장음표시 사용
281쪽
e Furtu, quoruda patru iudicio ante lege lata, iudicatu est morte dignit. UI. Si pius rhetor, p in nocet tu defensione orado, affect' mouear,no peccat. VII. Affectuum bonus est v sus,qui eos ut incitamenta ad virtutes dirigit VIII. Ecclesia non est affixa certis sedibus aut successionib' episcoporum tpapistae asserunt. lx In his quq ad substantia fidei no pertinent Apostoli in nouo testamenato interdu sequuntur Septuaginta interpretationem, si a veritate He braica discrepet X. Magistratus in sitia Rep. prospicere debent,ne ociosi tolerentur. XL Ad laborem & opus manuum,quamuis de eo prcceptu habemus in S. literis expres lum,ministri verbi cu imiliu habeant quod agant in tuo munere non lunt astringendi, quod idem dicitae &de his qui ad iactaministeri uin se parant. Xl I. Ministri verbi si tam copiosum habeant Spiritum Dei ut non solum valeat tuo minit erio esse pares, sed & illis vacet, ut suo labore vel le alans, vel alios adiuuent, laborare tenentur. XIIL Quando ministri labores manuum suscipiunt, vitent turpe lucrum &attificia caueant, quae a ministerio sacro abstrahere possint.
XII l L inii laborant id cauere debent, ne luerum primo & pet se spectent, sed obedientiam diuini praecepti. X V. In labore manuum non ita collocanda est fiducia, ut putemus Deum si ab illo impediamuri nos esse deserturum. X vh Qui laborando victum sibi acquirunt, & hoc donum Dei esse intelli gant, ut fili, laboribus frui possint.
I. Quamuis Deus per homines multa nobis praestat beneficia, tamen illi, non hominibus,debemus fidere. It Ex eo quod ingratos videmus homines in suos benefactores, non deis hemus desisterca beneficijs impendendis. III. Qui aduersias homine benefactorem ingrate se gerit, eadem actione in Deum est ingratus.
vl. Licet peccarint Aegyptii premendo Israelitas grauissima seruitute, ta men liraelitarum peccata id merebantur. Dura seruitus,qua Aegyptij filios Israel vexabant,fuit Dei instrumentu,
quo illos reuocaret ad poenitentiam.
Est per se notum ex lege naturae, Deo parendum potius, quelm iniustis edictis principum.
282쪽
VII. Timor Dei in lacris literis ea est religio.ut quae putantur voluntati Defauersiare, Inobis quoq; refugiantur. VIII. Lex nature & ququis alia,modo iusta sit est explicatio diuine volutatis, Ix Non licet praetextu salutis Reipub. innocentes occidere.
I. Obstetrices, de quibus modo agitur , & Aegyptiae & Hebraee esse
II. Obstetrices non solum lege naturae prohibitae sunt a facinore illiso perlegem iniuncto. sed etiam a lege lata per Deum ad Noali & filios eius contra homicidium.lIL Mendacium obstetricum, quamuis defenditur a multis, quod fuit o fictolum, tamen quia ibi suppressia est confesisto timoris domini, non potest omnino excusari. IIII Quod aedificarit Deus domos obstetricibus sic videtur intelligendum, quod posteritatem & familiam dederit eis firmam & amplam.
L Pulchritudo quam in Mose viderunt parentes eius, non fuit perfecta caussia, ut illum seruarint: occasio nihilominus cxtitit, qua aλmoniti sunt de fide promissis Dei adhibenda II. Si Christiano homini facultas detur discendarum bonarum artium, non debet eas aspernari praetextu religionis. III. Electis Dei & hostes inseruiunt ad salutem, quamuis aliud agentes, via de illis non debent irasci more Ethnicorum. III L Magis expetendum est populo Dei se adiungere,licet amicto, quam i-pud Reges in precio csse,qui oblimato animo Christum persequuntur. V. Non est de populo Dei statuendum ex amuentia externorum bon rum , sed tantum ex pronailsionibus & verbo Dei. v I. Aulam deserere, & in ea vivere, natura sua pro rebus indisterentibus habentur: atq; in sancta scriptura ex utraq; parte habetur exempla san
Vit Quicunq; a Deo agitur singulari praecepto ad aliquid agendum conatra commune regulam,oportet ut bene confirmatu, sit, Deu ita velle. VIIL Non fuit populus Dei absq; prophetis in Aegyptiaca seruitute. ix. verae inuocationi Dei coniuncta est poenitentia.
283쪽
THESES. ox In quocunq; est spiritus Christi, is ad preces eum potisisimum excitati
XL Quando patres inuocabant Deum per pactum initum cum Abrahaismo uaaco. & Iacobo, per Iesum Christum illum inuocabant, & vicio sim cum Deus dicit se exaudire illos propter huiusmodi pactum , pr pter Christum se ait illos audire.
L Fides qua moti sunt parentes Mosis ad eum seruandum, potuit esse cum circa promisisionem factam antiquitus patribus, tum etiam pri uatim illis ipsis. II Moses interficiendo Aegyptium hominem no peccauit,sed paruit iugis gestioni Spiritus sancti. IIL Socer Mosis,quamuis vulgo habeatur sacerdos, tamen fieri potuit, ut princeps extiterit in Madian. Iul. Populus Dei liberandus a calamitate Aegyptiaca ad Deum clamauit, non solum naturali dolore commotus, sed poenitentia excitatus.
L Seeessus ad tempus, quo se quis paret ad suam vorationem obeundam. non est improbandus,itemq; si fiat ad persequutionem declinandam. IL Is damnatur secessus, qui proficiscitur ex odio hominum,aut comm di cupiditat quiqs habetur pro cultu Dei adiecto. IIL Deus non solum requirit, ut reuerentiam sibi exhibeamus, versi ut et am illam declaremus internis symbolita IIII Deus cum natura sua non percipiatur sensu:tame humano captui conadescendit, & hominibus cognoscendum se exhibet sensibili verbo,coroporalibus formis, atq; sacramentis. v. Quamuis cuilibet certum esse debet Deum spiritum esse, tamen de eo cogitate sub figuris,& formis traditis in lacris literis,non est inutile. v L Cum Deus in sancta seriptura esse dicatur Abrahami, Is acii Iacobi qui obierunt nde mortuorum resurrectio infertur. v It Quod Iudaei nolui proferre nome Dei Tetragrammat est superstitio. vi IL Vis diuini nominis non ex eius prolatione aut recitatione est solumis modo aestimanda.IT Deus iubendo Israelitas, ut aurum argentum, vestes, ec vasia peterent ab Aegyptiis, non eis praecepit furtum, licet Deus videatur interdum aliquid praecipere contra secundam tabulam, tamen reuera contra eam non praecipit.
284쪽
X. Auri,argenti, gemmarum&serici atque hui nodi potest esse bonus
L Quando (ut saepe fit in veteri testamento nomen angeli: coniungitur nomini Dei,secunda persona Trinitatis id est Filius innuitur. II. Nomen Dei, Ero qui ero, indicat Deum I nobis esse cogitandum, quia suas promissiones non patietur irritas. III. In nomine Dei Ero qui ero, aeternitas naturae eius designatur. III L Nomen Dei Ero qui ero, demonstrat Deum pro suis diuersis actioni
V. Nomen ini Ero qui ero, idem est cum nomine Tetragrammato. v I Haebrei non mutuo, sed libere,& dono petierunt ab Aegyptiis aurum
I. Miracula testimonia sunt doctrinae. & promissionum Dei: non tamen ea lunt, v t sine delectu fidem adhibere oporteat. IL Deus non dat singulis quibusq; ministris suis, omnia spiritus dona,quo Ecclesiae membra magis inter se coniungantur. III. Osticia domestica.& ciuilia Deo probantur, neq; intermitti debent praetextu diuinae vocationis, modo cum ea non pugnent. IIII. Non est necessarium subeumi sacram functionem,ut uxorem dimittat. V. Vocatio Dei est declaratio diuinae voluntatis, quo ad genus vitae, aut peculiarem functionem, ad quam destinati sumus. v L Fit vocatio, quandoq; ab ipsomet Deo, absq; ullo medio,interdum vero per illos qui praediti sunt ordinaria potestate. v II Vocantur nonnulliquandoq; per extraordinariam potestatem. vl IL Natura aliquado est medium, ii ue instrumentum diuinae vocationis. IV In qualibet vocatione id requiritur, ut Dei vocantis notitia vocatus
hene instruatur. X. Ad bene exequendam vocationem Dei, oportet ut qui vocatur dc ea sit certus.
Vocationes diuinae, adiunctas habent promisSiones, Ac dona Cum Dei vocatione pugnat, tam se arroganter obtrudere, quam pertinaciter resistere. u. Mutis
285쪽
TIII. Multa videntur per se parum decere, quae tamen iacienda sunt, si rhspiciatur vocati XII i L Qui suscipere negligunt Sacramenta, grauissimis periculis, etiam corporalibus,se exponunt. X v. Quando in lactis litetis Deus placari scribitur sacrificijs, id non intes tigendum est merito operis,sed vi adiunctae fideia
, Duplex est genus notitiae diuinae, quaedam communis est.& naturalis appellatui quae ei iam impiis tribuitur, alia est plena & efficax ad quam sequi ut obedientia diuina legis, demumq; vita qterna estq; duntaxat electorum. IL In rebus aduersis cogitandum est homines & diabolum posse esse illarum ministros dc instrumenta, verum a Deo, uti potissima causa, immitti, unde precibus ad illum est coniugiendum. III. Commoueti contra De iam ob impiorum stelicitatem & sanctorum oppressionem esset quidem peccatum . verum eiul modi affectum coram Deo exprimere ut sancti fecerunt inscripturis , dc utite o iustum estili I. hamuis pii & impii dista de causa eommouentur in iudicia Dei. in er eos attamcn est discrimen, tum quale inter incontinentemst intemperatum, tum quod isti resipiscunt, illi vero obitinate peri uerant in xitio. v. Foedus est conuentio aliquorum inter se, qua eorum quilibet recipit se aliquid daturum, oc vicissim ab alijs ipse quippiam requirit. vl. Miracula per se non faciunt firmum argumentum doctrinae nisi ipsa
v IL Mitacula Deus quandoq; vult fieri ab aduersariis religionis, ut pii eo
genere tentationis probentur , impij vero magis, ob id excidati dent poenas suae impietatis. Vill. Miracula quae ediderunt Magi Pharaonis non fuerunt plena dc persecta causa inctedulitatis eius. IX. Poenitentia est triplex, prima perfecta dc integra quae Deo placet, altera temporaria cui Deus aliquid tribuit , tertia hypocritica quam
286쪽
tia I. Nomen-si refert omnipotentem maxime lpectari debet in promise fionibus Dei.requiritur enim ut illum putemus posse praest are quae pro mittit, at nomen i ' cum Deus promissa exhibet tabessentia enim derivatur & Deus tum actu & re ipsa facit ut si ni q u e pollicitus est. IL Si nomen, significet per se sufficiens, antiquis patrihus maximh sui fuit eum opes&diuitias a Deo sint adeptu Nomen vero mn cum primum Deus miracula coepit aedere exeritur. Nam eo demonstratur in Deo sitam este & naturam & essemiam rerum quam pro arbitrio
III. Magi Pharaonis quando dixerunt digitus Dei est, minimE veram con fessionem Deo dederunt. IIII. Quare Magi Pharaonis potius desecetiit in tertio signo quam in alijs, non habemus quam posiimus assignare firmam& certam rationem
I. Qui creaturis diuinum cultum exhibent, non ideo excusiantur, quod Deum, aut Dei proprietates dicant se in illis colere. IL Quamuis idololatrae fingunt se verum Deum in creaturis colere, non ei, verum daemonibus cultum exhibent. III. Inter praecepta Dei est bene distinguendum ut videamus quq nam sint generalia, quaeue temporaria, aut certis quibusda personis mandata.IlII. Scriptura cum asserit Deum indutasse cor Pharaonis, ipsumq; Phara nem sibi ipsi cor indurasse, non dicit pugnantia. U. Deum corda quorundam indurare, dc nihilominus ad illos suum ver bum mittere, non pugnant inter se V l. Grandines tempestates, morbi, dc aliae calamitates huius generis . etsi causis naturalibus quandoq; fiunt, uni nihilominus ultiones peccat rum , instituunturque ad homicies admonendos &prouocandos ad poenitentiam. VIL Non potest dictarum calamitatum adsignari extremus finis corruptio, di deuastatio bonarum rerum, cum finis habeat rationem boni.vIlI. Fides quantumuis infirma non debet contemni, cum Deus illi mul
I x Fide non solum ipsi seruamur verum dc res ad nos pertinentes, quae vicissim nostra infidelitate pereunt. X. Hyperbolae & tropi quibus utitur sancta scriptura, non faciunt in eao
287쪽
XI. Quamuis in veteribus caeremoniis multa saepe commendentur facientia ad illa tempora, & illam politiam, tamen ibi primum proponebatur Cluilius & redemptio per illum exhibenda.XIL Ad hoc ut sacramenta auguste tractentur, requiritur non uniuS aut alterius, verum complurium fratrum conuentus. XIII. Historiae sacrae & prophanae quamuis habeant multos confundes casuS, attamen hoc differunt, quod in sacris verbo Dei res geruntur,cuius in prophanis non habetur expressa mentio, & nihilominus quae ibi nai rantur,agnoscimus esse ingentia opera Dei.
l. Laudes Dei celebrare cantibus, non solum est licitum, sed in ecclesia. debet retineri.IL Musica vim habet excitandi fidelium hominum affectus ad pietatem. Musita. Ill. Non solum humana voce debemus gratias Deo agere, & eius laudes canere: sed etiam musica instrumenta licet adhibere. II. Caueti debet,ut verba cantionum ecclesiasticarum sint sacra litetae, aut ex eis decerpta, utq; a plebe intelligantur. V. Cutandum praeterea, ne modi huiusmodi cantionum sint lasciui. VI. Stipendia quae dantur cantoribus in ecclesia, non debet subduci a . ratores. nistris verbi,&a diaconis. VIL In cantoribus ecclesiasticis dum apta vox quaeritur, videndum cst, ne vitae eorum censura negligatur. VIII. Talis habenda est in ecclesia Musica, quae preces & animi attentionem non impediat, sed promoueat, quantum fieri potest. lx Saltatio, ut choreas ducere, per se non est res illicita, . .
X. Saltationibus uti, ut modo sit . ubi viri mulieres ducunt,&non suas, alienum cst a Christiana pictate.
XL Saltationes quae in sacris literis commemorantur, fuerunt mulierum s eorsim,& virorum seorsim. XII. Actiones iudicantur iustae vel iniustae, non solum ex natura sua, veru &cx accidentibus, quae illas plaerunq; consequuntur.
I. Filii Israel cum Mare rubrum transmiserunt, non peruenerunt v I ad alterum eius littus, quod erat e regione eius latitudinis. IL Figuram semicirculi iter per mare tenuerunt.
288쪽
IIL Litius deserti Elim unde recesserunt, idem sint cum eo, ad quod apy lerunt,quamuis locus littoris non fuerit idem.
L Deus non deserit illos, qui parent suq vocationi, imo alit pro eoru ne cessitate. L Bona semper alia I Deo petenda sunt, non quidem ut merces principastis,sed ut necessaria auxilia,pro nostra vocatione exequenda.III. Cum in oratione dominica, panis quotidianus postulatur, bona temporalia petuntur.
IIII Quamuis pr*ceperit Deus Mann dietim colligi non tame ob id proh i.
bentur in horreis,aut penu, conseruare annuos prouentus ad nece rios vitae usus, modo caueatur, sollicitudo auara, iactura proximo tum.& infidelitaS. V. Illi incidunt in sollicitudinem de crastino prohibitam, qui suam relin-
qunt vocationem, aut minus diligenter ipsam obeunt, ut censum sibi ipsis acquirant,vel ut adipiscantur lautiorem fortunam. VL Quod Mann seruatum in crastinum computruerit, & statuerit vehmibus,tactum est miraculo. VI L Infirmum argumentum est quorundam papi statum id circo Eucharis iam seruanda esse in templis,eo quod populo Ista et praeceptum suerit,ut Mann conseruaret ad perpetuum monimentum. VIIL Miraculum exhibiti Mann. propterea quod multa alia miracula complectebatur, fuit etiam diuturnius caeteris omnibus. IX Impium dogma est asserere, quod ex merito & vi recitationis aliquora verborum,etiam si desumpta fuerint ex sacris literis, homines assequantur ei Deo certa quaepiam beneficiae X. Idem fuit sacramentum,quo ad substantiam Mann apud veteres,quod in nouo testamento est Eucharistia. XL Cum Christus dicit in Ioanne, Manducantes carnem suam non morituros,imo habituros vitam,intelligit de vera di spirituali manducatio ne, quae nunquam fructu suo caret. XII. Et cum vicisiim ait,mortuos esse patres, qui Mann in deserto manducarunt,hoc refert ad illos,qui indigne sumebant eiusmodi cibum. XIIL Inter patres qui in deserto mann comederunt nonulli,qui spiritualiter
ac digne manducarunt,neq; mortui sunt aeternum.
XIII L Mann quod fuit externus cibus, non potuit vitam aeternam dare, sed quod Christum coniunctum habuit. X v. Cauendues ne tribuamus elementis, aut symbolis, 1 Christo seorsim consideratis. ea q ue ipsi Christo conueni ut.veru cum accipi utunsimul iuncta, di Christus disymbolu, ibi communicantur idiomata.
289쪽
I. Quando iubetui populus per Mosen de Aaron, accedere ad dominum, ego non intelligo,ad iiubetis, veruria ad carium sacrum. IL Coturnices, ideo dantur ad vesperam, quoniam interdiu, mare transemittit, &hora vel pertin consueuerunt littus attingere,donandat horis matutinis, quando descendebant cum rore. III. Cum haberent filii Is ael armenta & greges carnes cupiueriint,vel quia animalia eorum tantae mustitudini non fuissent latis, vci quoniam de licata, & non vulgares earnes desiderar t. IIII. Man sancit seripturae accedit ad man Arabum medicorum, non autem ad illud quod Galenu,.& graeci medici Mann appellant. V. Cum deussingulo cuiq: certam mensuram eolligedi Mann descripsit, ostendit in polit:js non aebere esse magnam victu, inaequalitatem.
L Bella gerere non est in teddictum Christiani ,modo iusta causa susci. e piantur&ab his, quia usgisdij habent. IL Magistratus est publica potestas a Deo in astuta.vt Bonis adiumento stidi malos viciis asiur, poenaes ac praeuua diari ou uao, prout leges comstituunt.
I lL Bella non sunt ob id gerenda,ut parta victoria ciues ocientur. aut deliistiis incumbant,verum adaugend/m instaura clan .RI religionem, aeciuilem dilcip inam. IIII. In bellis gerendis quamuis ino maxime fidendu est, non Ant attamen contemnenda media Ic rationc, facultata uulitari conicia taneae. U. Qui in castris prosahit' populi militanti eis ab uniuersa plebe iiiii Idisii it precibus,altante id ei, pr stari singulariter deeet a ministris Eccle . sq,quorsi vocatiqui, partu, iunt,non arma Pugriare.icu P cibus. VI. Licet secessiis accommodatus habeatur precibus . non fame eluq prae textu sacer coetus Eccletiae est omittendus iant enim cacissi via , ota quae pluxibus coni uincti proaciscuntur. HVII. C si Deus prqcipit ut parta victoria scribatur, ea de operam an 't vile gatur, quemadmodum ubi prScipit Euaimeliuiu praedicati, rubet ut
v IlI. Signa reuerentiae, ut est aperire caput , corpus incuruared huiusmodi licet non solum exhibere Deo, sed ijs etiam hominibus, qui publiea aut holitate sanctimonia, doctrina aut praeclaris Dei donis polient teruata nihilominus diuersitate rationis , inter diuino, ae humanos
290쪽
IX. Non est firma comini sta signa reuerentiae licet exhibere praeclaris hominibus, ergo dc statuis dc defunctis Diim. X. Qui contendunt in iudicio, ita animose comparare debent , ut voluntatem Dei inquitant , iudicibus. depromptam a legibus, eiq; auditae velint acquiescere. XL Iudices vicissim.cum sint ministri legum, ita se gerant, quasi de voluntate Dei sint reiponsuri, non autem iuxta proprios affectus.
XII. Non semper maiores in Ecclesia dc Reput, meliora vident,quo fit,ut in causis difficilioribus 5c minores consuli deberent. XIII. Qus utilia dc lalutaria traduntur ab Ethnicis authoribus Christiani h mines minime debent negligere, cum sint , Spiritu sanctoe XIIII Non est utile Reipublicet aut Ecelesiae, ut unus per se ipsum omnia velit
L Amalec primus occurrit hostis Israel, quia fuit ex posteritate Esau.3c timuit ne benedictionem primogenitur; sibi vendicarent Israelitae. IL In monte voluit orare Moses eleuatis manibus cum virga ut esset comspicuus certanti populo, essetq; loco vexilli,quo conspecto repeterent memoria, quot ec quanta beneficia per ipsum hactenus, ec ministerio eius virgae obtinuissent, atqi ita firmior illorum fides redderetur. IIL Manus eleuatae symbolum erant contentarum precum. I I IL Conuenit precibus eleuatio manuum, quasi corpus eo rapiatur,idest, in coelum,quo contendit animus indicaturqi externo signomos e ccc lo petere auxilium a patre nostro.
L Non est viile in Republica,ut unus omnino praesit, sed expedi , ut plures eam administrent. IL Regna de magistratus ut Deo sunt constituti, ita ab illo sic seruantur. ut ab impijs qui eos inuadunt digerunt, non adeo confundi oc vitiari possint quo nil boni supersit in eis. III. Haec est firma connexio, Deus dedit leges, igitur vult esse magistratiis. IIII. Debemus Ilitibus abstinere quantum licet, nihilominus haud interadictum nobis est quin iure quandoq, cxperiam L. V. Nullus pius debet, quod ad se attinet , iudicium Ecclesiasticum refugere, si illud consequi potest. c. Est in