장음표시 사용
251쪽
Deile convincam, neque Cyri illius veteris neque Λlexandri Magni 114 dicta quaedam in pueritia, quae in admiratione sunt, ullo modo esse cum Caroli dictis comparanda. Sed nihil dictis pus est ubi facta ipsa loqui quodammodo videntur. Quis est enim lio die in terris locus, qui non audierit, quibus haud ita pridem Gallia ,rocellis ac tempestatibus agitata sit Nam cum inaudita quadam
ante hoc tempus calamitate, multorum e nostris hominibus animos nesaria quaedam et exsecranda opiniones occupassent, atque ita in eis insedissent, ut ipsi nihil sibi non te litandunt putarent, quo nobilissimum regnum ab Ecclesiae communione et ab huius sanetae Sed is obedientia st abducere ut tanta ex eo consecuta Si rerum
omnium perturbatio, ut toti Galliae ultimum quod impiorum ο- tius capiti siti venisse exitium videretur. Videre erat ' eadem in do in silios a patribus, fratres a fratribus, viros ab Xoribus, pr0pter hanc de religione dissensionem capitali odio dissidentes. Neque se privatis parietibus continuit mali vis. Inila
Occulta primum, o etiam aperta adverSUS Deum, adversus Regem et Reginam, adversus Omnes recte Sentientes Scelerata consilia. Perdili quidam ac nefarii homines, quos illa surens turba, quasi nuper caelo delapsos novi euangelii doctores, sequebatur,
convocato Suo nocturnis concionibus ad contemnendos magistratus, ad regium imperium tollendum, ad occupanda oppida, ad caedem et sanguinem, ad rapinas et ad praedas incitabant. Horum vocibus, quasi quibusdam uriarum facibus, cum accensa impiorum pectora eSSent, tum S ad arma Occupatae improviso opulentissimae ac munitissimae urbes interceptae regiae pecuniae direptae honorum oriunae; ipsi aut expulsi aut occisi; anlii luissima et religiosissima templa partim spoliata, partim inflammata, partim diruta et solo aequata; quae deiecta non sunt, in iis ea patrata, quae eommemorari Sine horrore non possunt. O illoruin temporum vel memoriam ipsam acerbam ac luctu am i eum de legum auctoritate sceleratorum audacia triumphabal cum prostratae religioni victrix insultabat impietas cum tremefactis omnibus bonis et optimo quoque pes Sima Omnia metuente, volitantium huc illuc et in publicis ruinis bacchantium improborum voces undique audiebantur. In his tantis malis ac dissicultatibus Carolus Rex plura se et dissiciliora, propugnandae
252쪽
115 religionis caussa fecisse ac praestitisse quam quenquam alium Xonini memoria principent, Vere ac merito gloriari potest. Omia seni in alii in externos bella gesserunt; hic suis bellum inferro eoactus est. lii et a suis et ab alienis ad iiivabantur hunc et sui et alieni oppugnarunt. liis, si vincerent, propo Sila erat praeter gloriam, imperii ne polentiae suae amplificatio; sin vine
rentur, erat quo Se reciperent. Huic, sive vinceret, speciali lamagna Strage Suorum, cuin insigni virium suarum inminutione; sive a Si aliquo inceretur, regno ortassis carendum suit. Et hae tamen Omnia cum non deterruerlint, quo minus urbe SuaSobsideret, earum moenia tormentis bellicis qualeret, agros popularetur, Obsessos commeatibus intercluderet, praelia, in quibus multi sortissimi imperatores militesque ceciderunt, committeret Iomnia denique in solo suo saceret, quae in hostili lieri solent. Neque, ut opinor, aliud bellum aetate nostra gestum est, in quo, quidquid c utraque parte periret, uni periret. Quanquam aut eium esses e Suas, ut dicitur, ureres intelligebat tamen, quoniam integritas religionis aliter conservari non poterat, omnia sibi perserenda esse statuebat. Reginae autem in illis tumultibus quod studium, quae Sollicitudo quae concursationes fuerunt Ouulnon illa tentavit, quid non molita est ut omnia qua ni mini in D lami O componerent ili': ut et conservaretur Catholica religio quod Semper ei praecipitu in sui l. t ita in minimuni sanguinis suild rUtur In quo secit rem gentis suae noni in miri lice congrii Diem.
Medicata μ enim est consilio ac prudentia sua communibus totius Galliae malis; et eam se illic illi in is te inporibus praestitit, ut
non iam v Pius mater Regis quani mater regni nominari meritis- si ino possit. Eius enim praecipuo et aliorum regni sui proceruinconsiliis, et virtute sortissimoruin ini peratorii in ac militum suoruin, si torum alii occi ibit runt, alii adhuc superstiles lint, Carolusi X
Galliam ex atri, rissima tempestate servavit, et in eum, in quo nunc est, statu in redegit Uuod si non dii in omnia, quo vellemus. plane perducta sunt cogitare debetuus, bene agi cum iis, quitaui graviter aegrotarunt, cuni tiam si nondum recuperarunt 116 pristinam firmitatem, salus ainen coria in in tuto est. Elia in pludentes iudici solent ex malo affectis corporibus vitiosos iunior spaulla lini diicere: De si semel uni 'Prsos xliaurire nil l Pitit. quos anni' conantur Ocesidant. Non est verendi ini, ne faciliora
tion persciat is, qui iani disseiliora perfecit. Idem tandem eris exitus urum tumultuum, qui sui eorum, quit oliui Albigenses
ly ulu lovici te lupori biis concitarunt. Duodecim unus natus crati . ΠJudoviciis, clim ad Pgini in vocatus si Carolum, aliquauio Clia in minorem Ita tu, fratris mors tu regio solio collocavit. . Tum
At mihi arce, equis; si inher tibi edita servu
253쪽
Illanea, Regis mater, et fili uni Sanctissime educabat, et propter teneram illius aetatein ipsa Galliam administrabat. Horum itinerum utroque ita Catharina perfuncta est, ut omnes nihil persectiusseri potuisse lateantur. Tum Albigenses, pueritiam regis Occasionem suam rati, omnia in Gallia permiscere tentarunt. Λlbigensibus multo tetriores nostrorum temporum haeretici, eadem spe delusi, regem regno, regnum religione spoliare studuerunt. Illi cum saepe victi neque quiescere neque ad sanitatem redire vellent, exstincti tandem deletique sunt. Non alia hos quoque sortuna, niSi resipiscant, consequetur. Ad errores Albigensium consutandos et ad multorum animos eis liberandos D. Dominici conciones et vitae sanctitas incredibiliter profuerunt. Non minus tu, beatissime Pater, qui et in D. Dominici familia educatus es et illum moribus refers, et singulari in nos Dei benesci summam in terris auctoritatem obtines, Carolus Rex ad hos exitiosos errores tollendos prolaturum esse confidit. Novit enim eximiam integritatem vitae tuae novit perpetuum purgandae Ecclesiae studium novit labores in exstirpandis haeresibus ab ineunte aetate Susceptos novit animum nihil nisi de Deo et de utilitate publica cogitantem. Neque nostris ignota sunt, quae tu ad mores hominum corrigendos et ad auferendam improbis omnem maledicendi Occasionem et iam fecisti et quotidie sacis. Refrenatas libidines, repressam et cohibitain luxuriam, expulsa nequitiae instrumenta,
sublatam penitus omnem ecclesiasticarum rerum nundinationem, compositos et iussu et exemplo tuo aliorum mores, mutatam in
meliusv urbis faciem, nos vidimus, illi audierunt. His Omnibus ex rebus Carolusine incredibile gaudium cepit et ut quod
facis quam diutissime lacere possis, a Deo optimo maXimo votis 117 Omnibus petit. Quem animum suum ut tibi patefaceret, legavit huc clarissimum et nobilissimum virum, ustum urnonium, Omitem Rus sitionis, magni illius Francisci Cardinalis urnonii,
cuius memoriam et tibi, beatissime Pater, et vobis omnibus, Patres amplissimi, gratam esse ac iucundam scio, si atri nepotem, hominem, ut Omnia uno verbo complectar, suo genere dignis Sinium cuiu egregiam virtutem et saepe alias et proxime in illo memorabili adversus haereticos praelio spectatam, ne ipse amplis et honorificis praemiis prosecutus est, cooptato eo in equites ordinis sui et quinquaginta cataphractis equitibus praeesse iusso. Per cum Carolus Rex, beatissime Pater, sibi et toti Ecclesiae de tuo Pontificatu gratulatur te verum Iesu Christi vicarium, verum Petri successorem non dubitanter agnoscit tibi et ui Sanctae Sed vere atquc ex animo quam debet obedientiam praestato Fuit qui hanc dicendi rationem dat aret At sic TibuH. III 4 95.
Haec Detis in melius crudelia somnia vertat. Quinctilian. I. l. 5. 'cum bona facile mittuntur in peius: numquando in bonum Dei teri vitia Plin. IX. p. . m. r. reflciem a est iihi aestra Cereris in praeuiis tu melltta et in maius Sueton Vespas. 17. ivitiae ulmicius 'estituit in meli is f. Lic pro Rosc. Am. S. 103. an.
254쪽
ac desert et ut certo sperat, se in Omnibus, quae a te praestari poterunt, a te adiutum atque Ornatum iri ita se omnes vires suas ad Ecclesiae et edis apostolicae defensionem Semper promptis sint animo collaturum neque hac in re cuiquam mortalium OuceSSurum pollicetur DIXI.
HABITA ROMAE XIIX. KALEND. FEBR. ANNO
'uanto opere gavisus sit universus Phli Christianus ' posteaquam auditum est, suminum honorem, iam pridem summis virtutibus tuis debitum, tandem aliquando tibi divinitus delatum esse, Pie Quinte, Ponti sex maxime, vel ex hoc intelligi potest, quod concepti ex ea re gaudii vis non vicinarum se regionum ac 11 provinciarum finibus continuit, sed solis instar, omnia simul ut exortus est sua luce complentis, ad remolis sinias gentes et posita in ipsis Christianae ditionis finibus regna admirabili celeri tate penetravit. Neque vero ei contigit, quod veniis solet, qui eum, unde oriuntur, hi vehementissimi sint, ad longinqua raelisere debilitatique perveniunt; sed quod ingentibus vastisque fluminibus quae cum ab ortu ipso magna sint, perpetuo tamen aucta et tumefacta progressu, e maiores undas volvunt, eo amplioribus a capacioribus seruntur alveis, quo a sontibus ac capitibus suis longius recesserunt. Ut uni aliis permultis nominibus beatissi-nuim te omnium mortalium praedicare liceat, tum hoc non ni inimum sit, quod ex honore tibi habito et ad illos, qui eum tibi decreverunt, immortalis gloria et ad omnes bonos, qui eum tibi
Iuc referri possunt quae Ueusingerus Observati Anti hari . Dag. 477. de orbe litterato dixit. Orbis litterulus ' inquit , in rei uni Allia nulluΝ Νt. Unum tantiun orbem terrarum no iiuus Iliternium rudibus ciuii eruditi communem. Itaque antum est hominum e tititorum potius direΜ. quoties universam eorum multitudinem intelligi voles. At contra defendi potest Christiana resp. uti dicitur pag. 101 119. R. Ii et dein Heli Niligerus Rg. M. verissime eripserit Iiaec , , ne'ublica litterari nulla Latiuis nota no-Rirae aetatis novum hoc continensiim St. une ero respublica Ase potPΝt. in qua ni illii in est imperium nulla parendi necessitas in qua a cive discerni non facile potest peregrimis ' pS Rute in reu Christianoravi quomodo disserat a Christianorum cicitiale, non St cur uenior Νtrent. . R. 3 o Pro simplic instar apud nostros Appuleios saepo Iegas ad mlar, quod pror Sus citandum cst Fn.
255쪽
delatum audierunt, incredibilis actitia redundarit. ceteri
luidem viciniores principes ac populi quanta omnes animorum alacritate recente in Pontificatus tui nuncium acceperint, e legatis, quos ad te gratulandi caussa Suo qui Sque tempore miserunt, Cognoscere potuisti hodierno autem die intelliges, etiam in illis regionibus, quibus Christianorum imperium terminatur, quant gaudio
pii omnes Xsultaverint, quas inter Se gratulationes secerint, quanto con Sen Si meliora et prosperiora omnia sperare coeperint, cum, quo iam pridem sanctitatis tuae fama pervenerat, eodem te
in istam celsissimam dignitatis atque hon0ris sedem ad se endisse, perlatum est. Potentissimus enim idemque religiosissimus Princeps Sigismundus Augustus, ne Poloniae, quam iucundus et eXoptatus sibi suisque popniis eius rei nuncius acciderit, testari cupiens, ea de caussa legavit huc illustrem virum, Petrum Bar-Zium, Senatorem regni, e quo haec omnia non minus certo
cogno Sceres, quam si Regis ipsius non Os modo intueri et sermonem audire, verum etiam penitus perspicere intimos sensus animi
pOSSes. Is cun mihi mandaverit, ut hodie apud te, in hoc dignitalis maiestatisque plenissimo coetu, et de regni antiquitate atque amplitudine, et de rebus, quas multis abhinc saeculis' Polonorum reges ad Christiani imperii fines tum tuendos, tun propagandos sine ulla propenio dum interimissione gesserunt, et de ipsius
Sigismundi ligusti Regis pietate, animi magnitudine, sortitudine ac constantia, deque quotidianis pro Christiana republica 119 laboribus ac periculis dicerem : quaeso obtestorque te, beatissime Pater, ribue inihi hoc beneficium, ut, dum hae summati in per-Sequor, rationis meae cursus aura lenitalis ac sacilitatis tuae adiuvetur. Maxiluas res memoraliaque ac cognitu dignissimas assuram, et quanquam nota atque illuStres tum suopte splendore ac ni agnitudine, tum propter regiae ortunae sublimitatem, quae magnorum et potentum regum actiones ob Scuras esse non patitur; tamen eo minus pervulgatain, quod Polonorum gens semper in praeclaris rebus gerendis quam in iis quae gessisset memoriae prodendis occupatior suit, semperque maiorum suorum virtutem initari
quam celebrare gloriosius duXit. φρ Atque ut, unde proposui, exordiar et Poloniae Rex quam longe lateque dominetur, expediam: tola illa Germaniae pars orienti soli propior, quae est inter fluvios Gullatum, quem hodie Oderam ocant, et Vistulam, qui antiquis teniporibus Germaniam a Sarmatia dividebat, et Sarmatiae quantum est a Vistula ad Borysthenem, et a ponto Euxino usque ad sinum Venedicum, inter quos plus mille Italica passuum mil-v CL adn. pag. 88. R. R. 3 is ostri tignanimitatem dicunt quae tamen vox suum apud Ciceronem non legatur nisi Semel de Off. I. 43. S. 1M ubi nio dicitur maynituito artimis. 157. in eam magis etiam quadrare videtur quod de tittentionis atque acciserationis Vocat . dixit RufinRenius infra pag. 320. propterea quod alia nonnulla labentur quae commode substituere liceat. Eodem tameu Verbo SuS SCI Iinius quoque in PanegFr. cap. 56. S. 6. n.
οὐ. Sintilia de Romanis praedicat Sallust Ccti. . extr. FR.
256쪽
lia , interiecta sunt, illius imperio continetur. Regio prope tota
aequa et plana, multi magnisque fluminibus et ad sertilitatem et ad mercaturas commodissimis irrigua, rebus ad vitam necessariis usque ad abundantiam dives habitatorum autem ea multitudo, ut, cum equitatus regius ex solis nobilibu constet, centum quadraginta equitum millia armare et in aciem secum, Si res erat, educere Re Poloniae possit. Homines natura sortes et animosi, quique non facile aut voluptatibus molliantur aut periculis terreantur. Mortem per decus bitam immortalitatis instar vitam per dedecus retentam quavis morte peiorem putant. Ignominiam ut sugiant, nihil non secerint ut mortem, nihil. Haec hominum, haec locorum ingenia Cinguntur autem Omni propemodum X parte serocissimis gentibus et partim ab Ecclesiae communione dissociatis ac diremptis, partim apertis et capitalibus Christiani nominis hostibus, ut in illo confinio, tanquam in communi quadam arce ac propugnaculo, sortissimi viri ad sustinendam et propulsandam barbarorum immanitatem et ad agendas perpetuas pro Christianis omnibus excubias divino consilio constituti ac collocati esse videantur: quo essent ceteri olonorum virtute tecti, Dolonoruml 20 laboribus quieti, Polonorum periculis tuti. Neque mihi videor quidquam a suscepto munere acturus alienum, Si breviter exposuero, quemadmodum illos Deus ante seXcentos abhinc annos, si discussis errorum, quibus involuti erant, tenebris, ad euangelii lucem perduXerit. Quod dum sacere ingredior, adeste quaeso animis, quicunque corporibus adestis, luto et in re maximi momenti divinae bonitatis ac sapientiae magnitudinem considerate. Omnes sere magnae et memorabiles in rebus humanis mutationes aliquanto antea aut uno aut pluribus illustribus ac notabilibus signis
divinitus portendi ac praesigniscari solent. Cum igitur tempus illud appropinquaret, quo se Deus Polonis patefacere, eosque impia superstitione purgatos caelesti doctrina imbuere statuerat: adventantis iam et instantis salutaris illius mutationis hanc, quam mox audietis, significationem dedit. Imperabat olonis temoniis ius Lesci filius, princeps quatenus haec convenire in hominem non Christianum queunt et iustitiae et clementiae et benescentiae et aliarum virtutum aude cumulatus, et in quo nihil praeter Christi cognitionem desiderares Huic, cum multos annos sine liberis
3 Quod non dixit milliaria, placet; sed talio adiectivum Sic appoΝitum milii qui dein parum placet. Vitari poterat, Si hoc sere m0do ScripSiSSet: ut Itali metiuntur. oo In talibus usque ab optimis scriptoribus saepius mitti solet quam
addi f. Nand Tursellii . I. pag. 7. R. Non unito quin e onam potius Scribendum suerit, aut Sic Neque mihi via ebor quidquum, fecisse alienum si breDitre eae posuero. Rutetiam ioc modo: Neque quidq/uum, ut mihi videtur, a linc mim alienum fecero, si breviter eae posuero. R. Sic nemo ouuutus est veterum Dicendum sui ante hos eaecentos an nos aut abhinc annos Seincentos u. f. Supra pag. 26. R. an.
257쪽
Sset, graviterque ea re angeretur, tandem natus est filius, sed oculis captus ita ut non sacile diiudicari posset, maioremne dolorem percepisset ex Orbitate, an perciperet ex unici lii caecitate. Omnia remedia, innes medicorum conatus mali pertinacia elusit. Iam ad septiinum annum pervenerat puer, eique patrio quodam ritu primam comam tonderi nomenque imponi oportebat: Cum praeter omnium spem subito eulis uti mepit. Incredibili laetitia perfusus pater convocatos ad se hariolos consulit, quid extum admirabili successu filio suo, quid toti Poloniae portenderetur Respondent, eo imperante Poloniam mirabiliter illustratum iri. EX ea spe atqueminine puero nomen inditum iecis lao, quod gentis lingua significabat eum, qui sibi gloriam gladi pariturus esset. Nullo enim alio modo illustrari posse Poloniam quam bello et armis cogitabant. Iani adoleverat iecis laus iam ad virilem
aetatem pervenerat iam mortuo patre rei uin potiebatur; et ceteris
Ilii dum virtutibiis patri non absimilis, ilii ceteroqui bello egregium aut memorabile gerebat ita ut tota Polonia et se credulitatis et vanitatis vatum suorum responsa damnaret. Sed maius quiddam,
quam quod illi suspicali erant, parabat Deus. Miueis laus ductis 121
barbarico more Septem Noribus, nullos tamen X ulla earum liberos procreare poterat. Interea sun dente se ac spargente quotidiel alius Christiana religione, pervenerant et in Poloniam sancti quidam virici qui aut solitariae vitae, ut quietioris et ad res divinas sine ullo impediment contemplandas aptioris, studi ducti, aut periculorum metu, in abditis et remolis sylvarum recessibus delitescentes, Christo, ut poterant, Serviebant. Orum quibuSilam in animum immittit Deus, ut ad principem adeant, eique polliceantur et liberos et alia multo maiora, si repudiat salsorum numinum cultu, Christum verum Deum agnoscere et traditam ab eo doctrinam suscipere vellet. Ipse quoque divini spiritus repentino laetus asstatu, promptum se ac facilem salutaribus illorum monitis praebuit. Neque longius res ducta est, quam dum prima ac praecipua religionis nostrae capita doceretur. Quae ut percepit, magii a pompa ac celebritate publice baptigatus, brevi tempore totam Poloniam ad Christianam pietalem et exemplo suo inci- lavit, et cohortationibus ac praemiis allexit, et minis ac suppliciis adversus pertinace propositis perpulit. Tum demum cognitum est, quod Miccis laus olos septem annos caecus suisset, signi li- calam esse hoc modo diuturnam Dolonae gentis caeci lalem: quod, Minnibus humanis auxiliis frustra tentalis, laudem divino beneficio lueein asperisset, ore ut populi quoque caecitas nulla humana peo Si Verum est ut nonnii ui Xistimaut eam rem oculis, auribi , proprie eum dii i si ui aliquando viderit, audiveris sed vi inorni ve alio casu lio Sensus amiserit: hoc loco dicendiim erat caecus. FH. '. γ', ut iis loquutionis nulli in auctorem uilicto et soriasse praestabat inanim In infindit quam qua in tuod volebat Muretus, cum Cicer0ne pro Mil. l. i. l. i. m. r. vicere eo inmodius potero t. vim usi vi mentem iniicit aut . Cf. Vechnen IIellenolex pag. 560. d. Hoti,ing. Gellianum S inducre aliu/έia in mentes hominum. R.
258쪽
sanabilis divinitus depelleretur Neque vana fuit hariolorum pra
dictio. Eo enim rerum potiente, Dolonia splendore divini uni inis illustrala est Notum est autem, interdum fieri, ut etiam superstitiosi et impii homines, meo permittente, era Vaticinentur. Neque temere in dilum nomen. Gladio enim sibi et suis gloriam peperit, non quidem serreo aut ulla ex alia materia consecto sed gladio illo utrinque acuto, gladio spiritus, quod, ut ait Paulus, )est verbii in mei .. iv autem mi, i Ecclesia, qua in ceterarum
omnium mater ac magistra est, Christiane vivendi leges acciperent, et ex eo sonte haurirent, unde nihil non purum et incorruptum hauriri potest, legatos miserunt ad Ioannem Pontificem eius nominis tertium decimum per quos et eum ut communem totius Ecclesiae pastorem venerarentur, et ab eo sibi peterent Episcopos 122 milli, quibus regi, et quae ibi credenda quaeque facienda CSSent, cognoscere accuratius possent. Misit ille Italorum hominum spectatae probitatis ita cruditioni. idoneum numerum: qui
primi novellas illas ac teneras nuper in horto Christi depactas ac consitas ' ρ, plantas copiosis sanctorum praeceptorum imbribus irrigarunt Huius Mice ista soror ille illa, cum Gelsae, Ungarorum principi, inpla es Set, cohortationibus suis perfecit, ut ipso quoque cum tota Ungaria Christi sacramento adigeretur Neque vero eius lilius noles laus primus, loloniae Rex, aut maioribus suis laude bellica aut patri propagandae religionis studio cessit. Dui suscepto adversus Saxonas bello et ea, quae illi duduin Polonis idem erant, recuperavit, et cum universam illam iram ad
xlbim et Salam fluvios et Chersonesum Cimbricam quae hodie
Dania vocatur, sub imperium Suum SubiunXis Set, ut ostenderet, cani se victoriam Christo quaesiisse, non sibi, mihil in vietos acerbe aut crudeliter statuit; sed cum eos ad accipiendam Christi doctrinam compulisset, si Xis memoriae caussa in Salae ripa tribus serreis columnis, in Doloniam rae recepit Numquid igitur, ialaude contentus, illo se postea tradidit Imo vero declaravit, nunqua in deside in alitiae ignavam esse virtutem; nullas ei esse a praeclaris actionibus serias sortes c constantes viros honestorum labor uin a munerum p rfunctione non ad quietem invitari, sed ad alia ex aliis assidue suscipienda incitari. Nam cuni Prus si ali subtanto annis divum dat bortum interfecissent, eiusque corpus quidem ipse aequo auri pondere a barbaris redemisset, intrum iocquoque pietatis argumentum; sed in tanta te inporis angustia mi illa necessario praetermittenda Iuni h eaedis alitem ultionem in aliud tempus distulisset: tunc demum ratus advenisse te lupus illud, cuiu
o Insolens haec est conStrii clio nec magis imitamia quam qua supra
onsitus non iam de plantis dicitur quam de Iocis, in quibus Sunt planiae. FR.i CL Supra pag. 1. R. Cic. Verr. lib. I. 21. g. 5. an.
259쪽
o punienda eorum audacia et armis frangenda pertinacia esset, bellu in eis intulit, neque magno negotio victor non aliam eis o natu imposuit, quam ut erroribus suis depositis Christo initiarentur. Hi mihi, beatissimo Pater, venit in mentem, quod olim a quodam Graeco imperatore dictum est, qui a suis in exilium pulsus cum apud hostes, ad quos confugerat, multo lautius ac magnificentius haberetur quam apud suos : Perieramus , inquit, nisi periissemus.' Ita enim et qui ab illo principe vincebantur dicere poterant, se, nisi ab co Victi essent, perituros fuisse. Quid ego iam, ut Pomerant a Bolesta tertio, russi a Bolesta quarto ad 123 Christum, a quo desecerant, revocati sint, persequar Rerum Iue copia, beatissime Pater, inopem consilii reddit. Quod si in me ulla dicendi vis ac saeuitas esset, optarem equidem aliquam
mihi non tam uberem ac copiosam ad dicendum materiam dari ut in singulis eius partibus accurate percensendi S copio Se XOrnandis, artificiose exaggerandis, iactare atque Stentare me OS Sem. Nunc enim, ut pictor, cui in exigua tabella ingens aliqua multitudo hominu in Xpriinenda est, nonnullorum vultus autum atque ora, multorum Summa modo capita ostendit, totum reliquum corpus abscondit: ita me, cui innumerabilia Polonorum regum ac populoruin aeternis dignissima laudibus acta in augustum unius brevissimae orationis eurriculum concludenda sunt, multa, quae
si pandi explicarique possent quasique spectanda proponi, incredibilem admirationem excitarent sui, delibare modo et attingere,
multa etia in significare potius quam Ostendere necesse est. Ideoque ne de bello quidem, quod oles laus quintus, cognomento Pudiciis, adversus Iarygas, qui hodie partim alachi, partim Ungari sunt, gessit, copiosius dicam tantu in quasi praeteriens R)admonebo eum, cum gentem illam serocissimam devicisset, illos Omnex, quorum Virtuti, ut ait vetus poeta, ps fortuna belli pepercerat, quasi Opima quaedam spolia Christo consecrasse, neque aliud eis quam ut Christiani serent, imperasse. Ad Iagellonem enim, Sigis num di Augusti proavum, sestinat animus, cuius admirabili inusitataeque virtuti utinam par a me adferri posset orationis genu. Sed ita prorsus Xisti mora omnes, qui ubique sunt, eloquentissimos homines, si communi studio ad eum celebrandum quidquid habent in dicendo virium conserant, Omnia tamen illius dignitate in seriora dicturos. Id ita se habere, eos, qui me attente audire non gravabuntur, Deile cognituros esse consido. Lituania, beatis situ Pater, amplissima et sortium virorum seracissima regio,
ceteris sinitiniis populis ad religionem Christianam adductis, in
RSR. pag. 70o. Imperator ille fuit nemistocles. R. v x Sic Cicero Div. in Caeci I. cap. 15. exir pro Vulgari nunc obiter, suu Vid. 0lten. Lex Anti hari, pag. 1068 f. insta pag. 139. H. an. εὐυ Ennius apud Cicer. I. de OT. cap. 12.9uorum virtuti belli fortuna mercit. Eoru in m m libertati parcere certum est. AER.
260쪽
veteri superstitione perstabat. Colebant autem eius provinciae honi ines ignem pro Deo, et aras, ei templa ponebant, eum suin tua diligentia in celeberrimis quibusque oppidis perpetuum S servabant . Fulmini quoque divinitatem iiiindam inesse credebant,l2 idque sua lingua Deum Percunum nominabant. Sed et lucos et selectas quasdam in sylvis Ximiae proceritatis arbores venerabantur ut Deos. Viperis quoque et aliis serpentibus eundem tribuebant honorem. Qui quid horum violasset, inexpiabile ab eo scelus
conceptum putabant. Cinn hoc per se miserabile erat, talem tantamque provinciam tanto tenipore in tanta errorum foeditate e
sari, tum illud accedebat incommodi, quod gens bellicosa et serox sinitimos sibi Christianos quotidianis incursionibus lacessens, Un- quam quiescere patiebatur. Ei genti annos abhinc amplius ducentos viginti imperabat Iagello, idemque praeterea et Samo gitiam
ct magnam Russi ac partem obtinebat, sortis et strenuus princeps, et quanquam religionis nostrae mysteriis nondum initiatus, tamen, ut qui Christiana matre genitus esset, animo ab ea non prorSu Salieno. Cum igitur per id tempus mortuo ludovico, Ungariae et Doloniae rege, regni proceres dem diligi eius filia, ad quam
regnum delatum erat, in matrimonium collocanda deliberarent, ecce ab agellone legati, qui renunciarent, cum cum omnibu Ssuis velle Christianum seri, petere, ut sibime diligis uxor daretur hoc si ieret, paratum esse omnes ditionis suae provincia Scum Poloniae regno ea lege coniungere, ut nunquam divellerentur. Quam lubentibus animis oloniae proceres eam legationem audierint, nihil opus est dicere. Sustulerunt manus ad caelum et gratias egerunt omnium bonorum auctori Deo, qui tandem illorum populorum misertus, eam mentem immisisset Iagelloni. Ipsa tamen ediligis, in qua eXimiam sormae pulcritudinem singularis
modestia aequabat, nihil de matrimonio su sine matris auctoritat statuere voluit totamque rem ad illius voluntatem reiecit. Missi ad eam oratores in Ungariam, quo se mortuo viro contulerat 'illibus illa responsum dedit pietatis et prudentiae plenum. Longe a se abesse eam mentem ut quidquam impedire vellet, quod et adanipli licandum regnum Doloniae et ad religionum alius spargendam perlineret. Cogitarent Poloni et in commune consulerent, reque mature deliberata id sacerent, quod et Deo acceptissimum et regno
utilissimum putarent sore. De procerum igitur sententia, constitulo ad nuptias celebranda die, raco viam ni agno septus comitatu venit Iagello et quia fortassis a matre puer acceperat, Sanctos illos rege S, quorum memoria in nuper Ecclesia recolebat, ad adoleo randum Christum recens natum non sine mi ineribus venisse, ne ipse quidem immunis ad Christum venire voluit, eique pro nilin rc
non thias, non aurum, non myrrham, sed fratres SuOS, quo SA clim baptigari voluit, sed Liluania in sed Samogilia in Seinu SSiam, sed omnes uno verbo, quos in potestate abcbal , νο