장음표시 사용
131쪽
III. OPUS ERTIUM. 17 totiens dimisi opus, et multotiens desperavi et negleXiprocedere; unde si vos scivissem non pensasse rationem expensarum harum pro toto mundo non ΓΟ-eesSissem citius enim me carceri dedissem. Nec potui nuntios proprios mittere Vobis pro Xpensis, qui non
habui unde mitterem. Et malui illud, quod potui pro-CUrare, Semper Onere in negotio promoVendo, quam Vobis nuntium proprium destinare. Et etiam propter Vestram reVerentiam decreri quod non facerem rationem de expensis antequam aliqua mitterem, UMVObis placerent, et quae oculata fido darent testimonium expensarum. ropter igitur haec omnia necidit tanta dilatio in hoc negotio, de quo Vehementer doleo muta non solum necidit Vestrae lenaenti taedium pro spe dilata, sed ego sustuli multiplex damnum, sicut satis ex praedictis potestis cogitare, et inserius X-plicabitur certius et plenius suo loco. CAP. IV. RECEPTO tamen Mandato, cogitavi Miligenter quid Compre-
pOSSet esse gratum Vicari Jesu Christi: tiam praedopti iu'
consideratio me retabat utilita iterum mundi, per VOS OIL
Procuranda, Xeitavit, atque vivificatio sapiontin); '' quae mortua jam a multis temporibus acuit, me valdo instigabat. Et rideo consideraVi Sapientiam, quam Petistis, non Solum abSolute, Sed longe magis relate quinque modis, et quicquid potui considerare decorum, utile, o magnificum, cogitavi annotare praecipue cum hujusmodi non sunt in usu vulgi studentium, sed temper
scivissem non pensasse J non pens se supplied Dom the margini T. omitte in the ther OpieS, Whichiive scivissetis sor Scivissem. harum Domnium, T. nobis J m. . L. Oculata j occulta, L. sustuli J m. D. L. VOL. I. B
132쪽
latent aput solos sapientes. Et non ad unam partem philosophiae excutiendam me dedi, quia mihi nullam SignaStis, immo magis totam petistisci ne pars poteSt Conse Veraciter cognosci, nisi in suo toto cum aliis. Dimili offo de enim' Si aliquem Seir pauca, nisi cui nota sunt pleraque aut omnia,' ut ait Tullius, i. De Quaestionibus Tusculanis et bene subjungit, Omnia SSeselenda, ut more philosophico et Omnium Sapientum, primum partem Sermonis corrigat per Secundam. Num Omne Seientiae Sunt connexae, et mutuis se fovent auxiliis, Sicut partes ejusdem totius, quarum quaelibet OPUS Suum peragit, non Solum propter Se Sed pro
aliis ut oculus totum corpus dirigit, et e totum SuS- tentat, et de loco ad locum deducit et sic de aliis. Unde par extra totum est Sicut oculus erutus Vel peΗβ scissus et si erit de partibus sapientiae: nam nulla consequitur sui utilitatem sine alia, cum Sint partes ejusdem sapientiae totalis. Etiam nihil est jucundum nisi quod refici varietas, ut prius habitum est CAP. V. Nodossii SED duplex est modus totam Sapientiam congregandi, iust sh- ut Summa et Sub compendio, aut in particulari sin- the leamor gula partes diSeutere, et in propria disciplina. Istud buisti. autem OpUS Seeundum tradi non debet ant primum; and objecis nec potest; quia natura est nobis via cognoscondi a*ςk'Rς' communibus ac propria. ab universalibus ad particu-
in potest veraciter non potest Veraciter D. U. Veraciter poteSt, L. toto J m. L. enim om. . est enim, L. See Tusc. ii Ι. se sese L. pes J SO U.; omitte by the est. nam eum T. consequitur sui sui consequitur.
discutere 4 discurrere, L. natura nata, B. . .
133쪽
V. OPUS TERTIUM. 9laria, ut Aristololes dicit primo liysicorum; sit ideo in Vanum aspirat homo ad habendam diffusam, et Plenam, ne specialem doctrinam, nisi prius gustet in universali et in summa, quod postea latius debet recipere in particulari doctrina. Si enim particularem scientiam et propriam cujuslibet primo petit, tunc de necessitate ingenium obruetur dissicultate, memoria fragilis confundetur multitudine, et ejiciet sicut recipit lubrica, et abominans evomet quodcunque receperit. Caeterum ante omnia utilitas cujuslibet rei' conSi Utilii inderanda est Haec autem rutilitas tonsistit suo; in xi Dg'
propter quem res est ut finis domus est cuStodi nisi dei ed. caumatibus, et algoribus, et caeteris tempestatibus, et ab inimicis, et ab animalibus rapacibus, et hujusmodi perieulis. Et qui hune finem domus nescit, nunquam faciet domum. Nam finis est primum in intentione, et movet meientem ut transmutet materiam et educat sormam, et totam rem in esse constituat. Sic
igitur est in omnibus rebus et scientiis. Quapropter oportet quod homo consideret utilitatem seientiarum antequam aggrediatur Singula diriSim prosequendo. Sed hoc impossibile est, nisi in tractatu praeumbulo et separato a singulis tractatibus particularibus, quia enarratio se declaratio istarum utilitatum est multiplex Et magna, et dissicilis, et utilis et ideo scientia constituenda est de ea antequam ulteriu procedatur. Ars
enim,' ut dicit Aristoteles in Ethicis est o dissi- cili et bono; V et quoniam illud bonum multas habet
Veritates, oportet quod tractatum habent Separatum.' Sed circa istam utilitatem sunt multae Veritates dissiciles.
Physicorum cap. i. recipere accipere, L. scientiam et proprians, et propriam scientiam, L.
fragilis Om. T. quodcunque quotcunque λ), L.
diei Aristoteles Aristoteles dicit, Ethic. ii 3. I0.
habeat separatum habeat veritates Separatum, L.
134쪽
20 ROGERI BACONIS CAP. Nam utilitas philosophiae si respectu theologiae, et ecclesiae, et reipublicae, et conversionis infidelium, treprobationis eorum, qui converti non possunt. Et certolis utilitabo sunt magnae et multis modis Variatae, et ideo indigoni tractatu separat a tractatibus scientiarum propriiS. Iterum, non solum est utilitas ista quintuplex radiculis, quae habet ramos paene innumerabiles, Sed quaelibet pars philosophis est utilis respectu alterius, ut praediXi nee potest una sine alia sciri. Et haec utilitas est multiplex et magna, et habet difficultates varias et grandes, propter quod tractatus requiritur specialis duliis utilitatibus.
CAP. VI. Meneasily g quia homines nesciunt utilitatos philosophiae tho purguit rim , ideo deSpiciunt multa scientias magnifidas tD SPienee, Dulchserrimas. et dicunt Quid valet haec scientia vel
thoydonos cilla Τ deridendo, et non ut addiscant. Nec volunt
Plearly e auscultaro, et propter hoc Xeludunt illa A scientias a se.
ot contemnunt eas. 1m1liter de utilitatibus secundis necidit. Nam philosophantes his diebus quando dicitur eis quod sciant perspectivam, ut geometriam, aut linguas, et lia multa, quaerunt cum derisione, se Quid balent haec Τ' asserentes quod inutili sunt. Nec volunt audire sermonem de utilitate; et ido negligunt et contemnunt scientias quas ignorant. Et
reliquando accidit quod aliqui dicunt so volt libentorseir hujusmodi solentias; sed deficiunt infra paucos dies, quia non vident utilitatem illa rum scientiarum. Utilitas inim illarum non traditur eis, sed
sine alia sciri J sciri sine alia, et J m. L. T.
et magna om. T. illarum earum, T.
135쪽
eXterius XSpectatur Sicut utilita domu non Ρ- paret in ea, nec in ejus compositione, Sed quando tempestates Veniunt, et intrones, et caetera incommoda
ingravescunt. Et ideo sicut aliquis ignorans utilitates domus volens tamen tentare ut fabricet et componat, cito Πavabitur, et taedio assicietur, et ili mittet opus, tum propter opera taediosa, tum Propter XPenSaS, tum propter quod reputat se tempus amittere si utilitatem non Xspectat: sic est
hie quod isti qui ignorant utilitatem alicujus Seientiae, ut sit geometriae, Statim, nisi sint pueri qui coguntur per virgam, resiliunt et tepescunt, et ViX volunt tres vel quatuor propositiones Seiro. Unde e hoc
accidit quod quinta propositio geometriae Euclidis dieitur Ne fuga, id est, fuga miserorum elegi enim Graece dicitur, Latine miseria et elegi sunt miseri.εEt igitur cogitavi in praeambulo tractatu utilitate Ono objoci philosophiae praemittere, ut tunc scientiae, quae videntur ζ l . nihil valere, quaerantur cum diligentia et servore. Et to howeertu Sum quod aliter non est via ad considorandum in I scientias philosophis; in particulari et in propria disciplina. Et ideo qui hunc tractatum praeumbuimn negligit, oportet quod ipse desperet de tractati pleniori;
et cum eo jam non est agendum, quia jam viis sapientialibus est rebellis Et hoc probavi per AEXperientiam in multis personis, qui, nolentes utilitates Scientiarum et linguarum irim, in tractatu considerare, aggredientes tamen laborem ipsarum Scientiarum, defi-
exspecta J XSpectet, T. coguntur J cogantur, L. dieitur J dicatur, L. miseri J Et non est dubium quin quicunque, quantumcunque Sit Sapiens, resiliret a primo libro geometriae, nisi sciret ejus utilitatem et sic de omnibus aliis scientiis, ut probavi centies. T. an Omitsiliem belOW.
utilitates scientiarum scientiarum utilitates, L. primo in tractatu in primo tractatu, L.
136쪽
c .ciebant statim, ilia utilitatem non videbant. Et non est dubium quin quicunque, quantumcunque Sit 'Sapiens, resiliret a primo libro geometriae, nisi sciret iis utilitatem ; et sic de aliis scientiis omnibus, ut probavi centies. Qui enim auscultat quod triangulus habet tres angulos aequales duobus rectis angulis, et demonstrationem ejus, si nescit utilitatem, ipse non dabit sestucam, immo non dignabitur scire. Sed si tractatus ei detur, in quo nobiles Veritates in rebus et scientiis, set quasi infinitae, verificantur et certificantur per hane propositionem, sicut ostendi in quarta parte peris Majoris, tunc ipse ex ovid sentia utilitatis cogetur requirere intellectum hujus propositionis; etsi do aliis. Et do oportuit quod tractatum prae-nmbulum componerem de utilitatibus his. CΑΡ. VII. Thonoedg SED 'orti ratio hujus tractatus praeambuli ist iiij annexa jam dictis; nam impossibile est in summathis morw degustare solentinisum potestatem, cum utilitatibus prae-- hs ' dicti S, nisi tangantur omne radices sapientis sortiores, the stud et rami irectiores, et flores sunViores, et fructus ma-kbbs, turiores, et foliorum eloquentiae Viror acceptus, et hoc generes tam de sapientia relata modis praedictis quam absoluta. Et rivis is, igitur insanus qui hujusmodi tractatum doboret rofugere Certo ei denuntio quod nunquam fuit aptus ad sapientium, nee veru Sapientim maior. Si homo moti habero, plui de Iapientiae lotestate, certes deberet multum gaudere qui per haee posset caetera perquirereri et aliteri est impossibile. Si quis'
nidebant viderunt B. U. sit om L. angulis Om. L. et quasi infititet om L.
et ideo oportuit Ideo oportet, L. quid quod L. multum om T. L.
137쪽
tamen dicat quod haec non intelligam nisi seiam tractatus plenos reSpondeo, quod Similiter nec eos sinu hoc tractatu. Et melius est in paucis laborare, licet eum dissicultate aliqua, quam in multis. Atque Satis potest homo iii videre, dummodo Veritate propositas recipiat, quae sunt Satis intelligibiles, licet non omnes probationes sint ita laedes sed possunt de facili 0Xponi, et citius centies quam scripta principalia de qualibet scientia. Pro certo nudeo asserere, quod cum tanta' difficultat istius tractatus praeambuli reputo me fecisseptu ob reVerentiam vestram, quam si tradidissem inscriptis principalibus totam grammaticam Latinorum, et logicam, et naturalem philosophiam, et metaphySicam,
et altamiam speculativam, et quatuor mathematicas SpeculatiVas, non dico praeticas quin haec omnia nullam comparationem habent respectu eorum quae SeripSi, nec possunt sciri in eis, sicut probo videnter. Et ideo summo necessarium reputo hune traetatum, sine quo nihil potest fieri in consideratiotio sapientiae.
PRAETER quarta ratio est quare oportet tractatum Andris sol-fi0ri praeambulum, ut non Solum per HUS Tntionem 1 obgi, pateat, quod non est possibile dare volumina completa cles hielide scientiis, sed per capitulum speciale, quod habet inseri in hoc tractatua et est hujus capituli intentio revola restae WaVosa suibus hominibus, et quibUS OperibUS, et quibuS RUX pleto post illis, et quibus expensis habeat fieri scriptum princi-tis on
nec neque L. potest homo homo poteSt, L. tanta tota B L. V. allimiam speculaticans et medicinam speculativam. i. addi in
eorum ipsorum, L. . sicut ut L. et est Dest et L.
138쪽
ROGERI BACONIS cΑΡ. pale, et qualiter impediment excludantur. Nam lacile est dicere, fiant seripturae completae de scientiis; sed nunquam suorunt apud Latinos aliquae condignae, nec fient, nisi aliud consilium habeatur. Et nullus sufficeret ad hoc, nisi dominus papa, Vel imperator, ut aliquis rex magnificus, Sicut est Ominus rex Franciae. Aristotelo quidem auetoritate et nuXiliis regum, et maxime Alexandri, fecit in Graeco quae voluit, et multis millibus hominum usus est in experientia Scientiarum, et expen8i copioSis, sicut historiae narrant. Salomon ero, re ditissimus, similiter complevit philosophiam inmobraeon se filii Adae et Noae, et filii ejus, et Abraham, set illa familia, tum divitiarum potentia, tum longitudino vitae omnia compleverunt. Deinde Avicenna, Princes magnus, qui Semper in libris sapientiae 'vocatur princeps Abhohali, ipse iterum revocavit philosophiam in Arabico, et exposuit per antiquorum. Sic igitur quator fuit philosophia sufficienter tra dita, sed bis omnino completa Scilicet, primo per filios Adae et Nos , et Secundo per Salomonem. Caeteri duo juxta sua tempora tradiderunt suffcienter,in ' Aed non omnino compleVerunt, uia duerunt
.oia 6 infideles. Et non fuit ab aliis tradita, nec unquam ph: 030ph apud Latinos acta, nec complete translata, Sed imper-known to laete, et eSSime per parte pejores ab aliis linguisti, e Latin transfusa.' Haec patent e Secunda parte peris Ma- imporstet oris, in capitulo illo ubi traditur numerus sapientum tr Πβ' et tempora singulorum a mundi principio. Et nulla
aliquin om T. ad hoc om L. et maxime Alexandri J m. . tum longitudine compleverunt. J m. T. compleveruns expleVerunt, L. magnus magnificuS, T. sapientiar om L. Sic igitur . . . philosophia Om.
primo per flios A J per filios Adae primo, B. in tradiderunt susscienter sussicienter tradiderunt, L. T. in transfusa transcripta, L. λδ mundi uincipi, principio mundi, L. T.-Opus Majus, P.
139쪽
causa est, niSi negligentia principum et radatorum Latinorum, qui nunquam fuerunt solliciti do studio sapientiae promovendo, sicut fuerunt pud Hebraeos, o Graecos, et Arabes. Nam bene inventi sunt semper aliqui studiosi, et nunc Sunt, qui spirassent' ad magnitudinem sapientis Sed non potuerunt, nec P0ssimi, propter defectum adjutorii, procedere. CΑΡ. IX. SE oportet Mes hic quinques dubitationes cincur Answorsrentes removere, ut perSURSi Veritati DPParent Ani hi oti . sest Una est quod in quae dico et quo, dicenda I. bat sunt contra' .Xemplata, conSueta Vulgata; et v. h. hsk nos omnes illegamus haec tria in studio it in vita is unusual Sed planum est considoranti quod haec tria inducunt omnem errorem et impersectionem in hoc mundo, et omnem hominem et statum quemlibet corrumpunt et quod nullus videbit veritatem, misi laec tria Sunc igitatione removent; et quartum Similiter. quod est defensio propriae ignorantiae per reprobationem eorum 1 neScimuS, non propter morem veritatis Et quia haec quatuor destruunt omnia, ideo stet in puro Majori partem trimam Me hac materia, Ostendens per Seripturam aerari et ier' dicta manetorum, per jus canonicum, per philoSophiam, quod haec quatuor contrariantur veritati et periectioni Et quia ibi probavi hoc in principio, propter omnia sequentia, it Secundi opero seci mentionem, et adhue in G100 ortio
jectio multa est inpud sapientes qui semper fuerunt
Hebrinos, et Graecos GraeeOS, Hebraeos, L. T. ' rapinissent LV. seteri, aspirabant.
140쪽
26 ROGERI BACONIS CAP. divisi multitudin0 odi consuetudino, i, exemplis vulgatis ut Sunt sancti, et philosophi, et caeteri notati
in sapienti . q. Contra Secunda objectio potest fieri, quod sancti neglexseruntdὲς ψyy ' a principio oculosim, si non approbabant multa qua hic
authori ty Scribo. Sed portet nos stare judicio Sanctorum, rutyGratianus, o multi post eum usque nunc. Nam Vulgus philosophantium et theologorum multa horum Vel non a probat, Vel deridet et reprobat. His oply Ad hoc respondeo quod in primitiva ecclesia, et in kh. . 1 ' tempore innetorum, moi fuerunt scientis translatae known npud Latinos unde an esset perspectiva inter scientiasses obuia numerandis moi fuit auditum; et sic Moe multis aliis noti con magnis solentiis, de quibus loquor. Nam minores usque' ' ad 40mpora nostra' non fuerunt translatae, ne adhuc sunt complet in Latinum conversae die logicam, et naturalem philosophiam, et metaphysicam; nec omnes partes grammaticae; et ius, sunt vilioros et minores sciuntis Nam sicut Ostendo in grammaticalibus, htortia parto Oporis Majoris,' ibi do linguis et grammaticalibus ago, reliquae partes grammaticae Meficiunt in latino, set aliquae de logica, et multae de naturali philosophia, et mulis, do mota physica Et ideo monfui, mirum si iuncti a principio mom usi iunt his
Scientiis, nee approbaVerunt, quia nescierunt an fuerunt in rorum natur possibiles Sed aliud si roprobare, set aliud est non approbare. Momo qui nec laudat
nec Vituperat, non approbret, non tamen reprobat.
Not ovo Sed pro corto sancti non reproba verunt a Scientias, v. do quibus loquor, licet maxime videatur hoc do mathematica . scilicet instronomia, propter judicia, et quia multi mathematici imposuerunt necessitatem libero str-