Expeditio Cyri [microform]

61쪽

LIB. H. AEM. II. LIB. H. ae . II. III.

15 ἐτέτρωτο, καταβας ἐθωρακιζετο καὶ οἱ συν αυτω ἐνλδε αοπλίζοντο ἐκον λέγοντε οἱ προπειι θέντες σκοποὶ τι υ ιππεις ti αλλ' υπογγια νέμοιτο. καὶευθυς γνωσαν πάντες τι ἐγγυς που ἐστρατοπεδευετο

βασιλευς καὶ γαρ καπνὸς ἐφαίνετο ἐν κώμαις ου 16 προσω. λέαρχος δε ἐπὶ μεν του πολεμιους ου ἐγεν 'ρδει, γαρ καὶ απειρηκοτας τους στρατιωτας καὶ σίτους υντας δη δὲ καὶ ἔχε ν ου μέντοι Ουδε απέκλινε, φυλαττομενος μη δοκοίη φευγειν, ἀλλ' ευθυωρον αγωναμα τῶ ηλίφ δυομένω εἰς ας ἐγγυτάτω κώμας τους πρώτους χων κατεσκήνωσεν, ἐξ co διήρπαστο αὐτοδ βασιλικου στρατευματος καὶ αυτα τα πω τῶν Ποικιῶν ξυλα OP μεν πιυμ πρῶτοι Ῥμως τροπω τινὶ ἐστρατοπεδευσαντο, οἱ δε στεροι σκοταῖοι προσιοντες ως ἐτυγχανον καστοι ηυλίζοντο, καὶ κραυγην πολλην ἐποίουν καλουντες ἀλληλους, στε καὶ τους πολεμίους ἀκουειν ωστε οἱ μεν ἐγγυτατα τῶν πολεμίων και ἔφυγον ἐκ των σκηνωμάτων δηλον δε τουτο τῆ στε- 18ραίε ἐγένετο ουτ γαρ υποζυγιο ετ ουδεν ἐφάνηουτε στρατόπεδον ουτε καπνος ουδαμου πλησίον ἐξεπλάγη δέ, s εοικε, καὶ βασιλευς η ἐφόδι' του στρατευματος. ἐδηλωσε δε τουτο οἷς τῆ στεραία ἔπραττε. 19 προῖουσης μέντοι τῆς νυκτὁ ταυτης καὶ τοῖς Ἐλλησι φόβος ἐμπίπτει, καὶ θόρυβος καὶ δουπος ην οἷον εἰκος

20 φόβου ἐμπεσόντος γίγνεσθαι Κλέαρχος δε ολμίδην

'Hλειον ον ἐτυγχανεν εχων παρ' εαυτω κηρυκα αριστον των τότε, ἀνειπειν ἐκέλευσε σιγην κηρυξαντα τι προαγορευουσιν λαρχοντες, ο αν τὸν ἀφέντα τὸν ονον εἰς τα οπλα μηνυσύ, τι ληψεται μισθὸν --21λαντον. ἐπε δε ταυτα ἐκηρυχθη, Ἀγνωσαν οἱ στρατιωται τι κενὸς ο φόβος ιη και οἱ αρχοντες σω.

ἄμα δε ορθρω παρηγγειλεν Ἀλέαρχος εἰς τάξιν ταοπλα τίθεσθαι τους Ελληνας ηπερ εἰχον τε ην τὶ μάχη.

δῆλον ην τ μεν γαρ πρόσθεν ημέρα πέμπων τὰ οπλα παραδιδόναι ἐκέλευε, τότε δε αμα ηλω ἀνατέλλοντι κηρυκας πεμψε περὶ σπονδῶν οἱ δ' ἐπεὶ ἐλθον πρὸς τους προφυλακας, ἐζητο- τους αρχοντας ἐπειδηδὲ ἀπηγγελλον οἱ προφυλακες, λέαρχος τυχων τότε

τὰς τάξεις ἐπισκοπῶν ἐπε τοῖς προφυλαξι κελευειντους κηρυκας περιμένειν χρι αν σχολά i. ἐπεὶ δε χατέστησε τὸ στράτευμα ἄστε καλως εχειν ορασθαι πάντIςάλαγγα πυκνην, ἐκτὸς δε των πλων μηδένα κατα- ένανη εἰναι, ἐκάλεσε του ἀγγέλους, καὶ αυτός τε προῆλθε του τε ευοπλοτάτους χων καὶ υειδεστάτους τῶναυτου στροτιωτῶν καὶ τοῖς αλλοις στρατηγοῖς ταυτὰ

εφρασεν ἐπεὶ δε ἡ πρὸς τοῖς ἀγγέλοις, ἀνηρωτα τι ο

δρες ιτινες ἱκανοὶ σονται τά τε παρὰ βασιλέως τοῖς Ελλησιν απαγγεῖλαι καὶ τὰ παρα τῶν Ἐλληνων βασιλε ὁ δε ἀπεκρίνατο, 'Aπαγγέλλετε τοίνυν αυτρο τι μάχ η 5 δεῖ πρῶτον αριστον γαρ υκ εστιν ουδ' ὁ τολμησων περὶ σπονδῶν λέγειν τοῖς Ἐλλησι μη πορίσας ἄριστον. ταυτὶ ἀκουσαντες οἱ ἄγγελοι απηλαυνον, καὶ ηκον 6 ταχυ καὶ δηλον ην τι ἐγγυς που βασιλευς ην η ἄλλος τις - ἐπετέτακτο ταυτα πράττειν' Ἀλεγον δεδτι εικότα δοκοῖεν λέγειν βασιλεῖ, καὶ ηκοιεν ηγεμο- νας εχοντες ο αυτους, ἐὰν σπονδαὶ γένωνται, ἄξουσινενθεν ξουσι τὰ ἐπιτηδεια. ὁ δε ηρωτα εἰ αυτοῖς τοῖς τἀνδράσι σπένδοιτο τοῖς ἰουσι καὶ ἀπιουσιν, et καὶ τοῖς

Xenophontia Auabasis, reo A. Hug. 4

62쪽

LIB. II. CAP. III. αλλοις ἔσοιντο σπονδαί οἱ δε, υπασιν, φασαν, μέχρι 8αν βασιλεῖ τα παρ' μῶν διαγγελθῆ. ἐπε δε ταυταῶπον, μεταστησάμενος αυτους Ἀλέαρχος ἐβουλευετο καὶ ἐδοκει τας σπονδα ποιειοθαι ταχυ τεJ καὶ καθ' ησυ-sχίαν ἐλθεῖν τε ἐπὶ τα ἐπιτηδεια καὶ λαβεῖν. ο δε Κλεαρχος εἶπε, Aoκεῖ με κἀμοὶ ταυτα ου μέντοι ταχυ γε ἀπαγγελω, ἀλλὰ διατριψο εστ ῶν κνησωσιν οἱ ἄγγελοι μη ἀποδοξρ ημιν τὰς σπονδὰς ποιήσασθαι 'οιμαι γε μεντοι, φη, καὶ τοῖς ημετέροις στρατιώταις τὸν αυτον φόβον παρεσεσθαι. ἐπεὶ δε ἐδοκει καιρος ειναι, ἀπηγγελλεν τι σπένδοιτο, καὶ δευθυς ηγεῖσθαι 10 ἐκέλευε προ τἀπιτηδεια καὶ οἱ μεν ηγουντο, Κλέαρχος μέντοι ἐπορευετο τὰς μεν σπονδὰς ποιησάμενος το δεστράτευμα χων ἐν τάξει, καὶ αυτος ωπισθοφυλάκει. καὶ ἐνετυγχανον τάφροις καὶ αυλωσιν δατος πληρεσιν ως ιι δυνασθαι διαβαινειν ἄνευ γεφυρῶν' αλλ' ἐποι-

ουντο ἐκ τῶν φοινικων Ους ευρισκον ἐκπεπτωκοτας, τους

11 δε καὶ ἐξέκοπτον. καὶ ἐνταυθα ην Κλέαρχον καταμαθεῖν ως ἐπεστάτει, ἐν με τύ ἀριστερα ζειρὶ το δορυ-χων, ἐν δ τῆ δεξια βακτηριαν καὶ ι τις αυτ δοκοιχὶ τῶν προς τουτο τεταγμένων βλακευειν, ἐκλεγομενος τον ἐπιτηδειον παισεν ἄν, καὶ ιι αυτὸς προσελάμβανενεις τὸν πηλὸν ἐμβαινων ἄστε πῆσιν αἰσχυνην ιναι 12 μη ου συσπουδάζειν. καὶ ἐτάχθησαν προς αυτ οἱ εις τριάκοντα ετη γεγονοτες ἐπεὶ δε καὶ λέαρχον ἐώρων σπουδάζοντα, προσελάμβανον καὶ οἱ πρεσβυτεροι. 13πολυ δε μαλλον ὁ λέαρχος σπευδεν, υποπτευωναυτ τ πλήρεις εἶναι τὰς τάφρους δατος ου γαρ

προφαινοιτο τοῖς Ἐλλησι δεινὰ εἰς την πορείαν, τουτου LIB. II. CAP. III

ενεκα βασιλεα ,πώπτευεν επὶ ὰλ πεδίον τν ήδωρ ἀφεικεναι πορευομενοι δε ἀφικοντο εἰς κώμας θεν 14 ἀπεδειξαν οἰ ηγεμονες λαμβάνειν τὰ ἐπιτήδεια. ἐνην δὲ σῖτος πολυς καὶ οἰνος φοινίκων καὶ οξο εα ητὸν ἀπὸ των αυτῶν αυτα δε αἱ βάλανοι τῶν φοινικων ἴας 15μεν ἐν τοῖς Ελλησιν εστιν ἰδεῖν τοῖς οἰκεταις ἀπεκειντο, αἱ δε τοῖς δεσποταις ἀποκειμεναι ησαν ἀπολεκτοι, θαυμάσιαι του κάλλους καὶ μεγεθους, ἡ δε ψις ηλεκτρουουδεν διεφερε' τὰς δέ τινας ξηραίνοντες τραγηματα ἀπετίθεσαν καὶ ην καὶ παρα ποτον ηδυ μέν, κεφαλαλγες δέ. ἐνταυθα και τὸν ἐγκέφαλον του φοίνικος πρῶτον 16εφαγον οἱ στρατιωται, καὶ οἱ πολλοὶ ἐθαυμασαν το τε εἶδος καὶ την ἰδιοτητα της ηδονῆς. ην δε σφόδρα καὶ

τουτο κεφαλαλγές. 4 δε φοῖνιξ οθεν ἐξαιρεθείη ὁ ἐγκέφαλος ολος αυαίνετο. Ἐνταυθα μειναν ημερας τρεῖς καὶ παρα μεγάλου 17

βασιλεως ηκε ισσαφερνης καὶ ὁ της βασιλεως γυναικὸς ἀδελφὸς καὶ ἄλλοι Πέρσαι τρεῖδ' δουλοι δε πολλοὶ ειποντο. ἐπεὶ δε ἀπηντησαν αυτοῖς οἱ των Ἐλληνων στρατηγοί, χλεγε πρωτος πισσαφέρνης δι Ἀρμηνέως τοιάδε. Ἐγώ, ω ἄνδρες Ἐλληνες, γείτων οἰκω τῆ Ἐλλάδι, 18 καὶ ἐπεὶ μῆς εἰδον εἰς πολλὰ καὶ ἀμηχανα πεπτωκότας, ευρημα ἐποιησάμην εἴ πως δυναίμην παρα βασιλέως

αἰτησασθαι δουναι ἐμοὶ ἀποσωσαι μῶς εις την Ἐλλάδα.οῖμαι γὰρ ἄν ου ἀχαρίστως μοι πειν ουτε πρὸς υμῶν Ουτε πρὸς τῆς πάσης Ἐλλάδος ταυτα δε γνου ρτουμην 19 βασιλέα, λέγων αυτ οτι δικαίως αν μοι χαρίζοιτο, τι αυτ Kυρόν τε ἐπιστρατευοντα πρῶτος ήγγειλα καὶ βοηθειαν χων ἄμα τῆ ἀγγελία ἀφικόμην, καὶ ριόνος των κατὰ τους Ἐλληνας τεταγμενων υκ φυγον, ἀλλὰ

63쪽

LIB. ΙL T . III. διηλασα καὶ συνεμιξα βασιλεῖ ἐν τῶ μετερω στρατο-πίδαο ἔνθα βασιλιυς αφειετο, ἐπεὶ Κυρον πεκτεινε καὶ τους συν/υρω βαρβαρους ἐδιωξε συν τοῖσδε τοῖς παρουσι νυν με ἐμου, οῖπερ αυτ εἰσι πιστοτατο. J. 20 καὶ περὶ μεν τουτων πέσχετο μοι βουλευσεσθαι ἐρε- σθαι δέ με μῆς ἐκελευεν ἐλθοντα τίνος ενεκεν ἐστρατευσατε ἐπ αυτον καὶ συμβουλευω υμῖν μετριως αποκρίνασθαι, να μοι ευπρακτοτερον ἐάν τι δυνωμαι 21 ἀγαθον μῖν παρ' υτου διαπράξασθαι προς ταυτα μεταστάντες οἱ Ἐλληνες ἐβουλευοντο ' καὶ ἀπεκρίναντο,

Κλέαρχος δ' ελεγεν 'Hμεῖς ουτε συνηλθομενές βασιλεῖ πολεμήσοντες υτε ἐπορευομεθα ἐπὶ βασιλέα, ἀλλὰ πολλὰς προφάσεις υρος ευρι σκεν ως καὶ συ ευ οἶσθα, D υμῆς τε Ἀπαρασκευους λάβοι καὶ ημῆς ἐνθάδε 22 ἀγάγοι ἐπεὶ μέντοι et δη αυτον έωρῶμεν ἐν δεινῶ οντα,

κὶαυνθημεν καὶ θεους καὶ ἀνθρώπους προδουνα αυ- το, ἐν τῶ προσθεν χρονο παρεχοντες μῆ αυτους 23 ευ ποιεῖν ἐπεὶ δε υρος τεθνηκεν, ουτε βασιλεῖ ἀντιποιουμεθα τῆς αρχῆς ουτ' ἔστιν του νεκα βουλοίμεθα ἄν την βασιλέως χώραν κακῶς ποιεῖν. ουδ αυτον αποκτεῖναι αν ἐθέλοιμεν, πορευοίμεθα δ' αν οἴκαδε εἴ τις ημα μη λυποίη αδικουντα μεντοι πειρασομεθα συν τοῖς θεοῖς ἀμυνασθαι ἐὰν μεντοι τις ημῆς καὶευ ποιῶν υπάρχη, καὶ τουτου εἴς γε δυναμν ουχ24ήττησόμεθα ευ ποιουντες. ὁ μὲν ουτως εἶπεν ἀκου-

σας δε ὁ ισσαφέρνης δευτα εφη, θω ἀπαγγελογβασιλεῖ καὶ μῖν πάλιν τὰ παρ ἐκείνου μεχρι δ' ἀνἐγὼ ηκω αἱ σπονδαὶ μενοντων Ἀγορα δε ημεῖς παρ- 25εξομεν. καὶ εἰς μεν την στεραίαν ου ἐκεν' οἱ Ἐλληνες ἐφροντιζον τε δε τρίτη ηκων ἔλεγεν τι

διαπεπραγμένος ς κοι παρα βασιλεως δοθῆναι χυτῶ σώζειν του Ἐλληνας καίπερ πολλῶν ἀντιλεγοντωνώς Ῥυκ ἄξιον εἴη βασιλεῖ ἀφεῖναι τους ἐφ' ἐαυτον στρατευσαμένους. τέλος δε εἶπε Καὶ νυν ξεστιν μῖν 26 πιστὰ λαβεῖν παρ' ημῶν et μὴν φιλίαν παρεξειν μιν την χώραν καὶ ἀδολως ἀπάξειν εἰς την Ἐλλάδα ἀγοραν παρεχοντας οπου δ' W μη m πρίασθαι, λαμβάνεινυμῆς ἐκ τῆς χώρας ἐάσομεν τὰ ἐπιτηδεια. ,μῆς δὲ αυ 27ημῖν δεησει ὀμόσαι λμην πορεt σεσθαι ὁ διὰ φιλίας ασινῶς σῖτα καὶ ποτὰ λαμβάνοντας ὁπόταν μη ἀγορὰν παρεχωμεν ην δε παρέχωμεν ἀγοράν, ἀνουμενους ζειν τὰ ἐπιτηδεια παυτα εδοξε καὶ ἀμοσαν καὶ δεξιὰς 28εδοσαν ισσαφερνης καὶ ὁ τῆς βασιλέως γυναικος ἀδελφος τοῖς των Ελληνων στρατηγοῖς καὶ λοχαγοῖς καὶελαβον παρὰ τῶν Ἐλληνων μετὰ δε ταυταπισσαφέρνης 2s εἶπε, υν με δη ἄπειμι, βασιλεα ἐπειδὰν δε δι πράξοεγμαι ἀχεομαι, ηξα συσκευασάμενος ώς ἀπάξων υμῶς εἰς την Ἐλλάδα καὶ αυῶς ἀπιων ἐπὶ την ἐμαυτου ἀρχην. Μετὰ ταυτα περιέμενον ισσαφερνην οἶ τε Ἐλ-Γv. ληνες καὶ ὁ Ἀριαῖος ἐγγυς ἀλληλων ἐστρατοπεδευμένοιημέρας πλείους ἡ εἰκοσιν ἐν δε ταυται ἀφικνουνται προς Ἀριαῖον καὶ οι ἀδελφοὶ καὶ οἱ αλλοι ἀναγκαῖοι καὶ προς τους συν ἐκείνι Περσῶν τινες, cor παρεθάρρυνόν τε καὶ δεξιὰ ἐνίοις παρα βασιλεως ἔφερον

μη μνησικακησειν βασιλέα αυτοῖς τη συλ ρω ἐπι- στρατείας μηδε ἄλλου μηδενος τῶν παροιχομένων. τουτων δὲ γιγνομένων ἔνδηλοι Παν οἱ περὶ Ἀριαῖον 2ηττον προσέχοντες τοῖς Ἐλλησι τον νουν ἄστε καὶ διὰ τουτο τοῖς μεν πολλοῖς τῶν Ἐλληνών ου ηρεσκον,

ἀλλὰ προσιόντες τῶ λεάρχ ελεγον καὶ τοῖς ἄλλοις

64쪽

LIB. II. CAP. IV. νοτρατηγοῖς In μενομεν et ου ἐπιστάμεθα τι βασιλευς ημας απολέσαι αν περὶ παντος ποιησαιτο, νακα τοῖς αλλοις Ἐλλησι φοβος εἰη ἐπὶ βασιλέα μέγαν

στρατευειν καὶ νυν με ημας πάγεται μένειν διατ διεσπάρθαι αυτ το στράτευμα ἐπην δε πάλιν αλισθῆ αυτε στρατιά, υκ εστιν oπω ου ἐπιθησεται 4ημῖν ἴσως δέ που ἰ ἀποσκάπτει τι et ἀποτειχίζει, ως απορος εἴη τὶ οδος ου γάρ ποτε έκων γε βουλησεται

ημα ἐλθοντας εἰς την Ἐλλάδα παγγεῖλαι εος ἡμεῖς τοσοίδε οντες ἐνικῶμεν τον βασιλέα ἐπὶ ταῖς θυραις 5αυτου καὶ καταγελάσαντες ἀπηλθομεν. λέαρχος δε

ἀπεκρινατο τοῖς ταυτα λέγουσιν Ἐγω ἐνθυμουμαι μεν καὶ ταυτα πάντα ἐννοῶ δ' τι εἰ νυν απιαεν, δοξομεν ἐπὶ πολέμω ἀπιέναι καὶ παρα τὰς σπονδὰς ποιεῖν. επειτα πρωτον μεν ἀγορα ουδεὶς παρέξει metis υδεοθεν ἐπισιτιουμεθα αυθις δὲ ὁ ηγησομενος ουδεὶς ἔσται καὶ ἄμα ταυτα ποιουντων ημῶν ευθυς ἄν 'Ἀριαῖος ἀποσταίη ' στε φίλος ημῖν ουδεὶς λελείη εται, ἀλλὰ καὶ οὐ προσθεν οντες πολέμιοι ημῖν σονται. εποταμὸς δ' εἰ μέν τις καὶ αλλος αρα ημῖν ἐστι δι βατέος ουκ οἰδα τον δ' ουν αφράτην ωμεν τι ἀδυνα- τον διαβηναι κωλυοντων πολεμίων ου μὲν δη αν μάχεσθαί γε 4 ιππεῖς εἰσιν ημῖν συμμαχοι, των δε πολεμίων ἱππεῖς εἰσιν οἱ πλεῖστοι καὶ πλείστου ἄξιοι ' στενικωντες μεν τίνα ἄν ἀποκτείναιμεν ηττωμένων δενουδένα οἱον τε σωθῆναι. ἐγ--ὲν ουν βασιλέα -ουτωπολλά ἐστι τὰ συμμαχα, εἴπερ προθυμεῖται ημῆς ἀπολέσαι, υκ οἶδα ο,τι δεῖ αυτον ὀμόσαι καὶ δεξιὰν δουναικαὶ θεους ἐπιορκῆσαι καὶ τὰ εαντου πιστὰ πιστα

ποιησα Ἐλλησί τε καὶ βαρβάροις τοιαυτα πολλὰ ἔλεγεν.

Ἐν δε τουτω ηκε ισσαφέρνης ἔχων την αυτου 8δυναμιν ως εις οἰκον ἀπιων καὶ 'ορόντας - την ἐαυτου δυναμιν ηγε δε καὶ την θυγατέρα την βασιλέως ἐπὶ γάμω. ἐντευθεν δε ηδη ισσαφέρνους ηγουμένου καὶ sἀγοραν παρέχοντος ἐπορευοντο ἐπορευετο δε καὶ Αριαῖος το ρου βαρβαρικον χων στράτευμα αμα ισσαφέρνει καὶ 'Οροντα καὶ συνεστρατοπεδευετο συν ἐκείνοις. οἱ δὲ Ελληνες φορωντες τουτους αυτοὶ ἐφ' αυτων 10 ἐχωρου ηγεριόνας εχοντες. ἐστρατοπεδευοντο δε κάστοτε ἀπέχοντες ἀλληλων παρασάγγην καὶ πλεῖον ἐφυλάττοντο δε ἀμφότεροι σπερ πολεμίους ἀλληλους, καὶευθυς τουτο ποηνίαν παρεῖχεν ἐνίοτε δε καὶ ξυλιζό- 11μενοι ἐκ του αυτου καὶ χόρτον καὶ ἄλλα τοιαυτα συλλέγοντες πληγὰς ἐνέτεινον ἀλληλοις' με καὶ τουτο 12εχθραν παρεῖχε διελθόντες δε τρεῖς σταθμους ἀφίκοντο προς ὁ Μηδίας καλουμενον τεῖχος, καὶ παρηλθον εἴσω αυτου Σὶν δε κοδομημένον πλίνθοις οπταῖς ἐν ἀσφάλτpκειμέναις ευρος εἴκοσι ποδων, ψος δε κατόν μῆκος

δ' ἐλέγετο εἶναι εἴκοσι παρασαγγων ἀπέχει δε Βαβυλῶνος ου πολυ ἐντευθεν δ' ἐπορευθησαν σταθμους 13 δυο παρασάγγας κτώ καὶ διέβησαν διωρυχας δυο,

την μὲν ἐπὶ γεφυρας, την δὲ ἐζευγμένην πλοίοις ἐπτά

αυται δ' ησα- ἀπ του πίγρητος ποταμου' κατετετμηντο δε ἐξ αυτων καὶ τάφροι ἐπὶ την χωραν, αἱ μεν πρωται μεγάλαι, Ἀπειτα χε ἐλάττους τέλος δε καὶ

μικροὶ χετοί, σπερ ἐν τῆ Ἐλλάδι ἐπὶ τὰς μελίνας καὶ ἀφικνουνται ἐπὶ τον πίγρητα ποταμόν χρον πόλις ην μεγάλη καὶ πολυάνθρωπος φόνομα Σιττάκη,

ἀπέχουσα του ποταμο σταδίους πεντεκαίδεκα οἱ μεν 14ουν Ἐλληνες παρ αυτην ἐσκηνησαν ἐγγυς παραδείσου

65쪽

μεγαλου καὶ καλου καὶ χα οεος παντοίων δενδρων, οι δε βάρβαροι διαβεβηκοτε τον ιγρητα ου μεντοι

15 καταφανεις ἐσαν μετα δε το δειπνον τυχον ἐν περιπάτω οντες προ των πλων Προξενος καὶ Σενοφων' καὶ προσελθων ανθρωπος τις ηρωτθσε του προφυλακας που αν δοι Προξενον et Κλεαρχον Μενωνα δεου ἐζήτει, καὶ ταυτα παρ' Ἀριαίου ὁ του Μενωνος 16 ξενου. ἐπεὶ δε IIροξενος ειπεν τι αυτος εἰμι ν ζητεις,

εἶπεν Ἀνθρωπος τάδε. 'Eπεμψέ με υριαιος καὶ Ἀρτάοζος, πιστοὶ οντες Kυρω καὶ μῖν υνοι, καὶ κελευ- ουσι φυλάττεσθαι η υιιῖν ἐπιθωνται τῆς νυκτος ιβαρβαροι εστι χε στράτευμα πολυ ἐν - πλησιον II παραδεισαγ. καὶ παρα την γέφυραν του θρητος ποτα- μου πέμψαι κελευουσι φυλακήν, ως διανοεῖται αυτην

λυσαι ισσαφέρνης τῆς νυκτος, ἐὰν δυνηται, ως μηδιαβῆτε ἀλλ' ἐν μέσω ποληφθῆτε του ποταμου καὶ 18 τῆς διώρυχος ἀκουσαντες αυτ αγουσιν αυτὸν παρατον Κλέαρχον καὶ φράζουσιν α λέγει. 4 δε Κλέαρχος 19 ἀκουσας ἐταράχθη σφόδρα καὶ ἐφοβεῖτο νεανίσκος δετις των παροντων ἐννοησας εἶπεν ως ου ἀκόλουθαειν το τε ἐπιθησεσθαι καὶ λυσειν την γέφυραν δῆλον γαρ τι ἐπιτιθεμένους et νικα δεησε et ηττῆσθαι. ἐὰν μεν ουν νικῶσι, τί δεῖ λυειν αυτους την γέφυραν ουδε γαρ αν πολλαὶ γέφυραι ωσιν ἔχοιμεν αν20 οποι φυγόντες ημεῖς σωθῶμεν. ἐὰν δε ημεῖς νικωμεν, λελυμένης τῆς γεφυρας ου εξουσιν ἐκεῖνοι ποι φυ-γω Πν ουδε μην βοηθησαι πολλων οντων πέραν ουδεὶς

21 αυτοῖς δυνησεται λελυμένης τῆς γεφυρας ἀκουσας δὲ ὁ λέαρχος ταυτα ρετο τὸν ἄγγελον πόση τις εἴη χώρα et ἐν μέσω του θρητος καὶ τῆς διωρυχος G

δε εἶπεν τι πολλη καὶ κῶμαι νεισι καὶ πόλεις πολλαὶ

καὶ μεγάλαι. τότε et καὶ ἐγνώσθη τι ι βάρβαροι 22

διελόντες την γέφυραν μείνειαν ἐν ' νή σε ἐρυματαποντες νθεν μεν τὸν Θρητα ενθεν δε τὴν διωρυχα ' τὰ δ' ἐπιτηδεια ἔχοιεν ἐκ τῆς ἐν μέσω χώρας πολλῆς καὶ ἀγαθῆς ουσης καὶ των ἐργασομένων ἐνόντων εἶτα δε καὶ ἀποστροφὴ γένοιτο εἴ τις βουλοιτο βασιλέα κακωσποιεῖν. ιετὰ δὲ ταυτα ἀνεπαυοντο ' πὶ μέντοι κν 23 γέφυραν μως φυλακην πεμψαν καὶ ουτε ἐπέθετο ουδεὶς ουδαμόθεν ουτε πρὸς την γέφυραν ουδεὶ ηλθε τῶν πολεμίων, ως οἱ φυλάττοντες ἀπηγγελλον ἐπειδη 24

δε εως ἐγένετο, διέβαινον την γέφυραν ἐζευγμένην πλοίοις τριάκοντα καὶ επτὰ ς οἷόν τε μάλιστα πεφυλαγμένως ἐξηγγελλον γάρ τινες των παρὰπισσαφέρνους Ἐλληνωνῶς διαβαινόντων μέλλοιεν ἐπιθη σεσθαι ἀλλὰ ταυτα με η ευδη ην διαβαινόντων μέντοι ὁ λουο αυτῶν ἐπεφάνη μετ' ἄλλων σκοπῶν εἰ διαβαίνοιεν τὸν ποταμόν ἐπειδη δε εἶδεν, χετο ἀπελαυνων. lax δε του θρητος ἐπορευθησαν σταθμους 25 τετταρα παρασάγγας εἰκοσιν ἐπὶ τὸν Φυσκον τοτ ριόν, ὁ ευρος πλέθρου ἐπην δε γέφυρα καὶ ἐνταυθαωκεῖτο πόλις μεγάλη νομα YZπις' πρὸς ἐν ἀπηντησε τοῖς Ελλησιν ὁ Κυρου καὶ Ἀρταξέρξου νόθος ἀδελφὸς ἀπὸ Σουσων καὶ Ἐκβατάνων στρατιὰν πολληναγων ως βοηθήσων βασιλεῖ καὶ ἐπιστήσας ὁ εαυτου στράτευρια παρερχομένους τους Ἐλληνας ἐθεωρει. ὁ δε 26Kλέαρχος ἡγεῖτο μὲν εἰς δυο, πορευετο δε αλλοτε καὶ ἄλλοτε ἐφιστειμενος' σον δε ανJ χρονον τὸ ηγου- μενον του στρατευματος ἐπιστήσειε, τοσουτον ἐν ἀνάγκη

66쪽

LIB. II. T . IV. V. χρονον δι' ο λου του στρατευματος γιγνεσθαι την ἐπίστασιν ' στε το στρατευμα καὶ αυτοῖς τοῖς Ἐλλησι δοξαι πάμπολυ εἰναι, καὶ τον Περσην ἐκπεπλῆχθαι 27 θεωρουντα ἐντευθεν δ' ἐπορευθησαν δια τῆς Μηδιας σταθμους ἐρημους ἔξ παρασάγγας τριάκοντα εἰς ας Παρυσάτιδος κωμα τῆς Κυρου καὶ βασιλεως μητρος. ταυτας ισσαφερνης Κυρω ἐπεγγελῶν διαρπάσαι τοῖς Ελλησιν ἐπετρεένε πλην ἀνδραποδων. ἐν δε σῖτος 28 πολυς καὶ προβατα καὶ αλλα χρήματα ἐντευθεν δ' ἐπορEυθη γαν σταθμους ἐρήμους τετταρας παρασάγγας εικοσι τον θρητα ποταμον ἐν ριστερα ποντες. ἐνδε τι πρώτω σταθμ- περαν του ποταμου πολις ωκεῖτο ιμεγάλη καὶ ευδαιμων νομα Καιναί, εξ ης οἱ βάρβαροι διῆγον ἐπὶ σχεδίαις διφθερίναις αρτους, τυρους, οἰνον. V. Μετὰ ταυτα ἀφικνουνται ἐπὶ τον Ζαπάταν ποταμον, το ευρος τεττάρων πλεθρων καὶ ἐνταυθα ἔμειναν ημερας τρεῖς ἐν δε ταυταις ποηγίαι μεν ησαν,2 φανερὰ δε υδεμία ἐφαίνετο ἐπιβουλη. δοξεν ουντῶ Κλεάρχω συγγενεσθαι τῶ ισσαφερνει καὶ J εἴ πως

δυναιτο παυσαι τὰς ποψίας πρὶν ἐξ αυτων πολεμον γενεσθαι' καὶ πεμψε τινα ἐρουντα τι συγγενεσθαι

ναυτε χρή α ὁ δὲ τοίμως ἐκέλευεν ηκειν ἐπειδη δὲ συνῆλθον, λεγε ὁ Κλεαρχος τάδε. Ἐγώ, ἁ ισσα-

φερνη, οἶδα μεν miis ορκους γεγενωένους καὶ δεξιας δεδομενα μη ἀδικησειν ἀλληλους φυλαττομενον δὲ σε τε ὁρῶ ως πολεμίους ημῆς καὶ ημεῖς ορῶντες ταλα4αντι υλαττομεθα. ἐπεὶ δε σκοπων ου δυναμαι υτε σε αισθεσθαι πειρώμενον ημῆς κακῶς ποιεῖν ἐγώ τε σαφως οἶδα τι ημεῖς γε υδε ἐπινοουμεν τοιουτον-δεν, ἔδοξε μοι εἰς λογους σοι ἐλθεῖν, πως εἰ δυναί- LIB. H. CAP. V.

μεθα ἐξελοιμεν ἀλληλων την ἀπιστίαν. καὶ γαρ οἶδα 5 ἀνθρώπους ηδη τους μὲν ἐκ διαβολχὶς τους δε καὶ ἐξυποψίας ο φοβηθεντες ἀλληλους φθάσαι βουλομενοι

πρὶν παθεῖν ἐποίησαν ἀνηκεστα κακὰ τους υτ μελλοντας ουτ ὰν βουλομενους τοιουτον ουδεν. τὰς - 6 τοιαυτας ἀγνωμοσυνα νομίζων συνουσίαις μάλιστα α παυεσθαι ηκω καὶ διδάσκειν σε βουλοuα ως συημῖν ουπιορθῶς ἀπιστεῖς. πρῶτον μεν γαρ καὶ μεγιστον 7 οἱ θεων ημῆς ορκοι κωλυουσι πολεμίους εἶναι ἀλληλοις Ἀστις δε τουτων συνοιδεν αυτρο παρημεληκώς, τουτον ἐγ-ουποτ έν ευδαιμονίσαιμι τὸν γαρ θεων πόλεμον ου οἶδα ουτ ἀπο ποίου ἄν τάχους φευγων τις ἀποφυγοι υτ εἰς ποῖον ῆν σκότος ἀποδραίη ουθ' οπω ἀν εἰς ἐχυρον χωρίον ἀποσταίη πάντη γαρ πάντα τοῖς θεοῖς ποχείρια καὶ πανταχῆ πάντων ibo οἱ θεοὶ κρατουσι. περ με δη των θεων τε καὶ τῶν ρκων 8ουτα γιγνώσκω, παρ' ου ημεῖς την φιλίαν συνθεμενοι κατεθεμεθα τῶν δ' ἀνθρωπίνων σε ἐγω ἐν τω παρόντινοιιίζω μεγιστον εἶναι ημῖν ἀγαθον Ῥυν με γαρ σοὶ sπῶσα μεν οδος ευπορος, πῶς δε ποταμὸς διαβατός, τῶν τε ἐπιτηδείων ου ἀπορία ἄνευ δε σου πῆσα μεν διὰ σκότους et ὁδός ουδεν γὰρ αυτῆς ἐπιστάμεθα πῶς δὲ ποταμὸς δυσπορος, πῶς δε οχλος φοβερος, φοβερωτατον δ' ἐρημια μεστὴ γαρ πολλῆς ἀπορίας ἐστίν. εἰ δεχη 10 καὶ μανέντες σε κατακτείναιμεν. ἄλλο τι ν λ τὸν ευεργέτην κατακτείναντες προ βασιλεα τον μέγιστονεφεδρον ἀγωνιζοίμεθα; σων δε et καὶ οιωνῶν ἐλπίδων ἐμαυτὸν στερησαιμι, εἰ σε τι κακὸν ἐπιχειρησαιμι ποιεῖν, ταυτα λέξω. ἐγω γαρ υρον ἐπεθυμησά μοι 11 φίλον γενεσθαι, νομίζων τῶν τοτε ἱκανωτατον εἶναι

67쪽

LIB. II. CAP. V. ευ ποιεῖν ὀ βουλοιτο σε δε νυν ὁρῶ τήν τε Κυρου δυναμιν καὶ χώραν χοντα καὶ τὴν σαυτου χωραν σώζοντα, την δε βασιλέως δυναμιν, CKυρος πολεμια 12 ἐχρῆτο, σοὶ ταυτην συμμαχον ουσαν τουτων δὲ τοιουτων Oντων τις υτω μαίνεται στις ου βουλεται σοὶ

φίλος εἶναι αλλα μὴν ἐρῶ γαρ καὶ ταυτα ἐξ ὁ ἔχω13 ἐλπίδας καὶ σε βουλησεσθαι φίλον πιιιν εἶναι οἶδαμεν γαρ υμῖν Μυσους λυπηρου οντας, ους νομίζω ανσυ τὴ παρουσ δυναμει ταπεινους μῖν παρασχεῖν οἶδα δε καὶ Πισίδας Ἀκου δε καὶ αλλα ἔθνη πολλα τοιαυτα εἶναι, α οἶμαι α παυσαι ἐνοχλουντα ἀεὶ τῆυμετερα ευδαιμονία Αἰγυπτίους δε οἷς μάλιστα μας νυν οἶδα τεθυμωμένους, ου ορω ποία δυνάμει συμμάχ' χρησάμkενοι μῆλλον αν κολάσαισθε τῆς νυνσυν

Ωἐμοὶ ουσης ἀλλὰ μὴν ἔν γε τοῖς πέριξ οἰκουσι συε μεν sυλοι τέ φίλος εἶναι, o μέγιστος αν εἴης, εἰ δέ τίς σε λυποίη, ς δεσποτης αν ἀναστρέφοιο

εχων ημῆς πηρέτας, ι σοι υκ ἄν του μισθου νεκα μονον πηρετοῖμεν ἀλλὰ καὶ τῆς χάριτος ἡ σωθέν- 15 τες πο ου σοὶ αν εχοιμεν δικαίως ἐμοὶ μεν ταυτα πάντα ἐνθυμουμένω υτ δοκεῖ θαυμαστὸν εἶναι oσε ημῖν ἀπιστεῖν με καὶ διστ' ἀν ἀκουσαιμι δονομα τίς ουτως ἐστὶ δεινος λέγειν ἄστε σε πεῖσαι λέγων ως ἡμεῖς σοι ἐπιβουλευομεν. Κλέαρχος μεν ουν τοσαυταεἰπε' ισσαφέρνης δε δε ἀπημείφθη. 16 H ῆδομαι μέν, ἁ Κλέαρχε, ἀκουων σου φρονδειους λογους ταυτα γαρ γιγνώσκων εἴ τι ἐμοὶ κακον βουλευοις, ἄμα ἄν μοι δοκεῖς καὶ σαυτω κακονους εἶνααως δ' ἀν μάθης οτ ουδ αν μεῖς δικαίως ουτε βασιλεῖ iri υτ ἐμοὶ ἀπιστοίητε, ἀντάκουσον. εἰ γαρ υμας ἐβουλο- LIB. II. M. V.

μεθα ἀπολέσαι, ποτερα σοι δοκουμεν ἱππέων πληθους

ἀπορεῖν λπεζων ἡ πλίσεως εν ῆ μῆς μεν βλάπτειν

ικανοὶ ειημεν ἄν, ἀντιπάσχειν δε ουδεὶς κίνδυνος ἀλλὰ 18 χωρίων ἐπιτηδείων μῖν ἐπιτίθεσθαι ἀπορεῖν αν σοι

δοκουμεν; ου τοσαυτα μεν πεδία α υμεῖς φίλια οντα

συν πολλο πονο διαπορευεσθε, τοσαὐτα δε ορη ορατευμῖν οντα πορευτέα, ἁ ἡμῖν ξεστι προκαταλαβουσιν ἄπορα μῖν παρέχειν, τοσουτοι δ' εἰσὶ ποταμοὶ ἐφ' ωνεξεστιν ημῖν ταμιευεσθαι ποσοις ἄν μῶν βουλώμεθα μάχεσθαι εἰσὶ δ' αυτων ους Ουδ' ἄν παντάπασι διαβαίητε, εἰ μη ημεῖς μῆ διαπορευοιμεν. εἰ δ' ἐν πῆσι Is τουτοις ηττώαεθα, ἀλλὰ το γέ τοι πυρ κρεῖττον του καρπου ἐστιν ον ημεῖς δυναίμθ αν πιαπα--σαντες λιμὸν

υμῖν ἀντιτάξαι, λυμεῖς οὐδ' εἰ πά- ἀγαθοὶ εἴητε

μάχεσθαι ἄν δυναισθε πῶς ἄν - lacrimis τοσουτους 20πορους προς το μῖν πολεμεῖν, καὶ -των μηδένα ημῖν ἐπικίνδυνον, ἔπειτα ἐκ τουτων πάντων τομον δυτον τροπον ἐξελοίμεθα οὐ μονος μὲν προς θειον ἀσεβ)ης, μονος δε προς ἀνθρώπων αἰσχρος --π- δε πο- 2Iρων ἐστι καὶ ἀμηχάνων καὶ ἐν νάγκη ἐχομένων, καὶ τουτων πονηρῶν, Ῥιτινες ἐψουσι δι' ἐπιορκια τε προ θεους καὶ α πως προ ανθρώπους πράττειν M. ου ουτως aiμεῖς, - Κλέαρχε, Ῥυτε αλογιστος ουτε

68쪽

ευ ποιεῖν ἐν βουλοιτο σε δε νυν ὁρῶ τήν τε κυρου δυναμιν καὶ χώραν ἔχοντα καὶ την σαυτου χωραHσωζοντα, την δὲ βασιuως δυναμιν, λυρος πολεμια

φίλος εἶναι αλλα μην ἐρῶ γαρ καὶ ταυτα ἐξ Huco Ia ἐλπιδας καὶ σε βουλησεσθαι φίλον ἡμῖν εἶναι οἶδα

με γαρ υμῖν Μυσους--ηρου οντας, ους νομίζω ανσυ τὴ παρουσχ δυναμει ταπεινους μῖν παρασχεῖν' οἶδα δε καὶ Πισίδας' ακου δε καὶ αλλα θνη πολλα τοιαυτα εἶναι, α οἶμαι α παυσαι ἐνοχλουντ αεὶ τῆυμετερα ευδαιμονία Αἰγυπτίους δε οἷς μάλιστα υμας

νυν οἰδα τε μομενους, ου ὁρῶ ποία μάμει συμμάχ' χρησάμενοι μαλλον αν κολάσαισθε τῆς νυνσυν11 ἐμοὶ ουσης ἀλλα μὴν ἔν γε τοῖς πέριξ οἰκουσι συε μεν sυλοιο si φίλος εἶναι, ως μεγιστος αν εἴης, εἰ δε τίς σε λυποίη, ς δεσπότης αν ἀναστρεφοιο θων ημῆς πηρέτας, ο σοι ου δν του αισθου ενεκα μονον πηρετοῖμεν ἀλλὰ καὶ τῆς χάριτος ἡ σωθέν- 15τες πο ου σοὶ δν χοιμεν δικαίως ἐμοὶ μεν ταυτα πάντα ἐνθυμουμένω ουτω δοκεῖ θαυμαστὸν εἶναι τοσε ημῖν ἀπιστεῖν με καὶ διστ ὰν ἀκουσαιμι τοονομα τίς ουτως ἐστὶ δεινὸς λέγειν ἄστε σε πεῖσαι λέγωνώς ἡμεῖς σοι ἐπιβουλευομεν. λέαρχος μεν ουν τοσαυτα εἶπε ' ισσαφέρνης δε ὁδε ἀπημείφθη. 16 cin ηδομαι μέν, ω λέαρχε, ἀκουων σου φρονίμους λογους ταυτα γαρ γιγνώσκων εἴ τι ἐμοὶ κακον βουλευοις, αμα ἄν μοι δοκεῖς καὶ σαυτῶ κακονους εἶνααώς δ αν μάθεὶς τε υδ αν μεῖς δικαίως ουτε βασιλεῖ i 7 υτ εμοὶ ἀπιστοίητε, ἀντάκουσον. εἰ γαρ υμας ἐβουλο- μεθα ἀπολέσαι, ποτερα σοι δοκουμεν ἱππέων πλήθους

ἀπορεῖν ἡ πεζων ὁπλίσεως ἐν ἡ μῆς μεν βλάπτειν

ικανοὶ ιημεν αν, ἀντιπάσχειν δε ουδεὶς κίνδυνος ἀλλὰ 1s χωρίων ἐπιτηδείων μῖν ἐπιτίθεσθαι ἀπορεῖν αν σοι δοκουμεν ου τοσαυτα μεν πεδία νυμεῖς φίλια οντα συν πολλο πονω διαπορευεσθε, τοσαυτα δε ορηχρῶτευμω οντα πορευτέα, α ηριω ξεστι προκαταλαβουσιν απορα μῖν παρέχειν, τοσουτοι δ' εἰσὶ ποταμοὶ ἐφ' ωνεξεστιν ημῖν ταμιευεσθαι ὁπόσοις ἄν μῶν βουλώμεθα μάχεσθαι εἰσὶ δ' αυτα ν ους Ουδ' ἄν παντάπασι δι βαίητε, εἰ μη ἡμεῖς μὰ διαπορευοιμεν. εἰ δ' ἐν πῆσι 1s τουτοις ηττωμεθα, ἀλλὰ το γέ τοι πυρ κρεῖττον του καρπου ἐστιν ' ον ημεῖς δυναίμεθ' ἰν κατακαυσαντες λιμὸν υμῖν ἀντιτάξαι, φ υμεῖς ουδ' εἰ πάνυ ἀγαθοὶ εἰητε μαχεσθαι αν δυναισθε πως ἄν ουν εχοντες τοσουτου 20πορους πρὸς τὸ μῖν πολεμεῖν, καὶ τουτων μηδένα ημῖν ἐπικίνδυνον, ἔπειτα ἐκ τουτων πάντων τουτονίν

τὸν τροπον ἐξελοίμεθα ος μονος μεν πρὸς θεῶν ἀσεβης, μονος δε προς ἀνθρώπων αἰσχρος παντάπασι δε ἀπό-21ρων ἐστὶ καὶ ἀμηχάνων καὶ ἐν ἀνάγκη ἐχομένων, καὶ τουτων πονηρων, Ῥῖτινες ἐθέλουσι δι' ἐπιορκίας τε πρὸς θεους καὶ ἀπιστίας πρὸς ἀνθρωπους πραττειν τι.ουν ουτως ημεῖς so Κλέαρχε, Ῥυτε ἀλόγιστοι ουτεηλίθιοί ἐσμεν. ἀλλὰ τί δη μῆς ἐξον ἀπολέσαι υκ 22 ἐπὶ τουτο ηλθομεν; ευ ἴσθι τι ὁ ἐμὸς ερως τουτου αἴτιος το τοῖς Ἐλλησιν Ἀμε πιστὸν γενέσθαι, καὶ oKυρος ἀνέβη ξενικ' διὰ μιισθοδοσίας πιστευων τουτωἐμὲ καταβῆναι δ ευεργεσίας ἰσχυρόν. oσα δ' εμοὶ 23 χρήσιμοι μεῖς ἐστε τὰ μεν καὶ συ εἶπας, το δε μέγιστον θω οἶδα την με γαρ ἐπὶ τῆ κεφαλῆ τιαραν βασιλεῖ

69쪽

μονα εξεστιν ὀρθην ἔχειν, την δ' ἐπὶ τῆ καρδία σως

μεν γε, φη ὁ ισσαφερνης, εἰ βουλεσθε μοι οι τε στρατηγοι καὶ οἱ λοχαγο ελθεῖν ν τῶ εμφανει, λεξωτους προς με λεγοντας ς συ μοι επιβουλευεις καὶ es τῆ συν ἐμοὶ στρατια 'Eγω δε, φη ὁ Κλεαρχος, αξω πάντας, καὶ σοὶ α δηλώσω θεν γω περὶ Ιου ἀκουω.2et ἐκ τουτων δὴ τῶν λογων ισσαφερνης φιλοφρονου-uενος τοτε με μενειν τε αυτὸν ἐκελευε καὶ συνδειπνον ἐποιησατο. y δε στεραία ὁ Κλεαρχος πελθὼν ἐπὶ τὸ στρατοπεδον δηλός τ ην πάνυ φιλικῶς οἰομενος δια, κεισθαι τ*πισσαφερνει καὶ α λεγεν ἐκεῖνος ἀπηγγελλεν, ἔφη τε χρῆναι εναι παρα ισσαφέρνην ους ἐκέλευσε, καὶ 6 αν ἐλεγχθωσι διαβάλλοντες τῶν Ἐλληνων, ς προδότας αυτους καὶ κακόνους τοῖς Ἐλλησιν οντας τιμεο- 28 ρηθῆναι. πώπτευε δε εἶναι τὸν διαβάλλοντα Μένωνα,ειδαγ αυτὸν καὶ λάθρα συγγεγενUιένον ισσαφέρνει μετ' Ἀριαίου καὶ στασιάωντα αυτῶ καὶ ἐπιβουλευοντα, οπως τὸ στράτευμα ἄπαν πρὸς αυτὸν λαβὼν φίλοσ429πισσαφερνει ἐβουλετο δε καὶ ὁ Κλέαρχος απαν τὸ στρατευμα πρὸς ἐαυτὸν ἔχειν την γνώμην καὶ οὐ παρα- λυπουντας ἐκποδαγν εἶναι τῶν δε στρατιωτων ἀντέλεγον τινες αυτ sis ἰέναι πάντας του λοχαγους καὶ στρα- 30τηγους μηδε πιστευειν ισσαφέρνει. ὁ δὲ Κλέαρχος ἰσχυρῶς κατέτεινεν, ἔστε διεπράξατο πέντε με στρατηγους ἰέναι, εἴκοσι δε λοχαγους συνηκολουθησαν

δε ως εἰς ἀγοραν καὶ τῶν αλλων στρατιωτων ως διωκόσιοι.

Σαεὶ δὲ ἰσαν ἐπὶ ταῖς θυραις ταῖς ισσαφερ- 3Iνους, ο μεν στρατηγοὶ παρεκληθησαν εἰ σιο, Πρόξενος Βοιώτιος Mένων Θετταλός, Ἀγίας Ἀρκάς, λέαρχος Λάκων, Σωκράτης Ἀχαιός οἱ δε λοχαγοὶ ἐπὶ ταῖς

θυραις ἔμενον. ου πολλ δε στερον ἀπὸ του αυτου32 σημειου Ἀνδον συνελαμβάνοντο καὶ οἱ εξω κατεκόπησαν. μετὰ δε ταυτα τῶν βαρβάρων τινες ἱππεων διὰ του πεδιο ἐλαυνονυς ωτιν ἐντυγχάνοιεν Ἐλληνι et δουλα ὴ ἐλευθερω πάντας κτεινον. οἱ δε Ἐλληνες 33την τε ἱππασίαν ἐθαυμαζον ἐκ του στρατοπέδου ορων- τες καὶ O,τι ἐποίουν πιφεγνοουν, πρὶν Νίκαρχος Αρκὰς ἐκ φευγων τετρωμενος εἰς την γαστέρα καὶ τὰ εντερα ἐν ταῖς χερσὶν χων, καὶ ιπε πάντα τὰ γεγενημένα. ἐκ τουτου δη οἱ ' Ἐλληνες ἔθεον ἐπὶ τὰ πλα πάντες 34 ἐκπεπληγριμοι καὶ νομιζοντες αυτίκα ξειν αυτους επὶ το στρατόπεδον οἱ δε πάντες μεν ουπιῆλθον, Ἀριαῖος 35δε καὶ Ἀρτάοζος καὶ Μιθραδάτης, ο ησαν Κυρω πιστότατοι ὁ δε των Ἐλληνων ερμηνευς εφη καὶ τὸν Tισσαφέρνους ἀδελφὸν Μυν αυτοῖς οραν καὶ γιγνώσκειν συνηκολουθουν δε καὶ ἄλλοι Περσῶν τεθωρακισμενοι εἰς τριακοσιους. Ουτοι ἐπει ἐγγυς ησαν, προσελθεῖν 36 ἐκέλευον εἴ τις εἴη των Ἐλληνων στρατηγὸς et λοχαγός, ινα ἀπαγγείλωσι τὰ παρα βασιλέως μετὰ ταυτα ἐξῆλθον 37 φυλαττόμενοι των Ἐλληνίον στρατηγοὶ -ὲν λεάνωρ υρχομενιος καὶ Σοφαίνετος Στυιιπάλιος, συν αυτοῖς δε Σενοφων Ἀθηναῖος, πως μάθοι τὰ περὶ Προξένου λειρίσοφος δε ἐτυγχανεν απὰν ἐν κώμη τινὶ συν ἄλλοις ἐπισιτιζόριενος. Ἀπειδη δε στησαν εἰς ἐπηκοον ειπεν 38

70쪽

LIB. II. TΑΡ. V. VI.'Aριαιος τάδε. λεαρχος μέν, ἁ ανδρες Ἐλληνες, ἐπεὶ ἐπιορκῶν τε ἐφάνη καὶ τὰς σπονδὰς λυων, ἔχει την δίκην καὶ τέθνηκε, Προξενος δὲ καὶ Μένων, τι κατήγγειλαν αυτου την ἐπιβουλήν, ἐν μεγάλη τιμχὶ

εἰσεν. μῆς δε βασιλευς τὰ πλα απαιτες εαυτου γὰρ εἶναί φησιν, ἐπειπερ υρου σαν του ἐκείνου δουλου. 39προς αυτ απεκριναντο οἱ Ἐλληνες, λεγε δε λεάνωρ ὁ Ορχομένιος Τὸ κάκιστε ἀνθρώπων Ἀριαι καὶ

οἱ αλλοι σοι ητε υρου φίλοι, ου αἰσχυνεσθε υτε θεους υτ ἀνθρώπους, λιγες μοσαντες ημῖν τους αυτους φίλους καὶ ἐχθρους νομιεῖν, προδοντες iuῶς συν ισσαφέρνει τέ' ἀθεωτάτω τε καὶ πανουργοτάτωτους τε ἄνδρας αυτους οἷς ωμν- απολωλέκατε καὶ τους

αλλους ημῆς προδεδωκοτε συν τοῖς πολεμίοις ἐφ ημῶς 40 ἔρχεσθε, ο δε Ἀριαῖος εἶπε, Κλέαρχος γαρ προσθεν ἐπιβουλευων φανερος ἐγένετο ισσαφέρνει τε καὶ 'Oροντα,

καὶ πάσιν ημῖν τοῖς συν τουτοις. ἐπὶ τουτοις Ξενοφων 41 τάδε εἶπε. λέαρχος μεν τοίνυν εἰ παρα τους ορκους ελυε τὰς σπονδάς, την δίκην χεν δίκαιον γαρ ἀπολλυσθαι τους ἐπιορκουντας Προξενος δε καὶ Μένων ἐπείπερεισὶν μέτεροι με ευεργέται, φιλεροι δὲ στρατηγοί, πέμψατε αυτους δευρο δῆλον γὰρ τι φίλοι γε οντες ἀμφοτέροις πειράσονται καὶ μῖν καὶ ημῖν τὰ βέλτιστα 42 συμβουλευσαι προς ταυτα οἱ βάρβαροι πολυν χρονον διαλεχθέντες ἀλλήλοις ἀπηλθον ουδεν ἀποκρινάμενοι. VI. οἱ μεν δη στρατηγοὶ υτ ληφθέντες νηχθησαν in βασιλέα καὶ ἀποτμηθέντες τὰς κεφαλὰς ἐτελευτησαν, εἷς μεν αυτων Κλέαρχος ὁμολογουμένως ἐκ πάντων των ἐμπείρως αυτου ἐχοντων δοξας γενέ

καὶ γαρ et εως με πόλεμος τὶν τοῖς Λακεδαιμονίοις 2 προς τους Αθηναίους παρέμενεν, ἐπειδη δε ειρηνη ἐγένετο, ἀναπείσας την αυτου πόλιν ως οἱ Θρακες ἀδικουσι τους Ἐλληνας καὶ διαπραξάμενος ως ἐδυνατω παρατῶν ἐφορων ἐξεπλε ως πολεμησων τοῖς περ ερρονησου καὶ Περίνθου Θραξίν. ἐπεὶ ἡ μεταγνόντες sπων οἱ ἔφοροι ξδη Ἀξ- οντος ἀποστρέφειν χυτον ἐπειρωντο ἐξ Ισθμου, ἐνταυθα ουκέτι πείθεται, ἀλλ' ωχετο πλέων εἰς Ἐλλησποντον. ἐκ τουτου καὶ ἐθα-4νατώθη ,πὁ Ἀων ἐν Σπάρον τελων χοι ἀπειθῶν. ρδη δε φυγὰς ων ἔρχεται προς υρον, καὶ ποίοις με λόγοις πεισε υρον ἄλλη γέγραπται, δίδωσι δὲαυτω υρος μυρίους δαρε κους' ὁ δε λαβων ου ἐπὶ is ραθυμίαν ἐτράπετο, ἀλλ' ἀπο τουτων τῶν χρηματων συλλέξας στράτευμα ἐπολέμει τοῖς ραξί, καὶ μάχη τε

ἐνίκησε καὶ ἀπο τουτου δη εφερε καὶ ηγε τουτους καὶ πολεμων διεγένετο μέχρι Κυρος ἐδεηθη του στρατευματος τότε δε πηλθεν ως συν ἐκείνω υ πολεμησων ταυτα ουν φιλοπολέμου μοι δοκεῖ ἀνδρος ἔργα εεἶναι, πιστις ἐξον μεν εἰρηνην ἔχειν πινευ αἰσχυνης καὶ βλάβης αιρεῖται πολεμεῖν, ἐξον δε ραθυμεῖν βουλεται πονεῖν στε πολεμεῖν, ἐξον δε χρήματα χειν

ἐκεῖνος δε σπερ εἰς παιδικὰ et εἰς ἄλλην τινὰ ηδονὴν

ηθελε δαπανῶν εἰς πόλεμον. ουτ με φιλοπόλεμος Την πολεμικος δε α ταυτηὶ ἐδόκει εἰναι τι φιλοκίνδυνός τε η καὶ ημέρας καὶ νυκτος ἄγων ἐπὶ τους πολεμίους καὶ ἐν τοῖς δεινοῖς φρόνιμος, ως οἱ παρόντες πανταχου πάντες ωμολόγουν. καὶ ἀρχικος δ' ἐλέ-sγετο εἶναι εος δυνατον ἐκ τοὐ τοιουτου τρόπου οἱον

Xenophontis Anahasis, reo A. Hug. 5