustum esse . dc nunc saepe illius amici ma.
le tractamur, infertur illius expectandum este iudicium in posterum quo ista recompensentur. V. Quamuis munitionum inuentum, ex mala fuit occasione, tamen eius licitus est usus.
VL Genealogiatu descriptio,quae in S. literis habetur, no est leuis utilitas. VIL Uti piore mos est titulos & nomina re inueniretquq Dei Iaudes rei nant: contra impij no Dei,sed sui ipsius memoria qucrunt illis itabiliret VII L Quotquot nunc inter homines nascuntur non solum Dei magine,sed primi qaoq; Adami lunt in ligniti.
I Veteres qui fuerunt ante diluuiu, serius quam nostrae aetatis homino peruenisse ad pubertatem est verisimile. II. Qui recensentur in hac genealogia, fieri potest, ut non omnes fuerint primogeniti. x IIL Hominu genus cito auctu sui' numero, argumeto est copiosa manus filiorum istae in Aegypto breui tempore ex pauci, homini b.Screata.
IIII Vtrum angeli Daemones, an homines pii. siue principum fili jidicantur fuisse filii Dei,qui ad filias hominum ingrediebantur,ex sacris literis no
V. Centum dc viginti anni, qui perhibentur hominibus dati ante diluuium fuerunt spacium illis concessum ad resipiscendum.
ptimo di Octauo capite Libri Genestos.
I. Non solum verbis curauit Deus vi sui prophetae de citi libuxadmon tet homines,sed externis quibusda actiorub' id etia ab illis erui voluit.
262쪽
IL Quamuis Deus nouit aliquos ad se non esse reuersuros. haud tamen illos stustra multis modis vocat.
IIL Quandoq; fieri potest,ut sancti pro aliquibus no orent, haud vitio suo adducti, sed iussu Dei III L Quando foedus init Deus cum hominibus, omnia ibi ex eius miser
cordia pendent. v. Deus nonnunquam multa bona quibusdam largitur. in illorum mai rum & posterorum gratiam. UL in Ecclesia bene instituta,& id inter caetera curandum est,ne membris Christi corporalis desit sustentatio. vlI Bona opera non sunt causae salutis: sed bene concedimus, par esse. ut quibus Deus illa dedit,eisdem quoq; salutem largiatur. IlL Multa quae in Mosaica lege de coeremoniis iubentur,etiam ante legem et seruata fuisse reperitur. ix Deus recordari dicitur, non qu5d is unquam obliviscatur, sed quia es secta habet hominis, qui alicuius rei meminerit. X. Deum nonnunquam poenitui' legimus, non quod hac perturbati ne agitetur,sed quia id facit, quod poenitentes agere consueuerunt. XL Cum afferimus Deum alicuius rei poenitere, non in ipso, sed in hominibus collocanda est mutatio.
XIL Poenae id non est tribuendum per se, quod vim purgandi peccatum
XIII. Sactificia externa Deo sunt grata,si interno sacrificio simi coniuncta. XIIII. Sacrificia externaDeo plurimam displicent, si animus vacuus sit intemno sacrificio.
I. Quod munda & immunda sint quaedam animalia, potius nostra e istimatione factum cit,quam illorum natura.IL Diluuium typus est iudicij extremi IIL Arca typus ecelesiae erat.
L Caena dominica sacrificium dici potest, verum non qu5d expiet mora tuorum mimos, nosque,vi dicunt, ex opcre operato iustificet. a. Qui cunis
263쪽
IL Qvieunq; ex Adamo omnino nascutur,peccato originis sunt obnoxij. IIL Poenitentia & fide, qua praediti fuerunt sanisti hoc vitio absoluti, natirae corruptio non tollitur. I LII. Qui ob peccatum originis mulctantur non alieni, sed sui peccati poenas luunt.
v. Nulls morales virtutes aut humana industria, hunc naturae morbum tollere pollunt. vi In hoe originis vitio & precatum de reatum complicari affirmamus. UIL Reatus & peccatum originis inter se non sunt eadem.
VIII. Peccatum originale est totius hominis deprauatio ab imagine dei post lapsum primi hominis inducta. . . IX. Non admittitur haec illatio e Istud non est in nostra potestate, ergo non est peccatum. 3.T Peccatum originis remittitur fide per Christum. XL Baptismo minime remittitutivi dicunt, ex operi: operato. sed vi fidei.
XII Non addixit huius peccati remissionem Deus usq; adeo sacrametoba.ptismi, ut sine eo illam interdum non largiatur.
TlIL In his qui ad Christum non pertinent, peccatum originis gehennae paerit damnationem. XIIII. Dei promissiones ad studium orandi accedunt. .
L Ex maxima animi coniunctione cum carne illa vitiata post primi h minis lapsum, di ipse contaminatur originis p ccato. . IL Ceremonia qua praecipiebatur,ut sibi temperarent a sanguine, partim Christi sacrificium adumbrat, partim de leuitate nos admonet IIL Anima cum brutorum tum hominum, dum sanguis dicitur,id tropica: . , locutione est intelligendum.
Vndecimo di Duodecimo Capite libri Genestos.
l. Non licet alicui sibiipsi manus afferre illi ad hoc praecipuo Dei assi
II Ab hominis caede temperare debemus,quia ad imagine Dei est factus: IIL Licet Christianis ad tuendam vitam uti armato magistratus praesidio.
264쪽
IIIL Ebrietas, uti merito in ebriosis damnatur, ita in mare excusationem
v. Quae vera servitus est, ex peccato suam originem habuit. v L Seruitus humanae naturae contraria est,prout I Deo fuit instituta.VIL Non lieet seruis Christianismi titulo, iugum seruitutis excutere: Imea quo magis Christiani sunt, dominis suis inseruire debent. v I IL Quo ad redemptionem animorum foeticitatem dc iustificationem per Christum inter seruos de liberos nihil interest. 'IX. In externis, dc politicis rebus. inter seruos dc liberos Christianis hominibus multis differenti js uti licet.
I. Foedus initum , Deo eum Noach, cuius symbolum arcus coelestis est. adumbrauit foedus liberationis per Christum. II. Ex Dei promissionibus respicientibus corporis vitae conseruationem inferre possumus illum eundem animorum salutem nobis daturo esse. IIL Materia dc emciens causa arcus coelestis ilius colores Ac figura sunt apis posita lymbola ut designet generale diluuiu non amplius este timendu IIII. Christiani patres arcum coelestem verisimili argumento Chtimi intera
V. Noach cum ebrius ac denudatus in suo tentorio derideretur , filio, Christi crucifixi typum gessiti
v L Est Quaedam seruitus vcluntaria ex charitate, quae etiamsi peccatum non contigisset, locum in nostra natura habere potuit.
PROS O SIT A EX XIII. ET A IIII.
t. Diuina vocatio respicit salutem vocatorum per fidem: interdum id spectat,ut ab eis certa aliqua obeatur functi . IL Est de quaedam vocatio inessicax, qua vocati eo non perueniunt, quo
IIL Fides pendet I vocatione. IIII vocatio propter nostra opera . aut merita , nobiT 1 Deo minime
v. In emergentibus periculis, quando homini suggeritur, quid humana via agere possit, nisi id faciat, Deum tentat.
v L Diuitiata usus atq; positatio, Christ. homini 1 Deo no est interdicta. Christix Disii iaces by Coos e
265쪽
VIL Christianus hoc pacto bona sua tenetur relinquere,ut inde avocet antismum, ne illis nimis implicatus vocationi suae minus inseruiat. VIIL Tenetur interdum Christianus, ita suas relinquere facultates, ut illas re ipsa propter Christum abijciat. IX Licet Christus diuitiarum possessionem non interdicat, damnat nihil ominus earum fiduciam. X. Christiano conuenit iustis rationibus facultates sibi acquirere. X L Carnali semini Abrahami Deus pollicitus est prouinciam Chanaan: at spirituali, orbis haereditatem. XII. Fidem non mediocriter excitat assidua repetitio promitarum dei.
I. Complures res.quae ab Abrahamo gestae leguntur,no modo eoru vmbrae fuerunt, quae ad nouum instrumentum pertinent et veru metiam italorum,quae eucntura erant eius posteris ante Christum natum. IL Tempore legis mors vehementius a patribus timebatur, quam nunc averis Christianis sub Euangelio. III. Quando permittit Deus praecipuos sanctos nonnunquam labi, utitur illorum infirmitate ad eorum spirituale commodum. IIII In Sarae pudicitia tuenda, cum Abrahamus non haberet quid ageret, illam domino pie commisit seruandam. v. Qui Abrahami factum,quo Satam sorore suam,non uxorem haberi voluit, probant: quique eum tum lapsum esse aiunt, probabiles utrinque habcnt suae sententiae rationeS.
I Bellum gerere pietati Christianae minime repugnat. II. Bellum quando gerendum cst,non a priuatis hominibus, verum apua blica potcstate suscipi debet. IIL Magistratus ut bellum iuste gerat, habeat necesse est iustam causiam: atq; illa ad id incitari debet non priuatis affectionibus IIII. Ministrorum Ecclesiae non est ut externis armis bella gerant, nisi priua/to Dei affatu ad hoc instigentur. V. Ministris Ecclesiae licet in bello iuste pugnantibus adesse, ac interdum suade te iusta bella magistratibus. v I in bello uti insidijs non est interdictum.
266쪽
VII. Magistratus omnia quae fieri possunt pro pace cum retinenda tum impetranda ante, debet experiri & facere, quam bellum suscipiat. V l IL Confoederatos adiungere sibi ad ea vel tuenda vel obtinenda, quae nobis Dei bonitate donantur, Christianis non est prohibitum. IT Christi lacerdotium & diuturnius & praestantilis Leuitico, deprehenditur in typo Mel clusedechi. X. In promissionibus Abrahamo factis, Christum seruatorem sibi offerri illum sensisse, fateri debemus.
I. Deus patres in veteri instrumento & diuiti js de victorijs insignivit,quo illis conciliaretur aut horitas in Dei cultu legitimo promulgando. II. Abrahamus quando bellum gessit aduersus quatuor reges,non omni
ii Accepiste a Deo legem aut audiuisse, non iustificat. II. Ex operibus Iegis , quae nonnulli Moralia appellant , non iusti: ficamur II l. Ex fide viva, non mortua, iustificamur. IIII Ceremoniae ex vi actionis, siue ut dicunt, ex opere operato, non iustificant. v. Iustificari, quamuis multipliciter dicitur, in nostris Propositis accipicndum est, ut significat Remissionem peccatorum, dc participationcm iustitiae Christi habere. VI. Fides est firmus animi assensus diuinis promissionibus de Christo expersuasione Spiritus sancti ad salutem. VII. Praeter iustitiam Christi nobis imputatam per fidem, concedimu adhue dari iustificatis hominibus aliam quandam inhaerentem iusti tiam, illamque bonis operibus & lanctis exercit ijs acquiri. UlIL Inhaerentem ac aequisitam iustitiam de Deo gratam dc Necessariam
IX. Iustitia inhaerente dc acquisita homines, quantumuis sancti, in Dei i dicio non possunt subsisterer, opera
267쪽
THESES. I X. Opera ad c sequendam iustitiam Christi, & remissionem peccato
rum qu1 fide percipimus,non concurrunt tanq; eoru partialis causa.
I. Legis ceremoniae, quae continebant Christum fide apprehensum, possunt concedi, iustificasse. ii Cum dicimus nos fide iustificari , fidem arbitramur accipiendam, pro dispositione dc facultate qua emcimur capaces remissionis peccatorii&iustitiae Christi. III Opetibus iustificari hominem concedimus, Verum id, quoad iustitiam inherentem, vel ad praemia, qua prius bonam ac sanctam vitam a Deo consequimur.
to et decimo eptimo capite libri Gensos.
I Foedus patrum, & quod modo nos habemus, post Christi aduentum, idem est,quo ad eius fundamentum,qui est Christus, licet aliqua sit diuersitas in ritu ceremoniarum. II Circumcisio&baptismus quo ad rem Sacramenti idem sunt, non obstante cerempniae diuersitate. III. Christianorum infantes quando nascuntur, non minus ad Deum perintinent, quam Iudaeorum fili j antiquit' pertinuerunt: ideo ita bapti l motingendi, ut illi circumcidebantur. IIII Sacramentum est symbolum externum 1 Deo institutum , ad signiri. candam & exhibendam gratiam illud rite suscipien tibus. v. Sacramenta in veteri instrumento, non modo significabant, sed exhi bebant etiam Dei gratiam. VI. Sacrameta non sunt caussa gratiae, sed organa,quibus Deus utitur dum suos illa sanctificat. v II. Sacramenta non sunt organa diuinae gratiae adeo necessaria, ut Deus illis omnino suam vim alligarit, quasi sinc eis praestare salutem non
vlIL Vt Sacramenta non possunt sine grauissima culpa negligi ita cum maixima utilitate percipiuntur. lx Circumcisio est Sacramentum a Deo patribus traditum, ad significasiadam & exhibendam regenerationem, illam lite suscipientibus. X. Pueri Iudeorum etiamsi ante octauu diem incircumcisi periissent, serauabantur: nec minus Christianotu paruuli,si obeant ante baptismum.
268쪽
L Iudaei qui hodie Christo resistunt sua infidelitate, ad foedus Dei cum
patribus initum non pertinent. It Inludeis,quod attinet ad illorum genus secundum carnem,adhuc non sunt impletae diuinae promissiones: ideo non prorsus aliena illorum natio est a foedere Dei. Iit Quando Abrahamus ancillae suae commixtus est, ibi nec ipse nec illius uxor peccauit. IUL Ancillae , quas uxores ducebant quidam Patriarchae, non propter illud coniugium eximebantur a seruitutis conditione.
decimo nono capite libri Genesos.
Iet Incuruatio corporis, quam honoris gratia Abrahamus exhibuit ange, iis, non est accusanda, quod pertineat ad idololatriam. IL Ex illorum angelorum numero, aut sermonibus inter ilIos & Abiah mum,non colligitur necessario in una diuina natura tres este personas III. Quamuis certa sit peccatorum mensura ultra quam Deus non differt ultionem: illam tamen minime percipit naturaliS nostra noticia. IIII Regionibus & urbibus interdum parcit Deus ingratiam electorum suorum: at non semper. v. Non potest diuinae iustitiae Iex praescribi,ut definiamus, quod requirana tui iusti in aliquo loco, ut Deus illi parcat. v L Compensatio delictorum non est approbanda, ita ut leuius peccatum quispiam admittat ne alius in grauius incidat, siue aliquo pacto malo
VIL Mendacia quantumuis officiosa, cultari debent. VII L Ministris suis comunicat Deus idiomata quarundam suaru actionum. IT Euersio Sodomorum specimen exhibet nobis extremi iudicij. X. Infantes qui perierut in Sodomoru euersione. no iniuste oppressi sunt.
I. Qui excepti sunt ab Abrahamo in conuiuio, & profecti ad Sodomam euertendam angeli fuerunt et non tres Hypostases, quas in sancta trinia
IL Spes eo magis in hominiae pijs augetur, quo pluribus diuina gratia do
269쪽
Sieui loco , ubi plurima vigent scelera , diutius a Deo parcatur, Illum cogitate debemus ibi suos liabere electos, quamuis occultos.
i. Quae non recte fiebant , patribus, non possumus hoc titulo excusare, ut dicamus illa non fuisse peccata, quia Typi erant noui testamenti. II. Ignorantia, et peccato non prorsus excusat filias Lothi,quando ei com mixtae sunt. III. Non decet pium vi rum ex ebrietate consolationem quaerere, quando aduersis casibus premitur. IIII Ebriosi debent excommunicari. v. In vitio ebrietatis,alienatio mentis non est peccatum,sed poena consequens immoderatam potationem, quae reuera peccatum est. UL Somniorum obseruatio non est a Deo generaliter interdicta, verum solummodo vana& superstitiosa.VIL Somnia licet obseruare quo a Deo per illa interdum homines erudiuntur, aut quo naturali connexione aliqua nobis indicant.
IIL Prophetia quae in sacris literis probatur, est vis agnoscendi arcana lumine diuino hominibus per affatum Spiritus sancti concesta, sine hua mana doctrina adhibita. Ix Non est connexio necessaria inter Prophetiam dc fidem iustificantem X. Pietatis est proprium cuncta refelle in diuinam causam.
I. Mala quae ab ebrijs committuntur. illis adscribenda vel non adscri benda simi, piovi volentes aut imprudentes immoderate biberunt. II. Quia minus rationem opprimit cupiditas, quam vinum, ideo magis excusandi sunt ebrij, si quid perperam agant, quam peccantes cupiditatis impulsu.
III. Primitiua Ecclesia habuit plures Prophetas, quIm modo habeat,quia signa exigebantur ad homines cogendos ad Christum, & quia Christiana doctrina nondum apijs humano studio haberi potuit. IIII. Nos non habemus, quemadmodum antiqua Synagoga, pe=petuos Prophetas, quia omnibus veteribus unus successit Christus & eius Spiritus, qui Ecclesiae suae adest.
270쪽
Iuramentum est confirmatio voluntatis Dei , vel diuinarum rerum testimonium Iuramentum ex suo genere est bonum. Christiano homini licet iurare iuramentum quamuis oriatur ex mala occasione, est tamen ex bona
caussa. Iuramentum, quo ea confirmantur, quae eum verbo Dei pugnant, est irritum.
Ad periurium cauendum valet, non uti iuramento, nisi rar5,&magnis de causis. Non est iurandum per nomina idolorum.
Iurare per creaturas, non est omnino I Deo prohibitum. Non excusantur a periurio qui fraudulentis & dolosis verbis agunt. Licet Christianis suscipere iuramenta ab infidelibus, quamuis iurens per suorum idolorum nomina.
A c Vigesimo tertio capitib- Genesos.
t Tentatio est ignota rei exploratio, ad eius notitiam eliciendam. I . Deum autorem esse tentationum, non est negandum. III. Tentationum non ita ponendus est Deus autor, ut peccatorum culpa, in eum rei jciatur. In I. Sanctis licet deprecari tentationes. v. Pis homines non timent tentationes, quibus 1 vita aeterna excludantur. v I. Plorare in funeribus non interdicitur. VII Etsi mors nulli contingit, nisi volente Deo, tamen qui morte aliorum dolent . diuinae voluntati non tepugnanti ulli Cauendu ne protractus vel auae Iuctus, let resurrectionis aduersetur.