장음표시 사용
191쪽
nomine locant Tusci ta omnibus Idibus ovi immolatu a Iami ne nobis illa ratio nominis vero propior estimatur, ut Idus ocemus diem, qui ditidi mesem , duare enim Etrusca lingua diti-depe est , inde idui, quasi talde idua , de Platae diυfa haec a crobius, ex quo liquet, quo sis culis Iduum nomen, origo Romulum antecedat. Neque Varro lib. . S de Ligua Latina dissentit, quippe de Iove verba faciens, sic ait Nam olim Diiotis, in Diespiter dictus, bo est aer , in Diei pater, a quo Dei dicti, qui
inde in Dies, in Drus, Divus, .lib.q. memorat Id nomen ta
apud Sabinos primum , dein apud Latinos auditum fui sies, de quo iusius Paulus Marsus in Ovidium lib. 1 Fastorum . Quamobrem, ut antiqui Idus Jovi sacras proclamarent, ovem albam, quam Jovi omnibus Idibus mactabant Iduum dixerunt ex esto lib.9 in principio Macrobio ubi supra, d Ovidio in carminibus jam relatis
Tusculani, dies qui Idus sequebantur, vocabant Triati urria, Quinquatium , ex atrum, Septimatrum Falisci etiam Decima trum ori atrum enim dixerunt tertium diem poli Idus, quintutata quinquatrum, sextum sexatrum, septimum septimatrum, decimum decimatrum, ut scribunt Varro lib. . de Lingua Latina, de Fe-itus lib. I . unde a linquatria inhonorem Minervae dicta sunt. Ne que dicendum Tusculanos quinquatrum , triatrum , sex atrum, .septimatrum dixit e tantummodo dies post Idus mensis Martii ineravaedicatos, ut Dacerius adscitum scribit; nam Varro contrarium probat his verbisci quinquatrtis, i dies unus a nominis errore ob
sertatur proinde, ut i quinque, dictus a Tusculanis diemti sextum idus semiliter locatur sexatrus es pos diem septimum septimatrus, s bic, quod erat post diem quintum eidus, quinquatrus: Si estus non pugnat, quippe is haec habet: uinquatrus appellari quidem putant a numero dierum , qui fere bis celebrantur qui scilicet errant, tam Hercule, quam qui triduo Saturnalia , in totidem diebus compitalia, nam omnibus bissingulis diebus Aunt cri Formiatilem vocabuli ejus exemplo multortim populorum Italicorum nunciata es, quod post diem quintum Iduum si diei δε- sitis, ut apud Tusculanos triatrus in sexatrus UVseptena trAS, Faliscos decimatrui Ameriae acit in dicat tim eum diem existi
192쪽
mant, quod eo die aedes ejus in tentino confecratae . Porro Festus Varroni consentit, proditque Tuiculanos diem tertium post Idustri atrum , quintum quinquatrum, sextum sex atrum,' septimuinta septenatrum, sive ut tradit Vario septimatrum nuncupasse, ex hoc
Festus putat quinquatrum diem Minerva sacrum dictum, quod quin to die post Idus Martias coleretur, arguitque eos, qui credebant quinquatrus dictas, quod quinque dies continui ad Ferias Minervie pertinerent, quum unus tantum die ab antiquis Minerva sacer haberetur,
licet postmodum institutum fuerit quinque diebus festas solemnitates ejus Deae celebrari ex vidio lib. 3. Fastorum cujus carmina infra reseram, quibus non recte distinctis hallucinatus est Porphyrion in . Horatium epist. Σ. lib. Σ. dum scribit, quinquatrus a quinque diebus
Minerva dicatis appellata S. Inter Calendas Idus Nonas quoque habuerunt Latini quandoquidem Tusci ante Romam conditam Nonas dixerunt notanum diem, quo per totum anni cursum Regem suum salutabantae de propriis negociis consulebant, ut auctor est Macrobius Saturnal.lib. I. cap. 13. Latini autem Nona Vocarunt, quasi novae observationis initium, quod in eas occurreret principium Lunae, vel quod ab eo die semper ad dias novem dies putarentur, eodem Macrobio teste , unde factum est, Nonas sub nullius Numinis tutela fuisse, ut Iunoni,&Jovi communes relinquerentur, si credimus Ovidio lib. I. Fasto
Nonarum tutela Deo Caret . . . .
ubi Paulus Marsus animadvertit Ausones, id est priscos Latinos id instituiste ut Nonas Junoni, duJovi sacras facerent. Postridie Calandas, Nonas. Idus immolare, nuptias contrahere, aut quoquam exire, vel peregre proficisci non consueverunt, quod ii dies atri censerentur, S utpote Diis Manibus dicati, religiosi. infausti haberentur ex Macrobio lib. I .cap. 3. Plutarcho Problem. cap. 24 ubi hunc morem ac cis manasi putat
Hispositis, Calendarium Latinae gentis exponam, sed operae pretium est animadvertere in re tam vetusta haud polle unicuique mens dies festos assignari, quo loco, quave in aede sacra eo die iasolemnia fercnt enarrari, quamobrem me divinationi locus sit, sufficiat
193쪽
siciat festos dies, quos Latina gens mensibus pne scriptis quotanni
celebrabat enunciare, ut posteri sciant sacra, ferias, quas Latium coluit usque ad Romam conditam, c quas in Romano derivari cita commemorant. Quoniam vero Latini fere universis, praeter Albanos, eos populos quos superiori Capite numeravimus, Martius primus anni mensis fuiste dicitur, idcirco ejus mensis dies festos pro
Primo die Martii, idest Calendis Martii, populi qui Martium
primum in ordine anni numerabant, Vestae Templum ritu solemni frequentabant ferunt enim Aneam sacra Vestae abalio Laviniuri taadsportalle Sc Virginibus Deae sacratis ea tradidisse, socumque publicum, salladium, quod secum e Troja advexerat illarum custodia consigna fle. Hujus rei meminit Dionysius lib. I . a. narrans quovis anno oportuitie ex patrio instituto ignem in eo Templo servatum renovari, ut fusius ex relatis Cap 9 patuit Latini itaque populi, quibus cordi summopere fuit sacra, quae Eneas instituit propagare, similes aedes Vesta dicarunt, unde Calendis Martiis Virgines Deae devotae ignem novum Vestae aris accendebant, ut incipiente anno cura deanu servandi novati ignis inciperet, ex Macrobio Saturnalium lib. 1. cap. 12. Ovidio lib. 3. Fastorum, qui de eo die sic canit: Laurea Flaminibus, quae toto perstitit anno Tollitur, es fondes sunt in honore novae.
Ianua tunc Regisposita viret arbore Phoebi, Ante tuas sit idem , Curia prisca, fores Vesta quoque, ut folio niteat elata recenti Caedit ab I cis Laurea cana focis Adde quod arcana fieri nomus ignis in aede Dicitur, es vires Iamma refecta capit TY hisce igitur Ovidii versibus liquet, ignem, clauream veterem
in Vestae aede mutatam, novamque additam , rejectam quoque Veterem coronam ex lauro, quae toto anno in domibus Flaminum perstit crat , novamque appositam , quod Ex prodit Macrobius. Eodem die Matronae Latinae, de dein etiam Romanae Junoni, Marti sacrificabant, ut veteres Horati Interpretes ad illud dera.
194쪽
Martiis conlebs quid agatur Calendis cujus rei causam Ovidius eodem lib. 3. Fastorum his versibus adsignat Tempora jure colunt Latiae foecunda Parentes, suarum militiam, votaquepartus habet. infra: Mater amat nuptas Matrum me turba frequentat Haec is praecipue tam pia causa decet. Ferte Deaesores gaudet forentibus herbis Haec Dea , de tenero cingit sore caput. Dicite: tu nobis lucem , Lucina, dedisti, Dicite: tu oto parturientis ades. Si qua tamen raetida si resoluto crinepreretur, V ohat partus moInter ipsa suos Hinc Marsus conjicit verum hujus festi ritum fuisse, quod Matronae Iunonem Martis matrem in honorem filii eo die colerent quamvis enim Laurentes, Sc alii Latini populi Junoni cunctas Calendas sacrassent, ut jam dictum est, hunc tamen diem Matronae praecipue ei Deaedicabant, Martis in matre recolentes memoriam. Ferunt eodem
die amicos, propinquos munera mulieribus misisse ex Iuvenali Satyra 9- longaque cathedra Munera foemineis tracta ecreta Calendis. ubi Joannes Britannicus interpres id notat, unde lumen Plauto ii Milite Glorioso Aci. 3. Scen. 2. Da mibi mi Catindis, quae mittam quum Martiae tenerint. quibus verbis Plautus exposuit morem mulierum , dona accepta eo die aliis foeminis mittendi. Huic etiam ritu alludit Tibullus lib. q. Eleg. 2. his versibus:
Sulpitia est tibi culta tuis, Mars magne , Calendis,
Spectatum e Coelai vis ipse eteni.
Hoc quoque die mulieres servos coena excipiebant, tanquam exhot tantes eos ad insequentis anni operam ex Tibullo lib. 3. leg. i. ad Neacram ubi ta canit: Martis
195쪽
Martis Romani fessae tenere Calend.e: Exoriensi risii fuit annus Atis.
Et aga nunc certa discurrunt undique pompa , Perque tias Vrbis munera, perque domos; Dicite, Pierides , quonam donetur honore Seu mea, seu fallor, baram aera tamen. Constat etiam ex am adductis, eo mense Latinos quotidie , Marti sacrificasse quin & scriptum reperio , eos quum in magnis forent periculis, consuevisse quidquid intra Calendas Martias, de pridie Calendas Majas natum estet, Marti vovere ex Livio Decad. q. lib. q. Strabone lib. . . Idcirco narrant sequenti anno hoc mense canimalia, S pueros , ac puella innocentes, voti compotes factos, immolasse at quum id crudele videretur, perhibent pueros, iuellas perductas in adultam anatem velasse, atque ita extra fines suos exegisse, ut Festus lib. 19. 'O Verbo Versacrum ejusque interpretes aflirmant Ejus rei causam Sestius ad lib. 7. Aneidos Ardeatibus attribuit , ait enim , eos pestilentia laborantes ver sacrum primum vovisse , Latinos ob hanc rem Sacranos appellasse quotquot Ar
dea, nati essent Dionysius cro lib. I. id ad Aborigines primos Latii accolas refert his verbis Primum finibus egressa es fa cra qu.edim utentus exigua numero, ad quiserendum victum a suis Missa
Parentibus Ure antiqu9 , quem receptum scimus a Ditis Graecis quoties enim tu i multitudo in aliqua Civitate nimium excresceret, nec alimenta domi omnibus sufficerent, aut aeris intemperita .
laesa terra fruges proferret pauciores solito , aut alia talis Cimitatem occuparet calamitas, De cuipiam sacrantes quantum hominum annus pareret, emittebant armis instructos estiis finibus, peractis antefolemnibus, acris , fausta ominatione prosequentes abituros in Coloniam , infra Ex eo more tum quoque Aboriginum quidam , regione fua iris forente natorum enim quemquam necard n utebant, ratιfacinus id cum primum execrabile Numini cti iam facratis unius anni partubus, hos cum primum irilem etatem attigissent cosinos miserunt aho Veruntamen Strabo lib. . ad finem, rom aliter narrat Sabinos,
inquit, quum diuturno bello cum Umbris confictarentur, ovisse, Aa a quod
196쪽
quod o Graecorrum faciunt quidam, iis se fructus ejus anni consecraturos, potito que victorii, immolas partim, partim confectasse ejus anni protenta : insequuta autem sterilitate, monuis quemdam, prolem quoque fuisse iis dicandam ; obtempera se Sabinos, eoque . anno editos illos Marti nuncupasse, quumque ii tirilem attigissent aetatem, Duce Tauro , ad Coloniam alicubi condendam emisisse ι sed
Festus ubi supra id Latinis priscis attribuit cujuscunque autem ea suerit causa, certuna est consuevisse Latinos ver sacrum vovere, neve pueros,i puellas immolassent, eas hoc piaculari sacro expiasse, adultos velantes, velatosque extra fines suos exigentes, quo piaculo sese liberos religione putabant , ut ex Fest, ejusque Commentatoribus constat hos Vernas nuncupatos utile auctor est Nonius Marcellus de Propriet. Sermon. Sunt qui referant Calendis Martii maritos Pilumno .Picumno sacra fecisse, eumque mensem iisdem etiari sacrum fuisse, ut notat Toma simu de Donar cap. 13. Idibus Martii Annae Perennae festum solemne Latinis fuit. Hujus sest ritum narrat Ovidius lib. 3. Fastor. ubi postquam pluribus carminibus exposuit hanc Deam fuisse sororem Didonis, quam AEneas adamavit, in Laurentem agrum venisse, ibique agnitam ab Enea , Lavinia commend tam , ita pergit: Nox erat, ante iborum tisa es adpiare fororis Squallenti Didosanguinolenta coma
H uge, ne dubita, moesum furor, e ge tectum Sub terbum querulas impulit aura fores Exilit, . telox bumili super arva fenestra Se jacit, audacem scerat irae timor
suumque metu rapitur tunica velata recincta Currit, tit aciditis territa dam a lupis. Corniger hanc tumidis rapuisse Numicius undis Creditur, es flagnis occuluisse fuis. Sidonis interea magno clamore per agr0Sia meritur, apparentsigna, notaeque pedum Ventum erat ad ripas, inerant testigia ripis, Subsinuit tacitas conscius amnis Τί a1.
197쪽
Amne perenne latens, Anna Perenna iocor.
Protinus erratis litescuntur in agris Et celebrant largo seque diemque mero. Patet ergo causa hujus Festi , c quare eo die largioribus poculis Latini, Mein Romani etiam indulgerent, pro cyathorum numero annos mutuo precarentur, ut idem Ovidius hoc modo refert: Plebs enit, , irides passim disjecta per herbas Potat, in accumbit cum pare quisque sua. Sub lote pars durat, pauci tentoria ponunt, Sunt quibus e ramis frondea facta casa es. Pars ibi pro rigidis calamospatuere columnis Desuper extensas imposuere togas. Sole tamen, in sque calent, anninque precantur aeuot sumunt cyathos, ad numerumque bibunt. Intentes illic qui Nestoris ebibat annos, 2uaesitpercalice acta Sibila suos. Illio se cantant quidquid didicere Theatris, Et factant ciles a sua joca mancis Et ducunt posito duras cratere choreas Cultaque diffusis illat amica comis. Patet etiam hoc die festo puellas ocosa quaedam , c obscoena carmina cantar consuevisse, ut idem Ovidius his versibus concludit: Nunc mihi cur cantant, superest, obscoena puellae
Dicere, nam coeunt, certaque probra canunt.
subditque id factum, quod Anna inter Divos relati, e a Marte precibus sollicitata, ut Minervae, cujus amore tenebatur nuptias sibi conciliaret, eum deluserit. Neque facile concesserim id festum Romae celebratum in pratis Campi Martii prope Tiberim fluvium, institutumque in honorem Antae Bovillanae , quod ea Plebi, quae secesserat in Montem facrum pecunia laboranti, quotidie liba attulisset, ex Ovidio, ut putant Ra-derus in Martialem lib. . Epigramna. 6q. Vossius de Idololatr. lib. I. cap. I 2., de Institui orator. lib. I. cap. 6 6.8. quandoquidem Ouidius, qui quidem refert etiam hanc ejus festi causam, primam tamen
198쪽
desumptam ex prisco Latinae gentis ritu veriorem dicit; quippe palam est prope Aricinum Nemus speculumque Dianae, fuisse aedem Annae Perennae Didonis sorori dicatam ex Martiali lib. q. Epigr.5q. ubi sic scribit:
Et quod Dirgine cruore gaudet Annae pomiferum nemus Perennae. ubi Calderinus , caeterique Interpretes notant Martialem enunciare Templum Annae Perennae non longe ab Aricino conditum cujus, Silius lib. 3. meminit, atque Alexander Geniat. lib. 3. cap. 14.: Idus ero Martias, inquit, ad Annam Perennam , quo commode annare inperannare licere fas geniale sique obseruarunt, largioribus poculis indulgentesci ea enim Nymphasoror Didonis credita, in Aricino, seu Laurente sedem abuisse fertur, quam a perpetuitate
Perennam nunc artini ergo ex his manifesto liquet hanc Deam, ejusque festa Latinos ante Romam conditam concelebrastes Romanos etiam fortasse occasione sumpta ab Anna Bovillis nata, quae plebi liba subministraverat, quum enim ea Anna etiam Vocaretur, plebs grati animi ergo ritum hunc a Latina gente habitum Romam invexit, ac sacra Annae Perennae fecit quod in causa fuit, cur Romani Ovidii aevo dubitarent an is dies festus Annae Bovillanae esset dicatus licet Dionysius lib. 6. Eu nemo antiquorum testetur Annam illania in numerum earum, Nympharum relatam. Hinc Macrobius, qui longe post Ovidium Theodosii artate sci ipsit, referens eum diem festum, illius causura tacet Eodem quoque mense, inquit, er publice, G pritatim ad Annam Perennam facrificat: m itur, ut annare, perennareque c0mmode liceat. Itaque hoc die sue in Laurenti agro, seu prope nemus Aricinum apud Anna Percnnae Templum Latini in pratis arti bibebant mensasque parabant, choreasque agebant, annumque illum , disequentes sibi invicem precabantur, iuellae ocosa quaedam et ob scaena carmina cantabant, aliaque patrabant turpia, quae narrare modestia non sinit, duo vidius jam relatu edi ponit. Decimo sexto Calendas Aprilis, qui si dies Martii decimus septimus Liberalia fuisse commemorant, ut videre est apud eundem, Ovidium lib. 3. Factorum , de omnes historia Romanae Scriptores.
199쪽
id estum Latinis populis vetusti siti num fuit, nam ex Varrone lib. Rerum Humanarum Mivinarum, quem refert Divus Augustinus de Civitate Dei lib. 7. cap. 2I. constat, in Latii compitis, quaedamsacra Liberi celeb ta cum tanta licentia turpitudinis, ut in ejus honorem
pudenda irilia colerentur id enim turpe membrum per Liberi diest flos cum honore magno Astellis imp tum, prius per rura in c0 pitis, eri que in obem putea veritabatur in Oppido Latini unus Liber totus mensis tribuebatur, quibus diebus omnes verbi agitio- Aspimis utebantur , donec illud membrum per forum transuecttim e ibi , atque in loco ii quisceret, cur membro inbone io, matrem famisias bonestissimam palam c0ronam necesse erat imponere Lactantius de Falsa Religione lib. i. cap. 22. scribit Orpheum primum haec sacra in Graecia indixisses, de in monte Bodothiae Thebis
tibi Liber natus est, proximo , celebrasse, dein Laomedontis aetate ilium ea transuexiste, unde Interpretes putant a Trojanis Lavinium translata. Idcirco alii, oiManorum in Carminibus Liberum patrem, sicuti Martem patrem cognominabant, tanquam antiquissima Latinae , c dein Romanae genti Numina e Macrobio Saturnalium lib. i. cap. 19. Additur etiam, hoc die festo Sacerdotes coronatos serpentibus ululantes incessiti e Nar ian Zeno in oratione de Luminibus, Theodoreto ibo. Them p. ac Macrobio lib. . in Somni uri Scipionis, id que feci iste Lavinienses putat Alexander loco supra adducto, tibi subjicit membrum turpillimum delatum per agros Lavinii, atque aliarum Italiae Vibium cum cantu et ululati unde Ovidius a nobis relatus Cap. I . alludens huic Latinorum priscorum moli, canit Evandri aevo, Inon matrem Matutam dictam cum Melicerta filio in Latinas oras appulsam, reperiste apud Semelem , seu Stimetem lucum Bacchi, seu Liberi, Sacerdotes ejus Dei sacra concelebrantes ut innueret hunc Liberi cultum in Latio vetustissimum fuisses quamobrem Antonius Volscus commentator Properti Eleg. 8 lib. q. Cynthia , Dracone scribit ex eodem Varrone d Lanuvii in te grum mensem Libero sacratum is in foro per Matronam honestu-simam membro virili coronam impositam . Vereor tamen mendum
Codicibus Volsci inesse .loco Lanuvii, Latin i legendum esse An vero haec in Latio ferent mense Martii, incertum est . Plu
200쪽
res sane sci ibunt id Lavinii factum mense Octobris, quo vindemiae
fiebant, quod Heliogabalus horum sacrorum exemplo, primus edixerat, ut in vindemiarum festivo multa in Dominos oculariata,& turpia audientibus Dominis dicerentur, quae ipse composuerat,iGraeca maxime ex Lampridio in ejus vita , Latini eo tempore, quo vinum colligebant, Libero vini inventori sacrificarent. Plerique etiam perhibent id festumna mense Augusti celebratum, quod Romae eo mense Matronae virilis membri figuram divinis percolerent honoribus , quam extra portam Colimam ad aedem Veneris cum pompia. sacrorum deferebant, in ex illis castissima, spectata pudicitiae praeter matronale decus in sinu Veneris locabat ex Alexandro Geniat. lib. 3. cap. 19. Et ego puto Liberalium die usque ad diem decimum septimum Aprilis praedicta in Latio facta nam cur Priapus Bacchi sacris frueretur , multa sunt in causa, primum, quod Priapus comes fuerat Bacchi expeditionum deinde quod sine beneficio Bacchi frigeat, ideo filius putabatur Liberi,i Veneris demum quod crederent Liberum seminibus praeesse, quorum membrum, instrumentumque inter omnia primum est Priapus. Hac de causa hortis praesciebatur, ejusque sacra per pagos, villasque a rusticis magna hetitia lusuque celebrata sunt. Itaque his caeremoniis credebant ab agris repelli fascinationem , lonum seminum eventum augurari, ideoque
praedicti dies, quibus terra herbas, flores,is semina parere incipit magis proprii aliis visi sunt, ut conjicitur ex Divo Augustino lib. .
gensium pag. 79. aliis Decimo quarto Calendas Aprilis , qui est decimus nonus
dies Martii, Latinos quinquatria in honorem Minervae celebratia se palam est . Diximus supra Tusculanos, diem, quo Feriae Minervae institutae erant, quinquatrus vocasie, quod quinto die post Idus Martias ea seriae colerentur. Retulimus etiam, unum diem decimun
nonum Martii fuisse a priscis Latinis Minervae dicatum, dein quinque diebus continuatas ferias, S quamvis Felius lib. is fuisse referat qui putarent has ferias institutas quod eo die aedes Minervae in Aventino consecrata esset, Tusculanorum tamen vetustissimus mos, quibus nomen festi in Romanos derivasseajunt, falsam evincit sententiam