장음표시 사용
371쪽
A parta erumpunt rubicunda cornua fronte Stant aures summoque cadit barba bispida mento.
Pastorale Deo baculum pellisque iserum
Vela grata latus tenerae de corpore Damae
Nulla in praeruptum tam prona, ininbospita cautes , In qua non librans corpus, similisque volanti Cornipedem tulerit praecisa per aviaplantam Interdum in flexus medio nascentia tergo Respicit arridens birtae ludibria caudae, Obtendensque manum, solem infervescere fronti Arcet, umbrato perlustrat pascua visu. Hinc patet haec festa hoc modo celebrata fuisse Flamen Iovis Panicapras immolabat candidas, dein duo Iuvenes Lupercorum sodalitati adscripti se ibi sistebant. Horum frontes, ira cultro sanguine hostiarum infuso alii Luperci intingebant, mox lana quam Pontifices a Rege sacrificulo petitam hac de causa servabant, lacte madida sanguinem detergebant, quae solemnitas purgationem indicabat inde iidem duo Luperci ridebant, dum cachinnabantur tergora in lora incidebant, .nudi ac uncti, amictique pelle caprina in orbem discurrebant vultu hilari usque ad ineptias , obviamque turbam istem
loris impetebant, quibus mulieres occurrere, o palmas feriendas praebere mos erat ita enim foemina fecunditatem, partus felicitatem sibi dari arbitrabantur, ut ex Ovidio, mars ejus interprete, Plutarcho Alexandro Geniab lib. 2. cap. 12. aliis amrelatis patuit. Sic putabant Arcades, dein Latini, Momani loca per quae discurrebant Luperci. Populum lustrari.
Sed an Arcades, latini pri ici ab is eruditi capras Pan hoc
die mactaverint, non leve dissidium est inter scriptores. Sunt qui dicant Arcades, .Latinos antequam Hercules Latium incoleret Pani humana victima sacrificasse ex Plinio lib. 8. cap. 22. Pausania lib. 8 qui est de Arcadicis. Alii, quos mox retulimus, capra candida Pani litatum scribunes a Plutarchus Problem cap. 57. haec habet:
quid est quod Luperci canem immolant , paulo post An quod genus quoddam lustrandae Cititatis es, ex quo mense illa supercalia scilicet sunt, Februarius dicitur, es diem, quo pellibus occur-
372쪽
rentes erberant februatum, es Februarium ocant quo erbo pti gatio significatur Cane autem omnino, ut ita dicam Graeci uteban- sum, in multi etiam nunc inpurgationibus canem jugulant Prose pinae quoque catulos cum caeteris purgamentis est erunt, e reos, qui expiandi sunt, catulis expurgant; boc piaculi genus circumcatulationem avehantes:quod Se in Romuli vita repetit,unde apparet catulum
lactentem Pani fuisse hoc die immolatum, non autem capram, uti
Tomasmus de Donar cap. 26 ex Plinio M aliis asserit, qui subjicit non defuisse qui hirco rem divinam huic Numini factam memoriae tradiderint ex Servio ad lib. 8 AEneidos carminibus superius adductis , ubi sic loquitur Nonulli propter serilitatem hoc facrum dicunt a
Romulo institutum , ideo Puellae de loro capri caeduntur, ut careant flerilitate, ta fecundae sint, nam pellem ipsam capri teteres februm ocabant, de paulo ante Atii Liberum patrem dicunt , eo
quod capro ei sit dimina res, qui es boseia Liberi proprii Ovidio
lib. 2. Fastor Maliis. Ego puto Romanos capra, Latinos vero cane an sacra fecisse; hanc rem diserte declarat idem Plutarchus Probi. O. aliis 111 ad finem, ubi ait Latini ero Lupercalibus mense Februario canem immolant; quibus verbis satis aperuit in Latio canem Panimactatum more Arcadico,&Graecanico ritu, uti Problem. . scrip serat Romano vero capra tantum, seu capro sacrificasse locuples
testis est Ovidius versibus relatis, quem omnes laudant, pauci exceptis, qui hanc rem vetustissimam confundunt. Quare Lupercos in Latio amictos pelle canina cursitasse, S lora ex pelle fecisse, facile est, quum hostiae exuviis utendum is esset ex praedictis, quod tamen incertum est. Ergo ex his constat Lupercos Sacerdotes Panis , MLupercorum sodalitatem apud Latinam gentem fuisse, dein apud Romanos . Palam enim est Romuli aetate priusquam Roma conderetur adscriptos Lupercis, Fabium Tusculana gente oriundum , Quintilium Albae alumnum, eosque principes fuisse sodalitatis Lupercorum , qui in monte Palatino, loco priscis Latinis venerabili Sc quem Arcades sacraverant, ani ministrarent. Sic scribunt Plutarchus in Romulo, in Caesare, Auctor Origin Gent Rom. ubi subdit, Remum Fabios,Romulum Quintilios, suos Lupercos appellasse Ovidius lib. 2. Fastor. Risit,
373쪽
Risit , , indoluit Fabio potuisse, Remumque Vincere riuintilios non potuissesuos.
Propertius lib.q. Eleg. I. Verbera pellitus fetos molebat arator Unde licens Fabius facra Lupercus habet Hinc commentatores Ovidii reserunt duplicem sedalitater Lupercorum Romae constitutam, Fabianorum videlicet, Quintilianorum, de quo Festus lib.6 ad principium, fusius lib. I s. iauintiliani Luperci appellati identur a uintilio, qui praepositus es Lupercis ut a Fabio Fabiani die risunt item Luperci, quibus is praepositus fuerit fuisse autem Romuli temporibus instituto utrinque Fabianos, uintilianos multifunt qui exsimant, quorum numerum postea fue auctum fuisse, quia bonoris gratia, multi in Lupercis ad cribebantur : Haec Festus, qui ultimis verbis innuit tertiam sodalitatem Lupercorum C. Caesarem addidisse, ut auctor est Dio lib. q. ωCicero et Philippica, qui hos Iulianos appellat. Compertum itaque est hanc sodalitatem Romulum in Palatino haud instituisse, sed ex una jam constituta a Latinis priscis, duas, Fabianam scilicet,i Quintilianam fecisse, quamvis Festus jam relatus prodat plures existimasse Romulum neque hujus rei Auetorem , sed Latinos, ut interpretes memorant quibus consentit Cicero in Orat pro M. Coelio, qui ut probaret hanc sodalitatem in Palatino monte ante Romam conditam institutam, haec subdit: Neque mero illud me
commotet quod sibi in Lupercis fodalem esse Coelium dixit, fera
quaedam fodalitas, atque agrestis germanorum Lupercorum, quorum coitio illa silestris ante est instituti, quam humanitas, atque leges. Quamobrem videtur Tullius hanc sedalitatem incelebret asserere, quum tamen et Philippi c., M. Antonium in Consulatu inter Lupercos nudum Caesari Diadema imposuisse scribat. Augustus statuit, ne imberbes inter Lupercos nudi per Urbem cursitarent, Suetonio cap. I. teste, unde viri docti autumant, inter Sacerdotes, adolescentulos nudos incessisse Augusti aetate labentibus jam moribus, quum Plutarchus in Antonio referat Lupercos interdum subligaculo succinctos , quo pudendas corporis partes velarent
festa agitasse, ob id cinctutos a cinctu eos appellant Porphyrion
374쪽
Horatii interpres de Art. Poetic., Ovidius lib. 3. Fastor. Crepos etiam a crepitu pellicularum, quem faciebant verberantes exaesto lib.3s
Lupercas in Latio fuisse probat Lapis Setinus ineditus in capite viae Setinae prope Appiam effossus, quem refert Ligorius in MSS. Otthobonianis verbo Hirpinoa. D. ME T MEMORIAE HIRPINAEIAE ET INAE LUPERCAE VIXIT
PIISSIMAE POSUIT ET SIBI ET SUIS POSTERIS E FECIT
Hoc saxum ostendit Lupercas exstitisse , quod sane mirum est memoenim quod sciam praeter Plutarchum qui Parareti cap. 57. meminit Valeriae Lupercae, foeminas Pani ministrasse perhibet, ideo fortasse quod labentibus moribus mulieres Lupercorum sacris admovebantur. Sic Saliorum collegio Cemina haud adscribebantur, sed quando iis opus esset ad sacra attrectanda , Virgines conductitiae adhibebantur , quae cum apicibus paludatae in modum Saliorum sacrificabant
cum Saliis, ob id Saliae dicti testimonio Cincii, Alii Stiliconis
apud Festum lib. 17. Sic Cirinus de Urbe Roma cap. 3 ex Macrobio, refert Virgines Romanas consuevisse cum Lupercis saltare, quod tamen Macrobius Saturnal lib. 2. cap. o. ubi de hac re loquitur, haud assirmat Lupercales seria quum vetustatis, tum expiationis caussa praecipue servatas quotannis, munquam intercepta Romίe de in Latio testatur Macrobius Saturnal. lib. I. cap. 16 paulo post
principium , ubi subdit ad suam aetatem eas ferias solemni pompa concelebratas Panis oraculi in Latio sunt qui meminerint. Hos hallu-
375쪽
hallucinatos suspicor ex versibus Ovidii Capite et . adductis, qui de Fauno Latinorum Regis Oraculo verba facit, uti Capite q. scripsimus,quamquam apud Pisas ejus Dei oraculum esset,de quo Luctatius Placidus ad Vers. 79. lib. 3. Thebaidis Statii, fusius eruditissimus Cardinalis de Noris nuper defunctus in Cenothaphiis Pisanis, ubi plura de Pane, ejusque oraculo Pisis, refert. Videndus etiam Joan nes Coropius Becanus lib. q. Origin. quem inscripsit Cronia, ubi omnium rituum in his sacris causas sorte plus intuo diligenter inquirit, de explicat. Satis quippe mihi fuisse arbitror, commemorasse haec sacra hoc mense, Se die facies, ad Latinos priscos pertinuisse. Die XXI. Februarii, idest IX. Calendas Martii Feralia erant ex Calendari, Haec solemnia XIII. Calendas ejus mensis sic die XVII. Februarii suis canit Ovidius lib. 1 Fastor. fortast quod eo die in Latio inciperent, Romae vero non illo, quo Quirinal a ran , sed alio in Calendario notat . Has serias institutas ferunt a Nunti Macrobio Saturnal lib. I .cap. 13. ad pricipium auctore alii ab AE: ea,
si Ovidio loco quo supra fides danda est. Alii verius ab Arcadibus, qui post lustratas Urbes, populos Lupercalibus, sepulatira etiam lustrare , Manimas defunctorum purgare, Sc placare instituerunt, uti diximus Capite 7. . Albani enim, qui eorum ritus servabant Majomense, caeteri vero Latini, qui Arcadico more sacrificabant, Februario parentabant, quemadmodum ex Plutarcho, d aliis probavimus
Capite I . quod ex eodem Macrobio intelligitur is enim scribit Numam februarium ci fastos retulisse, Februo Deo dicasse, aedixisse etiam eo mense Civitatem lustrari, Mut justa Diis manibus sol verentur, statui se . At quum id falsum sit, quod constet Evandrum Februario mense Lupercalibus Urbem, e Populum lustrari docuisse, kRomulum Roma haud condita id ipsum fec si ut moribus Latinorum priscorum obsecundaret, hinc arguitur Parentalia hujus mensis, ad Euandrum referenda, quod Lupercalia ipsa ad expiandos manes constituta viderentur, testimonio Plutarchi in Romulo, Narsi in Ovidium ubi supra . His si addatur, non omnes Latinos Majomense parentasse, dilucidum fit plerosque alio mense, &sic Februario justariis Manibus solvisse, Numam eum ritum a priscis Latinis accepisse, commutasse tantum ordinem mensium, & Februarium, qui
376쪽
priscis Latinis ultimus erat , quo illi merito lustrabant Urbes M animas mortuorum placabant, secundum in ordine definisse, ut auctor est idem Plutarchus Problem cap. 17. quamquam Ovidius lib. a. Fastor hunc morem ab Enea manasse commemoret, Gommentatores ejusdem prodant , in prisco Latio ritum parentandi vetustissumum fuisse. Caeremonias hujus sacri sic refert Ovidius: Es bono es tumulis , animas placare paternat, Paroaque in extructas munera ferrenras. Parza petunt manes pietas pro ditite grata es Munere , non avidos*x babet ima Deos.
Tegula porrectis fatis est elata coronis Et pars frugei, parvaque mica falis. Inque mero mollita Ceres, iolaeque fomlae Haec habeat media tesa relicta via. Nec majora telo, sed in his placabilis umbra est , Adde preces positis o sua erba focis.
Dein relatis carminibus, quibus canit Eneam eum morem in Latium intulisse, ita pergit: Νunc animae tenues, corpora functa sepulcbrii Errant, nunc posito pascitur umbra cibo. Nunc quia tisa frunt dixere feralia lucem, L Itimo placandis manibus illa dies. Poeta consentiunt scriptores Romani; nam Festus lib. s. Feralia, ait, Diis manibus sacrataffla a ferendis epulis, vela feriendis pecudibus appellata, Varro lib. 3. de Ling. Lat. Feralia ab Inferis, a Ferendo, quod ferunt tum epulas ad sepulchrum, quibus jus ibi parentare . Glossarium vetus Feralia dicta refert a Ferali, quod ad mortuos pertinet. Sunt qui dicant his diebus putasse Latinos animas mortuorum e sepulchris exire, ad epulas accedere ex Dacerio, cScaligero ad Festum . Alii literis mandarunt hoc die Diis inferis honorem redditum, mortuis Inferias missas teste Plutarcho Problem. cap. 33 Ex his habes nefastis diebus hujus mensis parentatum hoc modo ornabant sepulchrum floribus, violis maxime, quin ipsas
377쪽
textam circumdabant coronis, de floribus, aut ex viridibus factis epulas ad sepulcrum ferebant de Appium, dein tumulum farres, sale mollito inspergebant, lumina pone illum accendebant, panemque mero intinctum ponebant, ac precibus convenientibus mortuorum expiationi praemissis, Jove a Jano praesertim invocatis, placari seu saturari majorum animas credebant, silustrari manes, quibus mortuorum animas subditas opinabantur, uti Scholiastes Ovidii eo loci notant, Plinius lib. 2 o. cap. II. Macrobius Saturna l. lib. I. cap. 16. Virgilius lib. 2. ω6. AEneidos Tomasinus de Donar cap. 36.. Nonnunquam legimus apud Sepulcra aram positam, ubi his diebus Thure, mero supplicabant ex Servio ad lib. II. Eneidos Mactatas etiam sub solis occasum victimas Diis manibus ex Festo, Toma sino positamque mensam hoc die pro epulis ex Cicerone lib. a. de legibus. Feralibus quoque lentes c offas, fabas etiam ad sepulcra illatas, Sc super nudum silicem appositas, Sc mel profusum produnt Suetonius in Tiberio Claudio, Tomasinus ubi supra, plures antiqui
apud Alexandrum Geniat. lib. . cap. Ia Faces quoque accensaS, nuces ad tumulum sparsas, oscula urnis impres a quemadmodum ex Virgilio lib. 9. Eneidos notant Barthius Advers. lib. qq. Toma- sinus, Malii Quippe haec facta sunt, quod traderent animas ad epulas venire, immo errare, Mob id ne ab iis profanarentur templa , me umbrae mortuorum inficerent nuptias institutum est, ut simulacra
Deorum celarentur, fores aedium sacrarum clauderentur, sacra Diis nequaquam fierent, nuptiae haud contraherentur, nuptae cum viris
congredi non pol sent , quin nubiles ab omni ornatu abstinerent, quemadmodum patet ex Ovidio lib. I. ejusque interpretibus.
Hinc Cicero Philippic. i. sine sepulcro parentari haud posse scribit An me censetis PP. CC. quod mos inῬiti equuti estis Ddere turum fuisse, ut Parentalia cum supplicationibus miscerentur Ut
indicerentur supplicationes mortuo ut infraci adduci tamen non
possum, ut quemquam mortuum conjungerem cum Deorum immortalium religione, ut cujus sepulchrum nusquam extet ubi parentetur, ei publice supplicetur. Haec Tullius protulit in M. Antonium qui Iulium Caesarem in Deorum numerum retulit, Qui parentari non poterat, supplicari tanquam Numini palam edixit, Lactantio
378쪽
lib. I. de Falsa Relig. cap. s. teste Deus ullus, quia hoc scelerato homini placuit Antonio, quodsi consul non fuisset Antonius, C. Caesar profuit in Rempublicam meritii, etiam defuncti hominis honore ear isset, es quidem consilio Pisoni soceri L. Caesaris propinqui, qui tetabant funus fieri, es Dolabellae Confulis imi columnam in foro titulum eiu evertit, ' funus expiavit, de quo
etiam eleganter Manilius extremo lib. .
iam facit ipse Deoi, mittitque adsidera Numen Majus es Augusto crescit sub Principe Coelum.
unde mos Christi fideli a quorundam, qui ad sepulcra majorum epulas ferebant,ac si illis parentandum esset quos ideo redarguunt Divus Augustinus de Civit. De lib. s. cap.ultimo, pist. 6q. Sanctus Hieronymus contra Vigilantium, aliique Patres. Ipsis feralibus Dear ut e sacrificium factum canit Ovidius lib. 2. Fastor hoc modo
Ecce Anus in mediis residens anno puellis
Sacra facit Tacitae , non tamen ipsa tacet.
Et digiti tria thura tribus sub limine ponit,
ua bretis occultum mus bifecit iter. Tum cantata tenet cum plumbilicia fusco, Et septem nigra tersat in ore fabas. iuodque pice adstrinxit, quod acu trajecit abena obsutum menta torret in igne cap ἔ.
Vina quoque instillat, vini quodcumque relicium est, Aut ipsa, aut comites, plus tamen ipsa bibit.
Hostiles linguas, inimicaque tinximus ora Dicit discedens, ebriaque exit anus. Protinus a nobis quaestiea Muta requiris, Disce per antiquos quae ibi nota Senes. Ad haec Antonius Fanensis, Paulus Marsus notant id sacrificium, seu potius veneficium , quod agebat Anus in medio puellarum residens caeremoniis ab Ovidio descriptis, quas referre animus horret, Deae Muta factum fuisse ad compescendum detrahentium linguas, S a Graecis Latii antiqui accolis in Romanos propagatum , quin Graiscis etiam anate Marsi familiares ritus enim magicus pertinebat ad
379쪽
mortuos, Lares, Laram, seu Larundam Larium matrem, quae
Dea muta dicebatur, de eo vinciri posse putabant linguas inimicas &maledicas. Erat enim aedes acra hujus Deae apud Iuturna sontem in Ardeatino, ut Capite et . scripsimus, de qua haec prodit Lactantius de Falsa Religion lib., cap. o. Qui cum audiat eam mutam, tenere risum queat Hanc esse dicunt, ex qua sint nati La res,o ipsam Laram nominant, vel Larundam aeuid praestare colenti potes , quae loqui non potest Facile itaque his diebus in laudato Templo id sacrificium a Latinis priscis peractum . Huic, Nymphae
aut Musae Numam sacrifkasse perhibent ex Plutarcho in Numa. Sequebantur Chariseia proximo a seralibus die, quorum meminit Ovidius lib. 2. dc Calendarium rusticum. Erat ea solemnitas convivium solemne, cui praeter cognatos, affines nemo interponebatur, ut si qua inter necessarios querela orta esset apud sacra mensae, Minter hilaritatem animorum tolleretur , ut alarius Maximus lib. 2. cap. 1. narrat. At Ovidius putat id institutum his diebus, ut post lustratas animas majorum, superviventium cognatorum numerus quotannis recenseretur. Sed de his hactenus, quum nil certi habeam Latinos priscos Charistia celebrasse, neque desunt qui eorum
institutum ad Numam, vel alios Romanorum Reges referant, quamvis illud a Graecis manasse pateat ex Graecanico nomine.
Post haec Terminalia erant die XXII. Februarii ex Calendario, quamvis ex Varrone sint qui scribant id sestum ultimo Februarii die agitatum . Latini sane post Saturnum exactum, Terminum Dei loco habuerunt, quod caedes, ac lites rusticorum de dividendis agris sustulisset, quemadmodum Probus, Donatus lib.' MI 2. Eneidos probant, Fulgentius, alii apud interpretem Alexandri Geniat. lib. 2. cap. 14.,ideo quod Terminum pro Jove Saturnum devorasse jactarent, si Lactantio de Falsa Relig.lib. I cap. 2o ad finem credimus . Id ipsum colligitur ex varia Romanorum scriptorum sententia, nam Dionysius lib. 1 prodit Numam lapides Terminales Iovi Terminali sacrasses, Terminalia festa quotannis solemni coetu apud eos lapides, re divina facta, instituisse Plutarchus vero Problem cap. q. Romulum Te minalia, Mumam Terminos agri Romani cum vicinis constituisse, edixisse etiam, eum, qui Terminos exarasset, Mipsum, & boves sacros Aa 2 esse;
380쪽
esses; quae sacra si Romulus instituit, proculdubio Albanis familiaria erant ex Livio lib. I. Dec. I. Sub hujus Dei tutela fines agrorum esse putabantur Fello lib. I 8 Auctore, quin quum terminos disponerent, ipsos lapides in solidam terram collocabant, unguento Velaminibusque de coronis eos ornabant,ut scribunt Siculus Flaccus de Condit Agror. Arnobius lib. I. Contr.Gent, & lib. 8. sive is liber sit M. Minucii Felicis, uti viri docti autumant mi alludit L. Apuleius lib. 1. Florid. his verbis: Olenim colliculussepimine consecratus,te truncus dolamine u giatus, vel caespes libamin humigatus, rei lapis unguine delibutus iterum lib. I, Apolog. Negant se idisse, aut lapidemtindium, aut ramum coronatum infinibus ejus, ut innueret veteres, nedum lapidem terminalem, sed caespitem mollem, Truncum, de Arborem pro Termino, NI eo coluisse, de quo etiam Tibulliis lib. .
Nam veneror, sustipes habet desertus in agrii Seu metus in Tritiosori a serta lapis. 5 Ovidius lib. 2. Fastor. Termine si lapis,sive es desertus in agro
Stipei, ab antiquis tu quoque nomen habes. Itaque hoc die terminos agrorum fasciolis unguentis, coronis ornabant, tamiis etiam, velaminibus ex Statio Li. Thebai:
Necterepurpureas niveo discrimine illas Prudentius lib. a. in Symmachum........ te lapis illio
Sistetit antiquus, quem cingere sueverat error
Lucretius lib. .. ..... elatum sepe ideri Vertier ad lapidem, atque omnes accedere ad aras. idque additis lueernis, quomodo apud Prudentium loco adducto. Fumificas arbor tittata lucernas Accipit Sacra vero ita facta canit Ovidius lib.Σ. Fastor. Te