장음표시 사용
221쪽
Ratio. R. Ioan. Ehi de fac. homil. 76. Tertulli.
lier repudiata secundo non poterat ad primum virum redire, laec poterat primus vir sibi recoliciliare illam quam repudiauerat. Sequitur ergo , quod ma trimonuim soluebatur 'per repudium .Rlioqui non solum non l)oterat recipere, sed tenebatur admittere , quia suus
Tertio . Si per libellum repudi j ma-
, trimonium non dilJolueret tir , sequi-- tur 91 tam vir repudians , quam repudiata essent in peccato mortali: s d nuest afferendum, quod per legem scandalum eis fuerit posit una, ergo tenendum quod disio luebatur . In quo errauit Tertullianus lib. 6. contra Martionem, qui putauit diuortium, & repudium mlege noua,& antiqua adimi lari. Nam dillimi lecti, quia milia dissoluebatur per repudium, & non in noua . Nisi di catur diuortium inter illos, qui nullo
modo poterant coniungi., 2. conclusio . Dato libello repudij, tam repudian5, quam repudiata licite contrahebant cum aliis,ctim quibus verum erat matrimonium, non obstante primo . Probatur ex prima conclusione . Matrimonium dis oluebatur per libellum repudij, sed soluto vinculo matrimoni j, licitum est: cuilibet non ob Rante alio impedimento matrisnonialiter alteri coniungi: ergo sequitur quod poterat repudians, litte repudia
Secundo. Authoritate Pauli. Mulier soluta a lege viri non est adultera, si sit cum alio viro : sed per repudium vete ut constat) mulier, soluebatur a lege viri, ergo contrahendo cum alio, non erat adultera, & sic non peccabat. here , nisi cum nouo consenstri, & inter legitimas, personas: sed repudians , Scropudiata postquam alium sumpserat
non erat legit inue persbnae ad contra hendum, ergo non poterat esse matrimonium . Patet aperte ex scriptura, ubi dicitur, quod repudiata, si cum secundo contraxerit post mortem non poterat ad primum redire : & etiam cpvir non poterit recipere . Sequit ur ergo quod erat prohibitum in trinio imum inter tales personas. Unde, dato esset conseii sus de nouo it Onitiam Cnesset matrimonium': quia erat ii Egitimae persenae, ut apparet ex lege: nasi aliquis dicat, quod multa sunt prohibita quae tamen facta tenent, tamen non constat hoc.
i Secundo. Hec sunt in lege prohibi- Ratio ata, ut reprimeretur ira virorum , repudiare volentium uxores , cognoscendo certo , quod amplius non liceret habere , si cum alio contraherent, Sc non 'facile repudiarent. Sed non ellet irae ,epressio , si liceret repudianti reassume re quam repudiauit, poli quam alteri nupsit: ergo videtur ex tenore legi S., quod non pollet sibi reconciliare iam
repudiatam. Qii arta conclusio . Repit diatata a viro , antequam alium virum suure ret, Sc vir aliam foem ana: cum nouo consensu poterant rursiis contrahere ,& esset verum matrimonium . Nam
ubi adest consiensius inter legitimas personas , ibi cst matrimosium : sed
In pr eseata arum i at Cr tales esse poterat, talis consensus de nouo , ergo poterant contrahere. Quod tales es
selit persiqnae legitimae, patet : quia
3. conclusio. Quanulis rvpudiata li- si non essent legitim. e , hoc ex legerite contraheret cum alio, post repu- constasset , sed ex leae non constat dium : mortuo secundo, non poterat redire ad primum, etiam primo viro volente eam reducere. Probata manet conclusio, quantum ad primam partem ex iam dictis secunda conclusone . Sed quantum ad secundam partem probatur Perrepudium ut dictum est soluebatur Vinculum matrimooij : ergo postquam scemina viro alteri nupserat,sςcundo. rtuu . non po terat contras antequam cum alijs contrahant )esse perIbnas illegitimas. Ibidem enim dicituri: quod postquam foemina at
texi viro nupsit, non poterat eo VIuente, neque post mortem, priori reconciliari: ergo a contrario : si antequam virum alium recipere voluisset, prioxiviro, reconciliari posset sine impedimento. Mia ista odiosa sunt,non est necesse ad cgius caetendere no expresos in legis Itaque
222쪽
Secunda Pars speculi Coniuglorum
Itaque est verum, quod post repudium i conees una si vir antequam cum alia con traheret, & foemina cum alio viro : vel- . lent simul iungi,possent adueniente no- llatio . uo consensu . Dixi hoc ob id, q, primust consensus praecedens non sum ceret . Cuius ratis haec eth. I er repudium so-
Iutum est matrimonium,ut determinal uimus : ergo si solutum est, non potesti de nouo esse inter duos, nisi sit nouus consensus, cum primus iam nullius va- loris sit, sicut si aliquis esset coniugatus, S uxor eius moreretur, post vero resurl geret, antequam vir,allam sumeret, noni posset habere talem uxorem ex consen- su praecedonti: nisi de nouo nouus ad ueniat,quia mortua uxore, solutum est Ad Ro. 7. matrimonium : quod si de nouo debeti I. Cor. 7. esse matrimonium, oportet de nouoi concurrant necessaria ad matrimonium.
I. Concl. Quinta conclusio. Licet verum siti quod matrimoniu legitime contractumii olim in lege veteri, dissolueretur per repudium tamen post CHRIsTI pasiasionem apud Iudaeos, qui seruant ad- l . huc legem veterem , nullo modo dissoli Si Iudaeus uitur. Probatur . Ante dissol nebatur, Nuc r Upu- quia lex data erat de repudio ab illo , diasset ma qui in distblubilitate matrimoni j dispentrimo. DO fare potuit : sed post, in lege Euangelit dissolue- ca ab eodem Deo reuocata est talis lex, l xetur. ergo per legem primam , nullum modo it Matth. s. dis luitur per repudium :& per legem S nouam declaratur quod manet in disso-
xi lubile: ergo quantumcunq; repudium observent Hebraei modo, non dissoluitur matrimonium legitime contractu . Argum. r. secundo. Si matrimonium dissolueretur per repudium , sequeretur ΦIuἡaei conuersi non compellerentur accipere uxorem primam repudiatam te-
pore infidelitatis, sed compelluntur ad ipsam recipiendam , ut patet. c. gaudemus. Ehtra de diuorta is, ergo signum est, quod per repudium non fuit primul matrimonium dissolutum .l 3. Ratio. Tertio. si matrimonium di luere turper repudium, sequeretur quod ropii diata ducens alium virum non adulteraretur, sed vere adulteratur, licet nopossit vir obiicere adulterium : quia i eam repudiauit,ut patet ibidem in textu, ergo sequitur quod non dita luitur matrimonium per repudium post lego
ECLARAT Io repudic,qa Seneca deerat apud Iudaeos, restat remedijs dicere de ea , prout erat fortui. apud infideles paganos , Plutar. iutam tempore legis anti- probi.c. Is quae , quam modo post legem gratiae .
De quibus per ordinem disserendo sit
prima conclusio. I. conclusio . In infidelibus paganis I. Concl. ab initio videtur fuisse in usu uxorem Lud. Cel. repudiare . Patet, quia constat, ut su- li. Is . lest. uimus , & non est sic pium c. I 6. GA. alicubi contrarium, ergo videtur quod li.ψ.c.3 Msemper fuerit in usu . I p. ca. 2I. Secundo. Populo Israelitico statim Ualer. lus lege data concessum est repudiare, ne grauarentur nimis inseparabilitatem matrimoni j obseruando , quam gentes non obseruabant , sequitur ergo, quod apud gentiles fuit repudium in usu ante legem datam populo Israelitico . Ut de Michaesem de Medina in suo de coe libatu, lib. s. c. 89.2. conclusio. Gentiles uxores repu- 2. Concl. diantes secundum conluetudinem sua Getiles reante Christi aduentum, nullo modo pec pudiandocabant. Si peccassent, maxime, quia fa- non peccacerent contra ius naturq matrimonium bant.
disi luendo, quod est indiflblubile , sed Abulensi
non propter hoc, quia cum hoc ius na- Matth. I9. turae non sit de prunis principijs iuris q. 3 o. ad. 3ITaturae, non est per se notum, sed est de secundis praeceptis iuris naturae , quae sunt velut conclusiones,quq inserunture primis principijs, scilicet, ex decalogi praeceptis, ergo non de se habet vim obligandi,vsque dum sat notum, sed nofit notum, nisi sit constitutum aliqua lege humana,vel diuina,vel consuetudine sab omnibus recepta, ergo ubi non fuerit lex, nec consuetud', non obligabit. At
223쪽
Hic. YIL An apud gentile uerit repudi. 20 .
hibens repudium , nulla fuit lex diurna
in tota lege veteri, imo suit concedens ut dictum est. Item. Nulla fuit consuetudo uniuersalis apud gentiles non repudiandi , ergo nullo modo ius naturae obligabates: quare in nullo peccabant contra facientes. Probo assumptum, sci licet quod neceste sit illa quae sunt iuris naturae secundoimodo lege aliqua firmari vel co suetudine , ad hoc quod obli
Cicero. gent. Cicer. r. rhetoricorum are . ReS l . t a natura profectas,& a consuetudine approbatas, legum virtus,& religio sanxit, S. Th. I. r. id est firmauit. Ex istis verbis S. Thomas 8 94 ar 2. probat, illa quae sunt de iure naturae secundo modo non habere vim obligandi,
usq; dum fuerint firmata lege positiua , vel Diuina, vel co suetudine, Cum enim non sint pc r se nota , est locus varie Opinandi circa similia: Notanda est sententia ad soluenda multa dubia in hac materia ,& in alijs. Nam non sum cit aliquid else de iure naturae, si illud non sit per se notum, vel sit firmatum lege, vel
S.Tho. ubi consuetudine. ' Vocantur de Iurena-suP. a t. q. turae secundo modo conclusiones qua eliciuntur ex decalogo, ut supra diximus arti c. 7. & 8.
Ex quo manifeste sequitur, quod consuetudo potest praeualere , & derogare illa quae sunt de iure naturae secundo modo , licet non possit aliquid contra
illa quae sunt de iure natu e primaevo . Corolla. Secundo probatur . Si Gentiles ante S. Tho. ubi CHRisTI aduentum peccallent repu-su p. art. s. diando , debebat eis aliquo modo conflare , sed nullo modo poterat eis con-2. Ratio stare: ergo non peccabant, Probatur: conclu. quia non constabat lege scripta eis data, cum uulla eis data sit: nec per illam quae Iudaeas, in qua repudium permittebatur: nec ex lumine naturali: quia non erat hoc per se notum. 3. Concl. 3. conclusio. Gentiles ante CHRIs ΤΙ aduentum uxores post prolem educatam repudiantes non sol una non peccabant, sed etiam si repudiarent ante prolis educationem, est probabile eos a peccato immunes est e . Probatur quantum ad secundam partem , qnam probabilitor credo veram . Supra nos diximus
id concessum sincte, seu permissum Iudaeis, quia erat in usu apud Gentiles: I. Ratio ergo unietur, quia illud quod per libel- r. p. supiuin repudi j IDeus concellit Hebr.eis, ar. 9.ante erat apud Gentiles, sed Iudaeis concessum, vel permissum est a Deo, ut repudiare polient etiam ante prolis educa
te erat in usu apud Gentiles , at id quod licuit absque peccato Iudaeis facere, da ta lege, etiam licuit Gentilibus per sua
Secundo. Si ante prolis educatione Ratio. 2. supposito esset in usii repudiarc apud gentiles ) est et peccatum , est et quia id Videtur elle contra illa quae sunt de iure natui se prim Euo, quae sunt per se nota , quia contra bonum prolis illud est directe : sed non propter hoc erat peccatum. Probatur. Ad hoc quod illud sit de primis principijs Iuris naturae, Oportet sit per te notum, etsi per se notum νapud omnes esset 1dem: sed quod sit
malum repud lare ante educationem perfectam prolis, non est per se notum :quia non idem apud omnes: si quidem Nota. potest dari aliqua natio tam barbara, in qua non sit prolis educatio perfecta ,
sed flatim post quam filius potest cibum
sumere per se, relinquitur suo arbitrio, quae inuenta videtur in nouo orbe, ubi Inuenta vix erat filiorum instructio . Item H ec est natio
persecta instructio praesupponit aliam apud quavitam in ordine ad quam fieri debet, prolis in- sed apud Gentiles barbaros quam plu- structio
rimo S non erat alterius vitae cognitio: non mul- ergo nec per se nota necessaria Nastru- tum attia
Item, instructio sitorum requirit plenum dominium parentum supra filios: sed potest esse aliqua tam aliena a Vir tute gens barbara , ut seruiliter vivens sub tyranno, filiorum nullum habeat dominium, nec curam ab quam, quam Primum per se cibum possunt capere , ut experientia cognouimus: ergo talibus potest esse incognitum hoc tu, naturae: quod sit necessarium manere in v nun
parentes, usq; ad persectam prolis educationem : qiix ut in plurimum non
completur usq; ad vigesimum annum. Q iod si potest esse incognitum, non erit contra ius naturae primaevum per se no
224쪽
tum, rupudiare ante hanc persectam μ' Prolis educationem. iare probabiliter videtur tales ante tempus hoc repudiantes , secundum suam consuetui . dinem , non peccasse. Nam dato suprat Cocordia dixerimus, quod manere simul virum , dictorum. S taminam usque ad persectam prolis 1 educatiunem, sit de iure naturae depri-
mis principijs, intelligo id verum esse
t apud Gentes politicas, & no apud Genl tes ignorantistimas, ouae nil aliud feret habent, quam nasci,& mori . Sed ita ve-
runa est,a esse apud Gentes utentes ratione, quae aliam vitam spectant,& tenent,& ad ipsam educant prolem, dirigunt. Si tamen aliquis sit, cui ista sententia displiceat, non contradico . si claruis cotrata iam probet assensum prq-heo libeter . ' Et quidem illa quae sunt de iure naturae primaeuo gradus habet: quςdam liliat alijs notiora,& priora :i t in speculati uis untina est priuatim,sciis
licet de quolibet est , vel non est. Alia itidem suiu principia sub isto primo: sic in practicis , 8c agibilibus est primu hoc :quod tibi non vis, alteri ne facias: & ipsa prima praecepta decalogi sunt sub
isto primo : imo derivantur ab eo . Itaque sicut in speculabilibus ab uno prancipio primo, de noto derIuantur alia principia in agib1libus ab uno notiori
t n. Concl. conclusio. Gentiles ante Christi
aduentum uxores repudiantes, quo cuial que tempore , dc quacunque ex causa , quant timcunq; leui, si id erat in consuel tudine apud eos, nullo modo peccabat. Probatur. Lex natural 1s de insepara bilitate matrimoni j non obligat, nisi merit firmata aliqua lege, vel consuetudine : sed quod non liceret infidel1bus Gentilibus omni tempore, & ex quali bet causa repudiare uxores,non su3t lege Diuina, neq; humana fit matu fati neq; coi suetiit ne i qm a pono consuetum sic esse omni tempore repvul Lire ergo i ullo iure obligantur , unde facientes
Verum est tamen differentiam esse inter Gentilem, & Hebraeum, quia Hebraeus ex leui repudians,peccabat, ut in
pnaee edenti arti c. probatu est, sed G cn-
tilis non, si haberet hoc eorum eost. suetudo, quae sicut propter eam non erat peccatum repudiare , neq; erat CT leui causa facere, si modo consuetudo esset. Et quod fuerit aliquando in usu apud gentiles ex leui causa repudiare , Alexan. ab Alex. lib. q. Genialium dieis Alexari. rum. c. 8. Hebraeus tamen , qui Dei ha- ab Alex.bebat cognitione, astringebatur ad hoc
ut ex graui causa moueretur ad repudiandum. si . t ys . conclusio. Gentiles, ante aduentu Concr. Christi uxores legitimas repudiantes, non solum non peccabant, sed etiam si . taminae vhos suos repudiarent, quod i non est concessum Itidaeis. Probatur ex Ratio supra dictis, quia hoc ius naturae indis. solubilitatis non habet vim obligandi, nisi fuerit firmatum lege vel consuetudine, sed non filii apud infideles gentiles lex data , quae eos obligaret, in
qua prohiberet isminae, virum repudiare, neque fuit consuetudo aliqua, qu e haberet vim legis , imo credimus consuetudinem fuisse tam ex parte viri, quam ex parte se minae ex aequo repu- :diandi ad inuicem , ut constat experientia apud neophytos notri orbis tempore infidelitatis, ergo sequitur quod poterat tamina similiter& virum repudiare. Dixi, non fuisse leget prohibitu Gentilibus: quia dato lex fuerit data Iudaeis, ut vir pollet repudiare , Sc non tamina propter causas supra dictas, ta men lex non fuit data insidelibus Gen- S. Th. I. 2.tilibus,neq; ad eos directa, neq; ei S dem q 9 .ar .m nunciata , neque in aliquo eos obligabat,nisi solum iii illa quae naturalia sunt
de primis principijs , qualia decalogi ,
praecepta. Sequitur ergo, quod poterat tamina, sicut Sc vir, repudiare apud gentiles, omni tempore, & ex quacumque causa, ex Atia vir: quia ex con fuetudine, pares erat qua urima ad hoc . Haec dicta sint, quamuis de Ronaulo dicatur, quod legem tulerit, ut vir posset uxorem relinquere, ted uxot non virti rvt a uilior est Textor in sua ossicina,pri- Textor. ma. parte. Non obstat tamen, sed potius confirmatur: quia videtur confitc
225쪽
Artis. XII. Anapud sentile uerit repu . a 's se
tiniani, ut supra dictit in est eo actu. Sexta conclusio . Non solum repudium apud gentiles erat sine peccato ex parte viri, vel ex parte 'minae post
matrimonium consummatum , sicut
concessum est Hebraeis, sed etiam erat licitum post sponsalia , siue de futuro, si ue de praesenti, etiam ante conRatio, summationem. Probatur . Licitum
erat repudium ut supra dictum est
post consummationem matrimoni j : ergo a fortiori etiam licitum fuit ante consummationem: quia si maius vinculum dissoluebatur absque pec cato, a fortiori, & minus poterat dita tui. Et tandem patet, quia consuetudo apud tales gentiles id facit rectum, sed sic consuetum erat, ut apud noui orbis incolas experientia teste didicimus. Et costitutum videtur per leges gentium. is de repud. Sc diuor.
p. conclus. Septima conclusio. Licet ita verumst, sicut diximus in I. & q. conclusione licitum ni iste apud gentiles repudium quacunque ex causis, hoc tamen non obstante apud gentiles, qui legibus h umanis scriptis gubernabantur , non licebat ex quacunque causa reptid lare , sed solum ex illis in lege scr1Ratio. ptis. Probatur : quia tota ratio quare nos diximus repudium licere apud eos est: quia non eratius illud nat tiret de inseparabilitate matrimoni j firmatum aliqua lege, aut consuetudine, &fic non habebat vim obligandi. Ergo si aliqua esset gentilium natio , quae leges haberet humanas de repudio disponentes, illis no liceret aliud, quam quod lege sancitum est: sequitur ergo ubi leges scriptae sutat, obse i uari debent, & solli licebit repudium ex illis causis in lege expressis, ut C. de repud. ausae ex l. consensu. dicitur de viro. Neque liceivibus co bit ei, id est viro sine causis designatis, edebatiir propriam repudiare iugalem. Neq; vi epudium to modo expellat, nisi adulteram, vel dro . veneficam, aut homicidam, aut plagiariam, aut sepulchroru violatricem, vel dissolutricem , sacris aedibus aliquid subtrahetem, aut latronum fautrice,
aut extraneorum virorum viro suo ignorante, vel nolente, conuiuia appetentem , aut ipsis inuitos ne iusta, reprobabili causa soris pernoctantem , theatralibus, vel lainarum spectaculis in ipsis locis in quibus haec assolent celebrari, viro prohibente,gaudentem fibi veneno , aut gladio, aut alio simili modo insidiantem, aliquid achinantibus se consciam, seu falsitatis, seu criminum immiscente inuenerit, aut manus audaces sibi probauerit ingerente tunc necessariam ei permittimus facultatem discedendi, & causas dissidi j le-
gibus comprobare, id est in iudicio . Si autem mulier velit repudiare Vi- Cause obruna, ponutur causae in eadem l . Si qua igitur maritum suum adulterum , Vel virimi homicidam, vel vencscum, Vel contra poterat re nostrum imperium moliente vel salsi- pudiare.
tatis crimine conde natum inuenerit, si
sepulchroru dissolutore, si facris aedibus aliquid subtrahelite, lacronem, vel latronum Lusceptore, abactorem, siti esure pecorum, aut plagiarium, cum impudicis mulieribus coeunte, si suae vitae veneno, aut gladio, aut simili modo
insidiante, si eam verberibus afficiente probauerit, tunc repudij auxilio uti permittimus Ecce cum istae sint leges
humanae Imperatorum Romanorum,
ubi esset natio gentilium, quae istis legibus Imperator u gubernaretur, illis repudium solii liceret, obseruatis istis causis repudiandi. Et secundum lege
latam a Romulo, solum vir posset repudiare, non tam e scem ma , quia ei interdictum erat. Non tamen ob id solucretur matrimoniti post Christi ad
uentum, ut in 1 eq. arti c. dicemus .
8. conclusio . Apud insideles genti- 8. conclus.les, ad quos nullo modo peruenit euangeli j notitia sufficiens , etiam post
legem a Christo latam de non repudia clo, nullum est peccatum repudiare uxores, sicut nec ante Christi aduentu.
Probatur. Si apud tales qui nunc sunt Ratio. r. infideles , qui nihil de lege Christi audierunt, esset peccatum repudiare, hoc deberet eis constare aliqua lege, sed nulla lege eis coliat: ergo non peccat repudiando. Na non culiat eis lege
226쪽
Ratio. I. Marc. vi. a. Ratio. Ad R . mo
naturae, cilm ut supra diximus, non sit de primis principijs iuris naturae, quae sunt per se nota . Neque constat eis aliqua lege: quia licet fuerit a Christo institutum in lege noua , ipsi tamen nulla de hoc habet notitiam,vi supponimus .
Item. Neque constat eis consuetudine: quia eorum consuetudo est in contrarium,.eo quod habent in usu repudium : ergo tales gentiles qui nuc sunt, repudiantes non peccant, sicut nec ante legem euangelicam peccabant.
Si tales gentes, ad quos notitia Euangeli j non peruenit, peccarent repudiando uxores , sequeretur quod aliquis agedo quod in se est, lamnaretur, quod videtur impium sentire de Deo . Pono gentilem qui vivat secundum legem natur ,& in nullo offendat,& unum Deu, q uena lumine naturali cognoscere potest, confiteatur 3c credat, & quicquid ad salutem necessarium est habeat, qui
iuxta suόs mores antiquos vXorem repudiet: si lite talis peccaret repudiando, certum est erit mortale : moriatur, talis damnabit ur,& agit quod in se est :quia Sc legem naturae Obseruauit,& unu Deum credidit, & caetera alia cognoscibilia,hoc solo uno excepto, quod uxore repudiauit, at hoc videtur falsum,ergo dicendum est , quod talis non peccabit repudiando uxorem, si no habet aliqua legis notitiam.
9. conclusio . Licet ita sit, quod gentiles qui nunc sunt, ad quos euangeli j
notitia peruenit, peccent mortaliter
non recipiendo legem Christi, probabile est eos non peccare mortaliter V Xores repudiando iuxta mores suos. Probatur prima pars quod peccent n6 obediendo. Tales tenentur legem Christi acceptare, qui est dominus, & uniuersalis redemptor omnium, & non sub alia poena, nisi damnationis aeternae : quia qui non crediderit,condemnabitur: ergo peccant mortaliter legem Christi
Secundo . Quicunque non obedit mandatis sui supelioris peccat. Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit, sed non acceptans legem latam
non obedit mandatis superioris, ergo talis peccat. aod talis non obediat,
constat, quandoquidem non vult recipere talia mandata, neque talem legem . Nota Haec pars est satis clara, dummodo suf- dum proficienter eis proeonatur, & vitae exem- ponendi fplo, vel miraculis, non ridiculose: ut m dem, qua novo orbe a primis armatae militiae au- habueriit
diuimus propositam, ostendendo Indis , Hispaui. Bibliam, vel alium librum loco eius , sicut audio contigisse . Et dicunt qui
proponunt, oportet credere omnia hic
contenta, & obedientiam praestare Papae,& Imperatori ; quod si infideles audientes haec non admittant, statim bellum iustum reputant nostri. Q aam sit hoc alienum a ratione, est manifestum. De quo aliaS. Secunda pars conclusionis probatur. Ratio. a.' Nam non est necesse dicere, quod infidelis non volens recipere legem Christi peccet nouo peccato,quotiescunque agit contra aliquod mandatorum, quae
sunt in lege Christi: Licet enim de fideli hoc sit verum quia post legem susceptam inobedientiam committit circa quodlibet ) non tamen de infideli est
necesse asserere . nam non formaliter,& directe inobedientiam committit, agendo contra quodcumque mandatu Christi: sed est continue in peccator quia non vult recipere legem Christi: quam tenetur suscipere . Non enim v4- Nota detur necessarium dicere, quod infidelis quotiescunque non ieiunet, peccet
mortaliter,supposito quod Christus ieiunium iuberet in lege sua: quia si praecepta in lege Christi data non essent naturalia de primis principijs per se notis, quae alias lege seclusia tenetur infidelis obseruase, non videtur quod infidelis transgrediendo semper peccet nouo peecato, sed semper manet in uno peccato, scilicet, quia legem Christi non recipit. Non quidem peccat infidelis, qui non Abuleat.
vult recipere euangelium : nouo pecca Mati. to,quia non recipit Eucharistiam: quia q. non confitetur, quia non dolet,quia nobaptizatur , sed semper est in continuo peccato, quia non vult recipere legem
Christi: sic in proposito: dato infidelis
227쪽
st, & in ea scriptum , quod nulli liceat
repudiare, tamen ex protervia no vult
legem Christi suscipere, & perseverans
in lege sua adhuc repudi at, est in continuo peccato , non quia repudiat, sed quia legem non recipit, quam tenetur recipere. Et videtur probabiliter dictum , quod si alicui ex infidelibus noui orbis, quibus sum cienter esset fides proposita , ita ut peccarent non credendo ex obstinatione: tamen nollent eam recipere, peccarent quidem,non recipiendo, sed ta non peccarent repudiado. Sed ego dubito in toto orbe nouo tam spatioso, ubi per loca maritima computando per mare quod dicitur dei Norte a terra delos bacallaos : incipiendo usque' ad fretum Magallanicum : Sc rursus per 'mare det Sur ab eodem freto , usque ad ultima loca discooperta in eleuatione 44. gradum reperiuntur octo mille leuc fere, ut iacitum fecimus in nostris phyficis sipeculationibus in tertia editione , in libro unico de coelo & mundo, specu-ν latione decima, & undecima omnia loca nomine proprio, ut a nauigantibus sunt imposita,nominatim apponendo, dubito
inquam sussicienter propositam fidem Christi, & legem eius immaculatam, non ex desectu ministrorum Dei, quia plures & veri apostolici religiosi sunt sed ex corruptione & scandalosa vita' aliquorum Hispanorum circa luxuria ,& auaritiam , simul & superbiam . Do-- minus ignoscat illis,qui scadalizant pu- , at th. I 8. filios . Siquidem aduersus Hispanicam nationem in illo orbe, ex coelo Pauli tuba sonat, id quod dum in terris praedicator ,& doctor gentium ossicium adimplens , dicebat Iudaeos increpando', qui cum fidem Christi suscepissent aduersus conuersos ex gentilitate gloriabantur
eos contemnendo, ad Ro. a. Si autem
Iudaeus cognominaris Sc reqii iescis in lege,& gloriaris in ino, & nosti voluntarem eius , & probas utiliora , instructus per legem, confidis te ipsum esse ducem caecorum, & lumen eorum qui in tenebris sunt, eruditorem insipientium, magistrum infantium , habentem sorinam
scientiae & veritatis in lege . Qui ergo lium doces te ipsum uota doces. Qui
praedicas non iurandum, suraris. Qui dicis non moechandum, moecharis . Qui abominaris idola , sacrilegium facis . Qui in lege gloriaris , per legis praeua
ricaaionem Deum inhonoras . Nomen
enim Dei per vos blasphematur inter gentes. haec Paulus & no ni ne Pauli: haec praedicamus, & dolemus quod per triginta annos: haec huius ii odi scandala, simus experti in nouo orbe, ubi si adessent viri exemplares ex nostris Hispanis gentium multitudo per Dei gratiam intraret, at pessi .norum morum corruptio nostrorum Hispanorum impedimentum praeitat, sed alibi latius.
Vtrum per repudium inter gentes disson
inter gentes cosuetum sdissolueteriir matrimonium . Potuit enim esse, consuetudinem praeua lere ad peccatum vitandum in repudiando , sed quod non posset vinculum matrimonii legitime contracti, dissoluere. Ob quod sint conclusiones.' I. conclusio. Per repudium consue- I. concII.
tum apud gentiles, ante aduentu Christi dissoluebatur matrimoni j vinculum . Probatur ex iam dictis. Id permissum I. Ratio . est Iudaeis: & quicquid de repudio concessum suit eis , totum erat prius apud
gentiles ob qus d eis concessum est
ut supra diximus : sed apud Hebraeos per repudium matrimonium dissoluebatur , ergo & apud gentiles . Alioqui aliquid amplius Deus Hebraeis concessisset, quam peterent, vel apud gentiles
esset in ulu : sed hoc non videtur dicendum , cum causa coiic sionis ea credatur esse, ne Iudaei grauarentur obseruare illa , quae gentiles non obseruabant:
ergo illa quq Iud sis concessa sunt: apud
Gentiles erant in usu . Sequitur ergo
quod dissoluebat tir matrimonium per repuplum. Dd i secun . . l
228쪽
natio 1. Secundo. Gentiles repudiando non peccabant, ut supra diximus, ergo dis- 1bluebatur matrimonium per repudium. Alioqui si non dissolueretur, quomodo possent excusari a peccata mortali repudiantesὸ imb semper es.sent in mortali peccato. .conclus Secunda conclusio. Repudio facto inter Gentiles ante ad uetum Christi,
absque peccato vir aliam ducebat v-xorem, similiter uxor alium virum , . cum quibuS verum contrahebant ma- . trimonium . Probatur , si cu i in praecedenti conclusione. Per repudium . matrirnonium dissoluebatur, sed soluto matrimonio quilibet co trahere potest alias non prohibitus: sequitur, quod poterat vir, dc uxor repudiata. alium inire matrimonium. Et quod Ad Ro. . absque peccato, patet: nam si per re-1. Cor.7. .. pudium Verum matrimonium solutum erat,non erat peccatum cum alio
Contrahere, sicut neque esset, si post mortem primi viri cotraheret, sed ita matrimonium soluebatur per repridium, sicut per mortem: ergo si post
mortem, non erat peccatum cum alio
contrahere, neque erat si post repudium a 3.conclus Tertia conclusio . Repudiatam uxo. rem apud Gentiles poterat vir repudians,qtiscunquo tempore sibi rursus. accipere in uxorem, similiter uxor virum repudiat una in maritum poterat reactu mere, si do nouo esset consensus in matrImonium,nam iam repudio fa- Ratio. . cto inter duos matrimonio soluto postquam foemina xcpudiata est ab alio , vel mortuus est vir, quem secundo accepit,& idem ex parte viri potest . de nouo consentire foemina in virum
repudiantem, quem primo habuit: de similiter vir , adueniente consensu legitimo duorum , si alias non sint per- spnae prohibitae est verum matrimonium: sed nulla is ge, aut consuetudi- ne apud eos legimus prohibitum sibi reconciliare repudiatam : sequitur er tro quod possent ad inuicem de nouo Lex data contrahere. Et quidem non obstat lex Iudaeis no data Hebraeis de non recociliando re-oblio abat pudiatam: quia illa non obligabat Genaea tales. tiles,nec ad cor fuit directa sed sol una data est Hebraeis, & ipsi illa obligabantur, ut infra dicemus, Quod apud Gentiles esset talis c uelucio reconcIlIandi, credibile est, quandoquidem modo experientia conitat, apud noui orbis incolas consuetum esse, fallem in prouincia Michoacanensi, & sic puto in alijs prouincijS. Dixi in conclusione, si adsit nouus
consens his , quia postquam per repudium solutum est matrimonium: & ipsa cum alio viro contraxit, post mortem secundi, oportet si debet redire ad primum de nouo consentiat, quia solutum fuit matrimonium . Sicut si
moreretur, & resurgeret esset necessarius nouus consensus, quia mortuo viro ut ait Paulus) soluta est foemina a Ix Cor. 7. lege viri. Neque est adultera ,si fuerit Ad Ro. 7.
cum altero viro, ut supra diximus. Qifaria conclusio. Post repullum Concl. 6. factum inter gentiles ante aduentum Christi, si antequam vir aliam duceret, & uxori contigerit reconciliari, probabile videtur non fuisse necessaritim nouum consensum ad matrimonium. Probatur : quia ut nos infra I. Ratio dicemus) dato inter fideles matrimonium contractum legitimum dissoluatur per conuersionem unius ad fidem, alio nolerite cohabitare, vel non sitie contumelia creatoris, tamen nuquam
distatuitur usq; dum conuersus tran- vsierit ad aliud matrimonjum, vel quae non vult contierti ad alium. Sie in pro . posito. Si in casu esset necessarius nouus consensus,ob id videtur, quia pr imuin matrimonium solutim est per . repudiunt: sed hoc no obstat,quia solutio matrimoni j per repudium,videtur esse non statim quando repudium sit, sed quam primo repudians, vel repudiata alium sumit : na eodem modo soluitur: imo em cacius per dictum Apostoli, qqando alter conuertitur, & non vult cohabitare infidelis fideli: tamen non videtur distatutio facta, usquedum alter ipsorum transeat ad secundum matrimonium et ergo etiam in praesenti videtur probabiliter dici posse. Secundo. Quod matrimonium disi Ratio soluatur per repudium apud gentes
229쪽
Artis. XIII. An repud. inter Gentiles siluat matr.
tur matri, moni una . Per repudium. Ratio. Mati. Ist.
ad L. Abulen . parado, s. ante aliquam legem datam, habetur ex ipsis rum consuetudine : inita habent in usu: sequitur ergo quod maκime aduertendum eis ad corum consuetudinem , de intelligentiam ad iudicandum, utrum matrimonium sit solutum , vel non, sed in casu conclusionis ipsi non credunt solutum matrimonium per solum rCpudium , nisi vir , vel uxor aliam duxerit, sed quandiu manent sine coniunctione aliorum, per solam reconciliationem si-
De nouo cometasu se credunt veros con-iliges : ergo sequitur non esse nec ellarium nouum consensum . Dixi, proba bile, quia non eli mihi certum, eo quod contrarium habeat apparentiam , lci licet statim per diuortium solutum cise, ut dictum est, sed tame expertus loquor aliquam repudiatam rursus sine nouo
contensii reconciliari. φininta conclusio. Post legem Christi, prohibentem repudium apud Gentiles infideles, etiam ad quos non peruenit notitia Euangeli j repudiantes legitimam coniugem , vel legitimum vi- rum,no dissoluitur matrimoni utra. Conclusio ost notanda ne aliqui, ex superitis dictis decipiatur, putans per repudium modo dissolui matrimonium inter Gentiles. Omnia quidem dicta verum tenent, ante legem Christi, sed lege data non dissoluitur ver repudium . Hroba tur . Si dissolueretur per repudiuaa matrimonium legitimum poli legem euangelicam, est et, quia Gentiles repud Iantes utuntur consuetudine sua, Sc legibus suis nunc, sicut ante aduentu Christi: & ante aduentum Christi vere dissoluebatur per repudium , ergo & modo :sed non propter hoc patet: Cau sa quare ante ad uetum Christi dissoluebatur erat: quia cum nulla lege instituta esset inseparabilitas matrimonii , solum obligabantur ad illam secundum suam
coniuethidinem:& talis erat ipsoru consuetudo, ut repudiata alium fit meret,&repudians similiter, sed iam lege Chri lidata, qui est Donimus uniuersalis, S redemptor omnium : dedit legem de noni epudiando , & declara trit matrimoni j
indi lubilitatem : ob quod nulla consuetaldo potest praelia lare contra talem legem, ut dissoluatur quod indis lubi- cap. Ile declaratum eis. sequitur ergo dato S. Th. I. v. sit modo repudium coisuetum, quod q7Z.ar. Inon dissoluitur , coiisuetudo pote it eos excusare repudiantes propter ignorantiam legis : non tamen ob id di moluitur matrimonium , sicut ante lege in Christi dissoluebatur .
Dixi in conclusione, etiam si sint Gentiles, qui nihil audiuerunt de lege Chrilli: nam posset este de istis dubium . Tamen probatur etiam de illis. Data lex. Cli j i uniuersaliter ad omnes, omnes potuit Obligare, si voluit, potuit: Sc vo luit omnes, ergo obligantur, sequitur si omnes obligantur,q uod ubicunque homines repellantur, cuiuscunque conditionis, contra legem facientes, etiam secundum csiluetudinem suam non est v xlidum, neque firmum ergo repudiantes secundum sitas leges non dissoluunt matrimonium contra legem' Dei, dice te Arelse in dissolubri e . Uerum tamen est s iquod in tali faeto excusantur a peccat repudiantes, quia nondum lex eis eis
promtrig.Ha , ut supra diximus . Atta- S.Th. I. Mmen dato repudiante S non peccent, non q. O. ar. .
tamen ob id matrimonium , legitimum di soluitur. Sicut ego bona ficie posidens alienum , si alicui donem , vel vendam, licet a peccato lim immunis , non tamen tenet donatio, vel venditio, quia alienum erat: Sic in proposito, dato ita sit, lubd Gentiles ante adtientiam Christi , qui nullam habuerunt notitiam legis Euangelicς, non peccabant repudiando vae orem legit linam, vel virum legitimum, & alium ducendo , non tamen ob hoc dicto luebatur primu matrimonium
Ultimo probatur conclusio, ex de ter Ultima ra lminatione Ecclesiae , in cap. gaudemus . tio. Extra. de diuorti j . Ubi Innocentius Innoc. III. Tertius, drcit, quod Gentilis paganus conuersiis ad fidem , debet habere in v xore ni illam , quam primo repudia iiii, aliis relictis . Sequitur ergo, quandoquidem Summus Pontifex declarat,
primam repudiatam veram esse vXorem , quod nunquam fuit dissolutum matrimonium per rc pudium . Alioqui suminus Ponti se X non praeciperet ad
230쪽
ar Secunda Pars Speculi Coniuriorum
primam repudiatam redire : imo neq; In poenam posset praecipere : quia non posset ipse ecclesia c6 neque tota Ecclesia facere matrimonis, pellit ad vere no est matrimonium: licet bene Matrina O. In poenam compellere posset ad consentiendum de novo, ut compellit, quando quis Vluente propria vae ore contrahit
cum alia, ipsa inscia,& post moritur propria uxor, & venit in notitiam illius se cundar, determinatur, quod si ipsa innocens velit cohabitare , & eum ut maritu habere, compellatur vir in poenam sui eccati, in eam de nouo consentire , &abzrC ut Uxorem , ut patet, Extra. de eo qui dux. in matrimo. quam pol tu . cap. Propositum. sicut in foro conscientiae qui ficte alicui puellae promisit, si sit
ei equalis, vel inferior,tenetur eam ducere & consentire , ut possit plene fatis- Inha arti. facere. De quo supra,&1n fine tertiae 1 s. partis agemus, sed in c. gaudemus . su p. allegato , verum declaratur matrimonium esse, cum prima repudiata : neque aliquid ibi de consensu nouo dicitur: sequitur ergo, verum & legitimu matrimonium inter infideles paganos, post legem Euangelicam , nunquam solui per repudium apud eos consuetum . 6. conclusio. Inter infideles gentiles,s. Concl. v tentes repudio post legem Euangelicam, non solum non dissoluitur matrimonium , quando absolute contractum est, sed dato a principio contraherent, animo repudiandi secudum mores suos, nullo modo per repudium datum post Ratio . tale matrimonium , disJolueretur . Ratio est. Quantulacunq; Gentiles infideles, qui modo sunt, contrahendo cum voluntate sum cienti ad matrimonium,habeant in animo repudium, si omnia non placent: sicut est usus apud eos, est verum,& legitimum matrimonium, ut supra, iam nos in ista secunda parte probavimus: quia matrimonium contractum secundum suam consuetudinem est validum,& firmum . At matrimonium Va-
Iidum,& firmum post lcgem Christi non
dissoluitur inter fideles per repudium , ut probauimus in prς cedenti coclusione : sequi trir ergo,quod quantulacunq; Paganos, contranens cum aliqua absolute in atriἀouium, di habeat ia animo re
pudium si displiceret,qubd postea, dato
repudio, non dissoluetur matrimonium: quia cum matrimonium legitimum, Scfirmum iudicemus , per repudium superuenies,nu llo modo dissoluitur, imo addo vnvia', quod probabile reputo, hoc esse verum, non tum si in animo haberet repudium, tempore contractus, sed
etiam si exprimeret,& in pactum duceret, dicendo . Ego tecum contraho hac Si in pacts lege, ut repudiare possim te, si mihi dis- duceret replicueris, sicut consuetum est apud nos: pudium , & responderet similiter, crediderim esse matrim
matrimonium: quia tale pactum, Vel ta- nium telis contractus manet, ac si esset ab lute neret. factus. Dato etiam conditio apponatur, quae si modo inter fideles apponeretur, vitiaret contractum. sed tamen apud infideles non vitiat , quia sic habet ipsoruusus, i putent sibi liceret repudiu, etiapost verum,& legitimum matrimonium contractiam. Hanc sententiam videtur te Panor. couere do. Panor. in cap. De insidelibus , tra glo. Extra de consang. & amia. dicens contra Supra in Glo. v si quis Iudaeus co traheret cum hac p. art. aliqua cum pacto repudiandi, esset ma- q. pa. 28 'trimoniti, quia licet ei per legem. Cum C. ergo quod licuit Iudaeo per legem, hoc& Gentili per cosuetudinem: seqititur, , si infidelis tali animo contrahere, Vel in pactum ducere repudium, quando displiceret, esset verum matrimonium.Tales enim infideles contrahendo non errant , quia secundum s iam cosuetudinε contrahunt ,& intelligunt cum hoc se matrimonio coniungi, etia posita conditione illa,vel in animo, vel in pacto, & tamen propter hoc non vitiatur contra- ctus, sed remanet verus,& firmus, secti adum veritate, qua in se habet. Verbi gratia. Sicut si rusticus esset, qui co trahere vellet, qui est tam barbarus , ut vinculti perpet uti matrimoni j ignoret: sed forte credit vinculiam manere ad certu tε- pus, ct tali cogitatione contrahat, tam lcum hoc absolute velit hanc accipere in uxore, sicut homines solent facere: nulli dubiu est, esse verum matrimonili,etiasns cogitauerit no esse perpetuu in vinculum,sic in proposito: Uato infidelis Gen. tilis, contraheret absolute, volens hane ut uxorem , sed cum animo repudianda