장음표시 사용
141쪽
V1ctum regem Metellus Thalam insequitur, oppidoque potitur.
LXXV. a suga Jughirtha impensius modo rebus suis dissidens, cum perfugis et parte equitatus in S0litudines, dein Thalam pervenit', in oppidum magnum et opulentum, ubi plerique thesauri filiorumque ejus multus pueritiae cultu erat. Quae p0Stquam Metello comperta, quanquam inter Thalam sumenque pr0xumum, Spali millium quinquaginta a loca arida atque Vasta esse cognoverat tamen spe patrandi belli, si ejusippidi p0titu seret, omnes Speritates Supervadere ac naturam etiam Vincere aggreditur. Igitur omnia jumenta sarcinis levari jubet, nisi frument dierum decem ceterum utre modo, et alia aquae idonea portari Praeterea conquirit ex agris quam plurimum potest domiti pec0ris eo imp0nit VaSa cujuSque modi, pleraque lignea, c0llecta ex tuguriis Numidarum. Ad h0 finitumis imperat, qui se p0st regis fugam Metello dederant, quam pluri m Um UiSque aquae portarent diem l0cumque ubi praesto serent praedicit. Ipse ex sumine, quam pr0Xumam oppido aquam Supra diximus, umenta ne rat. 0 modo instructus, ad Thalam proficiscitur. Deinde, ubi ad id loci ventum quo Numidi praeceperat, et castra posita munitaque Sunt, tanta repente caelo missa vis aquae dicitur, ut ea modo exercitui salis superque seret. Praeterea commeatu Spe am
pli0r, quia Numidiae, Siculi plerique in n0va dediti0ne, mei insendurant. Celerum militeS, religione, pluvia magis usi eaque res multum animi eorum
142쪽
addidit, nam rati sese dis immortalibu curae SSe. Deinde, 0Ster die, 0ntra opinionem Jugurthae, ad Thalam perveniunt. Oppidani, qui Se locorum aSperitate munitos crediderant, magna atque in Solita reperculsi, nihil Segnius bellum parare idem n0stri
LXXVI. Sed rex, nihil jam insectum Metello credens quippe qui omnia, arma, tela, OCOS, temp0ra, denique naturam ipsam, celeri imperitantem, industria vicerat cum liberis et magna parte pecuniae ex oppido noctu profugit. Neque postea in ullo
loco amplius Una die aut una nocte m0ratuS, Simulabat sese negotii gratia pr0perare ceterum prodi lionem timebat, quam vitare p0SSe celeritate pula bat; nam talia consilia strotium et ex opportunitate capi At Metelliis, ubi oppidan0s praelio intentos, Si mul oppidum et peribus et loco munitum videt, vallo ossaque moenia circumvenit. Deinde locis ex copia maxume idonei vinea agere, aggerem acere, et Super aggerem imp0Sitis turribus opus et administros tutari. C0ntra haec oppidani festinare, parare pr0rsus ab utrisque nihil reliquum fieri. Denique Romani, multo ante lab0re praeliisque satigati, p0st dies quadraginta quam e Ventum erat, oppido modo p0litici praeda omni a perfugi c0rrupta. Ii, OSNquam murum arietibus seriri resque suas astrictas vident, aurum atque argentum, et alia quae prima ducuntur, domum regiam comportant cibi, in elepulis onerati, iliaque et domum et semet igni cor rumpunt et, qua Victi ab hoStibus poenas metuerant, eas ipsi volente pependere.
143쪽
Petentibus Leptitanis, cohortes a Metello in praesidium mittuntur. Oppidi situs et mores.
LXXVII. Sed pariter cum capta Thala, legati ex
0ppido Lepti ad Metellum venerant, orante illi praesidium praesectumque eo mitteret Hamilcarem quemdam hominem nobilem, acti0Sum, novi re bu Studere, adverSum quem neque imperia magi Stratuum, neque leges valerent ni id estinaret, in Summo periculo Suam Salutem, illorum Soci0 sore.
Nam Leptitani jam de a principi belli jugurthi
ni, ad Bestiam c0nSulem, et p0Stea Romam mi Se rant, amicitiam Societatemque rogatum P deinde, ubi ea impetrata, semper b0ni fideleSque an Sere, et cuncta a Bestia, Albino Metell0que imperata navi secerant. Itaque ab imperat0re acile quae petebant adepti. missae eo c0horte Ligurum quatuor, et C.
LXXVIII. Id oppidum ab Sidonii c0nditum, U0S
accepimuS, pro sugo ob diScordia civiles, navibus in eo locos venisse celerum situm inter duas Sy 10S, quibu nomen ex re inditum. Nam duo sunt Sinus prope in extrema Africa , impares magnitudine, pari natura quorum proxuma terrae praealta Sunt celera, uti sors tulit, alta, alia in tempestate Vadosa Nam, ubi mare magnum SSe et Saevire Ventis corpit, limum arenamque et Saxa ingentia nu-ctus trahunt ita acies locorum cum ventis simul mutatur. Eius civitatis lingua modo converS con nubi Numidarum leges cultuSque pleraque Sido
In aetrem Africa, orientem Versus inter Africam scilicet et I gyptum. t. cap. XVII.
144쪽
142 SALLUSTIInica quae eo facilius retinebant, qu0 pr0cul ab imperi regis ' aetatem agebant. Inter ill0 et se quentem Numidiam multi vastique loci erant.
Philaenorum fratrum memorabile facinus per digressionem
LXXIX. Sed, qu0niam in has regi0nes per Leptitanorum negotia venimus, n011 indignum videtur egregium atque mirabile lacinus du0rum Carthag nienSium mem0rare eam rem locus adm0nuit. Qua tempestate Carthaginienses pleraeque Africae imperitabant, TrenenSe quoque magni atque opulenti suere. ger in medio aren0SUS, Una Specie neque numen neque mons erat, qui sine eorum discerneret quae re eos in magno diuturnoque bello inter se habuit Postquam utrinque legi0nes, item claSSeS, Saepe lasse sugataeque, et alteri alteros aliquantum attriverant, veriti ne mox victos Victoresque desessos alius aggrederetur, per inducia Sponsi0nem faciunt, uti certo die legati d0m proficiscerentur quo in loco inter se obvii suissent, is c0mmunis utriusque populi finis haberetur. Igitur Carthagine duo fratres missi, quibus n0men Philaenis erat, maturaVere iter pergere Cyrenenses tardius iere. Id sec0rdiane an casu acciderit, parum cognovi ceterum s0let in illis l0cis tempestas, haud Secus atque in mari, retinere. Nam, ubi per loca aequalia et nuda gignentium ventu Scoortu arenam hum excitavit, ea magna Vi agit tu, ora ocul0Sque implere Solet ita prospectu impedito, 0rari iter. Postquam Cyrenenses aliquanto posteriore Se ident, et ob rem corruptam d0mi
145쪽
BELLUM IUGURTHINLM 143 poenas metuunt, criminari Carthaginienses ante tempus d0m digreSS08 conturbare rem denique omnia malle quam victi abire. Sed quum Poeni aliam conditionem, tantummodo aequam peterent, Graeci opti0nem Carthaginiensium faciunt vel illi, quos fines populo suo peterent, ibi vivi obruerentur; vel eadem c0nditione, Sese quem in l0cum vellent proceSSuroS. Philaeni, conditione probata, Seque vi tamque reipublicae condonavere ita vivi obruti. Carthaginienses in e l0co Philaenis ratribus arasc0nsecravere, aliique illis domi honores instituti.
Gaetulos et Mauros Iugurtha ad belli societatem allicit.
LXXX. Jugurtha postquam amissa Thala nihil satis firmum contra Metellum putat, per magnas solitudines cum pauci prosectuS, pervenit ad Gaetu-l0s, genus hominum serum incultumque, et eo tempore ignarum nomini romani. 0rum multitudinem in unum c0git, ac paulatim consuefacit ordines habere, Signa equi, imperium obServare, item alia militaria sacere. Praeterea regis Bocchi proxumos magnis muneribu et majoribu promissis ad tu dium sui perducit; qui adjut0ribu regem aggreS-sus, impellit uti adverSum Romano bellum Susci piat. Id ea gratia facilius pr0niusque suit, qu0d Bocchus, initio hujusce belli, legatos R0mam miserat foedus et amicitium petitum quam rem, Opportunissumam incepto bell0, pauci impediverant, caeci avaritia, qui omnia h0nesta atque inh0neSta vendere Ino erat.
Cyrene graeca colonia erat Vlde cap. XIX.
146쪽
144 1LLUSTII LXXXL Igitur in locum ambobus placitum Xe citus c0nveniunt. Ibi fide data et accepta Jugurtha
Bocchi animum rati0ne accendit is Romanos inju-St0S, profunda avaritia, commune omnium hostes esse. amdem ill0s causam belli cum B0deli habe re quam Secum et cum aliis gentibus, lubidinem imperitandi, qui omnia regna adverSa sint. Tum SeSe, paulo ante Carthaginienses, item regem er-Sen, 0St, uti quiSque opulentiSSumus videatur, ita
Romanis hostem fore. iis atque aliis talibus dictis, ad Cirtam oppidum iter c0nstituunt, qu0d ibi Me
tellus praedam captivosque et impedimenta locave rat ita Jugurtha ratus, aut capta urbe operae pretium lare, aut, Si Romanu auxilio Sui venisset, praelio SeSe eerlaturos. Nam callidus id modo sestinabat, Bocchi pacem imminuere, ne moras agitando, aliud quam bellum mallet.
Dum Metellus hostes opperitur, provinciam Mario datam audiens, bellum intactum trahit, A. U. 647.
LXXXΙΙ. Imperator, postquam de regum Societate cognovit, D temere, neque, uti Saepe jam victo Jugurtha con Sueverat, omnibu locis pugnandi copiam facit. Celerum haud procul ab Cirta castris munitiS, rege opperitur; mes: u ratus, cognitis Mauris, qu0niam i novus h0Sti acceSSerat, ex commodo pugnam sacere. Interim Ronia per litteras certior fit provinciam Numidiam Mari datam nam consulem
factum jam antea acceperat. Qui rebit Supra b0num atque honeStum perculSUS, neque lacrumaStenere, neque moderari linguam vir egregius in aliis artibus, nimis m0lliter aegritudinem pati Quam
147쪽
BELLUM IUGURTHINUM 45 rem alii in superbiam vertebant alii 0num ing0nium c0ntumelia accensum esse multi, qu0d jam parta victoria ex manibus eriperetur. Nobis satis cognitum, illum magis honore Marii quam injuria sua
excruciatum, neque tam anxie laturum suisse, si adempta provincia alii quam Mario traderetur.
LXXXIlI Igitur e dol0re impeditus, et quia Stubliliae videbatur alienam rem periculo Suo curare, legat0s ad Bocchum mittit, postulatum ne Sine cauSah0stis p0pulo roman fieret et Habere eum magnam c0piam societatis amicitiaeque conjungendae, quae potior bello esset quanquam opibus sui confideret, n0n debere incerta pro certis mutare; omne bel-him sumi sacile, ceterum aegerrume deSinere non in ejusdem potestate initium ejus et finem esse incipere cuivis, etiam ignavo, Ilicere dep0ni, quum victores velint. Proinde ibi regn0que conSuleret, neu florentes res suas cum Jugurthae perditis misceret sod ea rex satis placide verba tacit et Sese pacem cupere, Sed Jugurthae Artunarum misereri si eadem illi copia fieret, omnia conventura. inurSUS imperator contra postulata Bocchi nunti0s mittit. Ille probare partim, alia abnuere. 0 modo, Saepe ab utroque missi remiSSisque nuntiiS tempuS prOcedere, et ex Metelli voluntate, bellum intactum trahi.
Martiis, Olento plebe et favente, omnia paratrum bello opus sunt.
LXXXIV. At Marius, ut supra diximuS, cupientissuma plebe conSul actus, p0Stquam ei provinciam Numidiam populus jussit, antea jam infestus n0bilitati, tum vero multus utque sero instare 10
148쪽
Singulo modo, modo univers08 laedere dictitare Sese consulatum ex victis illis sp0lia cepisse alia praeterea magnifica pro Se et illis d0lentia. Interim quae bello opus erant prima habere 0stulare legionibus supplementum auxilia a p0pulis et regi bus sociisque ' arceSSere praeterea ex Latii sertis- Sumum quemque, pler0Sque militiae, paucos ama cognito accire, et ambiundo cogere homines emeritis stipendiis secum prosicisci. Neque illi senatus, quanquam adVerSu erat, de ullo negoti abnuere audebat ceterum Supplementum etiam laetus decre-Verat, quia neque plebi millitia volenti putabatur, et Marius aut belli usum aut studia volgi amiSSurus. Sed ea res frustra Sperata tanta lubido cum Mario eundi plerosque VaSerat SeSe quisque praeda l0cupletem, victorem d0mum rediturum, alia hujusce modi animis trahebant. Et eos non paulum orati0ne
sua Marius arrexerat nam p0Stquam omnibUS quae
postulaverat decretis, milites scribere volt, hortandi causa, simul et n0bilitatem, uti consueverat, exagitandi, concionem populi advocavit deinde hoc m0do disseruit
Marius oratione nobiles carpit, seipsumque laudat.
LXXXV. et Scio ego, uirites, plerosque non iisdem
artibus imperium a vobis petere, et p08tquam adepti Sunt, gerere primo industrios, supplices, modicos esse dehinc per ignaviam et superbiam aetatem agere. Sed mihi contra ea videtur nam, quo niVerSa
A populis et eoibus extra Italiam, a sociis italicis, extra Latium.
149쪽
respublica pluris est quam conSulatu aut praetura, eo majore gura illam administrari quam haec peti debere. Neque me fallit quantum, cum maXumo benefici vestro, negotii Sustineam bellum parare simul et aerari parcere cogere ad militiam qu0sn0lis offendere, domi serisque omnia curare, et ea agere inter avidoS, OccurSanteS, acti080S, Opini0ne, Quirites, asperius est. Ad hoc, alii Si deliquere, e tu n0bilitas, maj0rum acta sortia, cognat0rum et assinium opes, multae clientelae, omnia haec praesidio adsunt mihi spes omne in memet Sitae, qua ne cesse est et virtute et innocentia tutari; nam alia infirma sunt. Et illi id intellego, uirites, omnium ora in me converS eSSe aequ0 b0n0Sque lavere, quippe benefacta mea reipublicae procedunt; 0bilitatem locum invadendi quaerere quo mihi acrius adnitendum est, uti neque o capiamini, et illi frustra sint. Ita ad hoc aetatis a pueritia sui, ut omnes laboreS, pericula, con Sueta habeam. Quae anteveStra beneficia, gratuit saciebam, ea uti, accepta mercede, deSeram, n0n Si conSilium, uirites Iliis dissicile est in p0testatibus temperare, qui per ambitionem Sese pr0bos Simulavere mihi, qui omnem aetatem in optumis artibus egi, bene sacere jam ex consuetudine in naturam Vertit Bellum me gerere cum Jugurtha jussistis quam rem n0bilita aegerrum tulit. Quae 80, reputate cum animi vestris num id mutare melius sit, si quem excisso globo nobilitatis ad hoc aut aliud tale negotium mittatis,40minem veteris prosapiae ac mullarum imaginum, et nullius Stipendii scilicet uti in tanta re, ignarus Innium, trepidet, estinet Sumat aliquem ex p0pul monit0rem
150쪽
officii. Ita plerumque evenit uti, quem VOS imperare jussistis, is ibi imperatorem alium quaerat. Atque ego scio, Quirites, qui p0StqUam OnSU-le facti sunt, aeta majorum et Graecorum militaria praecepta legere coeperint homine praep0Steri nam gerere quam ieri tempore poSteriUS, re atque Suprius St. 0mparate nunc, uirites, cum ill0rum Superbia me hominem novum. Quae illi audire et legere S0lent, e0rum partem vidi, alia eg0met geS-
si quae illi litteris, ego militando didici nunc vos
existumate, facta an dicta pluris sint. Contemnuntn0vitatem meam, ego illorum ignaviam mihi se tuna, iliis probra objectantur. Quanquam ego nutu-rδm Unam et communem omnium exiStumo, Sed
sortiSSumum quemque generosissumum. Ac Si jam
ex patribus Albini aut Bestiae quaeri p0SSet, menean illos ex se gigni maluerint, quid reSponSuro creditis, nisi sese liberos quam optumos voluisse' u0d si jure me despiciunt, saciant idem maj0ribu SutS, quibus, uti mihi, ex virtute nobilitas coepit. Invident h0110ri me ergo invideant et labori, innoeentiae, periculi etiam meis, qu0niam per haec illum cepi. Verum homine c0rrupti superbia ita aetatem agunt quasi vestros honores contemnant, ita h0s petunt quasi honeste vixerint. Nae illi salsi sunt, qui diversissumas res pariter exspectant, ignaVide voluptatem et praemia virtutis. Atque etiam, quum
apud vos aut in Senatu verba iaciunt, pleraque Oratione majore Suo extollunt eorum Ortia saeta memorando clariore Sese putant quod contra est nam quanto vita illorum praeclarior, tanto horum