장음표시 사용
111쪽
Art. XXXIII. De impedi. criminis . se s
intendat, non eriti inpedimentu . 3O. l. I. c. Si quis vivente. Σ. concita. Σ.conclusio . Vir non occidens uxorem propriam, vel Virum alterius, sed tamen praecipiens occidere, ut adulteram ducat, non poterit poli mortem S. Anto. 3. propriae uxoris, vel alterius viri, eam p. ti. I. c. F. habere in matrimonio. Quia quod f. Vni. consilio , & mandato eius factum est, ei imputatur secundum iura, ita st est impedimentum ad contrahendum , &
Co firma. Confirmatur. Qtita intextu dicitur . Si quis fuerit machinatus in mortem viri, sed talis cuius consilio fit,
machinatus est. 3. conclu. 3. conclusio . Uir ratum habens homicidium viri, ab alio perpetratu non suo consilio , aut fauore, poterit du-Tur. cre . cere eius uxorem . Quia clim hoc sit 3O. q. I. c. odiosum , non debet extendi amplisis, Si quiS. quam Verba textus sonant. De regita
iuris . lib. 6. At solum dicitur in tex. quando est: machinatus. &c. sed quiratum habet factum in nullo est machinatus , ergo sequitur 9, non est ta-S. Anton. te impedimentum . Haec C si commu-
ubi supra . nis opinio Iurisconsultorum, & Theologorum , & Tur. crema. conclu. q. q. csiclusio. In casu po filo in prima,& tertia conclusione , vsr non poterit ducere uxore, cuius virum interficit, etiam si non commiserit adulterium
C Otra Ri- cum ea. Ista conclusio posita est pro- card d. 3 s. pter Ricardum , qui videtur tenere,st hoc impedimentum debeat intelli--igi , si interueniat adulterium , & alias Ratio con non . Sed probo conclusionem . Nam clusio. hoc impedimentum habet ortum, &vim ex iure positiuo , sic diffiniente :sed in textibus allegatis solum fit metio de homicidio : ergo si in t crueniat homicidium etiam si non sit adulte-
Innocen. rium erit impedimentum . Sic Innoc. Hosti en. Hostie n.& Archie. Floren. Verum ta-S. Anto. 3- men est,st doct. tenente S contrarium, p. tit. I. c. ut est Ioan . Andr. 8c Panor. R Ricar-Ioa. Andr. diis intelligunt iura, quando Vterque Panor. machinati liint in morte viri, vel Vχο- Ricard. ris, tunc enim non est necessarium in ter ueniat adulterium . Attamen, quado alter tantum ma cinnat us est, tunc requiritur adulterium . Secundum S. Tho. d. eos hoc habet apparentiam. Sed dicen 3 s. in ex-du v1 detur nullo modo requiri adulte po. lite .rium , sed sufficeret mortem . S. Tlio.
tamen Vtrumq; recitat requiri. s. conclusio. FGemina, quae machi- conclu. nata est in mortem uxoris adulteri, ut
eum habeat in matrimonio , post, nori poterit ei nubere . Ista conclusio est determinata in tit. supra allegato . c.
Super hoc. ubi dicitur, quis a si mulier
fuerit machinata i morte uxoris adulteri, non poterit ei nubere. Et in c. Significasti. cod. tit.
conclusio. Mulier, quae in viri pro 6. conclη. pr ij mortem, cum ellectu est machinata , ut adulterum ducat , non poterit
post mortem propri j viri adultero c51 ungi . Haec conclusio ponitur pro pter quendam magistrum non vulgars ter doctum, qui reputat non idem cise de viro , qui machinatur in mortem uxoris, & de uxore , quae machi natur in mortem viri. Ratio quae il-Ratio contum mouet est, quia non sic iure di- tra conci . spositum est. Contra eum pono conclusionem . Et ni fallor, non indiget probatione : quia ex preise videtur determinatum. 3Ι. q. l. c Si qui S Vlu Cte.
Vbi est casus , st quis adulterium comisit cum muliere, quae habebat viruproprium & post , moritvo viro proprio, duxit eam in matrimonio, & ad casum istis verbis dicitur,& respondetur ibi ex concilio, q, si ita est , poenitentiam agat, & non dis oluatur matrimonium, dummodo vir, aut mulier
virum , slui mortuus fuerat, non occId erat . Sequitur ergo , quod si mulier proprium virum occiderit, non poterit iungi adultero , cum ad paria similiter obliget determinatio virum, Palu . d. 36R foeminam. Haec est sententia Pe- q. I. tride Palude in quarta, ubi dicit sit . con. I.
Sunt autem tria, qua dirimunt matrimonium post contractum. Primum est, cum uxor machinatur in mortem viri , ut postea contrahat cum adultero, vel e conuerso. Haec ille. Ecce ergo
habes de thoc primo , quo inodo hoc crimeti homicidi j impedit matrimonium conti aliendum, & dirimit iam
112쪽
Prima Tars Speculi coniugiorum
contractum. Si tamen hac intentione fiat , ut alteri nubat. Habes etiam ese impedimentum, etsi non in torve nerit adulterium , sed solum sit homicidium cum est ectu : siue hoc sit ex parte foeminae , quae machinata est in Nota. mortem alterius uxoris , ut suum virum habeat: siue quae machinata cli in mortem propri j viri, ut alium habeat, siue si vir mach natus est in mortem viri alterius, ut habeat eiu S uxorem , siue in mortem propriae vXOriS , Vt alia ducat, etia si non in te tuc niat adulterium , secundum probo biliorem opinionem. Et requiritur ad hoc, G, sit vera VXOr , vel verus, vir : & non sum citu sit existimatio de vera uxore, sed lin veritate sit. Dubium. Dubitatur tamen . Si aliquis occidit
uxorem propriam, Ut allam ducat,non
intendens hanc, vel illam , sed solum in generali, Utrum post mortem possit aliquam ducere. De quo sit. 7.cOnclusio. conclu. . 7. conclusio. Uxorem propriam occidens, ut aliam ducat, non signando quam, sed in disterenter aliquam, licet
peccet contrahendo , tenet matrimonium . Qigia cum hoc sit auris positivi Ratio. 7. impedimentum, in tantum erit, in qua conclu. tum iure expressum: sed in iure solum est expressum, quod ille, qui uxorem suam odio interficit, si tamen non id faciat intendens, ducere adulteram , quod solum sit impedimentum impe-pediens, sed non dirimens, quo stante, qui contrahit peccat. Sequitur Ergo, , cum qni simpliciter nullam signat, 1ed confuse uxorem occidit, ut aliam ducat, non est simpliciter inhabilis ad matrimonium, sed si contrahat, tenet: quia eit solum impedimentum quod, impedit, sed non dirimit. concl. 8. 8. conclusio. Si quis Occidat uxorem ut aliqua ducat, in intentione signansistam, vel illam : sive illae omnes sint plures, siue paucae , dummodb omnes sint specialiter : & expresse intentae , nullam poterit ipsarum ducere. Et si
duxerit,.dirimendum est matrimoniis.
Ratio con Probatur. Quia est expressa determi- clusio. natio, ut ille qui uxore occidit inteliden ς aliam habere, nullo modo illam pol su habere , qu5 intendit consequi: ted talis expresse intendit illa habere, siue de illa sola tunc cogitet, siue de ipsa cum aliis, ergo non poterit eam habere. Nihil enim refert, in simul alias cogitet ducere. Nam tunc intentionem actualem habet,qtiae susticit.
mentu de crimine adulteri j.squado quis ad hilterium commisit, & fidem dedit de matrimonio contrahendo post
mortem propriae uxoris. Et ut clarius ista pateant, Oportet notare, posse co-
tingere st solum sit adulterium sine fide , vel promissione de matrimonio. Item. Dato sit promissio,& adulteriit, potest esse φ primo fuerit adulteri u ,
& post promissio.. vel f solum sit pro
missio, & non adulterium. Item notandum, Omnia ista contingere posse altero ignorante, G, adulter habeat proprium virti . Vel viroque sciente. Vel si principio fuerit ignoratum, & post scitum . Et tam eug, eodem modo adulterentur , sicut. prius. Pro solutione sint conclusiones, Quarum prima. Prima concluso. Qui vivente propria coiuge, adulteratur sol in sine fide, vel promissione de matrimonio, post mortem propriae coniugis poterit ducere illam, cum qua commisit adulteriti. Sic in titulo supra allegato in cap.
- a. conclusio. Qui commisit adulterium, cum side, vel iuramento de matrimonio contrahendo , non poterit post mortem propriae coniugis ducere eam cum qua adulterauit. Huc e Vaest expresse determinata in iure, in c. Cum
113쪽
ortis. XXXIIII De impedi adulte. y I
Cum haberet. eodem titulo. Vbi praecipitur,.& si per decennium cohabitauerunt,& plures filios genuertit, separe iuur, quia prius adulterium fuit cum fide, vivente legitimo coniuge . 3. conclu. 3. conclusio. Licet ita verti sit, quod dicunt duae conclusiones propositae, requiritur tamen ad hoc.sit tale imS. Ant. 3. pedimetum ' sciat uterque se habe- P. tit. I. c. y re proprium coniugem. Verbi gratia . Theologi. Si Ioannes habens legitimam uxorem d. 3 s. promittat alteri, Sc habeat accestum,& tamen illa cui promittit, ignorat
Ioannem habere veram uxorem . Vel
etiam si ipse Ioannes ignorat se habere propriam uxorem . ,Vel si Ioannes est sblutus, & promittit Mariae,
ignorat eam habere proprIum V Iru,
poterit post mortem viri coniungi Ioanni. Et e contra . Haec etiam est expresse determinata in itire . Ibidem. c. Propositum . Et sic intelligitnt omnes doctores. Et c. Veniens. Extra desposa. Et de concesse . praeben. cap. I.
q. conclu. q. conclusio . Si a principio quando interuenit fides de matrimonio , & adulterium , ignorauit alter ipsorum , O habuerit adulter legitimum coniugem,& postquam sciuit, rursus adulterium commisit: etiam si non intersu rint verba de novo, est impedimentu ,& no poterit poli mortem legitimi coiugis iungi es. Probatur ex 2. coclusio -
a. tit. I. c. s teratur, Vtroq; sciente, est: tale impedimentum, sed ita est, quando postquani Ratio con cognouit habere legitimum coniuge, clu. adulteratur. Quia ibi est adulterium,& cocurrunt verba, vel promissio prae S. Ant. ubi cedens, in virtute cuius semper iungusupra. tur , ergo semper erit impedimentu. Hanc conclusionem attende , propter
illa quae statim dicturi sumus. Et est sententia Archiepiscopi Florent. s. conclu. y .conclusio. Si solum sit fides de matrimonio, & non interueniat adulterium, nullum oritur impedimentum . Probatur. In titulo allegato . cap. Si
qui s. ubi est expressum , Q, si quis vivente propria uxore pio misit alteri quod ducturiis emet eam , non tamen cognouit eam : post mortem proprIae uxoris poterit eam ducere.
s. conclusio. Ad hoc q, tale impedi G. concivimentum incurratur, non susticit promissio , seu fides de matrimonio con trahendo post mortem uxoris, simul& copula carnalis , sed rc quiritur Ptalis adulter vere habeat legitimam
uxorem . Vel si ipsie solutus promisi e habenti viruin,' ipsa habeat legitimuvirum. Nam si non est vir legitimus, Angel. in
vel uxor legitima, non incurritur im- Vcr. Matris pedimentum. In c. Significauit nobis . R. imp e. 9. dem titulo. Et ratio est.. Quia non 6. I.
interuenit adulterium', cum non fuerit verum matrimonium.
7. conclusio. Si promissio praecedat, T. conci . siue sequatur , dumodo sit promissio, simili & adulterium, dato unum istorualiud praecedat, siue sequatur, oritur hoc impedimentum. Quia iura dicunt impedimentum incurri, quando interuenit adulterium cum fide, &iuramento de promissione . Nec tamen
aliquid disponunt quod sequatur, vel illud praecedat. Ergo sequitur quod Archi d. r.
siue primo commisitim sit adulterru, p. ti. I.& post sequatur promissio: ctia si post Palu . d. a
promismonem no amplius iungantur, Caieta. in erit impedimentum. Do. Archie. Flo- sum. ren.in loco citato . Et Caiet. Et Palu de in A.
8. conclusio . Si quis vere uxoratus 8. conclu. habens propriam uxorein, secundam duxersi , ipsa ignorante : postquam ipsa sciuerit, si mortua fuerit propria
uxor, potest si velit o cum adultero
contrahere, & ipsa Volciate, compellitur stare matrimonialiter. In c. UC-niens . eo. tit. Hoc quidem optime factum est in poenam fraudis: quia frauS,& dolus nulli debent patrocinari. λ. conclusio. Si quis uiuete proprio 9. conclu. coniuge alteri proini sit matrina omu, Si mancas simul cum adulterio , sed tamen intC- m insti. carius distensit, incurritur hoc impedi- tho. c. q2. nactum. Probatur. Qiria Ecclesia, quae Almayn. posuit impedimentum, iudicat talem d. io. vera esse premistione, no curan S de in- S. Tho. I .nteriori consentu. Et chi ipsa disponat ii q. 9 I. ar. q. ltim, Tui fidem dedit de matrimonio Di irata. insinuit cu adulterio, tale incurrere im- q. d. II. Q s
114쪽
ρ st Trima Pars Speculi Coniugiorum.
Palu . in A. erit impedimentu, etiam si non sit astad 13. dic ut sensus interior . Idem dicendum si me
Eccle. non mina, vivente Viro, cum adultero talia
iudicare verba proserat, etiam si id non habeat
de occul. in animo. Quia eadem est ratio.
contra. Sed pro intelligentia perfecta est boAdri. quo num dubium . Quid si interueniat so Il. 8.& Al- tum promissio cum adulterio , & non ber. pihi. si des, vel iuramentum λ Eo dubitatur, Eccle. hie. quia in tex. Significasti. dicitur. Quanta c. ap. 6. & do intei uenit fides, sed potest esse; Medi n. de interueniat noua promissici solum. Vt poeni. tra c. si diceret: Accipiam te in meam post
6. Ricar. d. mortem V XOriS. Ecce nuda promissio
3s ar. 3.& est . Vel si dicat, Do tibi fidem ae
S. Ant. ubi cipi a te. Ecce fides data. Vel iuramen supra. to iuro Hoc dubium mouet Ricardus in A.& refert quosdam dicere Q, impediret, alijs dicentibus Q, non, & relinquit dubium. Et B. Anton. loco supra allegato resert eandem sententiam, &dicit in casu esset Papa cosulendus, vel petenda dispensatio ad cautelam . Nec faciliter dirimendum matrimonium contractum . Haec ille . Existimo tamen summum Pontificem , qui determinauit hoc fore impedimentum ad vitanda adulteria , non fecisse vim in hoc, 9, cum promissione addatur fides, vel iuramentum, vel ' sit simplex promissio. Sed quia communiter promissio de re tanta, fide firmatur, vel iuramento, addidit illud. Tamen eius intentio fuit obviare malis, quae solent euenire propter tales commixtiones, ut homineS terrerentur ab adulterio perpetrando. Videretur enim
gratis dictum , 9, vis solii esset in hoc , o, addit fidem promissioni, vel non. Ethc existimo per solam nudam promisia Rosela im sionem,sine fide, vel iuramento dum-pedimen- modo adsit adulterium ) incurri taletum. 8. q. 1 impedimentum. Et g, per fidem de ma Palu . d. 34 trimonio intelligatur etia nuda proq. I. missio, ita expresse tenet Palude in in . Patauinus idem Rosella . idem Patauinus, qui
matri mota aedidit aditiones ringeli. At, quia conniti. 8.imia tingit saepissime calus apud nouior pe.9. S. I. bi S DeophytOS, eo φ ante habebat co- suetudine dimittendi proprias uxores,
R ducendi alias, vel da di fide: dico, si contingeret casus, posset quis sequi opinionem, Sc sententiam B Antonini. Nota in saEt probabilitatem quam asturi Ricar- uorem Indus non reprobando, posset facile cum dor uin. eis dispensare,& non dirimere iam contractum. Nec peccaret sequendo hanc opinionem.
Sed adhuc dubitatur circa hoc. Si Dubiu a. aliqua coiugata permittit se cognosci ab alio, & hac lege, quod ipse ducet
post mortem uxoris illam, quam soror
eius signauerit, in ledens in hoc quod soror designabit eam, Utrum post posta sint iungi in matrimonio. Hoc dubium mouet Ricar.& B. Anto. in locis supra Ricard. d. allegatis, & respondent, quod si ipsa as. praetendat in conditione, quod ipsam S. Anto. iubebit soror sumere in matrimoniu, oritur tale impedimentum: & quod perinde est, sicut si promitteret eam
ducere, SI adulterium committeret. Si
tamen non praetendat hoc , sed solum quod soror prouidebit ei de uxore, &soror casu dicat quod sorore capiat, poterunt consu agi. Sed bona venia 1itorum doctorii ) crediderim in utroque casu nullum esse impedimentum. Probatur. Si aliquod eit impedimen- Ratio contum, hoc solum erit est determinatio' tra Ricar. ne Pontificis, ergo in tantum incurri & S. Antotur, in quantum tonant Verba te tu S: ni.
sed solum ibidem dicitur, quod est impedimentum , si fidem dederit adulterae, & adulterium commiserit, at in Fauore praesentiarum ipse no dat fidem adul- amplianditerae, sed sorori, ergo non Videtur Φ odia restri incurratur impedimentum. Fauore, genda. enim ampliandi, odia autem suiu restringenda, secundum regulam iuris. Confirmatur. Si solum sit adulte- Confirma. rium, & in ente solum promissio de
matrimonio,no erit impedimentu: hoc autem non ob aliud, nisi quia concurrunt quae textus explicat , scilicet, promissio exterior. Ergo eodem modo licet interueniat adulter tu, si promissio non fiat ei, videtur quod non sit impedimentum . Et forte dicentes contrarium , in fundamento ponunt, cliuod fraus, & dolus nulli debent patrocinari, quod est verum. Sed tamen requiritur m odiosis, i seruet tir quae
115쪽
Art. X X X. De distaritate cultus. I 'φ Dubiu . Dubitatur 3. Si aliquis infidelis, ha
bens legitimam uxorem, contrahat de fasto cum aliqua fideli, adhuc vera uxore vivente , Vtrum post: mortem illius priae ae possit contrahere cum illa, cum qua adulterium commisit.
ad dubiu. Respon. diffinguendo. Uel legitima
Nota. uxor mortua est antequam vir baptizaretur, vel non Si sic, ex parte viri nullum est impedimentum: quia cu ellet infidelis, nullo modo incurrit tale impedimentum criminis. Si vero post baptismum adhuc vivente legitima uxore habebat adultera , erit impedimentum, & non poterit post mortem primae eam ducet e, ut post dicemus in se-Haec consi quenti dubio. Veruntamen dato ante deranda , baptisanum prima moreretur . si ipla ,
quia cotin cum qua contraxit, vi ver rimae-gunt fre- rat baptizata,&constabat ei illum vi
quenter. rum dato esset infidelis ) habere legitimam uxorem , licet non fit impedimentum respectu viri, quia posset de nouo ducere Illam adulteram, erit impedimentum respectu foeminae . Nam cum esset foemina fidelis , incurrit impedimentum criminis . Quia scienter contra xit cum adultero habente legitimam uxorem . Unde etiam si vir baptizetur, non poterit ei nubere.
A. Dubiit. Dubium A. Quid si quis tempore
infidelitatis vivente legitima V Xo repromisit adulterae matrimonium , &tunc non habuit accessum, sed poli bapti sinum, non tamen promisit, Vtrum mortua legitima uxore possit talis dii Ratio du- cere illam adulteram in matrimoniti. bij. Dub: una est cx eo , quod cum hoc impedimentum non sit ex natura rei, sed solum ex iure positivo humano: & infidelis non teneatur huiusmodi b gibus, vadetur quod non sit impedimentum Quia baptiae atus solum committit adulterium, ncque interuenit promissio, & quando hoc euenit, iam d1ximus non evie impedimentum . His non obstantibus, respondetur. I. conclu. Prima conclusio. Si aliquis tepore infidelitatis promittit matrimonium, S post paptismum committit adulterium, vere insurgit impedimentum, neque tales poterunt cotrahere inter se etiam mortua prima , dummodo in Ratio. virtute talis promissionis iungatur adulterae poli baptismu D. Probatur ex
superius dictis. Qitia quando promis- Sco. d. Isum est ei, & ignorauit impedimentu,
ct cognita est, ct postea sciuit S permisit se cognosci, sine noua prona I 15ἱΟ- ne incurritur impedimentum , ut supra diximus, & non ob aliud, nisi quia
in virtute illorum verborum vid Ctur iungi, & quae adhuc manet in effectu , licet tunc nullum causarunt impedimentum propter ignorantiam . Ergo etiam a simili, quando interuenit pothbapti sinum adulti' mum, etiam si promis io tunc non sit, sed praecessiit tem pore infidelitatis , qua do nullum cau- fauit impedimentum, quia non erat fidelis . Sequitur ergo quod impedimentu orietur . Quia tunc sic habentur verba illa praeterit l, si cu t si de nouo dicerentur. Videtur quod non sit potior ratio de uno, quam de alio. Nas illud quod a principio non causauit impedimentum propter de istum stietiae , post impedit adueniente scientia: etiam quod ino impedivit propter desectum baptismatis, incipient impedire post baptistatim susceptum . Sicque erit impedimentum. Probo illam
adhuc ex iure. Extra de conuersione
infidelium. c. unico dicitur, q, insideles quidam Sarraceni interfecerunt quoiadam Christianos, Christiani Sarracenos,& post Sarraceni conuersi ad fidem duxerunt in matrimonium illas Uxore S, Varulla viros occiderant, &similiter Christiani duxerunt Sarra cena S conuersas , post cum mulieribus constauit de morte virorum , petunt
diuortium, ad quod summus Ponti- Supple. d.
tium celebrari, sed matrimonium tenet. Sequitur ergo quod si mulieres
procurassent morte viroru, clibi impedimentu, sed inter eas erant Sarrace
nae, quae poli fide suscelγer hi ni. Sequitur ergo, g, si infidelis aliquid agat 1llo tempore , prohibitu iure positiuo , post conuersione nocebit ei tale factu,
etia si qua do secit nulla lego ten rc t. N a. Alio
116쪽
Alioqui quors una deteriminatur de illis, si non procurauerunt morte inpDato enim procurassent tempore infidelitatis, nullum inciirci videbatur impedimentum.
Obiectio . aliquis dicere hoc argumentum non probare conclusionem. Ibideonina videtur intellisi in textu fidele simul cooperatum este infideli, ad mortem legitimi coniugis. Et ob id impedimentum causatum est, sed casu nostro operatus eli fidelis . I. Solutio dicendum I. q, non tum propter argumetu probatur coclusio. 2. Solutio Secundo dico, si dato in textu allegato non dicatur,2 Christiani operati sunt ad occisionem illa intentione, sed intelligamus factum es e ut intelligula liqui docto. sic similiter in casu aliquid operatus est fidelis: quia ponimus etiam post bapti sinum retinuisse adulteram, vel accessisse, vel promisisse . Et sic manet argumentum in sua infirmitate. A simili ergo dicendu , is aliquis infidelis fidena dedit adulterae , post conuersus maneat cum Ca,
vivente legitimo coiuge, etiam si post fidem susceptam no det fidem, sed maiaeat cum illa cum adulterio, erit impedimentum, quo stante, non poterit post morte veri coniugis eam habere .
Et hoc patet. Quiri impedimentuoritur , qu quis de facto contrahit cuadultera, & adulterium comittit , sed qui tempore infidelitatis promisit alicui, id habuit accessiim, post conuersiis semper retinet ea , de facito talem habet:& comittit adulterium, etiam si non sit noua promissio . C6si vina, E t co nfi tan a t u r ho c. Qui a tale impedimentum non tollitur per baptis- Duran. in mum. Nam sicut dicit, Sc bene, Dura. 6. d. . q. 3. baptista O ipsis bapti Eatis remitti- tur omnis poena, quantum ad Deum. Et quo ad Ecclesia in solum remittunt ili' illae poenae , quae sunt determina ab Eccle11 a vi remittantur bapti ZaNotand s. Cum ergo non sit determinatu , g, talis crina inis po2na remittatur ba pel Zaras , Equitur O non tollitur per baptismum, ted semper manet. Et ita
videtur dἱccitat si aliquis iaco Philorutempore infidelitatis promisit alicui adulterae habenti proprium virum, Scpost fidelis factus antequam ad alia diuertat, in virtute illius promissionis comi, iscet tir 'et , esse impedimentum criminis , dummod5 aliud non obstet. Et idem esse si de facto , aliquam tempore infidelitatis accepit in uxorem , quae habebat legitimum virum , & post baptismii in mansit adhuc cum illa, viueate proprio, & legitimo viro, non poterit post mortem illius ipsam adulteram habere in uxore. Sive hoc fiat, sin quis per propriam promissionem aliquam ducebat, siue per hoc in parentibus, vel alijs loquetibus de matrimonio secundum mores suos iungebantur. Oportet haec notare propter Nota proneophytos,quibus erat usus . Hanc sen pter neotentiam tenet Palute in . d. 27. Vbi phytos. loquens de bigamia, qti e non tollitur per bapti sinum, dicit . Neque obstat,s, Ecclesia non iudicat de his, quae so-cis sunt quod verum est, quandiu foris sunt, sed postqnam intrauerunt, iudicat eos, Et iam secundum ea que foris habuerunt, ut patet in conuersione infidelium . Haec Palude. Videtur Palla. d. 27 profecto nostram tenere sententiam. q. q. Et vere noceant infideli illa quae fecit tempore infidelitatis, postquam conuersus est : intelligendum est veru Supple. d. esse, iii tempore infidelitatis qui con z7. q. . traxit cu adultera adulterium existimauit: ido etia post baptismu sempreputavit. Alioqui si tempore quo facta est promissio , nunquam ex 1stimauit adultera una : & post bapti l mu qureptitauit adulteri u , amplisis non comisit in virtute primae Promissionis, non erit impedimentum .
Sed th pro debita, S plena intelligetia istorti, oportet notare ad hoc im pe Exissi ina dimentum incurrendu: g, sicut requi- tio requi ritur scientia de alio legitimo coniu- ritur de age, sic etiam requiritur existimatio de dulterio adulterio . Volo dicere. Si quis intei ad in cur infideles duceret repudiatam : quam rendu cri certis scit repudiatam, & in ducit ea . men. quia putat per repudiu soli uti fuisse matrimo mu, qala talis erat usus apud eos, videretur tunc dice du, 2 quia Aze
117쪽
h rtis. X X XIII L De impedi adcite.
bapti simum talem acciperet in uxor c, etiam vitae te legitimo viro, & poli baptismum adhuc maneret cum illa, 'non esset impedimentu, quandiu peris uerasset talis existimatio : & 0, non esset adulterium , sed matrimonium .
Ad id autem me mouet, Quia si ad linpedimentum hoc requiritur , quod Vterque cognouerit alium habere virum , vel aliam uxorem : & quandi ii
est ignorantia ex parte illius qui ignorat, niinqliam est impedimentum .
Cum ergo qiii post repudium , sol
tii matrimonium credebant: talem semper habebant ignorantiam de vero coniuge, nunquam erit impedimentia.
Si enim sufficit ad impedimentum incurrendum,' quis, vel sciat certa scieria yerum habere coniti Sem, vel quod sit de hoc probabilis opinio, ut patet in cap. Inquisitioni de sententia excommunicatio. ut docto. dicunt, sufficiet etiam ad non incurrendum impedimentum, quod habeatur proba bilis opinio, quod talis, cum qua contrahit, non habeat virum, quia repudiata est a viro , & credit dissolui matrimonium per tale repudiu . Et quia ista probabilis existimatio potest esse : . di quando tempore infidelitatis quis
ducebat repudiatam a legitimo viro r. S post baptismum eam retinebat primo vi uciate . Et etiam potest contingere quando post baptismum aliquis
repudiatam accipiebat in uxorem, qui id ipsum existimant, propter hoc: quia nihil audiuit de hoc, sed credit per repudium matrimonium dissolui sicut ante. Et i es et apud aliquos talis exiΗabebant stimatio patet. Quia ut pro coperto
incolae no habemus, omnes qui mores Indorum
Hispa- cognoscimus ) contingebat aliquemniae matri illorum qui poliqtram repudiauerat montu dis legitimam uxorem, & aliam duxerat, solui per si ad sua ni repudiatam accederet, dice Iesu diu. re tale peccatum commisisse, quod non est et: nisi quia habebat existimationem matrimonium solutu per re pudium: & sic non liceret de nouo accedere ad eam. Q tua non erat iam stia.
Videtur idem dicendum de utroque
di nunquam insurgere tale impedimetum , quandiu est talis opinio proba bilis , seu existimatio, aut inuincibilis
ignorantia Q illa cum qua contraxit, aliam habeat vi tu , dato vere fit alius vir eius, quan uis no sic creditur. agi is emper quandiu elv talis existimatio , videtur esse ignorantia inuincibillis, qua stante, nullum est impedimentu. Videtur enim existimatio praeualere Veritati. Hoc apparet tenere do. Abu- Abulen . Ilan. in solutione cuiusdam argumenti. regum 3.
Utrum qui duxit repudiatam a legi- q,3 8, timo viro, post mortem legitimi viri
possit per nouum consensum ducere.
Et arguit Φ no. Q lia est crime quod impedit. Respondet Abulen . non esse tale solutio. crimen. inia non putabatur adulterium ducere repudiatam inter genti les, sed credebant dissolui matrimonium per repudium. Et sic praeualebat
existimatio veritati, & non erat tale Notanduimpedimentu criminis. Haec Abulen . diligentee Sunt nota da ista pro neophytis . Nam si verum est non esse impedimentum quando est existimatio contraria veis ritati , quando creditur non esse legitimum alium vir u , dato vere sit, cum frequenter contingerit apud noui orbis incolas , quod aliquis ante bapti
naum acciperet in uxore repudiatam ,
quam credebat repudiatam ab alio, &alium no elle suum virum, quia aliam habebat secum foeminam , licet nota esset talis vera uxor , sed concubina. Tamen sic erat in existimatione apud
COS, ut costat nobis ex modo loquendi ipsorum , ut uxorem i liam nominent,
si sibi primo duxerunt: si fuerit cum
promistione,& cii caeremoni js, siue sineci S. eodem modo reputatur, & intelligunt uxorem,& post secta nda, credui , etia si fuerit cu protriistione, no esse v ra uxore, sed concubina: qh accepta est
cxi prima, quod in tali calu qui ibile r pudiatam duceret quae tamen legitima uxor erat, Sc ipse legitimus vir) noesset impedimentum criminis. Talis enim qui ducebat repudiatam , & ipsis re audiata non credebat primum ecthsuam virum, eo quod primo aliam haberet, etia si non ellet tralis vera VXOr, id d
118쪽
ros pstima pars Speculi seni morum.
sed concubina: attamen quia sic erat in opinione ipsorum . & idem videtur Verum esse, quando per repudium credebatur diuolui. Et habebant in usu statim aliam ducere. Imo talis erat existimatio, ut uxorem illam credere , quae primo cognita est , & virum illum esse, qui uxorem cogno uit , etiam si nulla est et promissio, nec loquutio de matrimonio. Existimabant etiam nunquam esse veru matrimonium , dato interueniret promissio, & copula, si non simul in unam
domum conuenirent, vel vir in domu uxoris, vel uxor in domum viri. Et
hac de causa decipi possit ni tyrones in lingua Indorum . Nam si solum inter roget quis, quae est illa, quam primo accepisti in uxorem p non desgnat illa,
cui primo promissio est facta, & quam
cognouit carnaliter, si simul non conuenerunt in una domo. Et sic opor- Aduerte tet esse cautos, & attentos. Et tandem pro dubij huius declaratione pleniori dico, sad sciendum inter neophytos quando est tale impedimentucriminis, siue quia ante baptisinum coiunctus est quis illi, quae alium virum habebat, &post baptisinum: sic mansit, vel . si post baptismum id factu est,
non debemus attedere virum ille primus fuerit legitimus vir, vel non, nec utrum talis, qui duxit repudiata, sciuerit alium virum primo vivere: sed oportet attendere, Utrum in existimatione istius , qui istam ducit repudiatam, fuerit alius primus vir legitimus. Notandu Nam si alium non existimat verum vi
quantu fa rum esse, licet decipiatur', non Inctur-cit existi- ritur impedimentum. Quia tunc sic matio ad est, sicut si ignorasset verum habere vi hoc impe- rum , & siue ex ignorantia inuincibili, di metum . siue ex rusticitate , ille qui cst vir legi
Varia exi- timus,lnon creditur legitimus, etiam stimatio si sit alioqt i legitimus, nunquam Crit de vero vi impedimentum criminis, quandiu duro & vera rat talis existimatio . Sine dubio mulVFOre. ta dubia erunt clara, & aperta ex isto unico, si aduertamus ad ipsorum existimationem , quae varia est,& non eadem opud omnes . Nam quidam illum credunt virum legitimum , quem primo cognouerunt carnaliter, etiam snihil de matrimonio praecesserit. Et illam legitimam, uxorem quae primo cognita est . Alij aute illam dicunt uxorem esse solum,quq tm traducta est in domo , & et si sit cognita, & facta promissio : si traducta non fuerit, non credunt uxorem . Et si in iliter de viro .
Alij vero credebant illam ese solum
uxorem, quae in domo habebatur,sive fuisset affectu maritali ducta, siue no Et idem de viro. Alij den: que credebant tot esse uxores, quot habitae fuerunt in domo, siue fuerint habitae ut concubinae , siue cum promissione, vel alijs caeremoni j q. Itaque apud noui orbis indigenas , tot modis existimatio variatur quot capita. Contingit
aliquando , quod aliquis, qui habebat scemina domi sine promissione aliqua, vel aliquo alio signo , sed modo concubinario , si alius accessit ad eam , dicat sibi adulterium factum . Ex quo videtur tales existimasse matrimoniu coniumstionem maris & foeminae, etiam si esset sine consensu expressu suo,vel aliorum pro ipsis. Itaque apud neo- Et id evi-phytos saltim prouinciae Michoacane det apud sis, non est alia regula certa danda , alios, ubi
debita existimatio cuiuscunque. An eadem sit non existimabat. etiam si esset vir le- cxistima gitimus p Tunc enim non erit impedi- tio . mentum , quandiu durauit talis existimatio. At, quia ut in plurimum erat in usu olim , & modo, etiana post baptismum , ubi non sunt religiosi, facile qui coniuncti sunt, disiungi: & tales disi tincti, statim ad aliud matrimoniutransire, & sine scrupulo aliquo manebant, & manent, putantes licere,vsiq; dum a religiosis reprehenduitlr: pro babile certe mihi cit inter illos, qui no 'sunt instruisti sulficienter circa matrimonium ob quod non putant adulteri uin , si vivente legitimo coniuge alium ducant, non elset impedimentucriminis, etiam si post baptisinu fiat, sicut videmus fieri. Et hoc quandiu durat illa probabilis existimatio quod
sit licitum hoc, & non adulteriti. Praecipue tenet verum apud eos, oui vix possunt esse absque immina. Haec notanda
119쪽
n A, t. XXXV. De impediaeriminis. Ios
tanda ad debite iudicandum de illo crimine, quod maxime est in usu . Sed est dubium An ita verti sit, quando existimatur legitimus vir, sed non est. Verbi gratia. Illi in multis catibus iudicant matrimonium Verum s& ita credunt, sed tamen non sic est , sed decipiuntur . Utrum si quis ducat uxorem relictam, & credit virum habere legitimum , an talis existimatio sufficiat ad incurrendum hoc impedi-uaentum . Ut si quis ducat relicta ab alio,& sciat prius allu habuiste, & credit legitimum virum, & tamen no Cit,& eam ducit, Utrum incurratur impedimentum crimini S. Videtur φ sic. Quia eadem ration O, qua existimatio, vel probabilis opinio non sit verus vir sussicit ad non incurrendum impedimentum , dato sit verus: ita existimatio se alius sit vir legitimus, dato non sit, sustici et ad impe
Respon. Nunquam esse impedimentum criminis, nisi quando . quis aliam ducit vivente legitimo viro . Neque sufficit existimatio, sed requiritur rei veritas. Quia sic iura disponunt. Et dicinalas dilii mile elle in hoc, & in primo . Nam fauores sunt ampliandi: &odia restringenda . Ob quod ad non incurrendu sufficit sit exilii matio probabilis talem non esse verum virum,
dato sit deceptio . Quia hoc est fauorabile . Et tamen ad incurrendu impedimentum cum sit odiosum valde requiritur non solum probabilis existimatio 2 sit alius vir, sed il, ita in rei
Ex hac determinatione poterimuS dubia emergentia dissinire inter Indos, qui aliquando ad inuicem se promittunt, & contrahunt, lici bentes existimationem , & opinionem probabilem , t habeat scemina alium virum , S ipse vir aliam uxorem , Sc tamen noest ita vertis vir: sed est secundum sua existimationem , & opinionem, qui credebant matrimonium esse , quod
vere non erat. Et comperta veritate
talem non sui sie log timum virum: noerit impedimentum.
Te eodem impedimento criminis:
legitim ins vir. Uberitur circa idem impedimentum. Quid faciendum in dubio, quado contingit casus, Paliquis bapti Zatu Scopulatus est uni, quana credebat habere virum legitimum , &semper fuerunt iii iacti: & moritur primus vir , & adhuc ipsi manent simul in unum . Uenit dubium in notitiam iudicis Ecclesiae, vel conse fibris', quid faciendum Θ Utrum apud neophytos debeat iudicare impedimetu per hoc, dicat foemina: ego habebam tunc alium virum, & volui, & consensi . Et similiter ipse. Tamen cum hoc dicit, nos non ad inuicem fidem dedimus, sed loquutum est de matrimonio, &sic coniuncti sumus, & post diuertimus. Utrum debeat tunc iudicari impedimentum, quia ille fuit legitimus vir , vel non. Certe est dubium, supposito,st vir sit mortuus : nec est aliquis de quo postit plena notitia haberi . Pro solutione dubi j notandum poC I. Nota se hoc contingere multipliciter. Primo . Quando tales , qui sic vivente alio itincti, post mortem primi nihil
de nouo fecerunt: neque consenseruLCXterius, neque de nouo interius: sed inan seria tin Virtute primorum verborum . Vel potest esse, q, ltatim post
mortem viri primi, de nouo promiserunt,& consenserunt: dic ut contingit apud noui orbis indigenas non raro. Secundo etiam notandum, potest 2. Nota. esse, lii Od foemina, que dicit se ha-btiisse verum virum , & loquutu suisse
de matrimonio, dicat illum talem virum habuisse ante foeminam . quae tu
120쪽
I o Ἱ'rima Pars Speculi Coniugiorum
nullam habebat. His suppositis, sit. I.
conclusio. I. concili. Prima conclusio. Quando duo con
itincti sunt in matrimonio fideles: &vtroque sciente alium habere coniuem vivum: si post mortem primi,nulus de nouo intexuenerit consensus , quandocunque venerit ad notitiam,
separandi sunt, si constare non potest non sitisse primum legitimum virum . Vt si scemina dicat in illum iam mortuum csisen fisse,& ipse similiter quantum CXterius apparuit. Item ,& dicatillum virum aliam non habuisse prius uxorem. Tunc enim licet certum non sit tuisse legitimum , quia tamen probabile est, & non aduenit post mortem viri, nouus consensus,no videtur fuisse matrimonium aliquando. Cum ergo in dubijs tutior pars debeat elegi,vξ talibus inhibendu de nouo contra-Ιnc.Iuue. here. Et probatur a simili. Na ex sponEx. de spo salibus contractis ad hoc.no fit ma- sal. trimonium sussicit fama leuis de im- Ratio. pedimento , etiam si non probetur. Sequitur ergo , quod ad impediendum ne de nouo tales contrahant,
lassiciet dubium probabile, tales contraxisse vivente legitimo , & vero coniuge: & sitisse inter eos orrum impedimentu criminis. Imo crediderim id etiam erum este, etiam si post mortem primi de nouo tales cotraxerint, sicut solitum erat apud noui orbis in- Ratio. colas,Ratio qxige me mouet ad hoc est: Duron. d. qui acti in Ecclesia non iudicet de oc-II. l. 8 1 q. cultis, sed de manifestis,& ex exterio-Palii. d. is ribus, illum primum iudicat verum virum dato potuerit non sic esse)verum etiam iudicabitur primum matrimonium. Et impedimentum criminis interuenitie, dummodo constet Ecclesiae contractum talem fuisse, etiamsi ignoret interiorem consensum . SC-quitur ergo,q, etiam in soro conscientiae, quando casus se offert:& quis di cat aliquam duxisse post baptismina, quae habeat virum , & hoc scienter, &ipsa in t rrogata de vrro proprio,confitetur sic esse: & ς, ipse vir nullam alimn priore habebat, & extemus ostendi sic conseiis lilia: in sero conscientiae , etiam iudicandum impedimentum iii-teruenisse. Alioqui si hoc non sussiceret, nullo modo posset constare hoc criminis impedimentum interuentia se, quando iam mortuus est primus vir , cuius contrarium determinatur. Extra, de eo qui duxit in matrimon. quam pollu. per adult. c. Cian haberet . Vbi etiam postquam mortuus est legitimus vir, etiam si per decennium simul fuerint, separantur .Ergo etiam
in proposito idem dicendum , siue in
foro conscientiar, siue iudiciali: cum constet eb modo , quo uterque sorus requirit, de viro legitimo, probabiliter existimato primo, etiam si non sit euidentia, impedimentum iudicanduis Neque hqc conclusio contrariatur dictis in proximo praecedenti arti. Ibi nanque intelligitur, quando constat quod non fuit verus coniux, licet fuerit existimatio . Sed tamen quando existimatio est de vero coniuge,& non potest contrarium probari, oportet 1. conclu. impedimentum recognoscere. a. conclusio . Si duo fideles contraxerunt scienter, sic φ ipsa scemina habebat priorem virum legitimum secundum mores silos, vel ipse vir uxq- rem aliam, & ipsa interrogata de priore, respondet ipsum aliam tunc habuisse tempore quo ipsam accepit, e modo, quo neophyti in nouo orbe t qui solent,& existimare de coiugibus, non susscit ad iudicandum pro certo verum esse matrimonium inter tales, qui vivente prima coniuncti sunt, &nullum fuisse impedimentum criminis : supposito constet, s cum illa foemina fuerit contractum vere secundumores sitos, & assensus fuerit aliquis Ratio consignis exterioribus probatu S. Prirro clusio. in foro conscientiae non siissicit. aia constat illis, qui ipsi'rum mores callent, uxores vocari etiam concubinas,
si modo solitio una fuerit domi, etiamsi sine promissione,& caeremoni js fuerit accepta. Item . Etiam conliat non raro clim tam facile coniungebant tir ,
4 dimittebatur, illas tales, quas dicit priores habuisse, ς, ipis alios priores habuerint viros ob quod non erat