Opera : Tatiani et Hippolyti

111쪽

capientiam cognoscentes, o legi et justitiae obsequentes, perpetuo in iis citra uli una laborum permaneant quibus anteactam vitani, quamvis in terrenis ossent et corruptioni obnoxiis corporibus, sortiter toleraverunt. Quodcumque enim alterius causa condita sunt, illis quorum causa condita sunt non jam exstantibus merito et ipsa esse desinent, nec frustra permanserint propterea quod inter divina opera nihil sit loci robus inutilibus. Quae vero ob hanc ipsam causam condita sunt ut essent, et vitam sibi convenientem degerent, cum haec causa colligata sit cum natura, et in obiexistendi ration posita, iis nihil unquam possit accidero cur omnino esse desinant. Sed cum causa illa, ob quam condita sunt, semper existendi ratione pectetur necesso est ad perpetuitatem animal ita conditum servari, o agens et patiens quod ipsius naturae congruunt, duabus illis parti bus, ex quibus Constat, quod suum cujusque est in medium asserentibus cita ut anima aequabiliter in qua condita est

natura exstet et permaneat, munuSque ibi Congruum ad ministret est autem proprium eju munus Corpori appetitus regero, o quidquid usquam inciderit, id apti dijudi

caro et moliri judiciis et mensuris); corpus autem secundum naturn m ad C quae congruunt moveatur, et destinatas sibi mutationes accipiat, et Cum peteris, quae ad aetatem aut speciem aut magnitudinem pertinent, ipsam etiam resurrectionem. Est enim specie quoddam mutationis, eaque Omnium postrema, resurrectio, et Corum qui tunc temporis

adhuc supererunt, in melius immutatio. XIII. Quibus rebus non minus considentes quam iis

quae jam venerunt, C propriam naturam Considerantes, cum obnoxium egestati et corruptioni vitam diligi utiis, ut praesenti evo conveniuntem, tum immunem a corruptiono

112쪽

illudentes, sed certissimo sidetjussori credimus Dei consilio, quod ille intendit, cum hominem ex anima immortali

et corpore constituit, ac mente et insita lege eum instruxit, ad conservationem et custodiam eorum quae ab ipso, Vita sapienti et rationis participi congruentia sunt dola : probe intelligentes suturum non fuisse ut ejusmodi animal sim geret, ac omnibus ad perpetuitatem rebus ornaret, nisi hoc opus permanere Voluisset. Igitur si universorum opis ex hominem condidit, ut sapientis vitae particeps esset, ac ipsius magnificentiae et elucentis in omnibus sapientiae speculo tors actus, in his semper contemplandis permaneret secundum auctoris consilium et occeptam ab eo naturam nascendi causa fidem facit perpetuitatis, perpetuitas autem resurreC-tionis, qua sine homo permanere non possit. Ex his autem quae diximus perspicuum est resurrectionem ex nascendi causa et auctoris consilio clare demonstrari. Cum ergo talis causa extiterit cur homo in mundum induceretur, consentaneum est ut quae ex his natura aut ordine cons quuntur, consideremus. Si ordo investigandi spectatur, sequitur nascendi causam hominum genitorum naturB, hominum naturam justum creatoris de iisdem judicium, haec omnia vitae sinis. His autem quae principem locum tenent investigatis, deinceps consideranda est hominis na

XIV. Veritatis dogmatum aut cujuscumque rei ad investigandum proposito demonstratio, quod quidem indubitatis argumentis dicta Confirmet, non oris deducitur, aut ex iis quae nonnulli Opinantur aut opinati sunt, sed ex communi et naturali ratione aut posteriorum ex prioribus consecutione Vel enim de primis principiis agitur, tumque sola opus est admonitione ad naturalem notionem excitandam; vel do iis quae secundum naturam e primi ConSequuntur, ac de naturali serie, tumque opus est his in rebus ordinem

113쪽

adhibere, dein instrando quid primis ut principibus vero

cohaereat, ut nec Veritas nec veritatis tuta demonstration gligatur, ne critia natura ordinata et distincta sunt confundantur, nec naturalis series distrahatur. Unde oportere arbitror ut qui a quiana ad propositam quaestionem studium allarunt, ac prudenter dijudicare volunt utrum sutura sit necne humanorum corporum resurrectio, ii primo attente considerent quam vim habeant quae ad hujus rei demons trationem Valent, et quem quaeque locum teneant, quid primum, quid secundum, quid tertium, quid denique postremum. tquo in his disponendis primo loco statuenda est generationis hominum causa, id est consilium quod intendit creator cum hominem fecit huic dein do convenienter subnectenda est hominum natura, non quod Ordino posterior sit, sed quod utrumque simul dijudicari non possit, etiamsi quam maxime simul existant, et ad propo sitam quaestionem par momentum asserant. His argumentis, it longo principibus et ab ipso Dei opificio repotitis,

claro demonstrata resurrectio, non minus rationibus ex

providentia deductis confirmatur, id est, ex debitis unicuiquo homini justo judicio praemiis aut paenis, et propositio vitae humanae me Multi enim de resurrectione disputantes ei rei quam tertiam numeramus, causam omnem soli assignarunt, resurrectionem fieri propter judicium arbitrali. Quod quidem manifeste salsum ex eo demonstratur, quod qui moriuntur, ii omne quidem resurgant, non tamen qui resurgunt omne judicuntur. Nam si sola udi ci aequilas resurrectionis causa esset, oporteret ut qui nec mali quidquam egorunt nec boni, id est teneri admodum insanius, i ncque otiam resurgerent. Sed cum resurrecti Concedatur cum caetoris omnibus, tuniciis etiam qui prima in aetate mortui sunt, etiam ipsi argumento sunt resurrectio' uem n0n propior judicium si vi, si primaria caris specte-

114쪽

tur, sed propter conditoris consilium et rerum condituruua

XV. Cum autem spectata in hominum generatione auSudemonstrare vel sola possit resurrectionum naturali serie dissoluta corpora sequi aequum est ut nullam ex proposi iis rationibus desugiamus, sed convenienter iis quae diXimus, his qui per se perspicere non possunt, demonStremus quid unaquaeque res ex aliis consequQns, in primi autem quid hominum natura quae in eamdem notionem ducit, nec minus valet ad astruendam resurrectionem, habeat Omenti. Nam si omnis communiter hominum natura ex unima immortali constat et corpore quod cum anima in P Itione conjunctum suit, Ac neque naturae animae per Seipsam aut corporis naturae separatim Deus ejusmodi creationem ac vitam et totius vitae decursum despondit et destinavit, sed compositis ex utroque hominibus, ut quibus X rebus On- Stantium gignuntur et vivunt, cum iisdem ad unum aliquem et communem finem vita peracta perveniant necesse est Omnino, ut cum unum sit ex utrisque animal quod patitur qUMCUmque anima patitur et corpus, et operatur ac perficit quaecumque sensuum aut rationis judicio continentur; ne-CeSSejSt, inquam, ut tota ejusmodi rerum series et Conti nuatio ad unum aliquem sinem reseratur; ut Omnia in Omnibus ad unum hominis concentum et eamdem Omnium assectionum societatem concurrant, generati hominis, natura hominis, vita hominis, actiones et perpessiones, ita et vitae conveniens sinis. Quod si unus aliquis est totius animalis concentus, et rerum Omnium societas, sive ab anima proficiscuntur, sive corpore ossiciantur; unum esse oportet

his omnibus finem Fini autem unus orit, si animal cujus est illo finis, in sua idem exstet constitutione. Idem autetia animal oxstabit, si omnia ex quibus tanquam partibus animal componitur, adem exstent. Eadem secundum pro

115쪽

pii. im coii junctionen Oxst oblint simila dissoliua sunt, ite iunici ut animalis constitiationem coalescunt. Eorumdem autem constitutio hominum necessario cons quentem mortuorum et dissolutorum corporum resurrectionem demonstrat. Nam squo illa nunquam inter se eaedem partes secundum naturam conjungentur, C eorumdem hominum natura

constiterit. Quod si mens et ratio hominibus dato ad intelligentiam earum rerum quae mente percipiuntur, nec

substantiarum solum, sed etiam illius qui haec odit o nitalis et sapientia et justitiae necesso est ut iis perma

non tibus quorum Causa rationis judicium concessum est, ipsum quoque Permaneat concessum ad haec discernenda judicium: permanere autem non poterit, natura, quae illudoxcipit, in qua residet, non permanente. Qui autem montem et rationem suscipit, homo St, non anima per seipso. Nocosso est ergo hominem X utroque Constantem Semper permanor non potest autem permanore nisi resurgat. Nam si nulla sit resurrectio, nequaquam hominum, flucti J-nus hominum, natura permanserit. ΗOminum natura non permanente, frustra anima corporis indigentiae et purpussionibus sociata frustra corpus constrictum, quominus enilua appetit consequatur, nimo habenis obsequens o si aeno subjoctum inutilis mens, inutilis prudentia, justitiae ob servatio, ac virtutis omnis exercitatio, et legum institutio ac dispositio atque ut verbo dicam, inutilo quidquid in homi nibus t propter homines honesti, praeclari, vel potius in utilis ipsa etiam hominum creatio et natura. Quod si in omnibus omnino Dei operibus et donis tib co concessis, nihil

est rebus inutilibus loci necesse est omnino ut animae perpetuitati respondeat perpetua corpori S Cunilum propria in

XVI. Nomo autem admiretur, quod vitam morte ot cor ruption interscissam appello mus permnusionum sod ni-

116쪽

mo attendat non unam esse hujus nominis Sententiam, nec Unam permansionis mensuram, quia nec una permanentium natura. Nam si unumquodque eorum quae permanent, Ο-Cundum suam naturam permanet; non sane ejusmodi permansionem apud eos qui omnino incorrupti et imumrtales Sunt quiSquam reperiat, quia praestantiores substantis iu-

serioribus non adaequantum nec in hominibus aequabilis illa et immutabilis quaerenda, quippe cum hi ab initio immortales facti sint, et sola creatoris voluntate perpetuo permaneant, homines autem ab ipso quidem ortu immutabilem permansionem Secundum animam habeant, at secundum corpus immutationis beneficio incorruptionem assequantur.

Id enim resurrectionis ratio sibi vult. Ad quam respicien tes, corporis dissolutionem, ut vitae egestati et corruptioni

obnoxiae consequentem CXSpectamus; et pOS eam, Corruptionis expertem speramus permansionem ne brutorum morti nostram adaequantes, nec immortalium permansioni hominum permansionem, ne si ita faciamus, hominum naturam et vitam imprudentes rebus disparibus adaequemus. Non est igitur hac in re serendum moleste, quod aliqua inaequalitas in hominum perduratione appareat; nec quia animae e corporis membris discessio ac partium dissolutio continuam vitam interrumpit, idcirco resurrectio desperanda. Neque enim quia solii liones sensuum et naturalium lacultatum, quod naturaliter in somno si unt, vitum in sensibus positam interrumpere videntur, dormientibus certo temporis intervallo hominibus et rursum quodammodo reviviscentibus; idcirco eamdem vitam dicere refugimus. Quae causa suit, ut mihi videtur, cur nonnulli fratrem mortis dicerent somnum, non quod ex iisdem proavis et patribus genitos singerent, sed quia similia patiuntur qui mortui sunt et qui dormiunt, quantum spectat ad quietem et eorum quod adsunt, quaeque giantur, Vel potius sui ac pro

117쪽

pri. vitae oblivion in . Igilii P si honii nil in vitam, quia tantarii, ipso ortu us lito ad dissoli ilionem res orta est inaequali lato iisquo uinibus quod diximus interrumpitur, eamdem lanien vitam appellare non. refugimus neque etiam disso lillioni succedentem vitam, quod secum adjunctam habet resurrectionem, desperare debemus quamvis aliquandiu animae e corpor digressu interrumpatur. XVII. Ipsa enim hominum natura, antiquitus et ex Crea loris volitia tale inaequalitatem sortita, inaequalem habet vi

lana et permansionem, nunc somno, nunc morte, et elatis

cujusque immutationibus interruptam, non perte exstan tibus iis quod prioribus superveniunt. Quis enim crederet,

nisi xperientia doceretur, in similari et molli semino tot

et tantarii in reposita esse facultatum, et earum quae simul assurgunt et compinguntur molium discrimina, Ossium, inquam, nervorum et cartilaginum, et musculorum et car nium, et viscerum ac caeterarum Corporis partium: Nequo

enim in humidis adhuc seminibus horum quidquam videre

est nec in insantibus quidquam eorum quae persectis Superveniunt, nec in persecta aetate ea quae Sunt egressorum ex ephebis, nec in istis ea quae senum apparent. Quamvis autem eorum quae diximus quaedam nullo prorsus modo,qiuaedam obscure naturalem sortem et supervenientes hominum natura mutationes exhibeant; sciunt tamen qui

cumque prae nequitia aut pigritia in his robus dijudicandis

non caecutiunt, primo Semina spargenda esse, deinde his per singulas partes et membra explicatis, ac ditis in lucem sue libus supervenire primo delatis incrementum, deinde ex incremento persectionem, tim ex persectione remissionem facultatum naturalium usque ad senectutem, deniquo saliscentium corporum dissolutionem. Quemadmodum igitur hac in re, cum nec scinon vitam hominum et Ormam, nec vita dissolutionem in prima principia prae se erat nati irΩ-

118쪽

lium eventuum series fidem eorum facit quorum argu menta oculis spectanda non traduntur; multo magis ratio, o naturali serie veritatem investigans, fidem facit resurrectionis, cum tutior et praest 'tior sit experientia ad con-srmationem veritatis. XVII. Rationum momenta modo a nobis ad investigan dum propositam resurrectionem adstruentia sunt quidem omnia ejusdem generis, ut ex eodem natu principio principium autem illis est primorum hominum ex creatione generatio , sed alia ex ipso confirmantur principio unde orta sunt, alia naturae et Vitae hominum consequentia ex Dei circa nos providentia sidem accipiunt nam causa secundum quam et propter quam nati sunt homines, cum natura hominum colligata, X creatione vim deducit jus titio autem alio, secundum quam homines qui bene vel male vixerunt judicat Deus, ex eorumdem hominum fine): illinc enim nascuntur, sed magis pendent ex providentia. Prioribus autem, ut potuimus, demonstratis, praeclarum

sane fuerit etiam ex posterioribus, id est ex debito cuiquo homini secundum justum judicium praemio aut poena, et ox vitae humanae sine rem propoSi tam demonstrare, atqueo ipsis illis id praemittere quod natura princeps est, et a judicii ratione initium considerandi sacere unum tantiam, studio convenientis rebus propositis principii et ordinis, subjicientes, oportere ut qui creatorem hujus universi ad mittunt Deum, ejus sapientiae et justitia operum omnium custodiam et providentiam assignent, Si quidem in suis principiis permanere Velint, et iam de his ita sentiant, ni hi omnino neque in caelo neque in terra gubernationis et providentiae expers existiment, sed ad omnia, sive latentia

sive exstantia, Sive parVa Sive Bgna, procurationem creatoris permeare agnOSC3nt. gent Onim re Creato omnes creatoris procuratione : Sigillatim autem unaquaeque prout

119쪽

a alma instilis tu si, o nilinii od institi ita ost Pireposterioni in studii osse arbitio si ungero nunc et dividero, et quid cui tuo naturo conveniat recensero velle. HOuio certe, u lito nunc protiositum est dicero, qualenus indiguus est, egota lini illo quati nus mortalis, successione fit latenus ratione prauli tus, iudicio. Jam vero si horum unumquodque homini secundum naturam est; si alimento eget propter vi iam, SUCCOSSi in propter generis torpetuitatum, judicio propter cibi et successionis legem Decosse est ut cum alimentum et successio in utrumque surantur, judicium quoque in utrumque, id est, in hominem ex corpore et anima constant in oratur, ac ejusmodi homo rationem actionum omni imi r udat, O pro ei praemium Ut poenam accipiat. Quod si justum judicium utrique mercedem actionum Pro gat; si aequum non est ut anima Sola rerum Un Ciam Orpore gestarum praunia reserat nam per se ipsa non movetur iis quod circa coPl oris voluptates et cibos et cullus

peccantur , nec corpus Solum est enim per seipsum di judicanda legis et iis titio expurs , sed ut compositus extili sque homo de unaquaque Ictionum suarum in judicium vocetur id autem si nequo in hac vita venire ratio reperit non enim ille pro meritis status in praesenti vita servatur, cum multi atho et iniquitati ac ii qui tite omni

dediti, usque ad mori in Xporte Dialorum permaneant; contra qui vitam suam ad omnem virtutum dirigunt, in doloribus injuriis, caluiam iis, cruciatibus et Omnis generis calamitatibus vivant), neque etiam post mortem nequo enim adhuc utrumque exstat, anima quid 'm n corpore se- Parata, corpore autem ipso in ea dissoluto ex quibus collectum suorat, nec quid Itiam iri ori naturi Ct Ormae, ne litui memoriam rerum gestarum relinunte , quod superest Cuique perspicuum est, oportere secundum Apostolum hoc cor ptibile et dissiptibilo induor incorruptio: lom, ut vivisi-

120쪽

catis ex res lirrectione iis quae mortua erant, et rursum Conjunctis quae separata, aut etiam omnino dissoluta, merito quisque reserat quae per corpus ossit, siVe bona, sive mala.

XIX. Igitur adversus eos qui providentiam Confitentur, et eadem ac nos admittunt principia, deinde propriis sententiis nescio quo pacto Xcidunt, his utatur quis sermoni bus ac multo etiam pluribus, si quidem dilatare velit quae concise et cursim dicta sunt. Sed adversus eos qui de principiis dissident, optimum sorte fuerit aliud istis principium praemittere, simul cum illis dubitantes de quibus ipsi rebus

opinantur, et ad hunc modum una disceptantes, num tota prorsus hominum vita despiciatur, ac densa quaedam caligo terris dissus tum ipsos homines, tum eorum actione ignoratione et oblivione involvat an multo tutius sit oxistimare

suis creatorem praeesSe peribus, omnium quaecumque sunt

aut sunt inspectorem, operum et cogitationum judicem. Nam si nullum omnino hominibus rerum gestarum judicium datur, nihil homines amplius habent quam belluae. Imo istis infelicius agunt, ut qui perturbatos animi motus in servitutem redigant, ac pietatis et justitiae virtutumque

Caeterarum curam gerant belluarum autem et serarum vita optima, virtus vero insipiens judicii minae res perridicula, voluptati autem omni indulgere maximum bonum, Ommune autem horum omnium decretum atque Una leX, amica illa intemperantibus et lascivis sententia, Manducemus et bibamus, cras enim moriemur . Ialis enim vitae sinisne voluptas quidem, ut nonnulli opinantur, sed status omnis sensus Xpers. Quod si hominum creatori aliqua est

Operum uorum Curu ac bene aut male actae vilae servatur

alicubi discrimen vel in praesenti vita, adhuc viventibus qui intutem aut vitium sectantur vel post mortem, iis