장음표시 사용
161쪽
XIII. OPUS TERTIUM. 47 Vel vetula, Vel miles, Vel rusticus de rure Seiat hi ipso ignorat. Unde ornes opera fundentium metalla, et quae Operantur auro, et argento, et caeteris metallis, et omnibus mineralibus, ipse rimatus est; et omnia quae ad militiam, et ad arma, et ad Venationes ipse novit Omnia quae ad agriculturam, et ad menSura terrarum et opera Tmlieorum, Xaminavit etiam eXperimentuvetularum et Sortilegia, et carmina earum et Omnium magicorum considerarit; et similiter omnium oculatorum illusione et ingeniari ut nihil quod sciri dubeat
lateat ipsum, et quatenus omnia falsa et magica Sciat reprobare. Et ideo in eo impossibile est quod compleatur philosophia, nec tractetur utiliter eo certitudinaliter. Sed hic, sicut non est dignus pretio, Si nee pretium aestimat sui. Nam si vellet eum regibus et principibus Stare, bene inveniret qui eum honoraret et ditarsit. Aut si arisius vellet Ostendere quae ei per opera Sapientiae, totus mundus Sequeretur eum. Sed quia per utramque iam impediretur ab Xperientiarum magnitudine, in qua Summe delectatur, ideo negligit omnem honorem et diVitias, praeeipue eum poterit, quando Voluerit, per suam sapientiam ad divitias pervenire. Cire Vero unum peculum comburen in certa distantia laboravit jam per tres annos, et cito Veniet udfinem per gratiam Dei, quod omne Latini nescirent
facere, ne unquam fuit attentatum inter eos, cum
tamen libro habemus de hujusmodi Speculorum com-p0sitione.*CAP. XIV. OMNES vero sae scientis, sunt simpliciter loquendo O morale proprie speculativae Nam dicet in omni seisititia P 'βψ
reprobare Petrus de Maharae speculorum compositione. J See Curia, T. in marg. Opus Majus, p. 70.
162쪽
cΑP. distinguantur duae partes, praetica et peculatiVa, Ut docet vicenna primo Artis sedicinae, tamen moralis plii losophia sola dicitur autonomatice et proprie praetica quia prαctic dicitur a praaei, quod est operαtio ;et non munemque, Sed ab Operatione nostra, Scilicet do virtute et vitio, de felicitate et poena. Et omnes aliae dicuntur Speculativae, quae non considerant haec opera viti praesenti et futurae, quibus homo Salvaturvo damnatur. Omnia vero Opera arti et naturae ordinantur ad haec opera moralia, et Sunt propter ea; nechaboni utilitat0m nisi secundum quod peribus morum deserviunt; et ideo practicae et operativae scientiae, ut 0Xperimentalis aikimia et caetera dicuntur speculativae reSPectu operationum, quae sunt in morali seu in civiliseisentia. Et haec scientia est domina partium omnium M philosophiae, et utitur eis et imperat, propter utilitates CiVitatum et regnorum. Nam per hanc debent eligi hominos qui studeant in divorsis scientiis et artibus,
propter bonum commune et Omnes in civitate et regno sic ordinat, ut nullus remanent tiOSUS. II is si di Et haec habet se partes magnas prima ordinat
mota hominem d Deum, Secundum quod esse posset philo-losophy:- sophiae, et certificat quae potest de Deo, et de angelis, i h. ' et daemonibus, et vita futura, tam de gloria quam do poena ; et non solum de vita animae, sed de corporis 'reSurrectione. Et mira scripserunt philosophi in hae parto. Nam usque ad Christum et Beatam Virginem considerationem suam XaltaVerunt, sicut scribo in parte prima Moralis hilosophiae. Et hujus ratio magnaeSt, quia patriarchi et prophetae non solum Scripserunt
de Deo in Veteri Testamento, sed in multi aliis libris,
partium omnium P omnium partium, T. esse posset possibile est, T. corporis corporum, Il.
163쪽
XIV. OPUA TERTIUM. 49 tam Philamphieis quam aliis, ubi sunt expressae uetoritates de Christo nobilissimae, sicut declaro in secunda parte peris Majoris et in prima Moralis hilosophiae, Et occiniit mihi modo una auctoritaS, Unm non posui loco suo Sub verbis propriis et est de B Virgine nutriente Filium suum Dominum Jesum Christum, quam dicit Albumagar in Mori Introductorio, in serio libro sed Xpressius Secundum tranSlntionem Hermanni Oritur puella in primo decano Vir- ginis, ut 0rsae, Chaldaei AEgyptii, et omnes a prima
aetate docent virgo munda, puella die immaculata,' corpore deuora, vultu Venusta, habitu modesta, crine prolixo, puerum nutriens ae jure pascens in loco cui nomen Hebraea, vel terra Hebraeorum, puerum die a quibusdam nationibus Vocatum JeSum, quem' noq Graeco Christum dicimus.' Intentio auctoris'
est quod Beata Virgo habet figuram et imaginem infra decem primo gradus Virginis, et quod nata fuit quando sol est in Virgine; et ita habetur signatum in calendario; et quod nutriet Filium suum Jesum Christum in terra Hebraeorum. Sed de hoc multa
conscribo in applicatione mathematicae ad ecclesium, propter Sectas inquirendas principales, quae Sunt eX, ut certificetur secta Christiana, et omnes aliae reprobentur, et quatenus sciatur quando secta Machomet destruetur, ut nec unus dies desciat. Haec enim revolvunt astronomi et determinant; et in his deservit ustio-nomia morali' philosophiae, cujus proprium aes deter
Introductorio Introductorium in Astronomiam Albumagaris balachi octo continens libros partiales.
vocatum nominatum in the ori ginal. nos vos, . auctoris auctoritatis B.
164쪽
minare de secti in particulari et in propria disciplina, Secundum quod patebit post. Thesee0Π Nam secunda pars M0ralis philosophis, dat Heges mora phi publicas, et primo de cultu divino, dein He regiminul0β0phy reipublicae, et civitatibus et re nis; et sub hac parte Sin, politi
Sum mundum, et multi tradiderunt multa de hac parte. Sed ristoteles, et ejus discipulus TheophraStuS, Omnia compleverunt, ut dicit Marcus Tullius quinto Academicorum' libro; et ab his habu0runt omnes latini Omnes deges principaliter quanquam lege XII. Tubularum fuerunt transcriptae se dictis Solonis Atheniensis Sed dolendum est quod haec pars philosophiae
non est apud Latinorum usum, nisi laetealiter. Secundum quod imperatores et rege Statuerunt; nam philo Sophice, Secundum quod tradita est ab Aristotelo et Theophrasto, non est haec pars in usu Latinorum. Τertia pars est de virtutum honestate ut amentur, et vitiorum turpitudine ut vitentur . et haec est Ulphilosophy Chrior Sapientia quam possit diei Mirum enim est 'R 'f'R do nobis Christianis, qui sine comparatione Sumus imperfectiores in moribus quam philosophi infideles ae-gantur dedom libri Ethicorum Aristotelis et innumerabile Senecae, et Tullii, et aliorum, et inveniemu quod Sumus inrubysso vitiorum, ut dicamus, Gratia Dei sal- vavit nos. Summus enim gelus castitatis, et man Suetudinis, et patientiae, et constantiae, et omnium virtutum
fuit apud philosophos Nam non est homo in aliquo vitio ita absorptus quin si logore diligentor libros hos illud vitium dimittoros; quoniam ita potenter allegant pro qualibet virtute, set contra quodlibet vitium, quod non est finis Unde cum pessimum Vitium Sit ira, quia
divisionis moraldein Lot deinde, . quinto Academicorum 4 Possibiythae reserences is mistah, sor
165쪽
homo ita iracundus qui si videret diligenter libros tres Senecae quin Verecundaretur irasci. Mira sapientia in illis libris continetur se sic in aliis. Et ideo do illis libris do Ira, et de multis aliis conscripsi, in parte hae tertia moralis philosophiae, ut vid0atur infinita sapientia philosophorum, quoniam postquam Deus iis
concesSit, potuerunt in alii praevalere; quia Virtus illuminat animum in cognitione Veritatis, et peccatum obfusent. Et quarta est de sectarum revolutione, ut una eligatur Fourthquae o totum mi indum habent lint i et liae TePTO , Chyik boni Et hic traditur probatio fidei Christianae et an vi-
sunt rationes hujus probationis in magna copia et pulcherrimae. Et haec est pars melior totius philosophiae, non solum moralis, Sed totius sapientiae humanae. Nec mirum, cum haec ordine hominem in Vitam aeternum secundum possibilitatem philosophiae; et probat quod lex dubet a solo Deo revelari, et uni legislatori persecto, qui est Vicarius ejus in terra set qui habet toti mundo dominari et omnia regna disponerea et hic debui legem promulgare et ordinare de Suo SueeeSSOre, quem philosophi vocant summum sacerdotem. Et hic tota philosophiae potestas concurrit, ut per Speculativa Scient iii et per praetica doceatur persuasi sectae fidelis. D hac autem parte scripsi sicut de aliis, et in parto mathematicae comparatae ad ecclesiam praemisi capiti dum nobile, in quo astronomia deservit huic parti moralis philosophiae. Et omnia opera scientiae experimentalis et caetern mirabilia operantur hic, et consideratio scientiarum
stituunt. Et hic linguae deserviunt et omnia, sicut in singulis partibus perii Majori ego istendo. Nam
166쪽
ius libo re convorsionem infidelium secundum Vari potestato operatur qui non minia per per Sapientis mirabili quae prius ignoramus, et redimia ut postea intelligamus, rigimur ad mugnalia fidei credenda, quam per specultatione Sapientiales persuademur do hac eadem fide. Quando enim videmus mirabilia in perspectiva et alii solentiis, quae ante instructionem reputamus impossibilia, tunc longe magis debemus nos immitiar mentes nostras divinis veritatibus ut credamus ens, quamVi sint supra intelleetum nostrum cum si sunt infinitae veritates in erenturiS, quarum nullam rationem possumus habere, et tamen recipimus eas, quando inStruimur in eis Quinta vero par est de Seutae jam persunSae et Probatae eXhortatione, ad implendum in opere et ad nihil faciendum in contrarium; et hic exigitur modus praedicationis. Et tam haec pars quam quarta utitur O- tenter Ornat rhetorico, non solum in verbis, sed ι' in sententiis, et in gestibus corporis, et in animi motibus, sicut ego deelstro per radice Certa S, SQ Undum vias sanctorum et non Solum philosophorum. Nam ut Augustinus docet, quarto de Doctrina Christiana, Summa eloquentia est in usu sanctorum in Scriptura et optimo hoc docet. Hanc autem partem elevo ad considerationes scientiarum, quin Ompar eum ad usum theologiae, et similiter facio de omnibus quae scripsi, tam in opere Major quam Minori. Nam una comparatio est philosophis ad theologiam, ut saepe diXi. Sexta ero pars moralis philosophiae est de causis ventilandis coram judice inter partes, ut fiat justitia;
sint sunt, . possumus Sussicimus, T. persuasce et probatoe probatse et rorSuaSae, T. et om T. et om B.
167쪽
bilissimae, ut appareat quod magnus desectus in ludi L. I iis,
sapientis est apud thilosophantes Latinos, quod haec Osoplinas
Scienti optima, i, respecti cujus ilis, non habent i kn0W- comparationem . quia laeae sola docet bonum animae eterum isti omnes aliae sunt subjectae, et propter quam Omnes aliae Sunt inventae Haec enim est finis omnium, et domina et regina Nec potest utilitas alicujus essotiis respectu istius Seientiae ; quin ea, quae Sunt ad inent, non habendi utilitat0m suam nisi a fine. In se enim vana sunt et inutilia. Quoniam igitur, ut Aristoteles docet secundo thysicorum, finis imponit necessitatem in di quae sunt ad finem; iam utilitas eorum est a fine, nec potest utilitas aliarum scientiarum cognosci nisi per hanc;- ideo qui hanc ignorat nescit quare addis- ei, alias Et Mico quare secundum Veritntem, monsecundum aestimationem cujuslibet; quia nisi bonum animae consideretur, in quolibet opere et in qua libot occupatione, ut omnia iant i, considerentur propter illud bonum, omnia sunt cassa et vana, et nihil sunt; sicut non solum fides nostra docet, Sed doctrina philo- Sophoruin quae in morali philosophia traditur. Et idoo Sequitur quod propter ignorantiam istius scientiae non potest Veritas uliarum patere; iam nihil sunt in ea, sicut tota sapientia lutosophiae nihil est sine sapientia fido Christianae. Nam Sicut mos credimus quod omnis sapientia in The e-
utilis est nisi regulsetur puri fidem Christi, nec aliter: ..uapparet ejus rutilitas, sic aestimaverunt philosophi id the en os
ali science. philosopliuntes Latinos philoso ysicorum cap. iii. phantes magnos LatinOS, T.
168쪽
51 ROGERI BACONIS CAP. tota philosophia spestulativa respecti istius praeticae. Quia haec fuit theologia oorum et per hanc credebant salvari, non per alias Si igitur utilitas aliarum scientiarum non cognoseitur nisi notitia istius habeatur in quantum id eum applicantur et ordinentur, nuncta mon Latini ignorant hanc meientiam, quin non eStin usu eorum, ignorabunt potestatem utilem aliarum. Et ido, licet haec sit finis omnium scientiarum tamen
Childre instruimur. Nam legio deberet legi pueris, ut assu- tauri hii Seerent inempe ad Veritatem fidui, maximes tibi irea ille planiores et magis morales utriusque estamenti sicut tibiis etiam liqui audiunt Bibliam vorsificatam; sed molius sollies osso quod audirunt et construerent Vangelium in prosa, thbheailicti et EpistolaS et libros Salomonis, quia illa vorsificata P0ψιβ truncat omnia, set nihil valet. Nam primo est homo instruondus in iis rius, pertinent lassi Salutem 'nimae, ut Semper assuescat proficere in melius. Et propior hoc
Judaei ri juventutae primo addiscunt logem Moi. Et Bostius' in libro do Disciplina Scolarium docet quod pu0ri primo instruendi sunt in libris Sensies, et Beda exponit quod hoc dicit quia primo sunt docendi in moribus, quia libri Seneca, sunt morales Sed non sic
notitia istius ista, T. e iens Pessicientem U. deberet debet, V. Boetius J cap. i.
169쪽
instruuntur, sed in sabulis et insaniis Ovidianis ot C terorum poetarum, ubi Omne errore in fido et moribus proponuntur. Nam multitudinem deorum ibi audiunt, et quod homines et Stella sunt dii, sit aliae creaturae, et de Vita sutura errore infiniti vulgantur, tam do vita bonorum quam malorum. Et omne Supe stitiones pro religione in eis inveniuntur, et omnes morum corruptiones. Et de juvenes concipiunt malos more a juventute, et quando temptaVerunt Sempercrescunt in eis. Et inde accidit quarta ratio ad propositum Nam Thoirgie fiunt inhabiles ad Veritatem Sapientiae magnifierem, . ., toti quia seriptura dicit quod in malevolam animum non renders introibit sapientia, mees habitabit in corpore subdito i. 'Ppeccatis Et anima deturpata peccatis ist sicut trullis and spedulum rubiginosum et etUS, quin non POSSUM os Wisd6m. Specie rerum apparere ut pulchre dicit Algagul in Logica et anima oritata virtute est sicut speculum novum it politum in quo apparent clare rerum imagines. Hoc satis ostendo in Moralibus. Et cido quia vulgus nescit hanc Scientiam a juventute, homines habendi animas obscuras et Xeaeenta quae iunquum possunt proficere nisi in vanis, et salsis et in
malis, cavillationibu et cim magnis impersectionibus sapientiae. Et ideo multitudo studentium megligit omne quod pulchrum est et utile in sapientia philosophiae odi peri, philosophia Sed libri istius scientiae Dissidui tyAristotelis et Avicennae, Senecae et Tullii, et aliorum. 'ht yn
quia principales libri non sunt translati in Latinum, Th, h,
tum qui aliorum non reperitur exemplar in studiis
Solemnibus, nec alibi . quia libri Mardi Tullii io
omnes superstitiones omnis Superstitio, T. inveniuntur J invenitur, T. omnes morum corruptioneSJOmnis morum corruptio, T.
170쪽
Baeon had Republica optimi iusquam inveniuntur quod ego Omotu, P088im audire, cum tamen sollicitus fui quaerer per
si v quorum flores vestrae beatitudini conscripsi, nunquam potui inventro, nisi a tempore mandati Vestri, quamVis diligens fui in hac parte jam a viginti annis et pluribus. Et sic si do multis aliis utilissimis libris istius scientias nobilis. laudissimi etiam sunt qui sciunt hujusmodi libros, nec sunt exercitati hieri nec Scirento infinita multitudine colligere quae meeeSS i munt, sit collecta ordinare. Et illi sunt homines valentes, et senes, rudi magni liri, qui Sinae magni MXpensi non rodirent ridi studium, sed 'uiescunt in locis sui. in pace eum delectation istius sapientiae finalis. CAP. XVI.
philosophy. No single hand sufficient, without the a id of
ENUMERAVI jam linguas et Scientias quae ignoranturn vulgo Studentium, et quae nolunt Seir Omne alias, et in quibus nihil poteS Veraciter cognosci et recitavi diis cultatom habendi istas, tum propter raritatemperSonarum quae Sciunt de his, tum propter raritatem librorum, tum propter XpenSa Varia in personis, in libris, in instrumentis, in tabulis, in peribus Sapientiae magnis in Xperientiis Secretis. Et ideo patet quod scripta principalia de Sapientia philOSophiae non possunt ori ab uno homine nec a pluribus, nisi manus prs0latorum et principum juVent Sapiente cum magna virtute. Unde oportet quod fiat Scriptura praeambula, in qua tangantur Omnia, quae neceSSaria Sunt ad scripta principalia, et ut sciantur impedimenta4 Et praeter am