장음표시 사용
221쪽
Veneri aedes tunc dicata foret, quae dies tempestatibus leniendissolem ni babebatur, qua notum vinum in Lisbem ferre in cellis mina piis condere assueverant apud Tusculan0 lege cautum erat, ne quis notum tinum antequam Vinalia calentur in Urbem inlebestet. Hactenus Alexander, qui tria Vinalia assigna contra antiquorunti sententiam Sc Festo ac Varrone haud bene intellectis historiam pene universam confundit. Q fppe is ex Festo verbo Calpa tertium Uinalium diem mendose hausit, quum Festus ibi referat morem Latinorum Rusticis Vinalibus qua Augusti mense erant, uti dictum est, li- md sua vina Iovi, comamque die, quo Ascanius vina Jovi sacraverat, nova vina, id est collecta vindemia labentis anni iam mens Augusti uvae adhuc maturae non erant prius quam gustarent ei Deo libabant ni ita fecissent, reliquum omne vinum sacrum fiebat, usibusque humanis eripiebatur , ut notat Dacerius ad Festum verbo Calpa , ubi ex Varrone, Calpa Latinos priscos dixisse observat vas vinarium priusquam dolii nomen prolatum estet, unde vinum, quod tunc libabant, nuncuparunt, subditque eosdem quum libarent, haec verba protulisses Macte Hocce Vino Inferio esto. Comperimus, Athenienses die undecima mensis Augusti Vinalia celebrasse, quod eo die e dolio vina libarent Numinibus ex Plutatarcho 3. Sympos .: sive id feceritat Latini Festis vinalibus Augusti, ut Paulus pesti mutilator scribit, sive duodecimo Calendas Martias, ut Alexandro arridet id tamen Vinalium festum haud erat, sed privatum sacrum quandoquidem vindemiarum tempore Latinos plura privata feciste sacrificia constat ex Columella de Re Rustica lib. 11. cap. 8., qui referens modum parandae vindemiae, ita scribit Celi quoque inaria omnistercore liberanda bonis odoribusfussienda, ne quem redoleat foetorem acroremque; tu acrisicia Libero , Liberaeque, invasis prestoriis quam sanctissime, castismeque facienda
Itidem Festus lib. 7. verbo Sacrima, aliud ficrificii genus his verbis prodit Sacrima appellabant mustum, quod Liber facrimabant pro tineis verius tinis es tasis, em ipso vino conservandis. Confundit etiam Alexander Medi trinalia de Vinalia, ea enim festa occurrebant die quinto Idus Octobris, quo Latini testimonio Festi lib. 11. Varronis lib. . de Lingua Latina, primum gustabant
222쪽
mustum eo mense, Septembri collectum, ut Scaliger, &Macerius in Festum scribunt,in ego fusius suo loco dicturus suis quare liquet Latinos bis Diis libasse, mustum scilicet, Sc dein vinum . Confundit etiam Vinalia, Hiem, quo Flamen Jovis vindemiam auspicatus, sesacrificio peracto, vindemiam in Latio feri jubebat teste Varrone lib. s. nam ex eodem Varrone apparet id factum incerto die , mense fortasse Septembri, quo Dialis Flamen vindemiam indicebat,&Jovi agnam mactabat. Ex his , ni fallor, res adeo vetusta, obstura ex Plutarcho declarata est, unde etiam lumen Varroni lib. . ita scribenti In Tuscula-nisfacris sci linum notum ne ebatur in Urbem antequam in calentura id est antequam vinum libarent Jovi mense Augusti Vinaliorum die, ante quem non licebat vinum labentis anni in Urber invehere, ut Paulus ad Festum supra relatus ait, vel ut alii reserunt antequam per Sacerdotem essent in alia publicata , quod forte est verosii milius, quum Sacerdotum maximus in unaquaque Urbe omnibus mensibus plebi festos dies indicare consueverit ex Macrobio lib. 1. cap. s. qui ideo Ralo idem fuisse apud antiquos, ac voco plebem
Septimo Calendas Majas die scilicet vigesimo quinto Aprilis
Rubigalia erant ex Calendario , Festo lib. 16. Ovidio lib. . Fastor. , M aliis. Haec sesta Servius in lib. i. Georgic ad illud Virgilii: Mox , frumentis labor additus , ut mala culmos
vocat Rubiginalia, decimo Calendas Majas fuisse asserit mendose tamen ut arbitror Robigus, aliis Rubigus Latinorum antiquit simum Numen dicitur apud Varronem lib. 1. de Re Rustica cap. 1., Ovidius vero Robiginem Deam assirmat; at viri docti Rubigum scribunt. Ritus ejus festi hic proditur, ne Rubigo genus scilicet vitii,
quo culmi pereunt, quod rusticis calamitas dicitur frumenta invaderet, Sacerdos sacrum extra oppida, iecundum segetes huic Deo faciebat, in quo mactato catulo lactente, super ejus exta thus, merum infundebat secundum Columellam lib. 1 o. Re Rusticae. Hinc mala Rtibigo irides ne torreat herbas, Sanguine lactentis catuli placatur, in extis Ita
223쪽
Ita 5e apud Varronem lib. s. de Ling. Latina, Festum loco jam adducto Plinium lib. I .cap. 9.aliis 2 9. quamvis Dacerius ad Festum lib. 16.e Ovidio id sacrum sue dc cane factum prodat, ut videtur innuere idem Ovidius his carminibus lib. q. Fastorum Flamen in antiquae lucum Rubiginis ibat
Exta canum flammis, exta daturus ovis. at ex jam adductis laetenti catulo ex omnium sententia, ove etim juxta Ovidium huic Deo sacrificatum constat. Plinius lib. 18.cap. 1 9.memoriae prodit id festum Numam anno Regni sui undecimo instituisses Robigalia Numa instituit anno Regni sui undecimo, quae nunc aguntur ante diem septimum Calendas Isaias, quoniam tunc fere fgetes Robigo occupat: at ego ex more huic Deo sacra faciendi, arbitror id festum priscis Latinis solemne fuisse, de Numam illud a Latinis populis accepisse. Nam ex Varrone probatum est huic Deo priscos Latinos sacrificasse ritus vero placandi Numen sanguine, de extis catuli laclentis id ipsum probat l: cet enim Ovidius lib. . causam hujus rei referat ad caniculae sidus, ut ita proca ne sidere placando, canis mactaretur; attamen ex Plutarcho Problem cap.67. aliis 68 apparet, ritum immolandi canem primum
in Latium Graecos transvexisse , Arcades praesertim, qui Lupercalibus cane sacra facere consueverunt: Sc cap. LOG. ad finem is disertissime probat Lacedaemonios Marti catulos sacrificasse, Sc dein Latinos Lupercalibus canem immolasse, unde morem in aliquibus sacris, canibus Numina placandi derivasse commemorant. Quare conjici potest ante Romam conditam Arcadum festum id fuisse, quod Romani Numae attribuerunt, quum is primum Romae id fecisset . Hac de causa Vestales, de Vestale Sacerdotium Quirites a Numa institutum reserunt testimonio Plutarchi in Numa, quum tamen palam sit Lavinienses, oc Albanos, ante Numam Vestales Virgines, Sc Sacerdotes
Vestae habuisse, ocium Regem ab is sacra Vestae accepisse, ut habes ex Livio lib. i. Dionysio lib. 1. de dictum est Cap.s. Si alibi.
224쪽
De Id. mense , ejusque diebus Fectis.
Atis dictum est superiori Capite q. Majum mensem Latinos priscos Majae quae eadem, Fauna , seu Fatua, tona De Fauni Latii Regis uxor, soror fuerat, dicasse quare colligitur, hoc mense facra ei Deae facta uti contendit Festus lib. I 1. Majus, inquit, mensis in compluribus Ciυitatibus Latinis ante urbem conditam ipse lidetur, qua ex causa utrum a majoribus, ut unius a funioribus dictus sit, an a Maja, quod Mercurio fluo ejus res divinae stantsolemnes an , quod ipsi Deae in multi Latinis imitatibus sacrisicia flebant. Sic Festus, qui hanc Majam Mercurii matrem facit contra ea , quae dicta sunt eodem Capue q. ubii Ovidii, flutarchi sententias examinavimus Puto itaque Calendis Maiis ea sacra facta ex Ovidio lib. s. Fastorum quod sacrificium Damium dictum scribit Festus lib. . ,racmale per antiphrasin sic vocatum prodit, quasi minime publicum esset quum constet pro populo factum fuisse, sub dio, ut advertit Scaliger, Dacerius, lapparet ex Cicerone epist. 1 q. 1 b. I. ad Atticum , qui Clodii sacrilegium narrans, ait Credo enim te auditisse, quum apud Caesarem pro populo seret, veni se ibi muliebri estituita Cirum. Sacri ritum descripsimus Capite ., modo addendum est,
id sacrum in aede Pontificis fieri solitum, nam quum ea instarent solemnia, vir ipse cunctique mares una commigrabant uxor ero r- natissime domum instruebat, ubi maxima sacrorum pars noctu peragebatur, ferentibus etiam in eum locum foeminis Sacerdotibus simu lacrum Deae vitigineis utextum ramis, . acrum Draconem, utio Varrone Latiis tradit Paulus Marsus ad lib. s. Fastorum Ovidii
Iu fero ' Augustus mensis mihi carminis hujus,
Ius habet, interea Diva canenda Tona est. Plutarchus vero in Caesare scribit, putasse sacrificantes sacrum draconem ad aedes cae jacere.
225쪽
Sexto Nonas Maii, idest die secundo, Compitalia fuisse compei imus ex Calendario apud Rosinum. At Varro de Lingua Latina lib. . quotannis eum diem conceptum scribit unde Macrobius Saturnalium lib. 1. cap. q. ad finem refert Verba, quibus Compitalia concipi solebant quare viri docti existimant eas serias haud statas sed conceptivas fui te, quod patet ex Ausonii Fidylli, Et nunquam certis redeuntia festa diebus
Cum sua per Sicos Compita quisque facit.
Sed Calendarium vetustum Romanorum stato die id est tim adnotabat, quod Compitalibus is dies ab antiquis fortasse, scriberetur veruntamen quum per multum temporis ea ficra fieri desissent, ferunt L. Pisonem magno apparatu ea restaurasse, quum primurruper Magistros Vicorum ferent, Piso per Praesectos Vicorum ea celebrari jussit quod patet ex Asconio Pardiano ad orationem Ciceronis in Pisonem, & Alexandro Geniat. lib. 6. cap. 19 ubi sta ibit sublatis Collegiis iterum plura ejus festa fuisse immutata unde sorte id quoque additum fuit, ut conciperetur dies, quo Compitalia peragerentur atque ita Varro, Macrobius respondent Calendario referente praesertim Suetonio in Octaviano Augusto cap. 3 i. ab eo Compitales Lares ornari bis in anno instituitum vernis floribus, caestivis: Caeterum Dionysius lib. . Ioquens de Tullio Rege R. oman rum, haec habet Deindeper omnia compita mandati ut licini ef, cella lignea dedicarent Geniis Compitalibus ql otannis eis a rota,
facerent, conferentibus liba singulis domibus Sacri iis, qui Compitalium temporepro licinissa cra facerent, non ingenuos, sed sertos adesse, ac ι ni irare voluit, quas Geniis illis gratum esse fertorum ministerium : quod festum nostra quoque aetate Romani agitant paucis diebus post Satu maliasumma cum teneratione, ac magnificentia, duratque mos ille priscus infacris placandi Genios perservorum ianseri, qui omni sero itutis nexuper eos dies liberantur, ut binnanitate ista, cui magnum qu d. tenerandum ineset, many et Io res redditi, Dominos cariores habeant, in letius feran uis fortunae inclementiam hactenus Dionysius, qui tamen sc rhbit mense Decembri haec sacra peracta. Quoniam vero ejus artate bis in anno Laribus
226쪽
ex Augusti instituto sacra per compita fiebant, ut diximus, hinc
factum est eo tempore, servos hyemei Decembri scilicet aestate , aut vere, Sc sic hoc mense iterum liberos ea sacra curasse ex quibus tamen haud negari potest, rem adeo vetustam obumbratam rema
Illud sane certum est Compitalia Latinis priscis fuisse, eorumque ruum in Romanos propagatum Pnam, etsi Dionysius hujus festioriginem Tullo Regi tribuat, Plinius lib. 36. cap. 27 ad finem causam adfiignet quod quum Tarquinio Prisco regnante in foco genitale repente apparuisset, eo in sinum admoto mater Servi Tullii Ocris stupens miraculo, haud multo post Servuim enixa est, qui mox Regno successit, indeque Laris filius is dictus fuit Attamen apud Macrobium Saturnalium lib. I. cap. . alia legitur causa his verbis exposita: ec illam causam sue Saturnalibus assignatur ignoro , quod Pelasgi, sicut Varro memora suum sedibus suis stupdi-terfas terras petii sent, confluxerunt plerique Dodonam , in incerti quibus aererent locis, ejusmodi accepere responsim c. Et paulo post Acceptaque surte, quum Latium per errores plurimos appulif-sent, in Lacu utiliens enatam Insulam deprebenderunt inde sic
pergit Hoc igitur miracula deprehens , assbis espraedicta esse didiceptist, assatisque Siciliensibus incolis occupadiere regionent, , decima praedae secundum responsum Apollini consecrata, erectisque
Diti Sacello, er Saturno Ara , quumque diu bumanis capitibus Di-iem , o Virorum ictimis Saturnum placare se crederent propter oractilum Herculem serunt psea cum e onis pecore per Italiam
reterientem suasisse illorum posterii, ut faustis sacrificiis infausta
mutarent, sperentes Diti non ominum capiti, sed oscilla ad bu-manam ess giem arte mulatas infra Hic Albinus Caecina subiecit: Qua m nunc permutationem facrificii Praetextate memorasti, intento postea Compitalibus celebratam, quum ludi per urbem incompitis agitabantur restituti a Tarquinio Superbo Laribus ac Manie ex responso Apollinis, quo praeceptum est, ut pro capitibus, capitibus supplicaretur , idque aliquandiu obfertatum , ut pro familiarum sospitalepti eri mactarentur Maniae Deae Matri Larum quo acri-flcii ei rus unius Brutus Confula arquinio pulpo aliter constituit
227쪽
celebrandum , nam capitibus atri , es papaeteris supplicari iussit, responso Apollinis satisfieret de nomine capitum, remoto scilicet scelere infaustae facrificationis factumque est, ut e te Mani ef pens e pro gulorum foribus, periculum, si quod immineret familiae, expiarent, ludosque ipsos ex iis Compitorum , in quibus agitabantur Compitalia appellitaterunt. Hinc habemus ex Varronei Macrobio priscos Latinos ex Herculis instituto, Pelasgorum nefario sacro immutato, Diti oscilla ad humanam efigiem arte simulata pro humanis capitibus suspendisse, idque festum quotannis fecisse . His positis, sacri intentionem scrutari opus est. Eam tradit Festus, lautus ejusdem mutilator lib. 1 q. his verbi. Pilae, es e ibitiriles , es muliebres ex lana Compitalibus suspendebantur in compitis, quod bunc diem festum esse Deorum inferorum , quos Ῥ0cant Lares putarunt quibus tot pilae quo capita fertorum , tot effigies quot essent liberi ponebant tir, ut iois parcerent, is essent bis pilis, simulacris contenti ubi Scaliger, Macerius notant, has laneas, Egies Manias dictas fuisse. Alio loco idem Festus lib. 11. sic scribit Laneae e gie Compitalibus noctu dabantiari compita , quod Lares, quorum iterat dies sus animae putaban
ture se bominum redactae in numerum De rum At Arnobius contra Gentes lib. 3.memoria prodit Lares Uicorum, atque itinerum Deos es e, idque Plautus in Mercat. Adt. F. Scen. a. probat eo carmine: Vos Lares Viales, ut me bene juoetis.&Ovidius lib. Σ. Fastorum . gemininque parit, qui compita servant, Et migilant nostra semper in aede Lares.
Tertullianus etiam in Apologet.cap. I 3 ait eos este domesticos Deos, quod, Plutarchus Problem cap. LI. confirmat, Plautus in Pro
logo Aululariae Ego Lar sum familiaris eae hac familia Inde exeuntem me aspexistis Mihi vero Festus arridet Lares enim credebantur Dii inferi, Ma mones ex Apuldo in libro de Deo Socratis, Min alio de Dogmate Platonis , Divo Augustino de Civitate Dei lib. p. cap. II. Marciano Ee a Capel-
228쪽
Capella ac aliis mos, Plato prodit Ministros Deorum, tu Custodes hominum, si credimus Apulejo . Quare scilla, laneas ess-gies virorum , c mulierum in Compitis, Laribus hoc die suspendebant, ut ii illis simulacris contenti, vivis parcerent, idest, ut pro capitibus, quibus Diti facrificabant, ea simulacra offerrent, contentique Dii inseri his estent, ut Hercules edixerat. Idcirco Manias ea simulacra dicebant, maniam Deam eo sacro invocabant, quod ea putaretur mater, seu avia Lari uin, cujus inedio manes, seu Lares ad inferos, de ad superos evolarent ex Festo lib. I. verbo Mania, Sc Manes, Sc Servio ad lib. 3. Eneidos ad
flant Manibus arae. ubi scribit Manes, seu Lares eos inferos esse, aut eorum admini nistros, vel ut alii produnt, animas quae de aliis recedentes corporibus necdum in alia transiverunt. Ditis enim numen inferum traditur,
ut canunt Virgilius lib. 6. Eneidos, Tibullus lib. 3. Eleg. . ad finem, 5 alii unde factum, Latinos invocasse Lares ejus numinis ministros, ut illud placarent, pro humanis capitibus Oscilla , manias oblatas acciperet sive ut Maniam ipsam , cui prisci Latini victimis humanis antequam Hercules in Latium appelleretur, sacrificabant, festi solemnitate placarent, ut videre it apud Alexandrur
Sunt qui existimant Lares sub porci figura a Laviniensibus Albanisque cultos, memoriam recolentibus scro triginta foetus enixae apud Lavinius, Eneae aetate, ut scripsi supra Capite . . Hac de causa memorant Lavinienses, Latinos, dein Romanos porca Laribus sacra fecisse, Quirites id festum MLarium cultum a Laviniensibus accepisse, ut videre est apud Vostium de Idololatr. lib. 9. cap. 3 3. , ubi
subdit, Lares publicos Urbium Praesides, quibus Romani Calendis Maiis sacrificabant ex Ovidio lib. 1 Fastorum qui idem suntis Dii
Penates, . rundiles etiam dicti a Grunnio, sive Crundio, primum a Laviniensibus cultos, inde Latinis universis, Romanis, qui Grundi libus Laribus Templum construxerunt ex Dionus lib. I. N Auctore Origin Gent. Roman. Veruntamen opinor cultum Larium tam publicorum, quam familiarium, privatorum a Laviniensibus venisse,
229쪽
venisse. Id autem festum a sacrificio, quod Pelasgi Diti humanis viactimis faciebant, Hercules immutavit cui celebritati respondet ri tus ab Hercule inventus,m Macrobius id testatur, quamvis sub
dat Tarquinium Superbum Romae id festum restituisse, Dionysus, ac Plinius narrent Tullum Regem primum Romanis Compitalia exhibuisse, quum palam sit eum Regem , sive eum, qui primus
id fecit, ritum, d Larium cultum a Laviniensibus accepi sies. Varro etiam apud Tomasinum de Donar cap. 8 pag 83 consentit ante Romam conditam Querquetulanos populos prisci Latii Laribus uer quetulanis aedem sacram posuisse. Hoc itaque die rem divinan Laribus in Compitis ipsis faciebant teste Catone de Re Rustic cap. . .
Ara erat socu S, quem corona ornabant ex ecdem cap. 1q3. Plinio lib. I. eap. 3. Plauto Aulularia Act. 2. Scen. .es e imponentur in focum, ro Lari. idcirco floribus, sertis, thure. fruge is sacriticabant, ut Plautus, Ovidius lib. s. Fastorum, Plutarchus Problem cap. I narrant. Opportunius tamen erit alibi de Larium sacrificiis disterere Quarto Nonas Maii ludi solemn es Antii erant ex Cicerone
lib. 1 ad Atticum epist. 8. Calendis Maii de Formiano prosiciscemur, ut Antismus ad quinto Nonas Maii, Ludi enim Antii futuristini a quarto Calendas ad Pridie Nonas Maii eos Ttillia ectare vult idem repetit epist. 9. Antium me ex Formiano recipere cogito
ad fuinto Monas Maii Antio uti Nonis Maii proficisci in Tusculanum epist. LO. Volo ames constantiam meam . Ludos Antii spectare non placet, cum telιm itare omnium deliciarum suspicionem . Paulus Manutius in dicta epist. 8 ad finem, putat legendum a quarto ad pridie Nonas Maii, ut quarto Nonas ludi committerentur, pridie desinerent. Hinc vocem Calendas ab hominibus imperitis, qui desiderari aliquid crederent, addiectam putat, idque conjici ait, quod Cicero codie Antii se esse velle alterat, qui ludorum commilitoni proximus antecederet. Cui autem Numini hi ludi dicati essent, Cicero tacet sed ex is quae referunt ejusdem Interpretes epist. a. ad Atticum lib. 12. praesertim Manutius, educitur eos ludos Fortunis Antiatibus sacros fuisse iam tametsi Antii Apollina res ludi exhiberentur, ut fusius suo loco dicemus attamen prae a
230쪽
teris solemnes Antiatibus fuisse memorant dies quibus Fortutiarum celebritas recolebatur, cludi committebantur. Quibus si addas hoc mense Romanos Fortunae publici festum celebrasse ex Calendario, Rosino,, aliis, facile arbitraberis praedictis hujus mensis diebus Antiates ludos fecisse, ut Fortunis, quarum plendidiis in aedes Antii erat obsecundarent, de quibus tamen suo loco plura referam. Septimo Idus Maii, qui est dies mensis ejusdem nonus Lemuria, plorisque vero Latinis priscis Parentalia, erant. De his festis multi multa scribunt; nam ovidius lib. 3. Fastorum sic canit: Ritus erat teteris nocturna Lemuria sacri, Inferias tacitis manibus ilia dabant. Annus erat brevior, nec adbuc pia Februa norant , Nec tu dux mensum sane biformis eras; Iam tamen extincto cineristia dona ferebant, Compositique nepos busta piabat abi. Mensis erat Maius majorum nomine dictus,stui partem prisci nunc quoque moris babet. Nox ubi jam media es, somnumquessentia praebent, Et canis, arrie conticusis ales. Ilie memor ritus veteris, timidusque Deorum Surgit, habent gemini incula nulla pedes Signaque dat digitis medio cum pollice junctis, Occurrat tacito ne eois umbra i. euumque mant spuras fontana perluit unda Vertitur, es nigras accipitante fabas;
Aterfui que facit sed dum jacit baec ego mitto Hii, inquit, redimo meque me que fabis.
Haec no Dies dicit, nec respicit umbra putatur Colligere, es nullo terga idente sequi. Rursus aquam tangit, Temesaeaque c9ncrepat cera, Et rogat, tit tectis exeat umbra suis. Iuum dixit novies, manes exire paternos Respicit, es purefacra peracta putat. Inde quaerit unde eum ritum Quirites acceperint, creditque Romulum id instituitie, ut justa Remo fratri solveret. Quidquid auter OvidiuS